DAMPO
X ^1 XXi/1/4
WVt>xY^
(al
UW KINDJE
VERKOUDEN
Hoe Texel in 1813
de Franschen verdreef.
Texel op de Kaart
en op de Grafzerken.
Gr af tee van xe\
I E
10 El
J h
JOEI
III
lllll
r v'
ièz±
fl
Ben
B<
RIJMELARIJTJE.
UITVERKOOP.
Een huisvader vertelt.
(Op hooger last wordt u gemeld,
Dat dit gedicht mijn vrouw met geldt).
De krant heeft ons het nieuws gemeld,.
De post het huis aan huis besteld,
De uitverkoop is in het land
O lief, hoe kom ik uit de bnan|d!?l?
De rust is thuis verdwenen,
Daar vliegt de vrouw weer henen.
Want in de étalage
Hangt prachtige vitrage.
Natuurlijk voor een schijntje,
(Dat houdt 'r aan het lijntje).
En verder een"velourtje,
Een beeldig pompadoertje,
Een kostelijke jumper,
(Ze heeft er drie, de stumper).
Een hoedje, om te stelen,
(U moest 'r hoonen kweelen)
Een schitterende lap flanel,
('k Meen voor 'n cent of wat per el).
Een 2x2 karpetje,
Een zuiver veeren bedje,
Een handweef tafelkleedje,
(Alweer voor een klein 'beetje)
De uitverkoop is in het land,
O lief, hoe kom ik uit de brand!!?'!?
Geen middageten vind ik,
Een droge korst verslind ik,
En 'k breek m'n hals en beenen
Over de rommel henen.
Ik heb de zaak eens opgeteld....
En ben de kamer uitgesneld,
Zij heeft zoowaar vier rokken,
Ikgaten in mijn sokken.
Geen zakdoek vind ik; wat een pret,
De wasch is nóg een week verzet.
Ik heb m'n boord maar omgekeerd,
Want moeder is 'm weer gesmeerd....
Ik val met een gemengd gevoel
Op d' eenig leeggebleven stoel,
En vind daar in een hoekje,
Een alleraardigst boekje.....
Ik sla het op. roep: „moord en brand"!
Het is de „uitverkoopcourant".
HU1B DE RIJMELAAR.
Illlllllllll WEET U ZE ALLE VIJF 111111111111
321 „Typhoon". Wat is dat?
322 Waar verschijnt de „Times"?
323 De voornaamste rivier van Enge
land
324 „Seismometer" dient voor
325 Wie stichtte de padvindersbewe-
weging
ANTWOORDEN.
321 Wervelstorm (Chineesche Zee.)
322 Londen (dagblad, sinds 1785).
323 De Theems.
324 Waarnemen van aardschokken.
325 Lord Baden Powell (190S.)
NIEUWE VRAGEN
326 Wie vond de auto uit?
327 Hoe heette de slotvoogd van Loe-
vestein ten tijde van Hugo de
Groot
328 Piraten zijn
329 Kangeroes leven in
330 Als het op Texel 12 uur 's mid
dags is, is het te Batavia onge
veer
Wrijf dan keel, rug en borstje m met
Dampo.Wonderlijk rooals dat helpt!
Pot 50 ct. Tube 40 ct. Doos 30 ct.
18.) Eenige dagen later trok de paling-
venter naaar de Schans met 'n mand pa
ling aan de arm. De koopwaar zag er zoo
verleidelijk uit, dat Hein al spoedig een
groot deel kwijt was, zonder er een
duit te hebben ontvangen. Hij stelde zich
nu aan, of hij daarover lievig verbitterd
was en ging zich over de ongepaste be
jegening bij sergeant Bakker beklagen. Op
die wijze kreeg hij een goede gelegenheid
de brief aan Willem Lourens in handen
te spelen.
Toen bood de venter ook zijn koop-
Waar de officieren aan, die hem gretig
iets afkochten. Met het overschot ging
hij weer verder. Daar trad sergeant Bak
ker hem in de weg en zei fluisterend:
Zeg maar aan de vrienden, dat zij
op ons kunnen rekenen. Wij zullen er
voor zorgen, dat de kanonnen ontladen
zijn, als de Texelaars aan de poort ko
men.
Toen, als wilde hij 't voorbeeld der
roofzieke soldaten volgen, greep hij 'n
handvol paling uit de mand en fluisterde
hij tot Hein:
Begin jij nou op te spelen, dan zal
ik tot de soldaten roepen, dat ze je heele-
maal moeten plunderen en 't fort uitja-
door M. LASIS.
Wanneer men eens op Texel vertoeft,
dan is voor een liefhebber van volkskunde
en historie niet in de eerste plaats hei
strandleven het meest aantrekkelijke deel.
Geenszins zij bedoeld, dat er geen be
koorlijks zit in de onmetelijke, immer be
wegende massa, die aanrolt en weggolft
van het breede zonnige strand; of in een,
wandeling langs de kust, waar oude
wrakstukken ons herinneren aan woeste
stormnachten. At aar op onze zwerftochten,
over het „binnenland" van 'het be
roemde schapen- en vogeleiland zijn
massa's interessante dingen te ontdek
ken, die de doorsnee-bezoeker hetzij door
r onwetendheid hetzij door zomersche „lui
heid" niet onder oogen krijgt. Daarop te
wijzen is het doel van dit artikel. Aan,
de hand van de stafkaart, getoetst aan de
natuur en door een bezoek aan Texel's
kerkhoven zijn merkwaardige gegevens te
vinden over de historie van Texel.
Hoewel het logischer is om eerst de
kaart te bestudeeren en daarna er op uit
te gaan, zal het toch beter zijn te begin
nen bij de kerkhoven en in de kerken..
En natuurlijk is dan het eerst aan de
beurt Den Burg, aan de kerk, waarvan
wij onderdeelen uit 'het laatst der 15e:
eeuw meenden te ontdekken. D: hooge
spits is van 1604. Het ligt niet in de be
doeling om alle grafzerken te bezien.
Maar er liggen van die kleine vierkante
zerkjes welke onze aandacht vragen. Of
eigenlijk, wij moeten er naar zoeken,
want vaak zijn ze onder het gras ver
scholen. Behalve een nummer, het graf-
nummer, staat er een of ander figuur op,
vaak voorzien van enkele letters. En om
die figuren, die op elk steentje anders»
zijn, gaat het deze keer. Die steentjes
vonden we ook nog in Den Hoorn en
Oosterend. De Cocksdorp is mij onbe
kend, terwijl bij Oudeschild en De Waal
niets was te vinden. Toch lag er in 1937
bij het kerkje van De Waal nog zoo'n
gemerkte steen, want in de Texe'sche
Courant van 25 September van dat jaar
lazen wij
RECENSIES.
I|||||iiiii:iiiiiiiii:iiiiiiiii!IIIIiiiiiiiiiiiiiiii!Iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiii||||||
BUITENLEVEN. De uitgever A. J.
Herwig te Bussum zond ons een exem
plaar van zijn mooie en welverzorgde
maandblad „Buitenleven". Het is gedrukt
op kunstdrukpapier en voorzien van vele
prachtige foto's.
Uit de rijke inhoud noemen wij u:
Van maand tot maand (nuttige korte wen
ken), planten in de sombere tuinen, een
practische opsomming van schaduwplan-
ten, ghoenblijvende heesters, een praatje
over prachtige bloelende wortelgewas
sen, babyrozen, gemengde tulpen, orchi
deeën voor de kamer en voorts de ru
brieken van de plantendokter, de groente
tuin, en de handige vragenbus voor
iedere abonné.
Elke aandachtige lezer van dit prach
tige maandblad, waarvan een proefnum
mer gratis bij onze administratie te ver
krijgen is en dat slechts f2.50 per jaar
kost, zal daarin een nuttige vraagbaak
vinden.
gen, dan krijgt er niemand argwaan.
Nu, Hein roerde terdege zijn mond en
de leuke sergeant riep tot eenige solda-
daten
Jongens, neemt die vlegel zijn pa
ling af en jaagt hem het fort uit.
De sergeant had nooit een bevel gege
ven, dat zoo snel en met zooveel gewillig
heid werd uitgevoerd. In 'n paar secon
den was de mand geheel leeggeroofd.
Hein speelde zijn rol onverbeterlijk en
sloeg nijdig met de mand naai- de roo-
vers, die echter op hem losstormden,
waarna hij zich haastte om buiten de
poort van 't oude fort te komen. Nog
diezelfde dag trok de palingventer naar
de bondgenooten te Oosterend, om er
zijn wedervaren mee te deelen.
Er was veel gewonnen, nu men de ze
kerheid had, dat de Texelaars, die tegen
hun wil gedwongen waren geworden om
kustkanonniers in FransChe krijgsdienst
te gaan, aan de bevrijding van het land'
wilden meewerken. Sergeant Bakker pols
te behoedzaam verschillende tot de be
zetting behoorende plaatsgenooten en
wist hen voor de goede zaak te winnen.
Zoodra hij er van overtuigd was, met 'n
geestverwant te doen te hebben, werd
deze op de hoogte gebracht van wat er
binnenkort zou worden ondernomen.
Eenige avonden later had er in de
groote schuur van Boon een bijeenkomst
plaats van bewoners van Texel's Oost
hoek.
"Tl Tl -'9 Luifon
L/en iVl/r<J>20.33 Li nntn
*s <?6 r/ 2S ij) J0 J 5Z
3en 1
Son r
H
jomt
feclar
iet s
„Aan de oostzijde (van de kerk) ligt,
tusschen het gras verscholen, een eenvou
dige steenhij wijst de plaats aan van
het graf van een onbekende drenkeling.
Op de sjeen staat een eenvoudig figuurtje:
een aantal elkaar kruisende lijnen en de
letters C. J. B., vermoedelijk betrekking
hebbende op de tatoueering, op de ver
dronken zeeman aangetroffen".
In hoeverre dit vermoeden juist is zal
aanstonds blijken, maar de beschrijving is
niet onaardig en geeft bovendien een
staaltje van niet ,,bij"-zijn in geschied
schrijving.
Immers, de ingewijde ontdekt in die
„kruisende lijnen" terstond de z.g. hand-
merken, die men overal in Nederland
en Germaansch-Europa kan vinden op
grafzerken, groote bouwwerken, botervor-
men, landbouwwerktuigen, en als onder-
teekening op oude charters en rekenin
gen. Ook in de heraldiek zijn deze mer
ken geen onbekenden.
Wij beelden hierbij alle vormen af, die
wij aantroffen op de grafzerken in en
buiten de genoemde kerken. Steeds uit
gaande van de eenvoudigste, vermelden
we bij elke groep waar ze te vinden zijn.
Wanneer men dit geheel zoo aanziet,
dan zal het reeds terstond opvallen, dat;
er vele vormen voorkomen, die duidelijk
overeenkomen in onderdeelen of als ge
heel. En geen wonder. Het zijn niet an
ders dan gecombineerde of losse runen-
teekens. Runen-ideogrammen, zooals die
GEMENGD NIEUWS
In de Peel zitten steenkolen 1200 M.
diep. 't Zal nog lang duren eer men.
in N.-Brabant aan ontginning begint
Rotterdam is van plan duizend ar
beiderswoningen te gaan bouwen.
Bij Lunteren zijn deelen van een
mammoeth, o.a. een kies en een stuk
van de wervelkolom opgegraven. Bij Lun
teren zijn nog nimmer dergelijke ossic
le n gevonden. De mammoeth kwam in ons
Land voor omstreeks 130.000 tot 20.000
j. v. Chr., het laatste deel van de Ijstijd,
welke liep van 600 duizend tot 20 dui
zend j.v. Chr. De beenderen, bij Lunteren,
opgegraven, zijn vergruisd en moeilijk te
herkennen.
Den Haag. Blijkens het voorl. Ver
slag van de Eerste Kamer over de Rijks-
begrooting, zijn vele leden van meening,
dat een kabinet op breedere gronds ag
wenschelijk is. Op meer dan een belang
rijk stuk van regeeringsbeleid, gaf het
optreden van het ministerie volgens deze
leden reden tot ongerustheid.
HET LAATSTE BEDRIJF.
Op een heldere morgen in de maand
December werden „achter Tunen" ruim
80 personen aangetroffen, voorzien van
allerlei wapentuig. De kloekste inwo
ners van Oosterend, Oost, Zevenhuizen
en Nieuweschild vond men daar ver-
eenigd om eindelijk uitvoering te geven
aan 't lang beraamde plan: De Fran-
sche bezetting uit de Oude Schans te
verdrijven en de vesting op te eischen.
voor de Prins van Oranje. Vastberaden
zagen de jongemannen en ook de meer-
bejaarden er uit. Allen waren doordron
gen van 't gewicht der gevaarlijke onder
neming. De roode officier scheen er de
lucht van te hebben, dat er iets broeide
en had zich in zijn kantoor te Nieuwe
schild opgesloten. Men stoorde hem ech
ter niet. Kalm ging alles in zijn werk.
De bevrijders hadden zich een aanvoer
der en onderbevelhebber gekozen. Allen,
waren er van doordrongen, dat er orde
en tucht moest, vooral bij deze onderne
ming. Daar klonk het bevel tot de op-
marsch en als goedgedrilde soldaten,
marcheerden de bevrijders over het Nieu
weschild naar 't oude fort. Grimmig
staarde de roode officier door een kier
van het bovenraam in zijn kantoor naar
de troep vastberaden menschen. Hij had
een geladen snaphaan in de hand, maar
durfde thans geen gebruik van zijn wa
pen te maken. Gaarne zou hij man voor
man hebben neergeschoten, zoo hij het
'EI
over de geheele Germaansche wereld ge
vonden worden, en zooals die reeds voor
komen op de rotsteekeningen van Skan-
dinavië, Noord-Amerika, Zuid-Frank
rijk, enz.
Later nam elke familie zoo'n ideogram,
waarvan hun de beteekenis langzamer
hand volkomen onbekend was, aan als
familiemerk om eigendommen mee te mer
ken, enz. Steenhouwers kozen zich één
als waarmerk op de door hun gehou
wen blokken. Deze vindt men dan op de
zandsteenfragmenten van menig oud
gebouw, indien de ,,restauratie"(!) zei
tenminste niet weghakte, zooals men thans
druk bezig is om b.v. de Dom van
Utrecht te reinigen van deze zinvolle fi
guren, die ons toonen hoevelen mee
werkten aan de totstandkoming van zoo'n
bouwwerk. Ook hier op Texel dreigen
deze getuigen op de grafzerkjes van het
voorgeslacht verloren te gaan: bij Den,
Burg en Den Hoorn vond ik ze vaak op
een hoop liggen. Wie ontfermt zich er
overMisschien is het de taak van,
Fexel's Museum, dat gelukkig meer aan
dacht gaat besteden aan de oudheden,,
welke het eiland nog bezit. Ergens inge
metseld, b.v. in - de onderscheiden kerk
portalen, nemen deze steentjes slechts
weinig ruimte in en vormen dan tegelijk
een piëteitvolle herinnering aan het ver
leden van het „vogeleiland".
„De Wandelaar".
Roermond. De Coöp. Roermondsche
Eiermijn heeft 200 H.A. grond in de Peel
gekocht, om in werkverschaffing te doen
ginnen en daarna in perceelen van 10 a
12 H.A. uit te geven aan Limburgsche
en Brabantsehe boeren tegen kostende
prijs.
Maandag 9 Jan. was het 125 jaar
geleden, dat de Kon. Landmacht in haar
geheel werd opgericht. In tal van garni
zoensplaatsen werd dit feit gevierd. De
commandant van het veldleger, luit.-gen.
J.J.G. baron van Voorst tot Voorst, sprak
voor de N.C.R.V. een herdenkingsrede uit.
De Tsjecho-Slowaaksche wapenfa
brieken te Skoda voeren thans, aldus de L
Daily Express, groote opdrachten "voor
Duitschland uit.
Duitschland heeft vliegtuigen, die
uitgerust zijn als mijnenlegger. Ze kun
nen laag vliegend mijnen in zee werpen
of ook mijnen leggen, nadat zij op "het
water zijn gedaald.
Hongarije beschouwt als niet-Joden
hen, die minstens twee christelijke groot
ouders hebben. (De Neurenbergsche wet
eischt er drie.)
straffeloos had kunnen doen. Hij stondl
echter machteloos tegen zoovelen, die met
een heilig doel een rechtvaardige zaak
gingen uitvoeren. Even lijdelijk moest hij I
het aanzien, hoe ginds, van de ot de vier- I
kante toren te Oosterend, een groote Ne- I
derlandsche vlag naast een Oranjewim
pel, zich in de ochtendkoelte ont-
plooide, als wuifde zij verlossing en
vrijheid over het oord, dat ook reeds zoo
lang onder het juk der overheerschers I
had gezucht.
De oude hellingbaas was een en al
verwondering, toen een gewapende troep
van kloeke burgers achter zijn schuur halt
hield. Terwijl hij zwijgend, doch met
groote vraagoogen de bevelhebber aan-
staarde, trad Gerrit Brouwer hem lachend
tegemoet.
Baas, sprak de kloeke jongeling:
we komen de geweren halen.
Welke geweren bedoel je
De geweren, die in de rietschuur
verstopt zijn.
Maar nu vergis je je zeker.
Neen, ik vergis mij niet.
Nu, ik weet er niemendal van.
Dat geloof ik graag, maar als je
even wilt meegaan, zal ik je laten zien,
waar ik ze laatst verstopt het>, toen wij,
met ons lekke schuitje op de helling zaten.
O, jou guit, riep de baas glim
lachend: nu begrijp ik, waarom jij sluik-
waren in veiligheid moest brengen.
(Wordt vervolgd.)
Adr
lit bh
