Van een Bezoek aan Texel en Vlieland
De Nieuwe Texelsche Courant
Waterschap „De Dertig Polders"
51s,e Jaargang
Woensdag 12 October 1938
No. 5299
EERSTE BLAD.
Texelsche Berichten
Waarop is de Pachlwet
van toepassing
een Mijnhardtje nemen.
ecu
a x-c
ia. a
TEXELSCHE COURANT
IS SINDS 1 JULI 1930
IN DIT BLAD OPGENOMEN.
UITGAVE: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en De Rooij Den
Burg. Tel. U. Postrek. 652.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal,
buiten Den Burg tl.losse nrs. 4 ct.
ADVERTENTIES: 12 cent per regel
minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deelig tarief voor neringdoenden.
TEXELAARTJES: 48 ct. (4 regels, ge
heel met kleine letter gezet.)
HOOGWATER (ter reede van Texel v.m.
(nam. oqgeveer een half uur later.)
13 14 15 16 17 18 19 Oct.
11.18 0,33 0.48 1.52 3.16 4,51
Aan Zwembad „de Schans" een uur
eerder.
LICHT OP
Rl|WIELEN en PIITUIG1 N 5 42
Bij Hoofdpijn, Kiespijn, Zenuwpijn, Spit,
Rheumotiek, Kou en Maandbezwaren1
Per stuk 5 ct. 12 stuks 50 ct.
Zaterdagmorgen is in Hotel De Zwaan
een vergadering va,n Hoofdingelanden van
het Waterschap de Dertig Gemeenschap
pelijke Polders gehouden.
De heer C. Keijser Hz., dijkgraaf, opent
om 10.10 de bijeenkomst
De notulen van de vergadering van
14 Juni en 8 Augustus, voorgelezen door
de secretaris, de heer D. van der Oord,
worden onder dankzegging goedgekeurd.
BUURTSCHAP DE KOOG. Naar aan
leiding van deze notulen vraagt de heer.
Joh. Roeper Nz., hoe het staat met de
overdracht van het nog aanwezige kas
geld van de voormalige buurtschap De
Koog. De voorz. antwoordt, dat dit nog
niet is geschied. Binnenkort zal volgens
de heer C. P. Eelman de buurtschap een,
vergadering beleggen. Aangezien hem was
verweten een minder sympathieke brie.'
aan de buurtschap te hebben gezonden,
leest de voorz. het afschrift voor. Ce
inhoud van de brief kan de goedkeuring;
van de vergadering wegdragen.
GELDLEENINGEN. Naar aanleiding
van een conversie van een tweetal geld'
leeningen bij Gemeentecrediet, groot nog
resp. f50.000 en f17.500, welke bij dé
Rotterd. Bankvereen. tegen 3 pet. konden
worden ondergebracht, met een duur van
7 jaar, schrijven Ged. Staten, dat zij 3 pet.
voor de leening van f 50.000, welke nog'
5 jaar looptijd heeft, wel wat veel vin
den. Voorz. merkt op, dat het bestuur'
nog getracht heeft, voor minder te lee-
nen, doch dat is niet gelukt. De heer;
Joh. Roeper acht het minder fair, om
als men voor 60 jaar een zoo groote lee-'
ning aangaat, voor die paar laatste jarerr
nog weg te loopen. Gemeentecrediet heeft,
ons altijd goed behandeld, zegt spr.
Voorz.: We dachten er ook zoo over,,
maar wij zijn er onder aandrang van Ged.
Staten toe over gegaan.
BETER AFWATERING. Voorts is ont
vangen een brief, welke Ged. Staten had
den gezonden aan Teun Koorn e.a., al§
antwoord op een door hen aan dat col
lege gericht adres, betreffende de afwa
tering in de Hemmer en de Westen. Ged.
Staten antwoorden, dat door de uitvoe
ring van de verbeteringswerken, welkel
reeds zijn uitgevoerd en nog in uitvoe
ring zijn, genoemde polderdeelen ten
zeerste worden gebaat.
DE FORTEN. Voorz.: Aan de ontvan
ger der registratie was .gevraagd om ver
mindering van huur van de forten. Ons'
is toen gevraagd, of we de forten niet
willen koopen. We hebben hiervoor
f2500 geboden. Antwoord is nog niet
ontvangen.
MOTORPOMP. De ingelanden van de
landerijen, begrensd door Tienhoverweg'
A\ esloot, Kadijk en Laagwaalderweg,
plm. 65 H.A., hadden het verzoek ge-i
daan, een motor met pomp te mogen
plaatsen om het overtollige water van
bovengenoemde perceelen weg te malen.
Voorz. deelt mee^ dat dit verzoek on
der zekere voorwaarden is ingewilligd,
KASCONTROLE. De heeren J. W.
Bakker en IJ. Lap hebben de kas nage-
'"'iiiiiiimi;;:
Illlll WAAR GINGEN WE HEEN
llllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil'iiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiillliiKiiiiiilllllll
DEN BURG.
3 Mei 1889. Vergadering Vrijz. Kies-
vereeniging in „De Vergulde Kikkert".
OOSTEREND.
27 April 1S89. Vergadering Liberale
Kiesvereen. in „Het Wapen van Amster
dam".
4 Mei 1889. Vergadering ter bespre
king van feesten, te houden bij gelegen
beid van het 40-jarig regeeringsjubile-
um van Koning Willem III.
TEXEL
13 Mei 18S9. Viering Regeeringsjubile-
um in de meeste dbrpen. Te Oudeschild
wordt o.m. feest gevierd in de vier sier
de werkplaats, op de helling, van de
heer Zwanenburg. Een draaiorgel ver
hoogt er de feestelijke stemming. Aan
Den Hoorn wordt een stoet van 25 rui
ters gevormd, gesplitst in drie afdeelin-
gen, gekleed in resp. rood, wit ten blauw.
Daarachter drie groepen meisjes in de
zelfde kleuren en ten slotte de school
jeugd. De Waal is met guirlandes
en lampions versierd. In Den Burg
een optocht met ruiters, zegewagen met
de Nederl. Maagd, met de Gvmnastiek-
Vereeniging, met Ceres" en een met een
in werking zijnde drukpers. Te Oos-t
terend o.a.Inscheping van de Watergeu
zen in 24 blazerschuiten te Nieuweschild
ontscheping te Oost bestorming van de
z.g. Poort van Den Briel. Alom volks-
en kinderspelen.
16
zien en in orde bevonden. De penning
meester wordt dankgezegd voor zijn keu
rig beheer. De inkomsten waren:
f84.877.24, de uitgaven f76.360.95. In,
kas is dus nog f 8.516.29.
GRONDAANKOOP WESTERGEEST
Voor de verbetering van het wegje van
de Oudeschilderweg naar de boerderij
van de heer C. Dijt, is van de heer Dijt
600 vk. M. grond gekocht a 18 ct.
HULDE. Voorz. deelt mee, dat de
nieuwe Kadijksluis gereed is gekomen en
brengt hulde aan de opzichter, die het in
zoo korte tijd voor elkaar wist te krijgen
met een minimum aan kosten. De nieuwe,
sluis beteekent een groote verbetering.
SPLIT. De heer Joh. Roeper Nz. merkt
bij de rondvraag op: Er gaat nogal veel
split verloren. Wordt zij te dik opge
bracht, of voldoet de koude teer niet?
- Opzichter: De koude teer voldoet. Er
wordt rijkelijk gesplit, opdat de weg niet
zal geen kleven. Voorz.: De split,
welke we dit jaar hadden, bevalt niet.
Door de aanwezigheid van leisteen stuift
ze te veel.
WEG AFSLUITING. De heer Joh.Roe-
per vraagt nog, naar aanleiding van het
ongeval op de Nieuweschilderweg, of een
weg zonder dat daar vooraf publiciteit
aan is gegeven, mag worden afgesloten.
Opzichter: Dat mag te allen tijde,
mits er borden zijn geplaatst. Door bij
zondere omstandigheden werd thans de,
weg afgesloten een dag voordat het in.
de krant stond. Gewoonlijk plaatsen we,
eerst een advertentie en sluiten we daa:ml
de weg af.
ER KOMT EEN HEK. De heer Jn.
Vlaming verzoekt bij de tocht bij de sme
derij van C.Bruin, een hekje te plaat1
sen. De weg is daar gevaarlijk voor het
verkeer. Dat zal gebeuren.
NIEUWE HEFFING Voorts vraagt
de heer Vlaming, of niet, gelijk overal
elders, overgegaan kan worden tot een
heffing op bebouwde eigendommen.
In antwoord hierop deelt secr. Van den
Oort mee, dat het percentage, dat ge
heven kan worden, zoo gering is, dat dé.
opbrengst niet opweegt tegen de extra
kosten. Op a,andrang uit de vergadering
evenwel, zal het Dagelijksch Bestuurde-
ze kwestie toch nader bezien.
VOORDRACHT HEEMRAAD. De
heer IJ. La,p treedt af, maar is herkies
baar. Deze voordracht wordt nu opge
maakt: 1. IJ. Lap; 2. C.H.Roeper en 3.
Joh. Roeper Nz.
Om tien over twaalf sloot de voorz.
de vergadering. H.
||||||iiiiiiiiii!!!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimi iiiiiiiiiiiiiir;i,.iiiiii!iiiu||||||
WAT ER GEBEURDE...
12 Oct.De Transvaalsche oorlog breekt
uit. 1899.
13 Oct.: Het luchtschip Graaf Zeppelin
komt voor het eerst boven ons
land. 1929.
14 Oct.: William Penn, de stichter van
Pennsylvanië, wordt geboren te
Londen. 1644.
BIJEENKOMST BOERINNENBOND.
Wij vestigen even de aandacht op de
in dit nummer voorkomende advertentiei
van de Boerinnenbond, waarin de eerste
winter-bijeenkomst wordt aangekondigd
op a s. Maandag. Burgemeester Kamp
zal na de pauze een causerie houden
over „Volkshuisvesting ten Plattelande",
welk onderwerp tevens door hem zal
worden ingeleid op de jaarvergadering
van het Instituut voor Volkshuisvesting
en Stedebouw, die in Utrecht op 12 No
vember zal worden gehouden. Dezer da
gen zal een uitvoerig prae-advies in het
tijdschrift van genoemd instituut ver
schijnen. Het bestuur wekt alle leden op
aanwezig te zijn.
Nu de Pachtwet 1 November a.s. in
werking treedt, rijst tie vraag, wanneer
nu een pachtcontract er onder zal vallen.
Ziehier heel in het kort het antwoord:
De Pachtwet geldt per 1 Nov. 1938
a. voor alle contracten op of na 1 No-.
ber 1938 tot stand gekomen;
De Pachtwet gaat gelden op 1 Novem
ber 1940
b. voor alle contracten vóór 1 Jan. 1936
voor onbepaalde tijd aangegaan en
nog van kracht;
c. voor contracten per 1 Nov. 1938 van
kracht, doch na 1 Jan. 1936 tot
stand gekomen;
De Pachtwet gaat gelden op 1 Janu
ari 1943:
d. voor contracten per 1 Nov. 1938 nog
van kracht, welke vóór 1 Jan. 1936
ook reeds van kracht waren, uit
gezonderd die,, welke voor onbe
paalde tijd waren aangegaan.
Een en ander met dien verstande,
dat, als een oud contract afloopt,
en door een nieuw vervangen
wordt, vóór 1 Nov. 1940 of vóór
1 Jan. 1943, de wet ,(z\e a) voor
het nieuwe contract gaat gelden.
H. L. W.
IR. C. C. KLIJNHOUT.
De heer Ir. C. C. Klijnhou(, die gedu
rende zeven jaar het secretariaat van het
Hoofdbestuur der Holl. Mij. van Land
bouw waarnam, heeft als zoodanig ont-
slag gevraagd en bereids bekomen. Hij
is thans in functie getreden bij de Staats
domeinen. Het secretariaat berust thans
weer bij Ir. T. P. Huisman, die zijn
arbeidskrachten in die zeven jaar elders
moest aanwenden. Wc maken er hier mel
ding van, omdat beide heeren in land-
bouwkringen op Texel goede bekenden
zijn.
||||||iiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiii||||||
llllllllllll WEET U ZE ALLE VIJF Illlllllllll
||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini||||||
186 Wie was Enrico Caruso?
187 Wie bouwde het eerste stoom
schip?
188 Wie weiden oorspronkelijk „bar
baren" genoemd?
19S Waar vond men het „Kremlin"?
190 Wie vlogen Ivet eerst naar Oost-
Indië?
ANTWOORDEN.
186 Beroemd tenor (1873—1921.)
187 Robert Fulton (1807).
188 Allen, die niet in Griekenland
woonden.
'89 In Moskou (paleis van de czaarjj
190 Van der Hoop en Van Weerden
Poelman.
NIEUWE VRAGEN
191 Wanneer omstreeks werd Den
Burg versterkt met een wal en drie
poorten en ingesloten door een
gracht?
192 In 1572 werd op Texel bet fort
aangelegd.
193 Het Weeshuis aan Den Burg was
vroeger een
194 De Cocksdorp is genoemd naar
195 Wie was Adriaan Loosjes, in 1761
aan Den Hoorn geboren
De antwoorden en nieuwe vra
gen komen in het volgend nr.
dor roizo, gedaan door
zestien personen uit Cu-
waarden, den 25en Gtu-
gustus begonnen en den
30on dito geëindigt, 1781
door Sjoerd Rinnerts uan dor 13ii,
brouwer a Cuwaarden".
3.)
De luitenant voor sijn groote vrmde-
lijkheit bedankt hebbende, namen we af
scheid, nadat wij een vooijtjen aan hei
scheepsvolk hadden gegeven, dat ons
met a.Te beleefdheid behandelde en bij
de valreep neerconvoijjeerde. We seil-
den van daar, achter het schip, de Erf
prins om, £ls ook het schjp van Staring
daar laatende en zetten onze coers tot,
digte bij het Gat van Texel. We hadden
de Helder voor ons, Kijkduin bij na op
sij en sagen aan de Helder een Vrlanze
caper met sijn witte vlag agter op. Dus
in het Gat zijnde (wort ook wel de Hels.
deur genaamt), kwaamen we eerst op
de kotter Ajax, een vlak schip, laag op
't waater. Het had met zijn draybassen
21 stuks geschut. We spraaken de schip1
per, die een goede bekende was. Hier
was ook een zwarte Moor op, zijnde een
Amerikaan (MerkwaardigRed.) Deeze
kotter had aan de Engelze scheepen op-
den 5en deezer veel nadeel toegebracht
Ons hier niet lang ophoudende, wjjl
dit schip bijna niets geleeden had, ook de
manschap niet, vertrokken we, na dat
wij afscheid hadden genoomen, naar het
schip van de Adm. Generaal,, groot 74
stukken, gecommandeerd wordende door
de heer Baron van Kinsbergen; de Ajax
wierd gecommandeerd door de Capt.
Graaf van Welderen) Op dit groote schip
(na bekoomen permissie) geklommen,
zijnde, vonden wij daar eenige bekenden
Van de groote mast was een groote splin-
ter geschooten; het schip zou een nuwe
hebben moeten. Daar was door de En-/
gelzen een koegel geschooten juist in de
mond van een stuk geschut, die zo vast)
zat, gelijk wij zaagen, dat hij er onmoqg-
lijk uit te krijgen was. Dit schip had
aan bakboord 9 lappen op sij en had
in die actie, voorengemeld, verschooten:
1054 koegels van 36; 18; 12; 8 ponders;
2300 schrootsakken, yder a 1 pond, 1500
dito a een half pond, 34 stuks druiven
a 36 pond, 12 dito a 18 ponid, 40 dito
a 12 pond, 34 dito a 9 pond en 700 koe
gels als snaphaankoegels, verdeeld in zo
genaamde schrootsakken, 180 schietbou-,
ten in zakken, na 't calijber van 't Ga
llon, en op dit schip sijn vermist 12 ijze
ren coevoeten, waarschijnlijk door het
volk in 't canon gestopt en weggeschoo-
ten; 7484 pond kruid. Dit alles ten naas
ten aangeteekend volgens opgaaf op 't
schip. We hebben het schip zelve van
agter tot vooren, van onder tot boven
naukeurig bezigtigt, gelijk dit schip in
sijn volle equipagie lag.
Hier lagen nog veel meer oorlogs-
scheepen als dat van den heer Vijce Adm.
Soutman, dat van den overleeden lie A
Capt. Bentink (welke op deesen djag in
Amsterdam met veel staatsie en eere-
teekens is ter aarde besteld, waarom op
alle de oorloascheepen de vlaggen maar
te halver stole waaren opgeheist).
Om en bij deeze en meer andere schee
pen van oorlog, als ook gemonteerde
Oostindije-vaarders heen zeilende, zagen
we, dat het schip van Vioe-adm. Sout
man 44 gaaten op sij had. In 't Gat van'
Texel en ook in de Balg laagen meer
dan 26 gemonteerde scheepen, waar on
der die, welke in 't gevegt geweest sijn.
Deese scheepen dan, zeer naukeurig be-
sien hebbende, zeilden we naar Texel
terug. We zaagen van tamelijk nabij 't
wrak van het verongelukte ZweeJs oor
logsschip ceven buitengaats gesonken,
dog nu zo ver binnengaats ged ree en Bij'
het verongelukken van dit schip zijn vol
gens opgaaf meer dan 530 zie'en omge-
koomen.
Nu van deese reis terug gekoomen op
Texel, was het 's avonds vijf uur. Doe
aan de wal of liever aan boord van J.
Jorrits schip, alwaar van het geselschap
geresolveerd werd, Den Burgt te bezoe
ken.
(Wordt vervolgd.)