52ste Jaargang
Woensdag 7 December 1938
No. 5315
EERSTE BLAD.
DE NIEUWE TEXELSCHE COURANT
Texelsche Berichten
Op Texel
op de Wilstervangst
UITGAVE: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en E>e Rooij Den
Burg. Tel. 11. Postrek. 652.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal,
buiten E>en Burg tl.— lossenrs. 4 ct.
ADVERTENTIES: 12 cent per regel
minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deelig tarief voor neringdoenden.
TEXELAARTJES: 48 ct. (4 regels, ge
heel met kleine letter gezet.)
HOOGWATER (ter reede van Texel v.ni.
(nam. ongeveer een half uur later.)
8 9 '.O 1! 12 13 14 Dec
9.08 9,58 10,48 11.36 0,42 1.36
ONKRUIDBESTRIJDING MET
Voor de Vereen, van öüd-leerlingen
der L.L.S. hield de lieer H. Koning.,
directeur van het Inlichtingsbureau voor
kalkstikstof te Glimmen (Gr.) en Lies
hout (N.-B.) Donderdagavond in hotel
De Lindeboom een lezing over oordeel
kundige onkruidbestrijding met kalkstik
stof.
In zijn openingswoord vestigt de voorz.,
de heer P. Kikkert, er de aandiacht op,
dat er ook hier de .laatste tijd proeven
met kalkstikstof zijn genomen. In vele
gevallen werd evenwel wegens onoordeel
kundig gebruik niet het gewenschte re
sultaat bereikt. Spr. heet vervolgens de
aanwezigen hartelijk welkom, in het bie-
zonder de heer E. van den Ban. en de
heer Koning. Hij betreurt het, dat de
opkomst niet groot is, doch daar was het
s'echte weer zeker debet aan. Dan geeft
hij het woord aan de heer Koning.
Spr. begint met er op te wijzen, dat het
een ernstige plicht van de Nederland-
sche boer is, om stikstof aan te wenden1
van Nederlandsch fabrikaat. Het Neder-
landsche proddct waarborgt prima kwali
teit en wordt geleverd tegen uiterst con-
curreenende prijzen. Het ingevoerde pio-
duct is niet goedkooper, terwijl de u t-
strooibaarheid te wenschen overlaat
Door onoordeelkundige bestrijding
met kalkstikstof .gebeurt het telkens, dal
de eene boer zeer tevreden is, terwijl d-
andere zijn nood klaagt over de negatieve*
resultaten.
De kiem kan op tweeërlei wijze gedood
worden en wel als deze zich nog onder
de grond bevindt en als zij zich reeds
tot plantje heeft ontwikkeld. Bij de be-
7 Dec.: Ferd. de Lesseps, onder wiens
leiding het Suez-kanaal werd ge
graven, overleden 1894.
8 Dec.: H.M. Koningin-Moeder legt
de eed af als regentes. 1890.
9 Dec.: Geboortedag van de Engelsche
dichter Milton. 1608.
266 Surseance van betaling, d.w.z
267 Het Pauselijk Paleis te Rome
heet
268 „Vanaf Maandag" is fout, want....?
269 Wel eens van „polo" gehoord?
270 „Een adelijk (adellijk) heer". Hoe
moet 't?
266 Opschorting.
267 Vaticaan.
268 't Moet zijn: Van Maandag af.
269 Balspel te paard of te water.
270 Een adeLLijk heer.
271 Een kind „adopteeren" is
272 Het Suezkanaal loopt van Suez
naar
273 De eerste Nobel-Vredesprijs kreeg?
274 Noem 3 beteekenissen van „pink".
275 Wat is een jaguar?
strijding wordt er eerst een gifstof afgc-
gescheiden, die de jonge onkruidkiem
moet dooden. Hierna wordt deze gifstof
omgezet met vocht uit de bodem tot
ureum. Deze bevat geen giftige stoffen en
is een volwaardige stikstofmest. Hieruitl
blijkt, dat de kalkstikstof voor twee doel
einden gebruikt kan worden. Door on
oordeelkundige behandeling komt het
maar al te vaak voor, dat <je onkruidkie-
inen het gift ontloopen, terwijl zij later
door de mest in grooten getale te voor
schijn komen in de vorm van jonge plant
jes. Het is onverstandig om, wanneer men
in het voorjaar geëgd heeft, kalkstikstoi'
te strooien. Dan immers is de grond
tot een geschikt kiembed gemaakt. De
gifstof zal de jonge, gevoelige kiemen
goed kunnen aantasten De stof is na
ongeveer veertien dagen in ureum Om
gezet. Wordt op bieten- of aardappel
land kalkstikstof gestrooid, dan ont
vangt dit direct een goede bemesting,
Tusschen strooien en zaaien dus niet
cultiveeren of op andere wijze bewerken,
daar dan onkruidkiemen wederom in een
laag komen, waarin ze zich kunnen gaan,
ontwikkelen. Als de eg vandaag doon
de grond gaat, moet er morgen gestrooid
en 14 dagen later gezaaid worden Wacht
het droge, mooie weer af. Immers, valt
er daags na het strooien regen, dan vormt
er zich snel ureum, terwijl er bovendien
een te zwakke vergiftiging plaats heeft
Buitengewoon gevaarlijk is het om te
strooien op bollen, die een c.m. onder de
grond zitten. Bladerbeschadiging en vuur
zijn daar het gevolg van Op vroeg ge
zaaid wintergraan stroole men 's morgens
vroeg over bedauwd of beijzeld gewas,
zoodra- een heldere dag verwacht mag
worden. Bij sterke ijzel wachte men tot
de dikste rijp weg is. Zoolang het winter
graan nog zwak beworteld is, moet men
geen stikstof aanwenden. Niet voor Maart
bestrijden, (op vroeg gezaaide winter-'
granen bestrijding in Jan.-Febr.)
Ook in grasland kan men met kalkstik
stof vele onkruiden bestrijden.
Na de pauze zette spr. uiteen, welke
voorzorgsmaatregelen er moeten worden
getroffen bij het strooien: Handen in
vetten, schootskleed voor, beenkappen om
en een stofbril op. Ga bij (het strooien
vooral kalm te werk. Gelijkmatig strooien
is van veel belang. Voor het zaaien met
een kunstmeststrooier is ongeoliede kalk
stikstof aan te bevelen Zorg er voor, dat
het paard niet door de meststof blind
wordt. Om dit te voorkomen gaat men
niet met de wind mee stroo'en. Na het.
strooien geen drank gebruiken Mem
meent vaak goed te doen, arbeiders bij
dorschmachines na dagtaak een „bornel"
te geven. Dat zuivert, denki-n sommigen
Het tegendeel is waar. Men krijgt be
nauwdheden. Wasch u na het strooien
niet met groene zeep. Veeg het stof met
een droge doek van het gezicht. Daarna
met olie wasschen Voor het strooien ook
weer niet met olie inwrijven. Daarvoor
neme men meel.
Aan de hand van lichtbeelden gaf spr.
duidelijk bewijzen van het groots nut,
dat kalkstikstof bij een oordeelkundige!
aanwending verrichten kan. Voor winter
granen gébruike men 250350 Kg. per
H.A. Is de haver drie vingerbrejedte bo
ven de grond, dan zullen de beste on-
kruidbestrijdingsresuJtaten verkregen1
worden.
Na de lezing, welke met groots aan
dacht werd gevolgd, en welke door de
spr. met een gezonde humor werd door
kruid, konden vragen worden gesteld.
De heer Witte, Bloemwijk, vraagt, oi
bollen, die onder dek zitten, ook be
strooid kunnen worden. Spr antwoordt,,
dat ook dan stellig gestrooid kan wor
den. Hij heeft daar geen ervaringen mee
en adviseert eerst -een proef te nemen.
Bij regen heeft men wel kans, dat de
stikstof doordringt. De heer Boersen'
deelt mee, dat hij goede resultaten ver
kreeg bij narcissenbestrooiïng, welke een
maand in de grond zaten en nog niet
gedekt waren. 3fX)400 Kg. per H.A. is
voldoende. De heer Boersen had 800
Kg. gebruikt, daar de grond zwaarder
was. Spr. legt er de nadruk op, dat
men op lichte zandgrond voorzichtig dient
te zijn met hooge kwantums kalkstikstof.
Op een vraag van de heer Boersen ant
woordt spr. nog, dat de onkruidegge het
best gebruikt kan worden bij het ineggen
van de kalkstikstof, maar natuurlijk al
leen, als de grond goed droog is.
Het was reeds elf uur, toen de voorz.
de avond sloot. Daarbij bracht hij del
spr. dank voor zijn practische en humo
ristische lezing. Ik ben er zeker van, zoa
eindigde hij, dat deze avond er toe bijge
dragen heeft, om de omzet van kalkstik
stof ten behoeve van onkruidbestrijding,
ook op Texel te verhoogen. J.
ii.
Om half acht worden de eerste twee
wilsters gesignaleerd. Om acht uur is
alles vangstklaar. Onderwijl wordt het
steeds drukker in de lucht. De zon, de
zon! De vogelwereld jubelt. Hoe onbe
schrijfelijk mooi, die roode gloed; ne
vels trekken weg. Daar ligt Öostereml.
Wondermooie kleurschakeeringen ver-
toonen'zich. Het silhouet van de toren
teekent zich duidelijk af.
Loopen, klinkt het plotseling. - We
hollen naar het zeil, om ons daarachter
te verstoppen. Op een paar honderd me
ter afstand komt een wilster aanzetten,
regelrecht op de wippers en de .poppen/
af. Hij zal zich aansluiten bij de
groote troep, om straks met hen geza
menlijk weer het luchtruim te kiezen, om
naar- hartelust mee te buitelen door hun
onbeperkt speelterrein. Nu worden ook de
wippers ingeschakeld. Ei" wordt aan de
dunne touwtjes getrokken. De hef
boompjes rijzen. Instinctief beginnen de
wippers te fladderen. Laat de vogelaarl
de touwtjes weer los, dan gaan ze weer
rustig zitten. Hoe dichter de vogel in
de lucht nadert, hoe meer de wippers
meevleugelen. Hij maakt een glijvlucht,,
de vogel in vrijheid, lager en lager, draait'
voor het net langs, nog een pa,ar maal1
slaat hij met de vleugels. Hij zal zich
achter het net neerzetten. Nauwelijks ech
ter is hij in aanraking met het gijas ge
komen of Tienus geeft een ruk aan de
iange draad. „Floep", zegt het net; het
slaat vliegensvlug om. Nog had de vogel!
kans gezien weer op te stijgen. Geen
meter van de grond wend hij evenwel
onbarmhartig teruggeslagen. Gefladder
onder de groene mazen L>e vogelaars
rennen er op af. Ook wij loopen mee.
Het dier zit totaal verward.
Het wordt gauw verlost. Een mooie
vogel, zoo'n wilster. Hij is niet groot, on
geveer zoo groot als een lijster. De
zwaarste van zijn soortgenooten wegen
nauwelijks een half pond. Maar het
vlcesch moet heel smakelijk zijn. De vleu
gels zijn bedekt met kleine, goud-glan
zende en donkere vlekjes. De buik is ge
heel .wit getint, 's Zomers is deze donker
der. Het beestje wordt in een kistje ge
stopt.
Die kan morgen weer dienst doen
als lokvogel, zegt Bram.
Overal in het rond zijn kleine dons
veertjes terecht gekomen. Deze worden
nauwkeurig opgezocht, want als deze zou
den blijven liggen, zou het met de vangsfj
gedaan zijn. Andere zouden dra in de
gaten hebben, dat het daar niet pluis is.
Hebben jullie wel eens andere soor
ten in het net gekregen
Neen, dat komt maar zelden voor.
Een enkele keer een zandloopertje, dat
zich bij een groote troep had aangesloten.
De wind schijnt nog zwakker te wor
den. Bram is er bang voor, dat hij zal
gaan draaien en daar heeft de vogelaar
het land aan Dan moet immers de heele
zaak gedraaid worden, want het net moet
beslist loodrecht op de wind blijven staan.
Het wil het eerste kwartiertje met de
vangst niet vlotten, 't Weer is te moo?
De vogels hebben nog te veel vlieglust.
Bij een fiksche wind is die lust minder
groot en dan komen ze bovendien wat
lager.
- Let op. We letten op, doch hoe
we onze halzen draaien, wilsters zien we
niet. Kijk, dat is juist't interessante, het
spannendste van dit beroep. Zoo zie je
nog niets en zoo heb je een heele troep,
boven je hoofd. Heel laag komen ze op
het net af. Vijf, zes tegelijk. Ze draaien,
zijn voor het net. Bijna hebben ze de
bodem te pakken. Een ruk aan de draad.
Het net slaat om, maar „Wat is er nou
aan de hand", denken we. Alle ont
glippen. Veeren stuiven in het rond.
Net mis, precies achter het net langs, ver-i
tellen Bram en Tienus ons. Jonge, dat
was een mooie kans. De vogels fluiten,
nu, dat het een lieve lust is. Is het een
hoonendegroet? vragen we ons af. Maar
neen, toch niet, want Tienus verzekert-
dat die straks nog wel eens terug komen:
Er komt nogmaals een troep langs. De
vogelaar fluit. Maar de vogels schijnen
daar geen laars om te geven. Ze fluiten
terug.
Hou maar op, ze fluiten te veel en
dan weet je het wel.
Enkele oogenblikken Jater weer etn
eenzame wilster. Hij strijkt doodbedaard
vóór het net neer. Aan de verkeerde
kant dus. Als hij ziet, dat hij van de
andere geen „.aanspraak" krijgt, smeert-ie
hem weer.
Dan, een goed half uur na het begin
van de vangst, weer een troepje wilsters
llllll OM VOORUIT TE KOMEN |||IH
JA, ZOO KOMT DE ZAKENMAN ER.
Een windmolen maalt niet zonder wind;
een vliegmachine vliegt niet zonder mo
tor; een winkelier kan zijn omzet niet
belangrijk vergrooten zonder reclame te
maken. Maak maar eens een vergelijking
tusschen zake.i, die WEL en die, welke
NIET adverteeren. Er zijn zakenmensohen
die moeilijk te overtuigen zijn. Zij vinden
adverteeren „te duur", twijfelen aan het
nut en hullen zich daarom in stilzwijgen.
Voor hen herhalen we onze goede raad:
Als zelfs juffrouw Zarah Leander
Reclame behoeft als elk ander;
Dan moet elke zaak
Adverteeren, en.... raak!
Begrijpt toch uw t;ijd, middenstander.
IJSLAND. Het arbeiderscongres in
Isafjord nam deze resolutie aan: „Hiet
zevende congres der IJslandsohe arbei
dersorganisatie oonstateerende, dat liet'
voor de arbeider zeer moeilijk is vreemde
talen te leeren, en dat de eenige weg om
in contact te komten met buitenlandscbd
arbeiders is, de verbreidhig van de inter
nationale taal Esperanto, spoort zijn lei
ders aan, al hun krachten te geven aan
het organ'seeren van Esperanto-cursussen
in arbeiderskringen en mede te werken;
tot het invoeren van Esperanto als ver
plicht vak op de scholen".
bij elkaar. Spanning, spanning, neen, niet
voor ons leeken alléén. Ook de vogelaar
kijkt met spanning toe. Ja, ja, prachtig:
komt de troep achter meer. Een ruk, het
net doet het prima. Slechts één van de
zeven ontkomt.
Nou, lacht Tienus: Heb je het ge
zien Zes stuks.
lu het net is het een en al beweging.
In hun angst wringen de vogels zicli
vast. Eén voor één worden ze bevrijd.
De eerste gaat bij de andere in liet kistje.
1 )e overige vijf moeten worden gedood.
Tienus pakt zoo'n klein vogellichaampje
in zijn groote hand. Met de linkerhand
houdt hij het snaveltje vast. Dan brengt
hij het vriendelijke kopje met de angstig-
schittereiidc oogjes aan zijn mond, tus
schen zijn tanden. Ben 'beet De vogel
wordt op de grond geworpen. Hij flad
dert nog wat en dan is het afgeloopen.
Daar voelen ze niks van. Ik bijt een
bepaald stuk van de hersenpan door en
dan zijn ze direct doo l, zegt Tienus, als.
als hij ziet, dat we medelijdend naar de
vogel zien. De andere ondergaan hetzelf
de lotv
De vangst wordt toch nog niet zoo
slecht als we eerst dachten. Niet lang
daarna vijf in een klap. De vogels raakten
wat hoog tegen het net. Twee van hert
kregen een tik van de strakgcspannenl
draad en waren op s'ag doo l. Komen
ze goed in het net, dan mankeeren zg
n iet-s.
Dat waren goede vangsten.
Niets biezonders, hoor. We hebben
er wel eens 30 tegelijk gelhad.
Kijk, dat zijn voor ons leelijke din
gen.
Hoog in het blauw staat ©en valk.
Die houdt het terrein schoon en de
wilsters dus weg. Het is ons wel ge
beurd, dat er een paar van die knapen
de heele morgen in de buurt bleven
jagen. Nou, dan kun je wel inpakken,,
Bram belast zich met het sorteeren
van de buit. Hij legt de vogels keurig
naast elkaar, de witte buikjes boven Ze
glinsteren in het weldadige zonnetje.
Nog een paar keer wordt er maar één
vogel gevangen Twee, die niet dicht ge
noeg bij kwamen, worden door Bram op
gejaagd. Zij loopen er Teel ij k in.
Het is zoo ongeveer één uur, als de
wind heelemaal gaat liggen. Aangezien
het al een heele poos misère was, wordt
besloten 't voor vandaag hierbij te laten.
Nu worden de attributen opgeruimd. De
zestig lokvogels belanden in de kist. Met
zestien echte wordt de terugtocht aan
vaard. Ook de wippers, die hun „baas"
zoo goed geholpen hebben, worden ge
dood, dat is hun loon
Elk exemplaar brengt 22', - ct. op, zoodat
elk van de vogelaars f 1.80 verdiend
heeft. Dat was voor die morgen niet veel.
„Maar", sprak Bram, „we rekenen over
de geheele vangstperiode en dan ligt het)
gemiddelde soms ver boven de twintig
wilsters per dag". J.
LSCHECOURANT
IS SINDS 1 JULI 1930
IN DIT BLAD OPGENOMEN.
LICHT OP
RIIWIELEN en RHTUIGFN 4 16
KALKSTIKSTOF.
WAT ER GEBEURDE....
WEET U ZE ALLE VIJF
ANTWOORDEN.
NIEUWE VRAGEN
DE SPANNING NEEMT TOE.
ESPERANTO.
