AKKERTJE"
TWEEDE BLAD
Bij het 75-jarig bestaan
der Parochiekerk te
Den Burg
TEXELSCHE COURANT
Vee- en Wolhandel in 1938
De Landbouw in 1938
Zaterdag 31 Dec. 1938
Neem dadelijk 'n
bespaar U die nare dagen
|]|[||lllllllllllllllil!llllllllllllllllllll|[||||||llllllll!llllllillillll!tllllltlll!lllllll||||||
door S. J. KEIJSER Jbz.
In het slot van inijn verslag over liet
jaar 1937 sprak ik de wensch uit, dat de
bedrijfsresultaten over 1938 niet minder!
mochten zijn dan die van het gepasseerde
jaar. Helaas is deze wensch niet in ver
vulling gegaan. De uitkomsten onzer vee
bedrijven over het afgeloopen jaar zijn
van matig tot slecht geweest, hetgeen
uit het onderstaand overzicht blijkt.
LAMMEREN. De 1ste lammerenmarkt
was erg stug. De gemidd. prijs was
danook plin. t 1.onder de verwachting.
Voor een goed lam werd f9f 10 betaald
(plm. f4. minder dus dan vorig jaar).
[3e volgende markten was de handel vlug
ger en waren de prijzen plm. f 1.ïioo-
ger. Op de 6de markt trad een inzinking
in. De handel was zeer stug met terug-
loopende prijzen. Hierin kwam met Aug.
geen verandering, terwijl met Sept. de
lammeren slecht te verkoopen waren.
OUDE SCHAPEN. De prijs der eerst-
verkochtr koppels, (1 Juli, begin Aug.),
viel niet tegen. Ze brachten 118.tot
f2 0.op. Later stortte de markt in en
werden de meeste voor plm. f4.— per
stuk minder verkocht.
WOL. De handel in dit artikel is na de
prijsval van vorige herfst tot Maart
April van dit jaar zonder veel variatie ge-i
DE FEESTVIERING.
Over de geschiedenis der Katholieke
kerk wordt elders in dit blad geschre
ven. Wij vermelden daarom slechts, dat
de parochie te Den Burg bestaat van de
9e eeuw af. Het kerkgebouw dezer pa
rochie heeft op verschillende plaatsen ge
staan. Van 1470 tot 1572 was de mooie
St.-Jan op de burchthoogte het middel
punt van het parochieleven en tevens het
kerkhof van Texels voorgeslacht. In de
17e eeuw (1633) wendde pastoor Koets
alle middelen aan om tot de stichting
te geraken van een bedehuis, wijl bij zijn,
voorganger de „conventiculen" in zijn.
eigen woning werden gehouden.
Deze nieuwe parochiekerk stond toen
aan de Molenstraat achter de particu
liere woning van jaap Smit, den dood
graver, en zijn vrouw.
Een poort en een gang gaven toegang
tot het kerkgebouw, dat echter veel te.
klein werd.
Pastoor Leonardus Joannes Hilarius Le-
visse begon toen, in 1863, met de stich-.
ting van de kerk, waarvan wij thans het
diamanten feest vieren; aan hem komt
op dit feest na God de eer toe, den eer-,
isten steen te hebben gelegd en het ge
bouw te hebben tot stand gebracht.
Op Kerstmis 1863 werd in deze kerk
de eerste Mis opgedragen en werden aan.
het toenmalige volk, waarvan nu enkelen
nog slechts in leven zijn, de genademid
delen der H.Kerk toegediend. Hij was.
in deze kerk de eerste „minister Christi",.
dienaar van Christus en „dispensator my-i
steriorum Dei", uitdeeler van Gods ge
heimenissen (I Cor. 4). Nog berust in 't
parochiaal archief de situatieteekening der
oude kerk en het bestek der nieuwe kerk,,
gebouwd door architect P.Brugman. In
1912, onder pastoor Joannes Gerardus-
van Kelckhoven, werd deze kerk weer
aanmerkelijk vergroot en weer tot een,
kruiskerk omgebouwd.
Maar hierover later meer.
Betreffende de viering van het diaman
ten bestaansfeest der parochiekerk van,
1863 valt nu allereerst op te merken, dat
dit meer een innerlijke dan uiterlijke,
viering bedoelde te zijn. Tot die inner
lijke voorbereiding der parochianen wer
den twee paters van Brakkenstein uit
genood igd, die „een paar drukke dagen"
hebben gehad, want de toeloop van men-
schen was zeer groot, waartoe de „gelijk
tijdige viering van „het Kerstfeest en 't
40-urengebed niet v einig heeft bijgedra
gen. Aan ijver en medeleven der paro
chianen heeft het niet ontbroken, te meer.
wijl de omstandigheid van ijs en sneeuw,
van strenge vorst en gladde wegen voor
al voor de „buiten-burgers" de reis naar
de parochiekerk zeer moeilijk maakten.
Meermalen dacht ik met bewondering:,
„Wat een dappere en stoere menschen
zijn die Texelaars toch".
In den Kerstnacht riep de klok hen op
uit den slaap en door nacht en koude,
heen kwamen ze meer dan duizend in.
getal van Oosterend, De Koog, De,
Waal ,Den Hoorn, uit de polders en de.
AANWINSTEN TEXELS MUSEUM.
Vogels e. a. dieren: j. Zuidema, J.
Bugel (beiden De Koog), P. Verstegen,
G. Gieles (Horntje), B. T. Zondervan,
r. Dogger, F. Krijnen, Th. Reuvers, W.
Pereboom, Arn. Buisman, M. Bakker
(De Cocksdorp), Corn. Tuinder.
Oudheden: Mej. R. Kievit, Bert Koorn.
weest. Handel zeer stug met een heel
klein verschil tusschen laagste en hoogste
prijs (f U.70—0.75 per Kg.) Al wordt ei-
geregeld wol verkocht, nog lang niet alle
I exelsche wol is geruimd.
RUNDVEE. Het geheele jaar door wa
ren de vette koeien voor matig tot slechte
prijzen te verkoopen. Van de handel in
melkkoeien kan gelukkig iets beters wor
den gezegd. Hierin was in het voorjaar
een levendige handel met beste prijzen
In de zomer brachten ze minder op, doch
op 't oogenblik zijn ze duur. Jammer, dat
dit niet veroorzaakt wordt door lioogev
zuivelprijzen, doch door het alom heer-
schende mond- en klauwzeer, dat veel
melkvee geheel of gedeeltelijk voor de
productie uitsluit.
VARKENS. Het fokken van varkens
was tot laat in de herfst best, tot heden
loonend. De mesterij was matig, de
laatste tijd slecht loonend.
Resumeerende, zien we, dat de scha
penfokkerij het vooral slecht heeft ge
had. Voor de schapenfokkers is het dan
ook wel een zeer groot onrecht, dat
steeds hun graanrechten moeten offeren
aan het Landbouwcrisisfonds, terwijl ze
deze niet op de één of andere wijze terug
kunnen ontvangen. Dit is toch zéker wel
een unicum in Nederland. In plaats van
deze bedrijven in de slechte jaren in stand
te helpen houden, worden z~- nogeens
extra belast.
dennen naar het groote feest over den
donkeren landweg dansten de licht
jes van fietsen en wagens, van auto's
en arresleden. Op den vooravond dreig
de te Den Hoorn de reis vast te loopen,
omdat reeds meerdere auto's bleven ste
ken in de sneeuw. Boekei kon geen toe
zegging doen, dat de bussen zouden loo-,
pen. „Dan", zoo zeiden mij de Hoore-
naars, „dan gaan we met groepen loo
pen naar Den Burg met lantaarns uit
de stal en de woning- wij laten ons door
geen ijs of sneeuw terughouden" Ikzelf
had den vooravond van Kerstmis de vast-
geloopen auto ook al uit een berg van
sneeuw moeten uitgraven, toen ik var;
Den Hoorn terugkeerde.
Na het voorbereidingstriduum waren
de harten tot het feest bereid. Het inner
lijke was goed verzorgd, maar „het oog
wil ook wat hebben". Het interieur der
kerk moest tot een feestzaal worden op
gemaakt. Hiertoe was een feestcommis
sie jngesteld. Door de goede zorgen van
deze commissie en van den bloemist Kor-
tenhoeve had de ruime kerk een feestelijk
aanzien gekregen. Wie viert er nu feest
zonder bloemen Maar wij weten, dat
we op een eiland wonen en liet trans
port van bloemen in dagen van strenge
vorst een hachelijk werk is.
Evenwel, Tessel zelf heeft mooi dennen
groen en de liefde is vindingrijk. Van,
dennen en taxusgroen en fraaie linten
werden feestkransen vervaardigd en tus
schen de kerkramen opgehangen. Langs
de kolommen hingen filets van sparre-
groen, welke in hun contrast tegen de
beige kleur der zuilen een frisch en vlot
aspect gaven. Het altaar met wit en groen
met Koningsvarens en een rijkdom van,
seringen tegen de donkere achtergrond,
deed den goeden smaak van het comité,
en de vaardigheid van den bloemist a 11 ei
eer aan. En midden in de kerk hing hoog
de monumentale gouden kroon, welke,
door Fop van Heerwaarden met vaardige
hand en half bevroren vingers in eenigc
dagen tijds was geteekend en gesmeed,
Die gedrapeerde kroon was het zinne
beeld der diamanten feestviering.
Toen dan ook die honderden menschen
ter nachtmis kwamen en de matig ver
warmde kerk binnentraden, kwamen zij
als in een feestzaal, die door de kaarsen
op de koperen luchters en op het altaar
een aangrijpend schoonen aanblik bood.
En als klokke vijf uur de priesters in hun
feestgewaden hun plechtigen intocht of in
troïtus deden en al het electrisch licht
werd ontstoken, stond heel de jubilee-
rende parochiekerk in een gouden feest-
gloed, welke de innerlijke feestvreugde
maakte tot een spontane manifestatie van
jubel en dankbaarheid. Na de devoot ge
zongen Introïtus, zetten de heldere stem
men der knapen het joyeuse „kyrie" der
Preismesse van Stehle in, hetwelk in een
vierstemmig koor voortreffelijk ingestu
deerd en geleid door den heer P. B. Ri-
teco, wordt doorgezongen tot een lied
van blij verlangen. Het „Gloria", d.i. „Eer
aan God in den hemel en op aarde, vrede
aan de menschen van goeden wil", ver
tolkte in polyphone muziek den plicht van
aanbidding, dank, eerherstel en smeeking
jegens den almachtigen en barmhartigen
God en bevatte tevens de vier doeleinden
van het H. Misoffer.
GIFTEN ALG, WIJKVERPLEGING
N. N Den Burg f j.
GIFTEN VOOR HET WITTE KRUP5.
N. N., Den Burg fl.
B. v.d. V., f0.50; v. L,, Eierland f0.50.
D., Eierland fl.
Binnen een kwartier verdwijnen Uw
pijnen, Uw lusteloosheid, Uw mi
graine en gevoelt ge U vroolijk en
opgewekt. Lel op het AKKER-merk.
Per koker van 13 stuks - 12 stuivers.
Per doos van 2 stuks - 2 stuivers.
HADAMTIE Wij garandeeren de goede
UMKMW I IC werking van "AKKERTJES",
wam ze bevatten een bijzondere combina
tie van uiterst geneeskrachtige stoffen,
volgens recept van Apotheker Dumont.
Nadat het Epistel (brief aan Titus,
hoofdst. 2) en liet Evangelie (Lucas 2)
is gezongen, betreedt de pastoor van Den,
Burg den kansel om den geloovigen te
zeggen, dat Kerstmis niet slechts een ge
voelige ontroering beteekent voor het
menschelijke in liet arme, zwakke Kind
van Bethlehem, doch dat Kerstmis is de
openbaring van den almachtigen en goe
dertieren God aan ons menschen, dat
Hij gekomen is, zooals de Engel Hem aan
de herders aankondigde, als de Heer en
de Salvator Mundi, de Verlosser en Be
vrijder der wereld uit de macht van den,
duivel en alle kwaad.
„En Hij heeft onder ons gewoond",
niet slechts tijdens Zijn sterlelijk leven
op aarde, maar Christus woont nóg on
der ons, in onze kerken reeds meer dan
700 jaren op ons eiland, eertijds in ieder
dorp van Texel, hetzij „in alle stilligheit"
en verborgen of in het openhaar, hetzij
in een prachtig kerkgebouw of in een ar
melijke schuur. En Christus blijft wonen
onder ons in onze kerken, opdat LI ij
door dat middel zal kunnen blijven wonen
in onze harten door Zijn goddelijke ge
nade en door ons geloof en trouwe liefde.
Vervolgens wordt door allen geestdrif
tig het „Credo" gezongen of de Ge
loofsbelijdenis der Apostelen. Bij de of
ferande schenkt ieder spontaan zijn feest
gave voor dit diamanten feest. Bij de
H. Consecratie wordt Christus opnieuw
geboren en komt Hij onder ons wonen,
nóg armer en kleiner dan in den stal van
Bethelehem. En als het teeken wordt ge
geven, komen allen bank voor bank, groo-
ten en kleinen naar voren, om aan de
zelfde tafel des He-eren Hem te ontvan
gen in hun hart, die eenmaal sprak;
„Dit is Mijn Lichaam. Dit is Mijn Bloed
voor het leven der wereld". Gedurende
de volgende H. Missen zingen allen on
der de begeesterende leiding van den;
Eerwaarden pater hun feestvreugde uit in
onze mooie Hollandsche kerstliederen en
dan gaan allen naar huis., evenals de her
ders van Bethlehem „glorificantes et lau-
dantes Deum", God lovend -en verheer
lijkend over alles, wat zij gehoord en
gezien hadden.
Dit innerlijke, kerkelijke feest is in,
de volgende twee Kerstdagen voortgezet'
en gedurende deze dag-en was er ^geen
oogenblik, dat er geen menschen in de
kerk waren ter aanbidding. Tot slot volg
de voor 'n stampvolle kerk 'tplechtig sluï-
tingslof met processie, 't ,*Te Deum",
als een prachtige uiting van dankbaar
heid voor dit feest.
Voor deze plechtigheden was eerbie
dig uitgenoodigd Z.H.Exc. Mgr. W. Bou-
ter, Bisschop van Nellore, die thans in
Holland vertoeft, maar door omstandig
heden buiten onze schuld (ijs en snteeuw)
kon de Bisschop niet aanwezig zijn.
Maar toch is het een prachtig jubilé
geweest. „Katholieke Texelaars, gij hebt
uw diamanten feest fijn, waardig en
schoon gevierd."! B.
IjllllllHH ALGEMEENE TEXELSCHE |i||||||||||
IIIIIIIIIDI POLITIEVERORDENING.
NA ACHT UUR 'S AVONDS is het,
tenzij met vergunning van B. en W.,
verboden in werkplaatsen te werken,,
waardoor de nachtrust van anderen kan,
worden verstoord.
door A. DROS D/., „Blandcnbepg".
IX- winter van 1937-'38 bracht ons zoo
goed als geen vorst. IX landwerkzaam-,
heden konden ongestoord voortgang vill
en men was met ploegen en bemesten van
liet bouwland op tijd klaar. Febr. en
Maart waren ongekend droog, zoodat met
de inzaai der zomergranen reeds 't laatst!
van Febr. een aanvang gemaakt konwori
dén. De zaden werden danook zeer vroeg-
aan de aarde toevertrouwd, zeker 3 we-,
ken vroeger dan vorig jaar. IX wintergra-i
nen waren best de winter doorgekomen
en stonden in Maart er voorspoedig voor.|
Er is tamelijk wat zaaizaad (tarwe en
gerst) tegen stuifbrand behandeld in
warm water. Ce resultaten zijn nog niet
Onverdeeld gunstig, speciaal van gerst,
de reden van dunne slechte opkomst, den
kelijk, doordat het zaad te vlug gezaaid
is, zonder voldoende afkoeling en dro
ging. IX zomergroei was normaal, hoe
wel de zomer droog was en op de lichtere
gronden liet de groei te wenschen over.
riet oogsten en dorschen kon bijna zon
der onderbreking plaats vinden. De
oogst resultaten zullen bij 1937 niet veel,
achter staan, voor zoover het de granen
betreft. De peulvruchten evenwel brach
ten belangrijk minder op. Op de betere
gronden tn het oude Texel komen zeer
hooge opbrengsten voor. De prijzen wa
ren in Sept., toen oorlog dreigde, be
langrijk hooger dan vorig jaar. Nadat
de lucht te dien aanzien ophelderde, zak
ten de prijzen ineen tot een belangrijk
lager niveau.
TARWE. De oppervlakte, met tarwe
bezaaid, zal iets grooter zijn dan in,
1937. De meest verbouwde variëteit, de
Juliana-tarwe, gaf ook dit jaar weer uit
stekende resultaten. Dr. Broekema heeft
met dit ras wel veel eer behaald. Hier
naast werden verbouwd Willi, tarwe, Wi
lobo voor de zandgronden Mendel
en enkele Fransche rassen, \v-elke hoe
langer hoe meer terrein verliezen. Dit
jaar, nu het streng vroor, zal blijken,
of Mendeltarwe boven de Juliana te
verkiezen is.
De tarwe werd dit jaar sterk door
roest aangetast, hoewel bij de meeste ras
sen de opbrengst er niet beduidend ouder
leed. Er kw-am ook nogal wat voetziekte
voor. De opbrengst is dooreen genomen,
goed. De klassiticatie der tarwe is be
duidend lager dan vorig jaar. De A-klasse
werd maar door enkelen bereikt, terwijl
veel partijen in de laagste werden ge
waardeerd. De prijs is ongeveer gelijk
vorig jaar. Een belangrijk kwantum Texel-,
sche tarwe is verkocht voor zaaizaad, spe-,
eiaal Juliana-tarwe, tegen betere prijzen.
DE ROGGETEELT is, bij vorig jaar
vergeleken, uitgebreid. Proeven werden
genomen vanwege het Centraal Bureau
met een nieuwe variëteit, de kortstroo
Pctkuser Rogge van v. Lochow, die uit
stekend voldaan heeft. Deze var. munt uit
door stevig stroo, plm. 15 pet. korter dan
de gewone Petkuser rogge, en een grove
korrel met hooge opbrengst. Dit najaar;
is de uitzaai van deze variëteit groot,,
De prijs varieerde van f9.per 100 Kg.
einde Sept. tot plm f7.25 in Nov., on
getwijfeld een te lage prijs.
GERST. Er was een ruime oppe it lakte
met gerst bebouwd, speciaal zomergerst.
Enkele perceelen, met wintergerst be
zaaid, hebben in de rijpingstijd ernstig
van storm geleden, waardoor de helft
der opbrengst verloren ging. Vrijwel alk
Texelsche zomergerst is als brouwgerst
verkocht naar België. Prijzen van j 7.50
f8.75 per 100 Kg. Opbrengst en kwaliteit
waren goed.
HAVER gaf een beste opbrengst. Het
blijkt, dat de Deensche Adelaarhaver ent
bindejrhaver v. Mansholt hier aan de
sjpits staan. Beiden hebben voldoend ste
vig stroo met hooge opbrengst. Anderei
variëteiten zijn Zege, Early Miller, e. a.
De prijzen zijn slecht, van f6.25 6.75
per 100 Kg.
STROO. De opbrengst van stroo is niet
hoog geweest, terwijl de prijzen en handel
slecht zijn, plm. f 8 tegen vorig
jaar f 12— 14 per 1000 Kg.
VLAS. De oppervlakte, met vlas be-
teekl, zal niet veel bij die van vorig jaar
afwijken. Het bleek, dat het Texelsche
vlas gemiddeld uitstekend van kwaliteit
tv as. TX meest verbouwde rassen zijn;
Concurrent, wit bloeiend en gewoon,
blauwbloem vlas, terwijl ook een nieuwe
Deensche var., Blenda-vlas, verbouwd
werd. Men kan zeggen, dat al het ver
bouwde vlas naar België is verkocht,
tegen prijzen van: 4 8 ct. per Kg. D-e
opbrengst varieert van 5000-10000 Kg.
per H.A. Het Blenda-vlas lijkt een goed
ras met fijne lange onvertakte stengel.
Er werd aan de vlasteelt op Texel geen
steun uitbetaald.
PAARDEN- EN DUIVEN BOONEN
waren tamelijk ruim uitgezaaid. Zooals
gezegd, was de opbrengst slecht. De
bladluis teisterde in de droge nazomer,
het gewas in hooge mate. Prijzen waren
van plm. f810 per 100 Kg. (Z.O.Z.)
