TRIUMPH
cSééA neem
i
J' IJ
1\ »»®MTRIUMPH
i2s,e Jaargang
Zaterdag£i8 Maart 1939s
No. 5344
NEEM GEEN
-\msico,
'N TRIOMF
VAN SMAAK
A. i
JprpjP^lL
EERSTE BLAD.
KLEINE DINGEN.
I CENT VIRGINIA
Een opgraving op het Westerkerkhof.
,X.
LjLi
De logge menschenvoet moet op de
jrme mier, die er onder komt, ongetwij
feld wel dezelfde indruk maken als de
Bpenreus op de brooze menschen doei»
feu, die van zijn plaats schuift en een,
I met al zijn leven dooddrukt.
J\Ve meten de dingen in hun grootheid
I; kleinheid nu eenmaal af naar ons
llf, en zelfs een algemeene menischen-
Jaatstaf bestaat voor het groote en Tieine
liet, ja: dezeilfde mensch zal in verschil-
|nde omstandigheden heel verschillend
laardeeren, wat groot en wat klein mag
eten.
Maar toch spant zich van nature in de
ensch de energie naar het groote. Wij
den naar het groote toe en niet naar
let kleine. Het dunkt ons grootscher op te
jouwen, dan uiteen te brokkelen. Wij
elen alles voor de davering van de daad:
ivoor de stormaanval van de geestdrift.
Ér is benijdenswaardige grootheid in dei
Jebalde vuist, de geheven arm, de ge-
nnen spier. Het machtige en beheer-
hende ziet zich meer aangebeden dan het
geachte en zwakke. De oogen die op-
ten naar wat grooter en hooger is, ver
jaden doorgaans duidelijker wat als
(iepste begeeren in de ziel sluimert, dart
oogen, die neerzien op het kleinere ert
gere.
I Nochtans leert de eenvoudige wijsheid
alledag, dat het groote wordt opge-
ouwd uit de eendrachtige drom van het
iele kleine; dat toeval en geluk nooit te
pekenen factoren zijn en dat de winstl
het jaar moet worden saamgerekend
lit de stugge arbeid van duizenden uren en
liinuten. De oprechte, zichzelf niet over-
fchattende winnaar zal het groote genie-
met de dankbaarheid jegens al heil
fleine, dat hem van worsteling tot wor-
(teling groot maakte.
ZONDAG, ld Maart 1939.
ZONDAG
Veel menschen hebben geen andere
[rond voor hun meeningen, dan dat ze
de mode zijn.
MAANDAG
Dat het menschdom toch eindelijk ge-
oven wilde, dat kracht niet in 't geweld,.
haar in de waarheid ligt.
DINSDAG
Wanneer wij iets niet begrijpen, laat,
bns dan beproeven het te vatten door.
f»nze gezichtskring uit te breiden.
WOENSDAG
Met wanhopig te zijn over eem ramp
lerspilt men meer tijd, dan men noodig*
|ou hebben om die te herstellen.
DONDERDAG
Ga naar uw taak met liefde in uw hart
ge zult haar met blijmoedigheid ert
ppgeuektheid vervullen.
VRIJDAG
Laat uw genot bestaan in dienen, niet
i meester zijn; in hulp geven en niet in)
jjntvangen en gij zult meer ontvangert
Pan waarvan ge eenlg begrip hebt.
ZATERDAG
Wij beoordeelen de dingen vaak naar
Pe wijze, waarop wij ze ons voorstellenj
rant persoonlijke indrukken berooven ons
gemakkelijk van een rechtvaardig oordeel.
min
JEANNENEY, voorz. Frankrijks
Senaat, opvolger van Pres. Lebrun?
GEMEENTE TEXEL
De Burgemeester van Texel brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat op 21
Maart a.s. en zoo noodig op 22, 23 en
24 Maart d.a.v. zal worden geschoten
uit de batterij, opgesteld op het kust-
front van het fort Erfprins.
De proef zal te 10 uur v.m. aanvangen.
De sector, waarin geschoten wordt,
strekt zich uit tusschen de lijnen getrok
ken vanuit fort Erfprins in N. en W.-
richting tot op een afstand van 13 K.M.
uit de kust.
Bovendien zal op 21, 22 Maart (reser
ve 23 Maart) worden geschoten met ge
schut opgesteld in het duinterrein Zuidv
van het fort Kijkduin en op het fort
Erfprins.
Op fort Kijkduin resp. fort Erfprins
zal, van één uur vóór den aanvang tot
het einde der schietoefeningen, een roode
vlag geheschen zijn.
De sectoren, waarin geschoten wordt,
worden bepaald:
le. tusschen de peilingen 105 gr. van
fort Kijkduin en 45 gr. van kustlicht Fal-
ga tot een afstand van 9 K.M. uit do
kust;
2e. tusschen de peilingen 120 gr. en
170 gr. van fort Erfprins tot een afstand
van 9 K.M. uit de kust
3e. tusschen de peilingen 190 gr. en
105 gr. van het fort Erfprins tot een;
afstand van 21/2 K.M. uit de kust.
Zeevarenden wordt verzocht zich niet
zonder noodzaak in bovenbedoelde sec-i
toren op te houden.
Texel, 15 Maart 1939.
De Burgemeester van Texel,
KAMP.
MUZIEKTENTFONDS TEX. FANFARE.
De oude tent is meer dan af,
Wij willen 'n nieuwe bouwen.
Maar dat kost wel 800 pop,
Beschaamt niet ons vertrouwen. 4
De Penningmeester.
LUCHTBESCHERMING.
OFFICIEELE MEDEDEELIN-
GEN van de afd. Texel van de
Ned. Vereen, voor Luchtbescher
ming.
WAT VOOR BOMMEN.
gebruikt men in een luchtoorlog?
In de eerste plaats heeft de burgerij
te maken met de brisantbommen, in de
tweede plaats met brandbommen en in
de laatste plaats met gasbommen.
WAT DOEN DE MILITAIREN
tegen deze aanvallen?
Hiertegen worden tal van maatregelen
genomen, die men in zijn geheel „Lucht
verdediging" noemt. Deze bestaat in het
bestrijden van vijandelijke vliegtuigen
met eigen gevechtsvliegtuigen, de z.g..
jagers, terwijl van de grond af gebruik;
gemaakt wordt van luchtafweergeschut,
luchtdoelartillerie en luchtdoelmitrail
leurs, bijgestaan door zoeklichten Ver
der maakt men gebruik van versperrings
ballons en van camouflage. R.
ERFENIS.
Vraag: Is het bij de tegenwoordige
wetgeving nog noodig, dat in geval man
of vrouw alle bezitttingen op de langst
levende willen doen overgaan, bij een
huwelijk zonder huwelijksvoorwaarden, dit
nog bij testament moet worden vastgelegd,
of gaan de bezittingen automatisch over
aan de langstlevende
Antwoord: Indien man en vrouw
geen testament maken en zonder huwe
lijksvoorwaarden zijn getrouwd, behoort
bij overlijden van een der echtgenooten
de helft toe aan de langstlevende, als zijn
aandeel in de huwelijksgoederengemeen
schap, terwijl de andere helft uitmaakt de
nalatenschap van de overledene. Zijn er
geen kinderen, dan erft de langstlevende
echtgenoot krachtens de wet die geheele
helft. Zijn cr wel kinderen, dan krijgt de
langstlevende een kindsgedeelte. Door het
maken van een testament, kan het aandeel
van de langstlevende in de nalatenschap
van de eerstgestorvene grooter gemaakt
worden. De geheele nalatenschap kan
echter niet aan de langstlevende worden
vermaakt, omdat de kinderen hun legitieme
portie moeten hebben. Deze legitieme portie
is, wanneer er één kind is de helft,
wanneer er twee kinderen zijn, twee
derde, en wanneer er drie of meer kinderen
zijn driekwart van het aandeel, dat zij
zouden hebben verkregen, wanneer geen
testament was gemaakt. Het beste is, dat
U over deze aangelegenheid eens spreekt
met Uw notaris.
P.T.T.-DIENST IN 1938.
70 pet. steeg het postverkeer op de
Indië-lijn.
48.4 duizend Kg. post ging naar Indië.
38.1 duizend Kg. post ging naar Hol
land.
18 Maart. Aanbesteding van de bouw
van zes Nutswoningen te Ou de-
schild. 1932.
19 Maart. Stichting van een R.K. pa
rochie te Nieuwdorp (later De
Cocksdorp genaamd). 1842. Door
de TX 50, schipper M. Sikkerlee,
wordt onder de Schans een mijn
opgevicht. 1928. Afscheid vap
Ds. Buskes van Geref. Kerk H. V.
te Amsterdam, wegens vertrek naar
Oosterend. 1929. Boomplanting
o.l. school De Waal. 1930.
20 Maart: Besloten tot ontbinding van
het Fonds tot Remplaoeering. 1894.
(was opgericht 1816.J
21 Maart: De heer K. Brouwer Jz.,
meer dan 20 jaar vader in het Ge
sticht van Weldadigheid, op 66-j.
leeftijd overleden. 1928.
fr
f -
tÊHMKÊf
Het dorp Westereinde of de Westen
op Texel, heeft gelegen dat weet de le
zer nu wel ten noorden van Den
Hoorn. Op het kruispunt van de weg, d.e,
naar het noorden loopende, Den Hoorn
met Den Burg verbindt, en een weg, die
naar de duinen loopt, 1 gt het Westerkerk
hof, waar de kerk van dit dorp heeft
gestaan.
Uit de geschiedenis, van de Westen is
weinig bekend. Het is goed, om de enkele
punten, die bekend zijn, in omgekeerd!
historische vo'gorde te bezien.
De laatste rest van het dorp, de toren
van de kerk, werd in 1859 gesloopt om
steenen te leveren voor de nieuwe weg
tusschen Den Hoorn en Den Burg. Uit
teekeningen van die tijd blijkt, dat de to
ren weliswaar bouwvallig was maar toch
nog zoo gaaf, dat sloopen niet noodig
was
De Westen schijnt van een belangrijk
dorp langzamerhand vervallen te zijn.
In 1749 stonden er nog 22 huizen. Toen
was het dus nog een gesloten complex.
Het lijkt mij niet juist, om de vernie
ling van een groot deel van het dorp
te plaatsen in de tijd van de Engelsche
zee-oor,ogen. Immersdan hadden de En-
gelschea bij hun plundertocht een pro-
testantsche kerk met een protestantsch
kerkhof er omheen aangetroffen en
vernield. Alle kerken op Texel zijn, bij
een tamelijk minnelijke schikking, in het
bezit gekomen van de protestantendus
ongetwijfeld ook die van De Westen..
Welnu, tot in de 18e eeuw was het Wes
terkerkhof het eenige gewijde roomsche
kerkhof op het eiland.
Het ligt meer voor de handKaan te ne
men, dat de Geuzen door hun tocht naar
De Westen, op 26 Maart 1571, waarbij,
zij de kerk vernielden, de hoofdoorzaak
zijn van het verval van bet dorp. 1)
In de overige dorpen op Texel hebben,
de Geuzen toen ook geplunderd en ge
brand, maar die hadden na de slag nog
levensvatbaarheid. De Westen had dat;
blijkbaar niet meer.
De kerk, waarvan hoogstens alleen het
dak verbrand zal zijn, liet men vervallen
en de roomschen behielden het kerkhof,
Nu het centrum verdwenen was, vervie
len ook de huizen in de volgende drie
eeuwen.
Hoewel de Geuzen de stoot tot het ver
val hebben gegeven, ligt toch de eigen
lijke oorzaak al vóór de Hervorming in
de groote opkomst van de kustplaats Den
Hoorn. De zee voor De Westen was
dichtgeraakt. Stond er in 1408 alleen een
kapel van de Westen te de Hoorn, in 1514
werd het .een aparte parochie. 2) 1
De kerk van De Westen was de moe
derkerk van Texel en stond in de 'eerste
helft van de 10e eeuw onder het bisdom
Utrecht. Vanaf 1276 behoorden de kerken
van Texel aan het klooster te Ludinga-
kerke in Friesland,
Op grond van de historische jjegevens
kan dus aangenomen worden cTat in dei
10e eeuw De Westen al een dorp waa
met een kerk.
Op het Westerkerkhof liggen een tien
tal groote zwerfkeien (ongeveer 80 cM.),
verder is over het heele terrein het op
pervlak zeer onregelmatig. Scheef dooi*
elkaar liggen er riggels en 'heuvels, varv
30 cM. tot meer dan 1 M. hoogte. Hier en
daar liggen kleinere veldkeien, kalkpuin,
gele en roode reuze moppen en stukken
tufsteen.
Deze onregelmatigheden wekten bij mij
het vermoeden op, dat er nog iets van de
fundeering van de kerk zou te vinden zijn.
Met steun van het Texelsche Museum
kon ik in de Paaschvacantie, 1937, een,
kleine graving verrichten, dank zij de me
dewerking van het bestuur van de N.H.
kerk te Den Hoorn, waaraan het stuk
grond toebehoort.
Hierover in volgend artikel.
2) Muller, Geschiedkundige atlas, ker
kelijke indeeling: Kennemaria.
Een klas van drie en vijftig kinderen
was in Chicago in de rechtszaal om, bij
wijze van aanschouwelijke les, te hooren
hoe een van hun klasgenooten wegens
moord werd veroordeeld.
Eerst waren zij vol spanning.
Toen de 16-jarige Theodore Danielson
werd binnengeleid en beschuldigd, zijn in
valide moeder tijdens een pianoles met 'n
vleeschmes te hebben vermoord, staarden
zij hem angstig aan.
Maar zij juichten bijna, toen hun mu
zieklerares als getuige verklaarde, dat de
driftige uitvallen van mevrouw Danielson,
als zij haar zoon uren lang liet oefenen,
de jongen een angstcomplex hadden bij
gebracht. Daily Express.
VEXELSCHE COURANT
|iiiuiiiinilliiilllliliilliilliiililllllillinillillllilllllllilliillliilililiiillliii||||||
IHIIIIIII VOOR DE ZONDAG
||||||!IUIIIIIII!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII!IIIIIIIIIIIM
l|||||::iiiiiliiiiiiiiiniiiiii!i!iiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|lllll
llllllll VOOR HOOFD EN HART
||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii:u||||||
SCHIETOEFENINGEN.
RECHTSVRAGEN.
SPREKENDE GETALLEN.
||||liiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiii||||||
WAT ER GEBEURDE...
1.
kV
1*
lm
iii
I
j»*..
W'
GESCHIEDENIS VAN DE WESTEN.
Drs. C. S. PONGER.
1) Bijdragen, Bisdom Haarlem, XXI,
1908, blz. 82.
OVER OPVOEDING.
ZOO DOET AMERIKA HET.