Nó.' 535
Jaargang
"Woensdag cj n/lëi i93y
koe
EERSTE BLAD.
f NIEUWE TEXELSCHE COURANT
^roeptotdenieuwe mensch
DE DERTIG GEMEENSCHAPPELIJKE POLDERS OP TEXEL
Besloten tot de stichting van twee electr. gemalen.
iste
f Jas
li'
tegen een gasaanval.
EXELSCHE COURANT
HOE LAAT
IS SINDS 1 JULI 1930
IN DIT BLAD OPGENOMEN.
ï:CnJoAV'E: N.V. Boekhandel en Drukkerij
oop l.h. Langeveld en De Rooij Den
|Urg. Tel. 11. Postrek. 652.
1NNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
uten Den Burg tl.—; losse nrs. 4 ct.
/ERTENTIES: 12 cent per regel
jnimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
ier plaatsingen opgegeven, wordt drie-
iaal berekend. Vraagt ons zeer voor-
welig tarief voor neringdoenden.
Is "\ELAARTJES: 48 ct. (4 regels, ge
:el met kleine letter gezet.)
%)GWATER (ter reede van Texel v.m.
(nam. oqgeveer een half uur later.)
4 5 6 7 8 9 Mei
9,- 9,39 IU.18 1 l.'i7 1,37
LICHT OP
nd. I RUWIELEN en R11TUIGEN 7 56
kEL-DEN HELDER v.v.
-VI T I Op werkdagen:
Texel: 5.45; 7.45; 11.20; 2.35; 5.35
Den Helder: 6.45; 10.-; 12.35; 4.20:
7.05.
Op Zon- en feestdagen:
Texel: 7.45; 11.20; 5.35.
Den Helder: 9.10; 12.35; 7.05.
door LODE ZIELENS
Plato heeft beweerd, dat de tirannie
rlog noodig heeft om zich staande te
(ïdeii.
Dit is een uitspraak, die verhelderend
i werken op uw gemoed, op uw gewe-
|i. op uw hart, op uw rede. Maar wat
ekent ze eigenlijk, als ge niet besluit'
tirannie moet overwonnen worden
i idee en wat beteekent dit besluit als
niet uit al uw macht meewerkt aan
overwinning i
|,De oorlog treft niet één klasse, rnaar
geheele nvenschheid", schreef Troela
la. Er zijn nog duizenden en duizenden
laten, maar laten we sober zijn in deze
gen van woordenvloed. Wat beteeke-
ze, al deze uitspraken...... van ande-i
h Wij erkennen ze als de absolute
larheiil en wij leven ons leven verder,
Ten wij aannemen, dat het iets enorms
leven, maar dan
Pij hebben de oorlog van 1914-1918
(tend, wij hier 2ijn opgegroeid in bloed
I tranen, in honger en ellende der ziel»
fct groote drama van ortze generatie
I te moeten vaststellen, dat zooveel elf-
nutteloos is geweest; dat zooveel
ende vruchteloos werd gedragen. De
sch is anno 1939 nog altijd niet het
elijk schepsel Gods, waarvoor hij ge-
In Duitschland werd een derge
lijke gaskap vervaardigd voor de
bescherming van moeder en kind.
Onderaan bevindt zich een soort
balg, waarmee van gas gezuiverde
lucht binnen het omhulsel wordt
geblazen. De lucht krijgt daarin een
wat hoogere spanning, wat het bin
nendringen van gas voorkomt.
TER OVERDENKING.
||||||llllllüllllllll!IIIIIIIIIIIIU'lllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllllll||||||
BLIK IN DE TOEKOMST.
De nieuwe druk van een belangrijke
Duitsche postzegelcatalogus, waarin al
leen de zegels van Groot-Duitschland zijn
opgenomen, bevat ook de zegels van
Oostenrijk, Tsjechoslowakije, Memel en
Danzig. De catalogus is in 1938 samenge
steld. Met koffiedik gewerkt?
HET BOEK DER BOEKEN.
Ondanks de leuze, die in elk huis ir(
Duitschland een exemplaar van „Mein
Kampf", aanwezig moet zijn, is Hitler's
werk toch niet het meest verkochte boek
in Duitschland. Dat is de Bijbel, waarvan
verleden jaar ongeveer 200.1RX) exempla
ren meer verkocht zijn. Naar gegevens
van het Pruisisch Bijbelgenootschap.
BOVEN EEN VAT BUSKRUIT.
lil zeker land moet het gebruikelijk
zijn, dat in geval van oorlog de regent
zoowel als zijn raadslieden, zoo lang de
oorlog duurt, boven een kruitvat moeten
slapen en wel in bepaalde vertrekken van
het paleis, waar elkeen vrij naar buuiei|
kan kijken, om na te gaan, of het nacht
licht ononderbroken brandt. Het kruitvat
is niet alleen verzegeld met het zegel der1
volksgedeputeerden, doch is tevens met
riemen aan de vloer bevestigd, die ooh
weer afdoende verzegeld zijn. Iedere
avond en iedere ochtend worden de ze
gels onderzocht. Men zegt, dat in die
streek, sinds geruime tijd geen oorlog
meer is voorgekomen. Zoo schreef
üeorg Christoph Lichtenberg (1742-1799).
Uit: „Vrije Geluiden".
schapen werd. Het verraad, de waanzin
het egoisme, het liefdelooze en het on
redelijke zetten als horizonnen ven ons
reeds zoo kommervol bestaan in brand.
Wij zullen verbranden, wij vergaan nu al
in duizend angsten en benauwemssen.
Amper bloeien de papavers (zij zijn
rood) in de korenvelden langsheen de
bloedlime, die de aarde als een diepe
wonde doorkorven heeft en hij rukt weer
uit, de rnensch, die de eerste blaren, het
eerste eed in de handen draagt van do
harde omgang met spade en houweel.
Millioenen liggen er onder de zoden. Mil-
lioenen wachten op arbeid. Men geeft ze
geweren in de Ledige handen eji deze wor
den gedragen. 1939, al 1939 en nog altijd
is het mogelijk, dat een Jong ges Lacht,
dat menschen met rede, met hart zich
niet revolteerend richten tegeji de idee
oorlog en geestdriftig uitrukken om
de ook naar hun gelijkenis geschapen
evenmensch te dooden.
Mijn kameraad bidt om de vrede en
smeekt God opdat hij zijn aanschijn zou
laten gaan over de verdwaasden; ik vloek
en sidder, mijn hart is verpletterd en mijn
vuisten omkrampen deze pen. Ik schreemv
om hen tegen te houden, hen, die gin-1
der gaan met dit verdommelijk geweer op
de schouders. Wij hebben begrepen "toen
het film-journaal week aan week foto's
bracht van „groote manoeuvres" en „top
prestaties" van vliegmachines. Wij hebben,
begrepen toen de groot-gemuilden ons
eike week, dag aan dag, verschenen. Wij
hebben gevreesd te begrijpen, dat zij zou
den falen, in wie wij vertrouwen hadden.
Ons protest, waarde kameraad, zal niet
veel baten. De idee oorlog is te levend,
elke week, elke dag werd zij gevoed. Uw
bidden, mijn vloeken, zullen niets uitha
len misschien wat uitstel, laten wij
toch in Godsnaam ietwat optimistisch
wezen, het leven is zoo schoon, schreef de
stervende Maria Bashkirtseff (maar zij
was nog zoo jong) en wij zijn allemaal
min of meer verburgerlijkt. De moeder
melk! En quand même, wij protesteeren,
ons geweten, onze rede, ons hart, onzi
menschelijkheid willen niet zwijgen. Zal
de mensch ooit het redelijk schepsel Gods
worden? Zullen wij ooit het begrip oor
log kunnen overwinnen? Het moet, Het
is voor mij een waarheid, en elke dag
steeds meer en meer, „vrede", de purej
algeheele vrede zal maar alleen mogelijk
zijn in die zuivere klare wereld, waarvan
wij allen, naïeve idealisten, ondanks véél
en ondanks, soms, ons zelf, droomen dur
ven. De maatschappij 1939 of: de som
van al wat de maatschappij 1939 vormt,
draagt in zich de idee oorlog.
Wij moeten ijveren voor een andere
maatschappij.
Of dan maar voor de nieuwe mensch.
Vlaamsch schrijver, geboren te
Antwerpen, 13 Juni 1901; schreef o.a. Het
jonge Leven, 1927; De Roep, 1929; Het
duistere Bloed, 1929; Moeder waarom le
ven wij, 1932; De gele Roos, 1933; Nu
begint het Leven, 1935; De dag van Mor
gen, 1938.
EEN BIJ DE KLEINE WAALDER
SLUIS EN EEN BIJ DE SCHANS-
SLUIS. KOSTEN BEGROOT OP
TOTAAL f118000,—.
In de Zaterdagmorgen yi Hotel De
Lindeboom gehouden voltallige verga
dering van Hoofdingelanden van het
Waterschap De Dertig Polders is met
veertien tegen twee stemmen besloten
om tot bemaling van het Waterschap,
te weten 26 van de 30 polders, over
te gaan. In de loop der jaren zijn vele
bemalingsplannen gemaakt en besproken,
maar eer;st thans zal dan tot de daad
worden overgegaan. De dag van 29
April 1939 is voor het Waterschap een
historische datum. Voor.ts werd het
prae-advies van het Dagelij ksch Bestuur
(stichting van twee electrische gema
len met vier electromotoren) met ajge-
meene stemmen aangenomen.
Om 10 uur 15 werd de vergadering,
door de voorzitter, de heer C.Keijser Hz.,
geopend. De notulen van de vergaderin
gen van 5 Dec. en 27 Maart, voorgelezen
door de secr., de heer D. van der Oord,
werden onveranderd goedgekeurd.
OBLIGATIES MIJ. GEMEENTECRE-
DIET. Ingekomen was een brief van
Hope en Co., houdende mededeeling, dat
de veertig obligaties ad f1000,in de
Mij. voor Gemeentecrediet waren afge
zonden. Voorz. deelde mee, dat boven
genoemde obligaties reeds waren opge
borgen in de safe van fiet Waterschap.
RAMING ONDERHOUD ZEEWERING
De opzichter las deze voor: Onderhoud
steenglooiingswerken f1387,50, beton-
glooiing f625,betonband afpleisterem
f402,50; diversen f2195; onderhoud van
de sluizen f805,Totaal f5415,
Al deze bedragen zijn lager dan in '38.
Met algemeene stemmen werd besloten
deze raming goed te keuren zonder eeni-
ge op- of aanmerking.
KUNSTMEST. Naar aanleiding van bo
vengenoemde raming onderhoud zeewe
ring, deelde de voorzitter nog mee, dat'
een proef werd genomen met kunstmest
op de zeedijk om de grasmat te verbete
ren. Deze proef zou worden voortgezet,
waartoe hiervoor een bedrag was opge
nomen.
ZEEGRAS. De voorz. deelde mee, ge-
informeerd te hebben, in hoeverre de
polder in aanmerking kan komen voor
vergoeding van schade, ontstaan door het
verdwijnen van het zeegras door afslui
ting van de Zuiderzee. De polder, die
vroeger de zeedijken voor het ophalen van
zeegras verhuurde, heeft een schade vari
f4ÜÜ0 per jaar. Het resultaat was, dat
voorloo ->ig een formulier is ingevuld.
HET BEMALINGSPLAN werd hierna
in een besloten vergadering besproken.
Na ongeveer anderhalf uur werd de ver
gadering weer geopend. De voorz. deelde
mede, dat door de secretaris met de op
zichter het bemalingsplan was verveelvou
digd op de duplicator, zoodat het nu mo<
gelijk was, aan elk der bestuursleden een
exemplaar uit te reiken; hierdoor zal hetl
gem,akkelijk zijn, de behandeling purut
voor punt te volgen.
Enke'e bestuursleden merkten op, dat
het wellicht beter geweest zou zijn,
dit rapport een week vroeger toe te zen*
den. De voorz. deelde echter, mee dat
zulks onmogelijk was, daar het slechts
enkele dagen geleden was gereed geko
men. Spr. was van meening, dat het niet
veel zou uitmaken; ieder punt zou voF-
doende worden besproken, terwijl de be
stuursleden voldoende gelegenheid zou
den krijgen vragen te stellen.
Vervolgens werd dit rapport voorgele
zen, waaruit we de volgende punten over
nemen.
Het te bemalen gebied omvat met inbe
grip van het op de polder afwaterend
duinterrein een oppervlakte van ongeveer
4950 H.A. Uit gegevens is berekend, dat
voor dit gebied jaarlijks een waterschijf
van 0.30 M. over de geheele oppervlakte
moet worden uitgemalen. Per jaar be
draagt dit 15 millioen kub. M. Na het
tot stand komen der bemaling zal natuur
lijke loozing voor het Westelijke bema
lingsgebied buiten beschouwing moeten
blijven, terwijl voor het Oostelijke deel
kan gerekend worden op een loozing met
de Groote Waaldersluis van 1 millioen
kub. M. water. Uitgemalen zal dus moe
ten worden 14 millioen kub. M. water. De
gemiddelde opvoerhoogte zal bedragen
1.35 M.
Het aantal maaluren wordt gesteld op
rond 1100 per jaar en per gemaal, als
slechts met een motor wordt gedraaid.
Voor de machinist zou bij ae Waalder
sluis een woning moeten worden ge
bouwd, welke tegen een vastgestelde huur
per jaar, welke voor afschrijving, rente,
onderhoud en verzekering een verlies
geeft van f70.hiervan komt f35.--
ten laste van de bemaling.
De jaarlijksche exploitatiekosten van
2 dieselgemalen, elk met 2 motoren, be
dragen f '3500.
De stichtingskosten, zijnde gebouwen
motoren, grondwerken, beschoeiingen,
enz. bedragen f 161000.
Per jaar moet hiervan afgelost wor
den f7300.—.
De jaarlijksche exploitatiekosten van 2
electrische gemalen, elk met 2 motoren,
bedragen f()150.
Stichtingskosten als boven, doch hier
voor met inbegrip bijdrage babelkosten.
f.E.M. f118500.-.
Per jaar moet hiervan worden afgelost
t 3600.—.
De jaarlijksche exploitatiekosten vaneen
electrisch en een dieselgemaal als boven,
bedragen f 5150.
Stichtingskosten gebouwen enz. als bo
ven f144000.—.
Per jaar moet hiervan worden afgelost
t5550.
CONCLUSIE. Volgens berekening is te
verwachten, dat de kosten van bemaling
ongeveer zullen bedragen:
dieselbemaling: le jaar f16.435.ge-
midd. f 13.770.per jaar.
electrische bemaling le jaar f13.897.
gemiddeld f 11.872,per jaar.
gemengde bemaling le jaar f 15.740;
gemiddeld f13.300,
Dit wordt per H.A.
In het eerste geval voor het le jaar
f3,69; gemidd. f 3,10; het laatste f2,54.
In het tweede geval voor liet le jaar
f3,12; gemidd. f2,67; het laatste f2,24;
In het derde geval gemidd. f3.- p. H.A.
Na deze voorlezing vraagt de voorz.
of er, wanneer er iets is, wat n/.et wordt
begrepen, zooveel mogelijk vragen wor
den gesteld, opdat deze dan kunnen wor
den toegelicht.
MACHINIST. Dhr C. P. Eel man
vraagt, of de machinist steeds aanwezig
moet zijn, wanneer er electrisch zou wor
den bemalen. Voorz. deelt mee, dat dit
inderdaad het geval is, omdat de instal
latie te duur is om alles automatisch te
laten werken; ook in verhand met het
kroozen zou zulks toch al noodig zijn,
AFLOSSING. Dhr M. J. Veeger
merkt op, dat men bij stichting van een
electrisch gemaal een langer looptijd
heeft dan bij dieselbemaling voor de te
sluiten leening; spr. vraagt, of zulks nog
van invloed is op de exploitatie na aflos
sing der leening. Medegedeeld wordt, dat
na 22 jaar draaien met een dieselmotor 't
onderhoud per jaar veel duurder wordt.
Het kan zelfs noodig zijn, dat een nieu
we motor moet worden aangeschaft.
OORLOGSGEVAAR. Dhr C. S. Z ij m
vraagt, of het wel wenschelijk is om in
verband met oorlogsgevaar 2 electrische
gemalen te stichten. Voorz. deelt mee, dat
m mé
M. MAISKY.
De Russische gezant te Londen,
wiens naam in verband met de vor
ming van een anti-agressie-blok te
gen Duitschland bij herhaling wordt
genoemd.
