m.
1 IS
to
E m
Van een Bezoek aan Texel en Vlieland
I
i
TWEEDE BLAD
TEXELSCHE COURANT
m
ii i 1 fi
i
i
i
Texelsche Berichten
IPS
Zaterdag 15 Oct. 1938
W "M"
Wz.
K
g
lljÉ
„StaiTt-Tiaci I
c'en
17S1
HOE ER GESTRAFT WORDT.
Overtreders van de Luchtbe-
schermingswet.
Er zijn nog altijd menschen, die de spol
drijven met verduisteringsoefeningen en
met andere maatregelen om, in geval van
nood, de burgerij tegen luchtaanvallen
zooveel mogelijk te beveiligen. Men
meent ,dat het er zoo nauw niet op aan
komt en dat van straffen geen sprake is.
Om deze misvatting uit de wereld te
helpen, verzocht de heer H. C. Remmers,
hoofd van de Gemeentelijke Luchtbescher
mingsdienst, ons opname van het vol
gende
Voor de politierechter te Groningen
stond onlangs een 15-tal personen te
recht wegens overtreding van c'.e lucht-
beschermmgswet. hun werd ten laste ge
legd, dat zij, ondanks waarschuwingen,
de verduisteringsproeven hadden tegen-1
gewerkt.
Van eenigen bleek, dat hun daden
voortvloeiden uit onverschilligheid. Zij
hadden wel iets gedaan tot afsluiting-
van liet licht, maar zich er niet van over
tuigd of dat wel voldoende was. Anderen
echter hadden de luchtbescherming eigen
lijk beschouwd als een belachelijke ver
tooning en hun minachting daarover in
krasse termen uitgesproken. Thans echter
gaven zij blijk, tot ander inzicht té zijn
gekomen; zij trachtten hun houding van
toen goed te praten. Een paar jeugdige
boerenarbeiders, die de boel in de war
hebben willen sturen door met branden
de electrische lantaarns aan hun rijwielen
zoo hard zij konden te gaan rijden op de
weg, opdat het licht zoo fel mogelijk
zou zijn, gaven nu toe, dat ze nu wel
het nut van de luchtbeschermlngdienst in
zien. De politierechter verklaarde, dat hij
hun gedrag zou beschouwen als kwajon
gens spel en braniemakierij en hen deze
keer te zullen straffen met een geldboete
voor ieder van f15.subs. 15 dagen
hechtenis.
Een arbeider, die tijdens de oefeningen
met opzet de rust had verstoord door zoo
hard mogelijk op zijn klompen te dansen
en daarmee door te gaan, ondanks de
waarschuwingen van de politie, kreeg
f5 boete, subs. 5 dagen hechtenis; een
koopman, die door hard schreeuwen met
opzet de stilte had verstoord, werd \er
oordeeld tot f10 boete subs. 10 dagen
hechtenis. Een gepensionneerd opzichtei
kreeg f25 boete subs. 25 dagen hechte
nis. De overige straffen liepen van 5 tof
15 gulden boete.
Tot vervolging van wie op Texel in
overtreding waren, is nog niet overge
gaan. Wanneer echter opnieuw 'n proef
wordt genomen, zullen tevoren de bepa
lingen ter algemeene kennis worden ge
bracht. Wie dan nog in gebreke blijft,
komt er stellig niet zonder boete of hech
tenis af.
millll VOOR ONZE DAMMERS.
lllilliiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiniiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiniiiiiiiiiillllll
OPLOSSING LAATSTE PROBLEEM.
Cijferstand: zwart 12 sch. op 1, 810,
13, 18—20, 23, 29, 36, 38; wit 10 sch.,
op 22, 26, 27, 32, 35, 40 43, 44, 46, 47.
Wit speelt en wint.
Dit vraagstuk bevat een finesse aan
het einde van de oplossing. Wit leidt
deze in met 35—30, 47-41, 46—41, 40
—34, 32—2S, 34:5 en slaat dan 5:7, waar
door hij de eindslag 26:30 laat ontstaan.
Het slaan met de dam naar 7 geeft dit
probleem van de bekende Belgische au
teur Bordon een aantrekkelijk cachet:,
interessant is ook het komen van de
zwartedam 36opruitl8 juist nadat wit een
schijf van deze ruit weggeslagen heeft.
NIEUW PROBLEEM.
1 2 3 4 5
U\
46
47 48 49 50
StandZwart 2 dammen op 12 en 26
14 schjjven op 2, 5, 710, 13, 15, 18, 19,
23, 27, 30, 34; wit 19 sch. op 16, 17,
21, 24, 25, 28, 32, 35—39, 42-44, 46, 47',
49, 50. Wit speelt en wint.
Oplossing volgt. U kunt er meer dan
een vinden
VOOR ONZE SCHAKERS
||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiniiiiiiiiiiiiiiii!i||||||
NIEUW PROBLEEM.
a be de f g\ li
Wit: Kc6, Df8, Tf-l, Pa6 en d5, pi b2
en e5.
Zwart; Ka4, De4, Tel en g4, Lbl, Ph6
en h8, pi a5, b3, b5, c5, d6, f2, f5 en f6.
Mat in drie zetten.
Oplossing volgt.
Mededeelingen
van Texels Bioscoop Theater
||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii||||||
VEERTIG JAREN.
DE NATIONALE FILM:
1898-1938.
6 Sept. 1898. Exc. Van Meerle gedenkt
tijdens een diner, dat die dag een jonge
vorstin de troon der Oranjes heeft be
stegen. Hij drinkt op het welzijn van
de jongere generaties, speciaal op de
toekomst van zijn kleinzoon Rolf. De.e
vestigt zich als arts. Als Annetje, de
vrouw van Rolf's beste vriend, de Bra-
bantsche fabrikant Frans van Maasdonk
een baby verwacht, spoedt hij zich daar
heen met een wonderding van ^e nieuwe
tijd, de automobiel. Uitwisseling van
gedachten herinnert ons aan de eerste
dagen van het socialisme, de Boeren
oorlog, de spoorwegstaking van 1903. De
tijd gaat verder. Rolf wordt professor,
de fabrieken van Maasdonk breiden zich
uit, maar de snelle groei der arbeiders
beweging stelt de fabrikant dikwijls voor
groote problemen.
1914. Oorlog, mobilisatie. Beelden uit
de oorlogsjaren, broodkaarten, eenheids
worst, het steuncomité, de watersnood van
1916, onze neutraliteit.
1918, de wereldkaart is veranderd. Een
na-oorlogsch geslacht komt naar voren
Dick Maasdonk trouwt met Lotte van
Meerle, Rolf's dochter, en gaat als vlie
ger naar Indië. Witn van Maasdonk
maakt een voorspoedige carrière als mu
s'cus.
In 192S komt Dick bij een vliegongeval
om. Zijn broer Wim is beroemd ge
worden.
De economische toestand verslechtert
de beurskrach brengt de Maasdpnks aan
de rand van een faillissement. Als de
crisis gaat verdwijnen demonstreert zich
ook in de Brabantse he fabriek de be
tere verhouding tussehen werkgever en
wefknerner en de groote verbeteringen
op sociaal gebied, woningbouw, loonen,
onderwijs en hygiëne etc., gaan evenmin
ongemerkt voorbij.
We doen slechts een greep uit de rijke
schat van beelden en gebeurtenissen
Zeer zeker zal niemand deze film, die
zooveel i nteressante herinneringen opwekt
aan de afgPloopen veertig jaren, willen
missen.
Illllliiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiii'iiiiiiiniii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiihiiiiiiiIIIIII
llllllüllll WEET U ZE ALLE VIJF Illlllllllll
||||||!iii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii:i!iimiiiiiiiiiiiiiiiii:iiiiiiiiii:niiiii||||||
191 Wanneer omstreeks werd Den
Burg versterkt met een wal en drie
poorten en ingesloten door een
gracht
192 In 1572 werd op Texel het fort
aangelegd.
193 Het Weeshuis aan Den Burg was
vroeger een
194 De Cocksdorp is genoemd naar
195 Wie was Adriaan Loosjes, in 1761
aan Den Hoorn geboren
ANTWOORDEN.
191 Midden 14e eeuw (1346).
192 De Schans.
193 Een nonnenklooster.
194 Een der bedijkers van Eierland,
De Cock genaamd.
195 Dichter en romanschrijver; waso.a.
Lid van het Gewestelijk Eestuur
van Holland.
NIEUWE VRAGEN
196 Wat is de hoofdstad van Curasao?
197 De hoogste berg van Europa is....
198 Hoe heet de Parijsche onder-
grondsche trein
199 Wie was de Admiraal, die bij
Trafalgar sneuvelde?
200 Het tegengestelde van hoogmoed
is
De antwoorden en nieuwe vra
gen komen in hel volgend nr.
dor roizo, gedaan door
zestien personen uit £u-
waarden, den 2Son Au
gustus begonnen en den
30on dito geëindigt, 1-781
door Sioerd Kinnerts van der Gij.
brouwer d Cuwaarden".
4) Den Burgt is e> n dorp op Texel, van
liet Oude Schild af geleegen een klein uur
gaans. Hiei na toe wandelende door drooge,
sandige weegen, deeden we, onderweg
zijnde, een schans of vestingwerk aan,
leggende rondom in een waatergragt, aan
de binnenkant met pallisaaden opgezet en
met iiooge wallen omringdt, met canon
op veel hoeken beplant, met 250 man
mijlijtsie beset, zijnde Switsers
Wij gingen over een lange, smalle biug
over ue gragt in de schans, waar in ston
den twee rijen woningen voor de'zoldaaten
en de officiers, yder na sijn kwaliteit ge
bouwd en gemaakt. Dit van binnen en op
de wal besicn hebbende, gingen we door
een grooter en ruimer poort uit, die u et
een rijmig zou kunnen worden bereeden
en gebruikt
beeze poort uitgegaan zijnd hadden
we een tamelijke breede sandweg, tot een
groot end weegs na het dorp den Burgt.
Dog het dorp op een quartier uur genaderd
sijnde, kwamen we op een bevloerd pad,
dat ons tot in het dorp brogt. Het dorp
den Burgt is grooter dan het Ouwe Schild,
met grooter en beeter huizen bebouwd,
fder wort het regt gehouden; dus is het
aan te merken als het hoofd-dorp. Hier
waaren drie kerken, als die van de gere-
vormeerde, die der Mennonijten en der
Roomze Godsdienst. Hier wierden wij door
een man in de herberg „de Kikkert" in-
gebrogt, met het ganze geselschap. Daar
heeft ieder na sijn believen gegeeten en
gedronken Tot aan de schcemeravond
hier gebleven zijnde, zijn we door een
man, d e ons tot gids diende, langs een
korL r en beeter weg tot het Ouwe Schild
geleid. Dog maar zoo eeven buiten het
dorp den Burgt gekuomen, had men een
sterke buy reegen, verseld van donder en
weerligt. Ueese gids en zoete prater, dog
wij denken een opregt mens, was ratelman
in het dorp den Burgt, die vojgens pligt
's nagts. vergeseld van een hond, door de
straten patroljeerde, en welke niet alleen
de uuren van de naet, maar ook de ver
andering der winden, of hoe de wind
waijde, moet uitroepen; zoo ook de rate
laars (of nagtwaake) in hef dorp Oude
Schild. Deese voornoemde ratelaar van
het dorp de Burgt vergeselde ons voor een
drinkpenningkje langs een bijna geheel
bestraate weg, en dat in een aangename
avondstond, tot aan het dorp het Ouwe
Schild. Hadden met hem dijverteerende,
dog eenvoudige, gesprekken. Toen wij
onder anderen het geregt paszeerden (galg
en radt namentlijk) wist hij ons te ver-
haaien, hoe daar van in meer dan dertig
of meer jaaren geen gebruik gemaakt was.
Ook ontmoeten wij in deese wandeling
een capytale geleegenheid of buitenplaats,
van huis en tuin beide, Roosenhout ge-
naamt ze laad iets groots in zijnaansien,
een brave groote homeij regt voor het
huis en op eene tamelijke afstand geplaatst,
en welke tuin wel voorsien was van aller
hande ooftvruchten. Bij deese buitenplaats
c
Ml ceil J CIZC
iiiiiiii[|iiiii:iiiiiii:i:iiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!ia
Roosenhout, dog aan de weg geleegen,
was een put van zeer groot voordeel en
nuttigheid, en wel in dees drie opsigten.
Voor eerst leverde hij aan alle de daar
bij om woonende Eilanders best vars
waater, dog moesten het van de omvaar-
ders coopen, die het met groote vaaten
haalden, ook niet zonder belasting.
Ten tweede leverde dien put genoegsaam
vars waater aaii alle de daar of daar om
trent op Ree leggende scheepen, zo wel
groote als kleene, zo dat wij in het dorp
't Oude Schild bij vijftigen van waater-
vaaten op den dijk zaagen leggen, alle
van oorlogscheepen, alle vaaten in ijzere
banden, zoinmige wel drie ton groot Dog
moesten bovm hel arbeidsloon, voor ijder
vat waater betaalen 12 st., welke pennin
gen ten voordecle van het Weeshuis op
Texel strekte, dat jaarlijks eenige hondert
gids. opbragt, en dus in dit 3-de geval
van groote nuttigheid en voordeel. Maar
hoe aannlerkelijk, hoe seldsaam nog 's nags,
nog daags, nog zonars nog winters slond
dit waater haaien bijna niet stil.
Het was een kleine en teevens een zeer
ondiepe put. Wij daar in siende, zagen na
gis daar in niet boven twee fi drie voet
waater. En geen wonder, het uitpompen
was gestaadig, en de toevloeijitig was zeer
groot. Volgens het herigt, aan ons daar
van gegeven, koude men in de tijd van
twee uur altijd zes varkens opleeveren.
Een varken (bij de Eilanders zoo genoemd),
is een zeeker soort van een vat. groot
agt ankers, of bij ons vierdeels ton, zoo
dat de put in de tijd van twee uur altijd,
somers en winters, 48 vierendeels tonnen
koude op leeveren. Waarlijk een zeer nutte
zeldsaamheid, en die opmerking waardig
was.
G R# O-, Snel en goed
riep, Hou, fijn. helpen hierbij
altijd een poeder oï cachet van Mijnhard!.
Mijnhardt's Poeders per stuk 8 ct. Doos 45 ct.
Cachets,genaamd,,Mijnhardtjes"2st. lOct Doos50ct
DE KOOG.
KERKNIEUWS.
Cand. W. C. Luuring, gedurende het
zomerseizoen hulpprediker in de N. H.
Gemeente alhier, heeft liet beroep naar
Arnhem aangenomen.
DE MOK
NOODLANDING.
Woensdagmiddag heeft een watervlieg
tuig van De Mok, de L. 13, wegens mo
torstoornis ceu noodlanding moeten ma
ken op het Marsdiep. 1 let toestel werd,
licht beschadigd, door een motorboot
naar Den Helder gesleept. De bestuur
der, een leerling-onderofficier-vlieger, be
kwam geen letsel.
WAT ER GEBEURDE....
15 Oct.: Stichting vaii de Hoogeschool
te Amsterdam. 1877.
16 Oct.: Marie Antoinette te Parijs
onthoofd. 1793.
17 Oct.: Opheffing van het Edict van
Nantes door Lodewijk XIV. 1685.
18 Oct.: De componist Chopin sterft
te Parijs. 1849.
||||||:iiiii!iiiiiii:iiiiiiiHi!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiillllll IN HANDEN DER LAMA'S. ||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiniii||||||
17. Tzin-lo had Jan achter het gordijn
geduwd. Onze jonge vriend kwam in een
eenvoudig vertrek. Op een kleine ver
hoging stonden twee stoelen. Op de
rechtse zat een eerbiedwaardige grijs-,
aard, in een sober, wit overkleed gehuld.,
Op het hoofd had hij een spitse, gouden
mijter: het opperhoofd der Lama's. Vrien
delijk lachte hij Jan toe. „Wij hebben al
enige maanden op je gewacht, mijn jonge
vriend", zei hij in goed Engels. Jan stond
stom verbaasd. Hij begreep er niets van.
Die man, in deze verloren uithoek van
de wereld, sprak nog beter Engels dan
zijn leraar. Had die op hem gewacht?
Wel een vreemde geschiedenis.
18. Een in het wit geklede page bracht
thee. Nieuwsgierig bekeek hij de Euro
pese jongen. Het opperhoofd lette er ech
ter helemaal niet op. en begon Jan de ge
schiedenis van de Tempelstad te vertellen.
Ze kwam merkwaardig overeen met wat
z.iin vader hem kort tevoren had meejje-1
deeld. „Ik wist", zei plotseling het op
perhoofd", „wanneer je vader Nederland
verliet; ik wist ook, dat jullie in China
waren aangekomen en ik weet precies,
waar jullie je al die tijd hebt opgehouden.
Ja, jongen, het opperhoofd der Lama's
weet alles. Maar kom toch naast miji
zitten. Er is nog veel te vertellen en uit
te leggen".