I
JJP Jaargang
vvoensuag i=> uun uoa
ERSTE BLAD.
DE UWE TEXELSCHE COURANT
epische Berichten
Brieven van Texelaars
in den Vreemde.
Over 'n bezoek aan Vlieland
N.V. WACO Autobusdiensten
IBINDS 1 JULI 1930
IN pT BLAD OPGENOMEN.
TGAV N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Lgeveld en De Rooij Den
Burg. jl. 11. Postrek. 652.
iONNlENTEN: f0.75 per kwartaal;
buitenen Burg tl.losse nrs. 4 ct.
)VER"^TIES: 12 cent per regel
nininu 5 regels. Eenzelfde adv. voor
trier plisingen opgegeven, wordt drie
maal lekend. Vraagt ons zeer voor-
deelig rief voor neringdoenden.
iXEL/RTJES: 48 ct. (4 regels, ge
leel ir kleine letter gezet.)
)OGWTER (ter reede van Texel v.m.
(nam.i\geveer een half uur later.)
20 21 22 23 24 25 Juli
8 12,02,55 1,19 2.10 3,02 4
Aan Ivemhad de Schans" een uur
der.
LICHT OP
RIJ VELEN en RIJTUIGEN 9 37
GEMEENTE TEXEL
TELATING LEERLINGEN
tot e openbare school voor
jU.L.O. te Den Burg.
lurgejester en Wethouders brengen
opertre kennis, dat nieuwe leerlin-
kunjn worden toegelaten tot de
nbaraschool voor uitgebreid lager
lerwijte Den Burg.-
)e nanelding dient te geschieden door
Iers i voogden persoonlijk vóór 24
a s.jiij het hoofd der school voor
.O.
)pgeld wordt voor de M.U.L.O.-di-
ma'st en B, Kweekschool Middel-
r Teinische School, Zeevaartsdiool,
De/oorrechten, verbonden aan het
J.L.tidiploma zijn vele. Het geeft
i. ee belangrijke tijdsbesparing bij
studj voor het middenstandsdiploma.
)e le'tniddelen worden door de Ge
uite erstrekt.
'exelM Juli 1939.
Burem. en Wethouders voornoemd,
)e 8<retaris, De Burgemeester,
JOKER. KAMP.
AMDS.
)nze laatsgenooten B. en W. Muidei
igdenVrijdag te Den Helder voor 't
lexanjn - R.H.B.S.
■TSTCHTEN
3e telt van een voor de A.V.R.O
ouden lezing over fietstochten op
el, Vfeland en Terschelling is indruk
ichene. U kunt zich van toezending,
het boekje verzekeren door op de
RO-pstrekening, no. 128030, f 0,20 te
ten.
WINEN OP EEN EILAND
'ij Izen in de Haagsche Post van
ertlas 1.1.
/ij, de op het vasteland wonen, zijn
andre mentaliteit dan zij, die op
eilaid wonen. Dat hebben de Engel-
n ob altijd met klem voorgehouden
die un Texel komen het nog eens
nadnk herhalen. In zijn woord voor
bij z|n boekje „Wij wonen op een
nd", door F. Ie Maire, met aardige
teekeiingen van Jo Spier, geeft de
rijxerhet gemeenschappelijke Britsch-
elschi s.tandpunt weer: eilanders zijn
nders om het even of hun woonge-
wtrdt bespoeld door de Oceaan
dan wel door een binnenzeetje. En
zegt' „Zoo kan het begrijpelijk zijn,
ik bereid ben ook de Britten als
ideis te beschouwen, want als Cham-
ain spreekt van „The Continent",
kt n de toon, waarop hij dat zegt,
telfde door als wanneer wij hier pra-,
van „de overkant".
Ie Maire heeft in clt gezellige boek-
nkele vertelsels opgeteekend van één
id, Texel, maar zegt hij ,,zoo
je ze ook elders hooren, want het
M is overal eender en wat er aan-
elt. blijft nu eenmaal, waar ook ter
«ld, van een aparte begeerlijkheid,,
lat de zee zelf het heeft aangebracht"
fee vertelsels vormen zeer lezens-
Wige mededeelingen der eilandbewo-
aan die van de overkant,
prijs van het boekje bedraagt f 1,50
.net bandje). Boekhandel Parkstraat
It voorraad.
Pretoria, 28 Juni '39.
OVER TEXELSCHE
ZUID-AFRIKANERS.
Het is al heel lang geleden, dat ik mijn
laatste epistel voor onze Texelaar schreef.
Gebeurt er hier in het algemeen dan zoo
weinig, dat de (Texelsche) Texelaar zou.
kunnen interesseeren? Hebben wij hier in
Pretoria dan geen geweldige feesten ge
had in verband met het feit, dat 100 jaar
geleden de blanke beschaving voor goed
over het zwarte barbarendom zegevierde?.
Deze feesten waren toch uniek in de ge
schiedenis van Afrika. Daar was een boek
over te schrijven. Maar waar bleven dan
de pennevruchten van de Transvaalsche
Texelaar?
Ja, geachte lezer, als u het mij vraagt,
zou ik er geen antwoord voor vinden. Ik
loof niet, dat mijn belangstelling voor
Texel sinds mijn vertrek naar Afrika ook
maar één streepje minder is geworden. Ik
weet op mijn duimpje, hoeveei passagiers
T.E.S.O. vervoerde; hoe duur de spruit-,
jes bij M.S. kosten; hoeveel zuigelingen
er de laatste maand op het consultatie
bureau weer méér wiarenj dat onze Texel-,
sche boeren een treurig prijsje voor hun
zelfs in Afrika beroemde, lammeren ont
vingen, en dat we niet maar zoo'n ge-,
wone, maar een boekenschrijvende Bur
gervader hebben. De burgerlijke stand
hoef ik niet te lezen, want dit voor Texel
sche oogen meest interessante gedeelte
uit ons lijfblad, wordt mij al mondeling
verkondigd, als ik bet hek voor onze
woning open doe. Er wonen meer Texe-
laar-lezers hier in de buurt, moet u we
ten.
Ja, lezers, ik ben nog voor 100 pet.
Texelaar en tochtoch moet mij iets
van het hart. Ik geloof, dat ik hier in
Transvaal zoo ongemerkt, wat de En-
gelschman een „settler" noemt ga wor
den, een burger van het land. Brengt
de tijd dat mee? Of vrees je niet meer
buiten de altijd schijnende zon te kun
nen leven? Of is het de vrijheid, de
VI.
MET DE BOSCHWACHTER
OP STAP.
's Middags zijn we een paar uurtjes,
met de boschwachter, de heer J. A.
Schol, op pad geweest. De heer Duinker
had deze nieuwe gids opgespoord. De
heer Schol is een opgewekte baas: Altijd
een glimlach gereed. We wilden graag
een kiekje van hem nemen, precies zoo
als hij is, met de groene hoed diep in
de oogen. Maar we kregen geen kans:
„Ik kijk veel te zwart".
Hij nam ons een heel andere kant mee
dan we 's morgens met de heer Duinker
gereden waren. Wéér duin op duin af
met de fiets, en zonder moeite, dank zij
de prachtige fietspaden.
Staiatsboschbeheer bepaalt zich niet al
leen tot boomaanplant, doch ontgint ook
stukken laag gelegen land; een enkele
zwartbonte koe graast er op. Meest dient
het als hooiland. Er zijn op Vlieland on
geveer vijftig koeien en kalveren. Een
flink deel der voor de dorpelingen be
stemde melk wordt van het Posthuis aan
gevoerd. Daar heeft de heer Cupido een
boerderij. De eenige boerderij van Vlie
land. Geen enkel schaap. Vroeger heeft
men het hier wel met schapenhouden ge
probeerd, maar na korter of langer tijd
kregen zij de leverbotziekte en stierven.
De weiden zijn thans beter gedraineerd
en op het oogenblik zullen de schapen
het hier wel doen. Maar wie gaat nu met
schapen beginnen.... Vlieland was vroe
ger het eiland van de geiten. Een dertig
jaar geleden waren er wel 400 en nu,
nog25. Dit is niet het gevolg van
een ziekte geweest, maar toen Staats-
boschbeheer hier de zaak in handen kreeg,
DIENST- en TARIEFREGELING
a 5 ct. verkrijgbaar bij onze chauf
feurs en aan onze kantoren.
ruimte om je heen, die je vasthoudt?
Want Afrika is een land, dat nog niet
overvloeit van menschen, die werken wil
len, maar niet kunnen. Er is hier „ruimte"
en wat dat beteekent begrijp je alleen,
als je in Afrika bent en het onmetelijke
golvende landschap ziet, als je overal ziet
bouwen en werkenals je ondervindt, dat
waar een wil is, ook een weg is. Dat be
doel ik met „ruimte". Afrika geeft je een
kans.
Meen niet, lezer, dat mijn gevoelens
voor dit land onveranderd zijn gebleven.
Oorspronkelijke plannen zijn geheel ver
anderd. Misschienmisschien blijft er
wel niets van over
Bijna drie iaar geleden stapte ik in
Kaapstad aan wal. De laatste 3 dragen
aan boord was ik zeeziek geweest, waar
door het te verklaren was, dat mijn maag,
er even goed voorstond als mijn beurs
Mijn maag was echter binnen twee dagen
weer in orde, mijn beurs deed er een
paar weken langer over, want al had ik
zelt genoeg geld voor de reis Texel
Den Helder, vanuit Den Helder ben je
nog lang niet in Afrika. Maar ook datt
kwam in orde, zoodat ik na enkele we
ken verblijf in dit beloofde land, voor
mezelf kon beginnen, 't Ging eerste klas,
want bijna 8 p.st. per week (f70) is geen
„speldegeld".
Af en toe verlangde ik wel heel erg
naar Texel, maar toen na acht maanden
zich een stukje van het eiland losliet
en mij hier in de eenzaamheid gezelschap
ging .houden mijn vrouw; dat vat u
wel toen begon het leven meerdoel
te krijgen. Wat zouden wij samen gaan
doen Nu, dat waren wij gauw eens.
Geld verdienen en dan weer gauw terug
naar Holland. Dat was ons plan. Maar.
toen ik „ouwe Janus", een Hollander,
vaardigde het de verordening uit. dat dé
geiten alleen aan een touw in het duin
gebied mochten grazen. Dat was de
Vlie'.anders te lastigAnders wel een
gezellige boel, vroeger, met die geiten
kudde. Vo r het vallen van de avond
keerde het hee'e leger dorpwaarts, waar
een ieder zijn eigen won'nj weer opzocht
En als de troep ouverwacht het dorp
binnenviel, nu dan wist men wat te
wachten stondRegen
Schol heeft ons ook de z.g. „Nieuwe"
eendenkooi laten zien. Zij wordt niet
meer geëxploiteerd. Een schilderachtig
plekje. In de duinen is een groote ronde
vijver aangelegd; in de opgeworpen aarde,
die er als een dijk omheen sluit, liggen
een 50-tal kunstmatig aangelegde nest
holen, waarin bergeenden broeden. Voor,
een bezoek aan de oude kooi schoot ans
tijd tekort.
BIJ BURGEMEESTER RAB.
Precies op tijd stappen we 's mid
dags het Raadhuis weer binnen. Burge
meester Rab is een innemend magistraat.
Dit was ons bij onze eerste ontmoeting,
al opgevallen. Hij staat „vreemdelingen"
graag met raad en daad ten dienste.. Een
Burgemeester, die zich volkomen bjj de.
bevolking weet aan te passen. Populair
in de beste zin van het woord. (Hoorden
we niet, dat het op feestavondjes, uit
voeringen altijd „reuzegezellig" is
tot de Burgemeester die meestal van
de partij is huistoe gaat Waarlijk:
als de Burgemeester vertrokken is, gaat
de stemming er gauw uit en duurt het
meest niet lang, of velen volgen zijn
voorbeeld)
Burgemeester Rab is 42 jaar oud en
(nog niet gehuwd. Hij woont met zijn
familie in 't dorp. De naam Rab heeft
op Vlieland een vertrouwde klank en
wordt hier al jaren gehoord.
Mijn voorvaderen, aldus merkte Bur
gemeester Rab op, woonden in West-Vlie
land. Sommigen van hen zijn burgemees-,
ter geweest. En ik beschouw het eigenlijk
als een traditie, djat ik hier als burge
meester benoemd ben.
die hier al 40 jaren woont, van ons plan
vertelde, lachte de oude Mokumer. „Dat
was mijn plan ook", zei hij. „Maar, ik
heb nu een paar oenten. Ik ben er nog en
zal hier wel blijven ook".
Maar wij geloofden „ouwe lanus" niet.
Eerst huurden wij meubelen, daarna koch
ten wij ze. Toen huurden wij een huis
en nuna een paar jaar te hebben ge
spaard, met het plan om naar Holland
terug te gaan, 'nu komen wij plotseling
tot de ontdekking, dat er van onze plan
nen niets meer over is gebleven. Terug
gaan naar Holland, naar Texel en dan....
Als ik u deze regelen schrijf, mijn
beste lezer, zit ik op de waranda var;
ons eigen huis. Ik heb het in mijn
vrije tijd gebouwd en dit is wel de
voornaamste oorzaak, dat ik zoolang in
de Texelaar niets van mij liet hooren.
Ali schenkt een kopje thee in. „Wat
doe je", vraagt ze. „Schrijf je in de
Texelaar over je huis". En plagend gaat
ze verder: „Ik zal eens vertellen, dat je
mij kort voor ik naar Afrika kwam, licbt
geschreven, dat je in dit land nooit zou
willen blijven en nooit zoo idioot, ja, dat
zei je, zou zijn, oin in Afrika iets te koo-
pen, meubelen of iets dergelijks, om eq
te blijven. En nu zeg je, „Als het nog
maar tien jaar hier goed blijft, dan hoe
ven we nooit meer om den broixlc uit
Afrika vandaan".
Wat moet ik zeggen? Tegen deze
woordenstroom kan ik onmogelijk op
roeien en zoo blijft me alleen over, haaf
mee te beschuldigen1
Ja,, zoo is het. Je komt hier; om tc
blijven? Belachelijk. En nuWlij ho-,
pen, dat de toestand, zooals die thans»
is, maar wat mag duren. Wij voelen ons
opgenomen in dit groote land, waar nog
„ruimte" is. En als ook hier de crisis-
ellende mocht komen? Dan gaan we
gauw terug, naar Holland toe, want ar
moede lijden in den vreemde, zullen wij
nooit doen.
Of zullen wij ook de crisiswolken maar
voorbij laten gaan en beter tijden af
wachten? Vergeef mij, lezer, maar ik ben
bang van voorspellingen geworden.
SIEM DE WAAL.
Het verheugt ons, u weer een penne-
vrucht van Sicm tc kunnen voorzetten.
Hij heeft toegezegd, mu weer geregeld te
/sullen schrijven, een medcdceling, die u
zeker niet minder verheugt dan onszelf.
Van tijd tot tijd hopen we ze met Zriid-
Afrikaansche kiekjes te kunnen illustree-
rcn. RED.
VLIELANDSCHE GEVELTJES.
Uit de zeventiende eeuw.
Burgemeester Rab is een geboren Vlie-
lander. Toen hij de lagere school alhier,
had afgeloopen, ging hij naar de vaste
wal. Van 1909—1929 woonde hij in Len
Haag, daarop werd hij benoemd tot bur
gemeester van Vlieland.
Eerst snijden wij het actueele onder
werp aan: Vlieland's positie ten aanzien
van het vreemdelingenverkeer. Burge
meester Rab verzekerde ons, dat er elk
jaar méér gasten komen. Veel inwoners
verdienen er nu een goede boterham aan.
Het vreemdelingenverkeer dateert eigen
lijk van de laatste jaren. Eerst legden
zich alleen het Badhotel en het oude pa
viljoen op de bevordering daarvan toe.
Nu telt het dorp heel veel pensions.
Best mogelijk, dat het dorp zich in de
loop der volgende jaren gaat uitbreiden.
Om op alles voorbereid te zijn, hebben de
vroede vaderen bij de Ged. Staten een
uitbreidingsplan ingediend. Het gaat hier
hoofdzakelijk om de gronden, gelegen
achter het Westelijk deel van het dorp,
waar de groententuintjes liggen.
Sedert 1938 is een zomerhuisverorde
ning van kracht, welke minder strenge
voorwaarden bij nieuwbouw bevat.
EXELSCHE COURANT
>0 m
