De Nieuwe Texelsehe Courant
52ste Jaargang
Woensdag 9 November 1938
No. 5307
EERSTE BLAD.
Het staat er met Nederlands
schatkist slecht voor.
Hoe Texel in 1813
de Franschen verdreef.
Texelsehe Berichten
TEXELSCHECOURA
IS SINDS 1 JULI 1030
IN DIT BLAD OPGENOMEN.
UITGAVE: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en De Rooij Den
Burg. Tel. 11. Postrek. 652.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten Den Burg tl.losse nrs. 4 ct.
ADVERTENTIES: 12 cent per regel
minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deelig tarief voor neringdoenden.
TEXELAARTJES: 4S ct. (4 regels, ge
heel met kleine letter gezet.)
HOOGWATER (ter reede van Texel v.m.
(nam. ongeveer een half uur later.)
10 11 12 13 14 15 16 Nov
10.11 10,52 11,39 0.46 1,46 3,02
LICHT OP
RIJWIELEN en RIITUIGEN 4 36
ONDERWIJS EN OPVOEDING
JONGELUI VAN 19-20 JAAR.
Een merkwaardig resultaat bij
onderzoek hunner geestelijke ver
mogens.
Wij willen u iets vertellen van de uit
slag van een merkwaardig onderzoek naar
de geestelijke vermogens, het begrip, de
verstandelijke ontwikkeling van 1100U
Nederlandsche staatsburgers in de leef
tijd van 19 a 20 jaar.
Dit onderzoek, mogen we aannemen,
geschiedde op zeer deskundige wijze en
wel door niemand minder dan Prof.
Poels, hoogleeraar in de proefondervinde
lijke en toegepaste psychologie aan de
Utrechtsche Universiteit.
Het resultaat was niet bemoedigend.
Van de 11000 jongemannen van 19
20 jaar had
een derde deel het verstandelijk
peil bereikt van een kind van elf
jaar;
een vijfde deel stond óp het peil
van kinderen van 11—13 jaar;
- een vijfde deel (ruim) stond op het
peil van kinderen van 13-13 jaar
Dus wel 70 pet. der jongemannen van
19—20 jaar had een verstandelijke ont
wikkeling, welke normaal is te achten
voor kinderen van 1115 jaar.
De „prof" trekt hieruit de conclus:e,
dat ieder wie dan ook - die zich tot
het publiek wil richten, woorden moet
kiezen, die begrijpelijk zijn voor kinderen,
van 9—13 jaar.
Dat geeft te denken.
Illllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinllllll
IIIIHIIIIII WEET U ZE ALLE VIJF ||||||i!||||
llllll'iiiiiiiiiiiüiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'iiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiiiillllll
226 Taptemelk bestaat voor pet
uit water.
227 De President van Frankrijk heet.
228 Een mandau is een
229 Wat beduidt de afkorting: „N.N."?
230 Waar ligt Ontario
ANTWOORDEN.
226 Ruim 90 pet. water.
227 A. Lebrun, geb. 1871. President
sinds 1932.
228 Zwaard, in gebruik bij de D»->
jaks op Borneo.
229 Nomen nescio: „de naam weet
ik niet". (De praktijk leert, dat de
waarheid meestal is: „de naam
moogt u niet weten".)
230 In Canada (provincie.)
NIEUWE VRAGEN
231 Het grootste meer van Europa
is
232 Een mandril is een
233 Een auto „B"-5434 komt uit....?
234 Wie was Prthagpras?
235 Hoe heet het instrument, waar
mee men hooge temperaturen meet
WAT ER GEBEURDE....
iiiiiiiiiüiI!
9 Nov.: De Duitsche Keizer wordt
van de troon vervallen verklaard.
1918.
10 Nov.: Maarten Luther te Eisleben
geboren. 1483.
11 Nov.: Wapenstilstand. 1918.
MAAR WIE SCHAFT RAAD?
Door een negental Nederlandsche spe
cialisten op financieel gebied is een adres
gezonden aan de voorzitter van de Mi
nisterraad.
Tot de 9 onderteekenaars behoort Mr.
Dr. A. Van Doornick, oud-beheerder der
Nederlandsche schatkist, en verder o.a. de
President der Ned. Bank: Mr. Trip en de
heer C. J. Ph. Zaalberg.
Deze 9 deskundigen dan meenen, dat
het met de Nederlandsche staatsfinanciën'
verkeert loopt. Ze berekenen, dat alleen
voor de Staat de toename der „zicht-,
bare" schuld in de laatste 9 jaren, 13SO
millioen gulden bedraagt. Verder is de
schuld aan pensioenfondsen e.d. sterk toe
genomen, zoodat in totaal de toename
der staatsschuld 1500 millioen gulden
bedraagt. Daarenboven komt dan nog;
de geweldige toename der gemeenteschul-
den.
Wat willen nu de negen heeren om
af te komen van „de weg, die regelrecht
naar de afgrond moet voeren
LEEST EN OVERDENKT...
Het heele overheidsbeleid, thans
veelal gericht op een kunstmatige
welvaartsvermeerdering, zal omge
zet moeten worden in een beleid,
dat er in de eerste plaats op ge
richt is, de productiekosten te ver
lagen en de bestaansvoorwaarden
van het particuliere bedrijfsleven te
versterken teneinde een natuurlijke
verruiming van de werkgelegenheid
te verkrijgen.
Deze omschrijving is zoo vaag, dat
ieder er mee accoord kan gaan.
Maar als de „Heeren Negen" het voor
het zeggen hadden, zouden wij zoo
schrijft De Eoerderij voor de boer
niet erg gerust zijn t Stelsel der econo
mische vrijheid heeft geleid tot de vor
ming der beschutte groepen, tot de uit
groei van gevaarlijke trustorganisaties en
winkelmaatschappijen, welke met z'n alle
boer en middenstander in de put hebben
geholpen, en wij vreezen, dat de Heeren
dat stelsel onveranderd willen handha-1
ven.
Van de heer Zaalberg is bekend, hoe
hij zich telkens weer heeft gekeerd tegen
de „steun" aan de landbouw.
Van de heer Trip is bekend, dat die
een opruiming wenschte van de kleine
boerenbedrijven, een demping van de
scheidingsslooten en een gebruik van,
tractoren e.d. in het gewone boerenbe-'
drijf
Intusschen, dat de Negen de noodtrom
roeren, heeft toch dit nut, dat de aan
dacht van het geheele Nederlandsche volk'
wordt gevestigd op de slechte toestand
der staatsfinanciën.
Dat de pers over het Adres het een en
ander doet hooren, is niet te verwonde
ren. Enkele bladen (o.a. Het Vaderland
en Het Handelsblad) stemmen met de:
strekking van het adres in, hoewel zij:
eenige aanmerkingen hebben, Andere bla
den maken ernstig bezwaar tegen het feit,,
dat het adres uitsluitend negatief is erj
nergens aanwijzingen geeft om tot ge
nezing van de ongezonde toestand te ko
men. De Nederlander (c.h.) schrijft: „Wij
kunnen tot ons leedwezen vooralsnog tot'
geen andere conclusie komen, dan dat de
brief van de negen mannen ons tamelijk
wel in de kou laat staan".
De Arbeiderspers (soc. dem.) is scher
per, en zegt: „Hoe men deze bezuinigin
gen tot stand zal brengen zonder een al-
geheele ontwrichting te bewerkstelligen is
de heeren een zorg. Daarover breken zij
zich de hoofden niet. Met een schaainte-
looze rondborstigheid, die alleen haar ver
klaring kan vinden in een volledige staat
van verbijstering, bekennen deze finan
ciers, dat ook zij geen program van con
crete maatregelen bezitten. Dat moet de
regeering tezijnertijd maar opknappen.
Hun eenige wetenschap is, dat het met'
de bezuiniging tot dusver allerellendigst
is gegaan, dat wij bezig zijn vast te loo-
pen en ons eenig heil zou nu liggen in
nieuwe en radicale bezuinigingen"
De nabije toekomst met haar nieuwe
belastingen, belastingwijzigingen en eenige
verlichting van de belastingdruk zal lee-
ren, hoe de zaak er in feite voorstaat.,
Laten we ons op het ergste voorberei
den. Mogelijk valt het dan nog mee.
3.
WIE NIET STERK IS MOET
SLIM ZIJN.
Juliette, het Fransche meisje, droeg
een mandje met brood onder de arm en
ging het veld in om '11 bestelling op
boerenhoeve uit te voeren. Juliette zager
niet onaardig uit, ofschoon haar gelaats
kleur eenigszins bleek was. Misschien was
deze bleeke kleur wel grootendds oo -
zaak, dat de ravenzwarte kleur van ha, en
en oogen zoo in 't oog viel.
In 'n wip was ze over Ie vonder het
veld ingegaan. Van het gesprek der man
nen had /jj blijkbaar niets gehoord.
Juist kwamen toen eenige jonge lie
den van de andere kant en /e voegden,
zich hij de mannen.
Zeg eens, riep een der varensgasten,
tot een der jonge lieden, Gerrit
Brouwer geheeten, moet je niet met de
Francaisc mee?
Bedoel je met Juliette?
Ja, andere Fransche meisjes zijn
er toch te Oostierend niet.
Ik zou je danken.
Nou, toon je nu maar niet zoo af-
kcerig. Ze doet moeite genoeg voor je.
Dat is haar zaak.
Maar je schijnt niet te willen bijten.
Dat is mijn zaak.
Verdween ze maar van ons eiland
met alle andere Franschen, riep een der
mannen.
Dat is onze zaak, sprak Gerrit on
verstoorbaar kalm.
Wat meen je daarmee? vroeg Aai
hem op de man af.
Wat ik daarmee meen? Eenvoudig
dit: we moesten ons wapenen en naar
de Schans trekken om de Franschen te
verjagen en Texel vrij te maken van de
verdrukking.
Als er kans op was om te slagen,
dan waagde ik er nog graag mijn ouwe
kop aan, verzekerde Aai, ernstiger dan
gewoonlijk.
't Zou dollemanswerk zijn, meende
een der voorzichtige» van het troepje
Als wij nu ook kanonnen en goede
geweren hadden, zooals de Franschen,
ja, dan zou er iets gewaagd kunnen wor
den, maar nu? Eer wij voor de Schans
konden aankomen, zouden de Franschen.
ons al tot pulver hebben geschoten
Maar wij behoeven liet n,'et met
kanonnen te probeeren. hlet spreekwoord
zegt: „Wie niet sterk is, moet slim zijn",
vervolgde de jonge spreker weer.
Wat wij met geweld niet kunnen
klaarspelen, kan misschien door list ge
lukken.
Laat Juliette het maar niet hoo
ren, spotte een der jonge mannen.
Wat zanik je toch altoos met dat
Fransche wicht stoof Gerrit op.
't Is toch van algemeene bekcnJ-
heid, dat z,e een goed oogje op je hoeft.
Dat is mij een zorg, maar ik moet
niemendal van haar hebben. AI wat er
Fransch is, kan ik eenvoudig niet meer
uitstaan.
Wacht maar een beetje, vriendje.
Binnenkort komen ze 0111 het restje van
de jongelingen hier uit 011s midden weg
te halen.
Nu. het zal lang duren, eer ik voor
Napoleon ga vechten.
Als de nood aan de man komt, zal
ik ook wel trachten bij een Engelschman
aan boord te,komen. Er zijn al zoovee!:
jonge personen van hier onder de Engel-
schen opgenomen, dat ze ons ook nog
wel zullen kunnen gebruiken.
GEORGE BIZET, de beroemde
Fransche componist, wiens lOCe ge
boortedag onlangs allerwege werd
gevierd.
E11 wat die Juliette betreft, aldus
mengde Aai zich weer in het gesprek::
Maakt jelui daar niet druk over. Ik keu
een aardig meisje. Het heet Aagje en ze
heeft meer kans op Gerrit Brouwer dan,
de Fransche inamsel.
De jongeling bloosde sterk en lachte
glunder hij de woorden van Aai, die de
spijker precies op de kop had geslagen.,
Toen begon de oude visscher weer:
Maar je sprak zooeven van door
slimmigheid de Franschen uit ons mid
den te verjagen. Hoe zou je dit dan,
willen aanleggen
Een vast plan zou ik je nog niet
kunnen voorleggen, maar daarop zal toch
wel wat te vinden zijn.
Dat beu ik met je eens, maar liet is
nu misschien niet c'e gelegenheid om daar
verder op in te gaan. Wij moeten op
ons tellen passen. Misschien zou 't goed
zijn om er eens over te praten met de
bewoners van het Nieuweschild en ook1
met die van 't Oudeschild.
Die Oudeschilders zullen er wel
niet zoo gemakkelijk toe te bewegen zijn,
olschoon zij de Franschen misschien nog
meer haten dan wij.
Waarom zouden zij dan juist niet
heel graag meedoen
Omdat pas het nieuwe fort „De
Lunette", dat Napoleon vlak bij 't Oude
schild aan de Westkant heeft laten ma-,
keu, klaar is gekomen. Ik heb gehoord,
dat ze er morgen het geschut op zouden,
brengen. Nu begrijp je toch wel, dat, zoo
de ingezetenen van Oudeschild iets te
gen de Franschen zouden ondernemen, in
enkele minuten het 'heele dorp in puin
zou zijn geschoten.
Ja, dat is waar en zoo is 't gemak
kelijk te verklaren, dat ze daar nog niet
zoo spoedig de kat de bel zullen aanbin-/
den.
Maar als wij eens gewapend in hun
dorp verschijnen, geloof ik toch vas(, dat
ze zich bij ofls zullen aansluiten.
Wij moeten over die zaak nog eens
rijpelijk denken en trachten een goed uit
voerbaar plan te beramen.
Laat er echter niets van uitlekken,
opperde weer dezelfde persoon, die reeds
een paar malen tot voorzichtigheid had
aangemaand, voorzichtigheid is de moe
der van de porceleinkast.
- Jawel, maar voorzichtigheid is net
als zuinigheid. Ze bedriegt soms de wijs
heid. Die waagt, die wint, voegde de
jonge Brouwer hem driest toe.
En, zoo liet de oude Aai er op vol
gen: Dan maar niet te lang getalmd, want
met passen en meten wordt de tijd ver
sleten en kloek gewaagd is half gewon
nen.
fWordi vervolgd 1
CONSULTATIEBUREAU.
Vrijdag werden over 66
adviezen verstrekt.
zuigelingen
LORD CRA1GAVON, premier van
N.-Ierland, die zich krachtig tegen de
vereeniging van N.-Ierland met de ler-
sche Vrijstaat door De Valera nage
streefd verzet.
'DENKT U DAARAAN.
Stroomafnemers van de T.E.M. aan De
Koog, De Cocksdorp en in Eierland wor
den herinnerd aan de sti oomonderbreking,
op morgen, Donderdag, van 9 uur v.m.
tot half vijf nam.
ZONNESTRAAL-LOTERIJ.
In de serie loten, geplaatst door de
heer Alb. Backer, viel een prijs, een ver
zilverd theezeefje met bakje op lot 110.
158015. Wie van anderen loten kochten,
kunnen bij de heer A. Backer en aan het
Bureau van dit blad de volledige lijst
inzien.