M
W1,"1
PUROL
Hoe Texel in 1813
de Franschen verdreef.
Waar wordt in Ierland om gestreden
Barre winters.
.if IP IÉ 11
13 it s a II
Winterhanden
Wintervoeten
L
i m p
16.) Onderwijl had ook Gerrit van
de oestervisscher Kuiter vernomen, weikj
lot hem wachtte.
Met zeldzame vlugheid sprong de koe
ne varensgast over de hooge schuttinghij
holde door de Koetebuurt naar het land
en sneiue ijlings heen. Voort ging het nu
over tuin wallen en siooten naar de djjk.
Bijna buiten adem kwam hij er aan. Hij
werd met vreugde door de kameraden
begroet; aanstonds stapte hij aan boord
en 't schuitje vertrok naar de overkant
van 't diep. De jonge vanenslui hadden
alle andere vaartuigjes zoo hoog moge»
lijk op 't droge getrokken, waar ze nu al
len, bij de ingevallen ebbe, aan de grond
waren geraakt.
De I ranschen waren reeds de woning
van Gerrit's ouders binnengedrongen.
Bij hun nadering hadden de bewoners
haastig door de achterdeur het huis ver
laten. Woest gingen er de teleurgestelde
soldaten te keer. Alle hoeken en gaten
werden doorzocht. Maar noch op de zol
der, noch in de kelder was een spoor van
de vluchteling te vinden. Verbolgen over
het vruchteloos zoeken, koelden de onver
laten hun woede aan 't onschuldig huis
raad. Stoelen werden opgenomen en door
de ruiten op straat geslingerd. Aardewerk1
en glas vernielden de soldaten door er
niet de kolven hunner geweren op in te
ranselen. Zij hielden op schandelijke wijze
huis en wat zij buit konden maken werd
meegenomen. Ook uit de woningen der
buren werd al wat 'n smakelijk hapje kon
opleveren of 'n prikkelende drank inhield,,
voor goede prijs verklaard.
k Doos 30 cent
li interteenen gij Apoth. en Drogist
De deugniet kon wel in 't huis van
zijn meisje verborgen zijn, sprak de otti-
cier, vvaeln eens, Aagje iv.on.ng heette ae
deerne, naar ons in meegedeeld.
Tot de koster, die nog altoos zijn kans
niet schoon gezien had om te ontsnappen,
klonk het bevel: Naar 't huis van Aagje
Koning's ouders.
Aanstonds stoof de woeste troep er
heen. Het huis was verlaten en wat eenige
waarde had, was er uit verwijderd. De
bewoners hadden niet afgewacht wat vrij
stellig komen zou en hadden, geholpen1
door de buren, 't beste van hun geringe,
bezitting in veiligheid gebracht.
Juliette kwam, als toevallig, het huis
voorbij.
De officier wenkte haar en vroeg: Waar
zou de schobbejak zitten?
Bedoelt u Gerrit Brouwer? was haar
wedervraag.
Natuurlijk. Wie anders?
Misschien is hij wel bij zijn meisje.
Waar hangt dat wicht uit?
Zij dient bij Boon, op de eerste
boerenplaats, hier buiten het dorp.
Wijs ons eventjes de naaste weg,
gelastte de bevelhebber de arme kostev
weer, die andermaal moest gehoorzamen.
Aagje was reeds door haar jongste
broertje op de hoogte gebracht van alles,
wat er in 't dorp voorviel.
Haastig had zij zich toen op weg be
geven naar 'n nicht, die op Oost woonde.
't Was maar goed ook, dat zij 't be
zoek der ruwe soldaten niet had afge
wacht, want de officier had reeds de be
dreiging geuit: als wij de schuldige niet
in handen krijgen, zal die deerne ervoor'
boeten. De goede moet het dan maar;
met de kwade ontgelden.
De boerenwoning van Boon werd zoo
mogelijk nog strenger doorgesnuffeld dan
het huis van de oude Brouwer. Men zocht
od de onmogelijkste plaatsen, zoowel in
het hooivak als in de kelder. Huis en stal
werden overal in oogenschouw genomen.
Zelfs stak men met de sabels in de
hooischelf, die op korte afstand van de
hofstede stond.
Een der onderofficieren, blijkbaar
eenigszins bekend in de Oosthoek, gaf
als zijn meening te kennen, dat de ge1-,
zochte wel lijfsberging kon hebben ge
zocht in een der nabij de Oostjdijk ge
ankerde schuitjes. Hebben moeten we
de rekel. Voorwaarts, schreeuwde de!
officer, nijdig dat de gezochte jonge man,
hem ontkomen was. Met versnelde pas
marcheerde „de troep raar het gehucht
Oost.
Aagje had al spoedig de nadering der
soldaten door het raam van hicht's huisje
gezien.
Het kloeke meisje snelde naar de dijk
bij 't Noorden en sloeg de richting 'n
van een inham, waar gewoonlijk ettelijke
bootjes geankerd lagen.
In de verte zag zij een vaartuigje aan
de overkant van 't diep. Als bij ingeving
begreep zij, dat Gerrit met zijn makkers
daar de wijk hadden genomen. Zij vrees
de een ontmoeting met de ruwe soldaten
Haastig maakte zij een „feugeleboot"
los en stapte er in. (Wordt vervolgd.)
SPORT OP TEXEL
TEX. BOYS-NIEUWS.
Als laatste wedstrijd van dit jaar restte:
nog Boys 2Helder 7, op 2e Kerstdag,
doch deze kon door de aanhoudende win
ter geen doorgang vinden. Zoo hebben
we dit jaar besloten door met ons eerste'
elftal op de onderste plaats te prijken,
voor het 2e dreigde dit ook, doch doordat
Watervogels 4 haar intrede in deze afd.
deed, mocht ons 2e één trede omhoog}
stappen. Niet eerder dan 8 Jan. van het
nieuwe jaar zullen we voor een volledig
programma komen te staan. In veel vo
rige rubrieken heb ik gewezen t»p de
noodzakelijkheid van een serieuze trai
ning en nu vooral, gedurende deze wed-
strijdlooze periodes, door het invallen'
van de vorst en de onderbreking door de
feestdagen, wil ik er nog eens met na
druk op wijzen, dat er hard aangepakt
dient te worden, leder lid moet er van
doordrongen wezen, dat we niet mogen
verslappen. We moeten er zorg voor dra
gen, paraat te zijn. Niemand verzuime de
training en, nu we jullie noodig hebben,
voor extra training, zorgt dat ge er zijt
en met animo oefent. Houdt de Donder
dagavond vrij voor uw voetbalclub. M--
Het gezegde wil: „Strenge heeren re-
geeren niet lang", maar we denken eens
aan de winter van 1929 welke ons nog,
versch in het geheugen ligt en aan die
van 1890—'91, die nog zoo vaak wordt
aangehaald als een biezonder koude en
strenge winter. Beide winters duurden
zeer lang, terwijl er bijna voortdurend
een strenge kou heerschte.
In de winter van 1617 vroor het wel,
biezonder fel. Toen duurde de vorst
liefst veertien weken. Men ging met paar
den en sleden over de Zuiderzee. Dat
kon in 1929 ook.
De winter van 1620—'21 was nog kou
der. 15 December zette de vorst in. Eind
Jan. stak een krachtige Oostenwind op,
die 14 dagen aanhield. Het was zoo koud,,
dat men vreesde, dat alle menschen en,
dieren van koude zouden omkomen. Men
reed met paarden en sleden van Friesland
naar Vlieland, naar Texel en Wleringen,.
De Noordzee was langs de kust tot opi
38 vadem diep bevroren.
De beruchte winter van 1890 ving al op
25 Nov. aan en duurde tot 23 Jan. van het
volgende jaar. De laagste temp. in Nov.
was —10.4 gr. C., in Dec. 15.8 gr. en
in Jan. 13.4 gr. Celsius.
De bootdienst met de vaste wal lag ge
heel stil. Er was communicatie door mid
del van een ijsvlet.
Ook in 1929 kon de boot niet voort-i
durend varen. Van 1013 Febr. lag Texel
geheel geïsoleerd. Van 13 Febr. tot 1
Maart op die laatste dag heeft men de
haven van Oudeschild opengebroken
is ze niet in de haven geweest, maar zette-
ze lading en passagiers bij het Homtje af.-
De vorstperiode duurde toen van '1 Jan.
tot 6 Maart. In de geheele maand Febru
ari was slechts één dag de temp. boven
het vriespunt. De laagste toen waargeno
men temp. was toen omstreeks 15 gr.
vorst. De periode 1115 Febr. 1929 wasi
de koudste periode sedert 1849, het jaar
dat de Bilt zijn waarnemingen begon.
Het is te hopen, dat de vorstperiode,
die wij doormaakten, niet het voorspel was
van een winter, zooals we beschreven.
De steun aan behoeftigen was in de
winter van 1S90 en 1929 van groote be-
teekenis. Bij het naslaan van oude kran
ten ziet men, dat er toen met milde hand|
is gegeven, om de ellende zooveel moge
lijk te lenigen. H.
STILLE AANKLACHT.
Ierland geelt ook na de
laatste verzoening met Enge
land den strijd om het noorde
lijk deel van het eiland, dat
bewoond wordt door een
sterke pro-Engelsche. prote-
testantsche meerderheid niet
op. Dublin wil zeggenschar
hebben over het heele land
en niet slechts over he:
katholieke zuiden. De Valera
en zijn aanhangers meenen, dat
het eiland een economisch ge
heel vormt en dat overigens
het Noorden ook historisch een
geheel met het Zuiden vormt
En aldus wordt de eeuwenoude
strijd met Engelnd, zij het
thans in minder scherpe vor
men, voort pezet
Men zal zich wellicht afvra
gen, hoe Noord-Ierland aan
zijn Engelsche. overwegend
protestantsche bevolking komt.
Dat is vooral hel werk geweest
van een Oranje, n I. van stad
houder Willem III. die zooals
hekend tevens Koning van En
geland was. Na den bloedigen
slag bij de rivier de Boyne.
waarin hij de Ieren versloeg,
liet hii velen Engelschen in
Noord-Ierland een woonplaats
aanwijzen. Men noemde deze
heden de Oranie-menschen"
Deze „Oranje-menschen" wonen nog steeds
in Noord-Ierland Zij zijn buitengewoon
trotsch op hun Engelsche afkomst, zeer
vlijtig en steeds bereid voor het Engelsche
bewind te strijden. Met de in Noord-Ier-
iand wonende katholieke Ieren leven zi
in openbare vijandschap.
rnd"i'daad is de toestand voor Londen
hie-.- —omlijk Eenerzijds wil
1111111111111111111111111111111:' ,illilllllli:illllllllllllllllllllllilllillllllllli|ll':iill||||||
I EEN LACH EN EEN TRAAN. !l|||>
u n s
km
het huidige Engeland ongetwijfeld met
Dublin tot goede betrekkingen komen,
anderzijds echter kan hel moeilijk de
loyale inwoners van Noord-Ierlanl voor
het hoofd stooten Een definitieve oplossing
heeft men dan ook nog niet kunnen vinden
en derhalve voert men ook hier op echt
Engelsche wijze een politiek van uitstel.
WAT VADER ER VAN DACHT.
- Vader, wat is eigenlijk beleefdheid?
Beleefdheid beoefen je, jongen, als
je de menschen niet laat merken wat je.
van ze denkt.
OM VOORUIT TE KOMEN
„Ik zal maar niet meer adverteeren", 1
Zei Pruttel, een koopman in peren,
Maar toen hij het liet,
Ging hij ras failliet.
Een ander kan daar wat van leeren.
Komt daad'lijk met ons toch eens praten.
Reclame moet u toch ook baten;
Voor 865 cent
Per regel U bent
Niet snugger, zoo gij 't zoudt laten.
mm VOOR ONZE DAMMERS.
NIEUW PROBLEEM.
1 2 3
o
(M.„.ük m
46 47 48 49 50
EEN LEERZAAM SPEL.
Vraagstuk 13. Zwart: 9 sch. op 9, 10, 15
18, 23, 24, 27—29. Wit: 9 sch. op 20,
34,35, 37, 38, 40, 41, 44; 49. Wit speelt
en wint.
Oplossing volgt.
WEET U ZE ALLE VIJF
'296
297
298
Hoe is hetVerloote (verlote, ver
lootte) prijzen?
Infectie beteekent
De hoofdstad van Celebes is
299 Urk heeft inwoners.
300 Waar eindigde het leven van de
Graaf van Hoorne? (1568).
ANTWOORDEN.
296 Verlote prijzen.
297 Besmetting.
29S Makassar.
299 Ruim 3700 inwoners.
300 Op het schavot; veroordeeld dooi'
Alva's Bloedraad wegens verzet
tegen het Spaansche bewind.
NIEUWE VRAGEN
301 De teekenaar Ton van Tast heet
eigenlijk.....
302 De op één na grootste sttad den
Vereenigde Staten is....?
303 De cholora-bacil is ontdekt door....?
304 Wel eens van „alpha" gehoord?
Hoeveel snelheid heeft een schip,
dat 10 knoopen vaart?
305
RECENSIES
KERSTNUMMER RADIOBODE. Dooi
de A.V.R.O. werd ons ter bespreking toe
gezonden het dit jaar op wel biezonderej
wijze verzorgde Kerstnummer van de
Radio bode. Het nummer, dat 44 pagi
na's omvaé, is gedeeltelijk in roto gravure,
gedeeltelijk in offsetdruk uitgevoerd. Van
de talrijke interessante en zeer lezens
waardige artikelen noemen wij: een ver
handeling over de Pastorale, het herders
dicht door Julius Hijman; Kerstdagen op
een ontdekkingsvaarder, een historisch-
verhaal van Johan van der Woude; Jacht
op tie strooper, kerstverhaal van Anno
de Vries; de redding van de roover, tooi
neelschets van Eduard Veterman, en Met
de duivel op consult, door H. v. Gelle-
cum. Felix Timmermans, Comelis Veth
en dr. K. H. Miskotte schreven over en
naar aanleiding van verschillende repro
ducties en fraaie kleuren, o.a. Vlaam-
sche spreekwoorden, door Pieter Breu
ghel de Oude en De Geboorte, door Lu
cas van Levden. De omslag is ontworpen
naar een Fransch glas-in-lood-raam uit de
15e eeuw.
yoorts schreven nog in dit nr: De Jos-
selin de Jong, T.O Sickens, Peggie van
Kerkhoven en L. I. Jordaan Alle artikelen
zijn met zorg geïllustreerd. Met dit Kerst
nummer komt de A.V.R.O. wel buitenge
woon goed voor de dag. Deze uitgave
toch is zoowel naar uiterlijk als mar de
inhoud te oordeelen, iets aparts. Het is
een bezit van blijvende waarde. Ongetwij
feld zullen A.V.R.O.-vrienden deze ver
rassing, hun met Kerst bereid, op prijs
hebben gesteld.
HET HIELP.
En, buurman, heeft de goede raad
van de oogendokter geholpen?
Buurman (vóór de botsing): Ik ge
loof van wel.
I|ll!|llllim:n"iiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiflllll
GEMENGD NIEUWS
Duitschland. De Joodsche cultuur-
bond mag te Berlijn een bioscoop voor
Joden inrichten. Ook in andere plaatsen
komen speciale bijeenkomstlokalen voor
Joden.
Japan gaat een spoorwegtunnel bou
wen, die loopt van Foesa op Korea via.
de eilanden Tsjoesjima en Ikisjima mar
Karatsoe op het eiland Kioesjoe. Totale
lengte 197.5 K.M. De kosten tjjn ge
raamd op 1000 tot 1500 millioen yen.
Het werk zal vier jaar duren.
