Brieven van Texelaars
in den Vreemde.
TE
~7
^AC
Str«
J- r
c.
HET POSTKANTOOR AAN DE KOOG
In vorig nummer heeft u gelezen over het nieuwe postkantoor, waarmee
De Koog werd verrijkt. Rechts ziet u het oude gebouwtje aan de Dorpsstraat,
dat straks vaarwel wordt gezegd. Daarnaast, het moderne kantoor, aan de
Brink. Links: de hoofdingang; rechts: het woonhuis.
SCHAPENKAAS
VOOR H.M. DE KONINGIN.
De heer J. D. Bakker heeft aan H.M.
de Koningin een Texelsche schapenkaas
doen toekomen.
In antwoord hierop mocht hij van de
Particuliere secretaris van H.M. de Ko
ningin d.d. 10 Juli het volgende schrij
ven ontvangen:
„Hare Majesteit de .Koningin heeft mij
opgedragen den heer J. D|. Bakker, We-
verstr. 104, Zuivelhandelaar te Den Burg,
Haar dank over te brengen voor de aan
bieding van een Texelsche schapenkaas,
welke, bij uitzondering, gaarne werd
aangenomen". I
EVANGELISATIE-AVOND.
Men schrijft ons:
De preekstoel naar buiten!
Zondags staan de deuren der kerk open
om de menschen binnen te laten, die ko
men tot de verkondiging van 'het evan
gelie. Doch a.s. Woensdagavond komt
de kerk met het evangelie naar buiten
tot de menschen.
Het moge een goede ontmoeting wor
den.
De evangelisatie-avonden, die reeds
©enige jaren achtereen in het Park gehou
den werden, hebben hun vaste plaats ge
vonden.
„Excelsior" heeft zijn medewerking
weer toegezegd.
Een adv. in dit blad geeft u de namen
der sprekers en hun onderwerpen.
OPRICHTING REDDINGSBRIGADE.
Het Bestuur van Zwemvereen. Texel
schrijft ons:
Dit voorjaar werden vergaderingen be
legd en besprekingen gehouden om te ko
men tot de oprichting van een reddings
brigade aan het strand. Sinds geruime
tijd hoorden we er niets meer van. Thans
stelt Zwemvereen. Texel aan de Schans de
gelegenheid open om onder leiding van
badmeester Van Beek, zich de kennis en
vaardigheid van het redden van drenke
lingen eigen te maken. Maar laten velen'
zich dan ook voor dit mooie doel opge
ven (personen liefst boven 16 jaar) en
ernstig oefenen, opdat deze pogingen
vruchten kunnen afwerpen. Opgave liefst
vóór Woensdag a.s. aan de Schans, vanaf
4 uur 's middags, of bij het bestuur der
Tex. Zwemvereeniging.
Ook dit seizoen hoopt Zwemvereen.
Texel weer een wedstrijd te organiseeren.
Mede zullen dan enkele attracties hieraan
verbonden worden, zooals sterzwemnien,
epz. Voor het vormen van een vaste club
vpor het sterzwemmen, enz. worden 16
dames gevraagd om de oefeningen mee te
maken. Ook zij worden verzocht zich
spoedig op te geven.
Leden, die aan eventueele wedstrijden
willen deelnemen, worden ernstig aange
raden reeds nu met het trainen té begin
nen, waarvoor bijna elke avond gelegen
heid bestaat.
VLIEGTUIG VAN DE MOK
VERONGELUKT.
De bestuurder ernstig gewond in
Hospitaal opgenomen.
Vrijdagmorgen omstreeks 11 uur is
©en watervliegtuig van De Mok, de L 9,
vermoedelijk door een bocht met te wei
nig snelheid te nemen, in 'n vrille geraakt
en in de P.H. Polder bij Zeewijk op het
land neergestort. De eenige inzittende,
de leerling-officier-vlieger De Vrieze, zoon
van onze vroegere plaatsgenoot, de heer
De Vrieze, opzichter bij Rijkswaterstaat
(Horntje) werd vrij ernstig verwond en
in bewustelooze toestand uit zijn totaal
vernielde machine gehaald. Terstond is
hij naar het Hospitaal te Den Helder
vervoerd. Zijn toestand was gisteravond
naar omstandigheden redelijk wel.
Verschillende in de omtrek vertoevende
personen zagen, dat het vliegtuig op vrij
geringe hoogte als een kurketrekker rond
draaide. Tenslotte sloeg het tegen de
grond. Van De Mok af had men het on
geval zien gebeuren. Onmiddellijk snelde
men met ©en brancard etc. te hulp. De
bestuurder bleek bewusteloos in het toe
stel te hangen. Hij werd terstond bevrijd
en behandeld. Hij had een zware hersen
schudding bekomen, voorts een dijbeen
fractuur, verschillende hoofdwonden en
vermoedelijk ook ©en armfractuur. Per
brancard is hij naar de Mokbaai vervoerd
en vervolgens per motorbootje naar Den
Helder.
't Toestel is zwaar beschadigd. De
schroef werd totaal vernield en de motor
zat halverwege in de bodem van het
graanveld. De drijvers hadden ook een
leelijke knoei gekregen. Een ervan stak
boven het toestel uit, terwijl de ander©
er verwrongen onder zat. De rechter
vleugel werd haast niet beschadigd, doch
de linker was ernstig vernield. De romp
was eveneens geheel ontzet.
Voor de motor zagen wij, die met een
auto zeer spoedig na de ramp ter plaatse
waren, een flinke plas olie en benzine
liggen. Een wonder dat geen brand is
uitgebroken. Het publiek werd door mili
tairen van de landmacht op een flinke
afstand gehouden. Door officieren van het
Kamp werd terstond een onderzoek in
gesteld. Daarop werd met de demontage
begonnen.
SPORT OP TEXEL
TEX. BOYS-NIEUWS.
Voor deelname aan de atletiekwedstrij
den, welke morgen aan De Cocksdorp
worden gehouden, hebben zich 22 leden
opgegeven. Vertrek van de Groeneplaats
laf om 1 uur per bus.
VAN OVER DE GRENS.
ZUID-TYROL.
Een nieuwe beslissing is deze week ge
vallen: Duitschland en Italië zijn heteerrs
geworden over het vraagstuk van Zuid-
Tyrol. Dit land, dat zuiver DuitsCh is,
werd na de wereldoorlog aan Italië toe
gewezen. Op die wijze verkreeg deze mo-'
gendheid ©en strategisch onaantastbare
grens aan de Brennerpas. Mussolini heeft,
nadat hij in 1922 aan de macht kwam, er
alles op gezet om dit gebied te ontduit-
sohen. Zijn politiek van ver-Italiaansching
van Zuid-Tyrol maakte echter slechts
langzaam vorderingen. Bovendien bleef
tusschen hem en Berlijn dit geschilpunt,
hoe betrekkelijk gering ookv bestaap, zoo
lang men voor Zuid-Tyrol geen regeling
had getroffen. Thans hebben Berlijn en
Rome afgesproken, dat de Duitsche boe
ren dit gebied zouden ontruimen en in
het Derde Rijk zouden worden onderge
bracht.
De beteekenis van deze maatregel rijst
ver uit boven het plaatselijk belang. Want
daarmee geeft Duitschland de Italianen
te verstaan, dat het van alle heerschappij
ten zuiden van de Brenner afziet. Dit
feit is de bezegeling der Duitsch-Itali-
aansche vriendschap. Mussolini heeft er
heel wat offers aan gebracht; hij heeft
in Maart 1938 berust in de aansluiting
van Oostenrijk bij Duitschland en in Sep
tember van dit jaar Hitier geholpen het
gebied der Sudeten-Duitschers te verove
ren, zonder dat hij kreeg, wat hij voor
de Hongaren verlangde, n.l. een grooter
stuk van Tsjecho - Slowakije. Thans ver
krijgt hij verlichting in Zuid-Tirol en de
zekerheid, dat Duitschland daarop geen
aanspraak zal maken.
Voor het derde Rijk is het een groot
offer. Het bewijst twee dingen. Ten eer
ste, dat Duitschland er wat voor over
heeft om de Italiaansche vriendschap te
behouden. Ten tweede, dat het dus de
gevaren, die het bedreigen van de zijde
van het Westen niet gering acht.
DE SENAAT TEGEN ROOSEVELT
't Lot van de neutraliteitswet is voor de
politiek in Amerika een duidelijke aan
wijzer. De regeering wil deze wet zoo
wijzigen, dat zij werkt ten gunste van de
twee grootste democratieën in Europa,
zoodat Engeland en Frankrijk in geval
van oorlog met wapenen en munitie ge
holpen worden. Het Huis van Afgevaar
digden echter heeft Zaterdag 24 Juni
j.l. geweigerd aan dit verlangen van Roo
sevelt te voldoen, want men wilde niet
gemengd worden in de Europeesche con
flicten, maar veeleer de nadruk leggen
Weenen, Juli 1939.
POLEN UIT. Dat lijkt eenvoudig, maar
de praktijk leert hier anders. Strenge con
trole aan weerskanten van de grens; in
de trein begint het al. Daar komt bij,
dat door de politieke strubbelingen en
veroveringen hier merkwaardige toestan
den zijn geschapen. Waar geen douanen
meer noodig zijn, vindt men ze nog en
waar ze een taak te vervullen hadden,
ontbreken ze. 't Is hier in de hoek, waar
Polen, Duitschland en Slowakije samen
komen, nog een echte warwinkel. Voor
een goed deel reisde ik samen met een
internationaal samengesteld gezelschap,
waarvan o.a. een Amerikaan en een Fin
deel uitmaakten. Van Kattowitz reisden
we naar Ostrawa, maar daar aangekomen
op advies van een stationschef nog wel
werd ons gelast terug te keeren en de
trein te nemen, welke over Ratibor naar
Weenen gaat. Dat deden we dan ook,
maar'k Heb nog gepoogd ce be
trokken autoriteiten aan het verstand te
brengen, dat het niet onze schuld was,
dat we in een verkeerde trein waren be
land, maar geheel en al kon ik mijn te
veel betaalde reisgeld toch niet terugbe
komen.
Een pracht-reis was het, van de grens
naar Weenen, door Moravië Duitsch
protectoraat en langs de Witte Karpa
ten. Prachtige berglandschappen, welke
op meer of minder groote afstand van
de rivier, de March, de aandacht boeien.
WEENEN. Zeker ©en der mooiste ste
den van Europa. Een rondrit heeft me
daar na het bezoek van zooveel an
dere steden van overtuigd.
De „schoon© blauwe" Donau snijdt de
stad in tweeën. De rivier, door Joh.
Straus op zoo voortreffelijke wijze be
zongen. Weet u, dat men u in Weenen,
nog het geboortehuis van die componist
kan wijzen?
Heerlijk is het 's avonds uit te rusten
aan de oever. Menigeen maakt dan ook
gebruik van de gelegenheid om wat
visch te verschalken; de Donau is daar
op de volstrekte eenzijdigheid. Het was
dus een slag van de z.g. „isolationisten"
tegen de president. Welnu, in de senaat
(een nog machtiger instantie dan het
Huis van Afgevaardigden) heeft de Com
missie voor buitenl. zaken ojp 11 Juli
besloten het vraagstuk der neutraliteit
uit te stellen tot de volgende zitting, hoe
wel Roosevelt had aangedrongen op voort
gaan met de wet. Het is een bewijs, hoe
zeer het „isolationisme" ook in de se
naat de overhand heeft.
De gevolgen hiervan zijn voor de we
reld-politiek van groot belang. Want een
succes van Roosevelt zou de oppositie
in Engeland tegen Chamberlain hebben
aangemoedigd. Juist de vorige week, op 3
len 4 Juli, was dit verzet tegen de Britsche
premier zoo sterk geworden, dat een
aantal bladen eischte, dat hij Churchill,
zijn groote tegenspeler, in het kabinet
zou opnemen. De premier heeft dit met
kracht geweigerd. Thans beteekent de
nederlaag van Roosevelt een verzwakking
der Engelsche oppositie.
CHAMBERLAIN OVER DANZIG.
De langverwachte verklari.ng van de
Britsche premier over Danzig is eindelijk
afgekomen. Waarom er telkens uitstel is
gekomen, kunnen wij slechts gissen. Ver
moedelijk hebben Londen en Parijs druk
uitgeoefend op de Poolsche regeering
om deze te verhinderen al te krachtdadi
ge verklaringen inzake Danzig af te leg
gen. Men weet, hoe er op het weekeinde
van 1 tot 2 Juli een zeer heftige span
ning over de stad is geweest: het heette,
dat de nazi's een Putsch in deze stad
voorbereidden. Te Warschau wilde men
in elk geval van deze gelegenheid gebruik
maken om de kwestie nu eens en voor
goed scherp te stellen: men sprak er
zelfs van een ultimatum aan Berlijn om
te eischen, dat de Duitsche regeering zou
ophouden met het zenden van wapenen
en mannen naar de Vrije Stad. Later
werd dit verzacht tot het plan een nota
naar Berlijn te zenden. Ook hiervan is
niets gekomen. Men mag dus aannemen
dat de Britsche regeering, daarin door
de Fransche bijgestaan, de Polen van dit
alles hebben afgehouden.
Hiertegenover nu heeft Chamberlain op
Maandag 10 Juli in het Lagerhuis zijn
verklaring afgelegd. Deze is opgesteld in
overleg met Parijs en Warschau en bevat
dus de definitieve omschrijving van het
standpunt van het Westen. Men weigert
de Duitsche opvatting te aanvaarden, dat
Danzig een locale aangelegnheid is, enkel
tusschen het Rijk en Polen. Men belooft
Polen militaire steun, indien het door de
Duitschers in de Vrije Stad voor een.
voldongen feit zou worden geplaatst
Maar de formuleering van Chamberlain,
laat Berlijn toch een zekere ruimte om te
rijk aan, moet u weten. Wel twee uur
dwaalde ik langs het immer vlietende
water, om daarna met de ondergrond-
sche trein, die over een groote afstand
de rivier volgt, naar m'n hotel terug te
keeren.
„UITGEWEZEN". Bij mijn bezoek aan
het oude Weenen, waar nog veel Joden
wonen, ben ik eens binnengegaan in een
synagoge. Er mag niet meer gepreekt
worden, zelfs niet gebeden. Maar dat er
Joden samenkomen om er eikaars belan
gen te bespreken, wordt nog toegestaan,
al moeten zij daarbij dulden, dat er voort
durend politie aanwezig is. Boekdeelen
zouden te vullen zijn met een beschrijving
van wat ik in de Jodenwijken van de
groote steden op mijn reis door Duitsch
land en Polen heb ervaren. Een enkel
geval wil ik hier vermelden. Ik maakte
in de Joodsche kerk kennis met een
vrouwtje van omstreeks 45 jaar, dat me
een briefje liet zien, dat ze 's avonds te
te voren van de overheid ontvangen had.
Er stond niet anders op dan de naam van
haar man, een nummer, een datum, een
handteekening en het schrikaanjagend
woord „UITGEWEZEN". De man heeft
een manufacturenmagazijn in Weenen,
maar ligt ziek thuis. Het echtpaar heeft
zes kinderen; leeftijd 614 jaar. „Uitge
wezen, 11 Juli". In een dag of wat moet
je maar zien, dat je je zaken regelt en
aan kant doet. En dan er uit. Dan
komt er een bord op de deur, zooals
ik er zooveel zag in het oude Weenen
„Zu Vennieten", d.i. „Te Huur". Ont
stellend is het leed, dat hier geleden
wordt; onpeilbaar de ellende, waarin hier
vele honderden Joodsche gezinnen gedom
peld worden. Waar moeten ze heen? En
wat wordt hun gelaten van wat zij eeiq
het hunne konden noemen? Van de
400.000 Joden, die Oostenrijk telde, zou
den er reeds 300.000 de wijk hebben moe
ten nemen
Wie Weenen bezoekt maakt een boot
tocht op de Donau. Die traditie heb ik
niet willen breken en ik heb er geen spijt
van. Het ging er aan boord vroolijk aan
toe. De tocht duurde van 37 uur en
werd met dansmuziek besloten.
NAAR SALZBLIRG. Over mijn verdere
belevenissen in volgende brief.
SIJBR C. EELMAN.
RIJMELAR1JT JE.
VOORUITGANG.
Binnen afzienbare tijd zal
Duitschland ook zijn „volksvlieg
tuig" bezitten, ©en sportvlieg-
tuig van hooge capaciteit en lage
prijs.
Vroeger was de beenenwagen
Het vervoermiddel des mensch',
Toen kwam de velocipede,
En dat ging zoozeer naar svensch.
Dat zij in ons lage landje
Werd hèt middel van vervoer,
Want het rijwiel werd onmisbaar
Voor de steedTing en de boer.
Doch we klommen nog wat hooger,
De volksauto kwam in 't zicht,
En sinds lang zijn aller oogem
Op dat nieuw product gericht.
Maar nog voor wij deze wagen
Practisch konden gadeslaan,
Kondigen de nieuwsberichten
Ons reeds het volksvliegtuig aan.
Over vliegensvlug gesproken,
Zoo is het hier inderdaad.
Ook, dat 't letter- en figuurlijk,
Steeds maar in de hoogte gaat.
leder, die een mille slechts rijk is,
Want daar komt het toch op aan
En daarbij een vliegbrevet heeft,
Kan meteen de lucht ingaan.
Zoo is dan de tijd in wording,
Dat je zoogenaamd „per Jast",
Naar kantoor, fabriek of werk gaat,
En geen trein of boot meer mist.
Maar het zal nog wel wat duren,
Eer men zoo ver is gereed,
En dus trappen wij voorloopig
Ons nog maar per fiets in 't zweet.
En waar todh een mille nog altijd
Boven veler raming gaat,
Zijn we veel goedkooper uit nog
Met een nieuwe rijwielplaat.
HUIB DE RIJMELAAR
(Voor nadruk toestemming te vragen
aan de auteur.)
manoeuvreeren. Want hij blijft er op aan
dringen, dat men de zaak van Danzig in
der minne schikt. En zijn heele betoog
klinkt ook als een vermaning aan het
adres van Polen zich niet tot onbezonnen
daden te laten verleiden. In deze onze
kerheid is ruimte voor allerlei niet voor
ziene daden van Duitsche kant. Het is t:
begrijpen, dat onder deze omstandighe
den de oppositie in Engeland niet tevre
den is en roept om Churchill. Wij heb
ben echter gezien, dat Churchill's kansen
©enigszins verminderd zijn.
Wie ee
tft, ge
itratie-
-talen
Gebruil
vraag d.
UWPEE
oedniei
monstr
m en r
sten e
«ciers
impeert
«riem,
ROODI
ZWAR
ET RC
K. I
D.
PEN SI
V.V. 1
Augl
WE
JC
KR
AGE
ton var
De W
J4J
De he
fiken
in bek
ovondf
Kerkp.
Met ii
vves
bande
«g tus
mdhafl
r en
va
