DE HISTORIE VAN TEXEL
IN EEN N0TED0P
-
AUTORIT—OUDEN VAN DAGEN.
a o<
Ee
milium
JEUGDDIENST N.H. KERK.
In verband met het afscheid van Dr.
Alb. Vis, bepaald op Zondag 3 Septem^
ber, zal de eerstvolgende Jeugddienst in,
de N.H. kerk een vveek eerder worden ge
houden en wel op 27 Aug. a.s. (zie adv.
in volgend nr.)
HOOIBROEI.
Tot dusver kwamen slechts twee gevallen
van hooibroei voor. Het eerste geval was
tamelijk ernstig, doch het tweede was slechts
in zeer lichte graad. Er behoefden slechts
enkele peilingen te worden verricht.
NAAR TEXEL.
Zondag namen aan de Van der Schuyt-
trip 93 personen deel. Met de goedkoope
trein kwamen 43 personen naar ons eiland.
BENOEMINGEN.
Kapelaan F. Grent is benoemd tot ka
pelaan te Alphen a.d. Rijn. In zijn plaats
is aan Den Burg benoemd de weleerw.
heer C. C. Kroon (Neomist.)
Onze vroegene plaatsgenoot kapelaan
C. J. Graaf, Overschie, is benoemd tot
kapelaan te Hoorn.
Kapelaan A. Kramer, te Den Hagg, van
April 1921 tot Sept. 1922 kapelaan aan
Den Burg, is benoemd tot pastoor te,
Lewedorp, (gem. 's Heer-Arendkerke,
Zeeland.)
Deze benoemingen zijn alle met ingang,
van Vrijdag a.s.
HET V.V.V.-BESTUUR
NAAR AMSTERDAM.
Op uitnoodiging van de K.L.M. zullen
de hoofdbestuursleden van de V. V. V.
Texel morgen een excursie naar Schiphol
en Amsterdam maken. Om 11.05 wordt
per vliegtuig naar Schiphol gestart.. Na
aankomst aldaar maken de bestuursleden
een rondleiding over het vliegveld met
een bezoek aan de werkplaatsen. Te
ruim 1 uur wordt de lunch genuttigd in
liet K.L.M.-restaurant. Vervolgens ma
ken de deelnemers een rondrit door
Amsterdam gevolgd door een boottocht
door de grachten. Om kwart voor vijf zal
men op Schiphol terug zijn, alwaar de
tliee wordt gebruikt.
Om 18.35 gaat het weer huistoe.
Voor deze tocht, die zooals bekend, is
vastgesteld op 3 September, werd nog.
ontvangen of toegezegd door:
Slagerij Fia. Gebr. Pereboom: boter-,
hamworst.
Kruideniersbedrijf C. Huisman: blik
biscuits.
Slijterij A. P. Koorn: kistje bier (voor
de muziek).
Het door de heer J. de Wit toegezegde
kistje bier is eveneens voor de muzikanten
bestemd.
Ouden van Dagen, die nog mee willen,
kunnen zich opgeven aan het bureau van
dit blad.
Te Oudeschild kan men ^ich opgeven
bij de heer T. Boon, Singel. Aan datzelfde
adres worden ook gaarne versnaperingen
in ontvangst genomen.
Tot dusver hebben zich al vijftig oudjes
aangemeld. Dit is evenwel nog onvol
doende. Er zijn er stellig veel meer, die
van de partij béhooren te zijn en dit ook
wel willen, maar die tot nu toe verzuim
den zich aan te melden. Laten zij dit
spoedig doen.
DE RONDRIT. De route is als volgt
samengesteld: Om half twee vertrek van
de Groeneplaats. Van Den Burg naar
OudesChild. Langs Ceres door de P.H.-
polder naar Den Hoorn. Vandaar naar
Bosch en Duin, waar een kopje thee zal
worden genuttigd. Van BosCh en Duin
gaat het langs de Rozendijk naar de Koo-
gerweg, De Koog, Badhotel. Hier wordt
wederom een kopje thee gebruikt. De
tocht wordt vervolgd langs Mienterglop,
langs Vredestein, door Waalenburg naar
de Postweg (vliegveld), De Cocksdorp.
Verder langs de Achterweg terug langs
het Molenbosch en Wageningsche weg,
langs de Oorsprong, door het Noorden,
langs aanlegsteiger, door Oost. Ooster
end, De Waal, terug naar Den Burg.
In Hotel Texel zal de deelnemende
oudjes een koffietafel worden aange
boden. Er zullen een paar muzieknum-
mertjes ten gehoore worden gebracht,
een Texelsche film uit het filmarchief.van
de Texelsche Courant zal worden ver
toond enfin, het zal een genoeglijke
avond worden.
AUTO'S. Reeds gaven zich vele auto
bezitters op. Maar hun aantal kan nog
grooter. Opgaren worden gaarne aan het
bureau van dit blad ingewacht.
DE WAAL.
ONGEVAL.
Zondagavond omstreeks S uur kwam
bij de Ruitersplaats, door onopgehelderde
oorzaak, de echtgenoote van de heer B.,
Den Burg, die op haar fiets met haar
kindje achterop, daar passeerde, te val
len. Zij bleef luid kermende liggen. Haar
man, die voor haar fietste, hield eenige
voorbijgangers aan, o.w. twee verpleeg
sters die eerste hulp verleenden. Even la
ter kwam een geneesheer uit Den Burg
voorbij. Deze constateerde, dat de schou
der ontwricht was, hetgeen spoedig
werd verholpen. Het kindje bleef onge
deerd.
DE KOOG
BIJEENKOMST N.J.V.
Zondagavond hield de ring Texel van
het Nederlandsch Jongelingsverbond in
de Duinvallei bij het Mierennest een
openbare bijeenkomst.
Na zijn openingswoord las de voorz.,
de heer Blom, Handelingen der Apos
telen 1:1-9. Na voor te zijn gegaan in
gebed hield spr. 'n korte inleiding. Daar
op gaf Ihij het woord aan de heer P.
Boon uit Breezand. Het onderwerp luid
de: Een donkere wereld vol verderf, een
betere wereld bij God. Eerst las spr. uit
Gen. 8 de verzen 7—11. Spr. wees in,
zijn korte rede op de moeilijke taak, die
Noach te verrichten kreeg. „Ook gij,
jonge menschen, hebt in deze wereld
vol duisternis, een taak te verrichten",
aldus ging spr. verder. Komend, tot de
huidige wereldtoestand, somde spr. meer-,
dere demonische-machts-getuigenissen op.
In een verhaal, aldus spr., vertelde de,
schrijver, over het zingen door de vrou-,
wen van vissChers, opdat de vloot on-,
danks mist de haven binnen zou kunnen
komen. De wereld van nu verkeert niet
plaatselijk, maar geheel-en-al in mist en
nevel. Dat alle jonge mannen zich aan
eensluiten en als broeders één machtig
koor vormen tot het redden van de ver-,
doolden. Tenslotte wees spr. er op, dat zij
zich nimmer mogen laten ontmoedigen,
hoe dreigend de horizon ook lijkt, want
het geloof kan nooit te veel verwachten.
Ds. Wesseldijk van Den Hoorn sprak
het slotwoord. Hij sprak naar aanleiding
van Lucas 15:3-10, De gelijkenis van-het
verloren schaap en de penning. Blijd
schap is er wanneer het eene verdwaalde
schaap teruggevonden wordt, wanneer de
vrouw de penning, die zij verloor, weder
in haar bezit krijgt.
Ds. noemt dit juist het wonderlijke,
van het Evangelie, dat God ons niet in
massa telt, doch ons elk afzonderlijk
kent en leidt. Verwonderlijk is ook, aldus,
spr., dat de verdoolden niet alleen, zoo-,
als het schaap in de woestijn gevonden,
worden, doch ook en vaak zooals de.
penning in het huis zelf, d.w.z. in de
kerk en de C.J.M.V.
Hierop werd het dankgebed uitge
sproken. De heer Blom bracht de spre
kers dank voor hun woorden en de toe
hoorders voor hun aandacht.
Vermelden we tenslotte nog, dat ter
afwisseling verschillende liederen wer
den gezongen uit de Bundel van het N.
J.V. Jammer, dat de zangvereeniging Har
monie van Den Hoorn haar medewerking
niet heeft kunnen verleenen. Naar we
vernemen ontbrak haar tijd tot repetee-
ren.
SPORT OP TEXEL
'Elftallen voor Zondag:
Texel Comb, tegen HRC 2:
B.Beumkes
G.Wilner A.Huizinga
H.Neijens N.N. H.Boon
Ab.Keijser M.Vlaming P.Neijens D.Hui-
zinga H.Ran
Res: P.Keijser.
Texel-Comb. tegen Amsterdamsch elftal
W.Geus
A.Dros J.Koorn
J.Kikkert N.deGraaf J.Gieles
P.Bruin N.N. B.Kiewiet W.Langeveld
P. Hemelrijk
Res.: Koos Gieles, D. Backer.
Afberichten voor Zaterdag, Haller-
weg no. 3.
RIJMELARIJTJE.
VROUWENWENSCH.
Volgens een courantenbericht
zouden de huisvrouwen vragen
om een afwaschmachine voor het
vaatwerk.
Het zou met recht een weldaad wezen,
Wanneer techniek eens iets verzon,
Waarmee mevrouw voortaan haar vaatwerk
A-la-ininute omwasschen kon.
Want minstens driemaal daags, m'n lezer,
Staat voor de vrouw de vaatwasch klaar.
Dat is dus zoo globaal berekend
Een duizend keertjes in een jaar.
In plaats dat na ontbijt of maaltijd
Zij even rustig zitten kan,
Roept reeds de afwasch haar tot arbeid,
Iets waar zij nooit van buiten kan.
Misschien dat pa, wanneer aanwezig,
Haar deze arbeid wat verlicht,
Maar meestal wordt het vatenwasschen
Toch wel door moeder zelf verricht.
Ik kan 't dan ook heel goed begrijpen,
Dat thans van haar de roep uitgaat,
Om, naast de stofzuiger, et cetera,
Ook nog een a f was ch ap p ara a t
En ik heb werkelijk vertrouwen,
Dat d' hedendaagsclie technici,
Zoo'n onontbeerlijk mechanisme
Wel spoedig krijgen onder de knie.
Daarom nog wat geduld, mevrouwtjes,
Er wordt reeds aandacht aan besteed,
En mogelijk is zoo'n machine
In uw bezit, eer ge het weet.
Ik zie m'n kroost aan, 't is vacantia,
En peinzend zeg ik tot m'n vrouw:
„Een w as ch mach ine voor de kinderen,
Zeg, dat was net een ding voor jou".
HU1B DE RIJMELAAR.
DOOR Drs. C. S. PONGER.
IV.
DE WESTEN.
Het z.g. Westerkerkhof is het eenige
wat er nog over is van het vroegere dorp
Westerend, eens een der belangrijkste
dorpen van Texel. Men ziet nog slechts
enkele fundeeringssteenen en heuveltjes
liggen op de plaats, waar vroeger de
kerk en het kerkhof van dit dorp waren:
Uit vondsten op het terrein gedaan (zie
in het museum) blijkt, dat hier al in de
10e eeuw een dorp was, terwijl de oudste
resten van de kerk uit He of 12e eeuw
stammen. Deze kerk was de moederkerk
van Texel en behoorde evenals alle ker
ken op Texel aan het klooster te Ludin-
gakerke in Friesland. De Westen was
'een kustplaats, die door langzaam .-tan-
slibben geheel in liet binnenland is komen
te liggen. Tegen het einde van de middel
eeuwen werd Den Hoorn de kustplaats.
Het verval van het zeebedrijf en een plun
dertocht van de Geuzen (.1571) deden
het dorp langzaam vervallen. Drie eeuwen
lang is het dorp weggestorven en de
liaatste rest, de toren (zie platen in het
museum) werd in de vorige eeuw ge
sloopt.
DEN HOORN.
Hoorn beteekent hoek of landpunt. Al
vroeg heeft hier een kapel gestaan en na
het verval van de Westen, kwam de op
komst van dit dorp. Vooral als woon
plaats van loodsen was het dorp belang
rijk, tot de aanleg van het Noordzee-ka
naal. Tenslotte is ook Den Hoorn door
verzanding in het binnenland komen te
te liggen.
De kerk is een eensóhepig gebouw in
gothische stijl, dateerend uit de 15eeeuw.
Het jaaranker 1646 in de achtergevel wijst
op een verbouwing in dat jaar. Uit bo
demvondsten en de meest linksche steun
beer aan de achtermuur, die geen steun
beer is maar een stuk van een insprin
gend koor, blijkt, dat het gebouw oor-
spronkelijk langer is geweest. In de kerk
zijn te zien: houten fries, 1670, nu onder
het orgel aangebracht en afkomstig van
het vroegere doophek. Van dezelfde hout
snijder zijn twee friezen aan de achter
muur, afkomstig van de oude preekstoel.
Voorts koperen voorzangerslezenaar en
kroon uit het einde der 17e eeuw. De
15e eeuwsche klok draagt het opschrift:
ave. rnaria, gracia, plena, doninus, tecum,
ricout. butendiic, fecit.
OUDESCHILD.
De naam beteekent waarschijnlijk: de
oude schelpenbank. Uit de vroege geschie
denis van de haven van Texel is niets
bekend. In de 17e eeuw, als de Holland-
sdh-e handel bloeit, wordt het eten be
langrijke plaats: het uitgangspunt van
de vloot. Tromp en De Ruijter hebben
herhaaldelijk te Oudeschild overnacht,
terwijl hun schepen op de reede van
Texel klaar gemaakt werden voor het
v«rtrek. In Oudeschild werd voor het
laatst zoet water ingenomen. Aan het
weggetje van Oudeschild naar de boerderij
Brakenstein, liggen nog de putten waar
uit de Hollnndsche schepen hun zoet
water haalden. Men voer met een roei
boot tot bij de putten (zie prent in het
museum). Oudeschild was ook van stra
tegisch belang. Vroeger lagen er drie
forten even buiten het dorp aan de
zeedijk. (1572, 1811 en 1812). Van de
Oude Schans het fort uit de Spaansche
tijd is nog een deel over.
De kerk is een eenvoudig gebouw uit
de 17e eeuw, waaraan in 1740 de
noordelijke uitbouw toegevoegd is.
Zonder verband is in de oostgevél
een cartouche met 1650 gemetseld.
Dit kerkje kreeg herhaaldelijk ge
schenken van de zeelieden die het
bezochten. Tromp schonk de kope
ren doopboog met zijn wapen en
het jaartal 1683 en een kroon in
1678. De Ruijter gaf een kroon in
1677.
(Wordt vervolgd.)
Mededeelingen 1111111,4;,
van Texels Bioscoop-Theater j|ji|j|j
AGENDA: Woensdag en Donderdag
n.m. 8.15 uur: Jongensstad.
Vrijdag, Zaterdag en Zondag, n.m. 8.1
uur: IJsco-toeristen.
JONGENSSTAD. Van de vele buiteng,
woon gunstige persoordeelen over de:
film, halen wij de volgende aan. De Tij*
Zelden zag men een filmwerk, zoo uit
hart gegrepen en nog zeldzamer zijn
films, waarin een zoo menschelijke
denz zoo reëel gestalte krijgt. De geestig
drift, die dit filmwerk reeds gewekt heeft
is er borg voor, dat men verheugd
zijn de film te hebben gezien. Het Va
derland: Een buitengewoon sterke,
indrukwekkende film. Men weet waarli
niet, wat méér te bewonderen, het vooi
treffelijke filmverhaal, de meesterlijke
gie of het niet te overtreffen spel v
Spencer Tracy en Mickey Rooney.
film, die van het begin tot het fajnd
toeschouwer in haar ban weet te houdenlï.
il< It
fit e:
d
ten jj
ai
Sc
[otterd;
et zes
Ie zee i
- Ui
,ovemb
Steir
en dre
en revi
and
jjn 60-
mstig
)e man
id.
T<
het
nken
- Tc
ngesti
randen
istenvv
ver, w
Te
D.
ior ee
- Tc
Nic
on ee
an
IJSCO-TOERISTEN. In deze film ha
len de beroemde komieken Stan Laurel ei
Oliver Hardy weer de raarste streken uit
Zij trekken als handelaars in muizenvallei jo
naar de bergen van Zwitserland, omdat
daar zooveel kaas wordt gemaakt, en dus
volgens hen, een ware muizenplaag za
heerschen. Menig stil, oud stadje z
zij op stelten. Liefhebbers van de
rel-Hardy-film zullen rijkelijk kunnen ge
nieten. De nieuwe Weensche ster Delh
Lind is in een voortreffelijke creatie
bewonderen. Actie is er in deze film
overvloed, evenals goede zang en fij
humor.
zettei ci,.
Lau 0,
svvagc
ad de
- De
acoba
ft in
- Rc
de 2
rnhem
moet Ie
OVER BLOEMBOLLEN.
Illllliiiiiiiiiiititiiiiiiiiiiiiiiiii'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllll
NARCISSEN EN GOLDEN SPUR.
We zijn in de laatste helft van Augus
tus. De massa bloembollen wordt nu
de exporteurs in de kisten gepakt en naar
het Buitenland verzenden. De export
meet nu kunnen beschikken over alle
soorten bollen, zoowel hyacinthen, tul
pen en bijgoedgewassen als over narcis,
sen en dan natuurlijk ook Sions en Spur
ren.
Wil men met de verzending van va
schillende orders voortgang kunnen ma
ken, dan moet men het noodige bij de
hand hebben. Met de verzending van eea
order wordt niet gewacht, totdat uit-eii
delijk het soort, dat nog niet voorradig
was, ook -aanwezig is. Dat soort wordt
van -de order geschrapt.
Zoo is dat andere jaren gebeurd met
Von Sion en Golden Spur. Het kan nu
weer gebeuren, wanneer deze soorten niet
bijtijds door de export op de Veiling ge
kocht kunnen worden. Dit is in de eerste
plaats zeer ten schade voor de Sions- et
Spurrenkweekers. Men wacht eigenlijk
lang met het zenden van deze soorten,
Tenslotte komt alles tegelijk, maar dan
hebben reeds vele exporteurs hun zendin
gen aangevuld m-et andere bloembollen,
die zij zelf voldoende in voorraad hebben
Dit kan oorzaak zijn, dat de prijs van Si-
ons en Spurnen in elkaar zakt, zooals dat
meer voorgekomen is.
Daarom, Texelsche kweekers, veest
voorzichtig en beloopt niet het gevaar om
uw product, door te lang vasthouden, uit
te laten schakel-en. Het is nu de verzend-
tijd, stelt dus nu uw product ter beschi
king van de export, door uw Sions en
Spurren naar de veiling te .zenden, waar
de exporteur de gelegenheid heeft, liet
benoodigde kwantum in te koopen. Dit
is de normale weg, de tijdsomstandig
heden, zijn er niet naar, dat de handel
zich laat dwingen.
Draag er zorg voor, dat uw partijen,
die u naar de veiling zendt, vrij van vlieg
en nauwkeurig gesorteerd zijn. Schiet de
slechte bollen er uit -en maakt het zoo,
dat uw zending uitmunt door kwaliteit
Dan zult u zeer zeker d-e marktwaarde
ontvangen. Bij iedere zending behoort op
de nota het rapportnummer van d-e Nar
cis vermeld te worden.
De export heeft nu uw artikel noodig-
Geeft door het zenden van uw Sions en
Spurren de gelegenheid, om het te kunnen
verzenden.
DIRK VAN EGMOND,
Vakkundig Technisch Adviseur
v.d. Veiling H.B.G. te Lisse.
epen
iod.
U El
lag n act
f roe d de
nderha
w enige I
ittclen
)e oud
een ge
iginge
anvanl
aer ze
ing he
le bran
v
I Si
9"j-
thrave
rank vc
en, do<
let 7-j
ven een
r- amstm,
«nsgee
lere ki
A
bij igdc
GEMENGD NIEUWS
Den Haag. De ontvangsten der PT
T. beliepen in het eerste halfjaar 1939
38.2 millioen gld., d.i. 2.2 mill. gld. ineer
dan vorig jaar.
Den Haag. De eerste oefentijd van
de thans onder de wapenen zijnde mili
tairen zal worden verlengd.
Scheveningen. De haringvangsten
blijven gering. De prijzen zijn stabiel.
Ruimere aanvoeren zouden gemakkelijk
geplaatst kunnen worden.
n- schild
en fk
leine
Z
litbreic
imtrek
12 Sept
- E
T. van
ras ga
te neeg-es
)ro crtjK
ach ee
nets v:
R
Waalh<
Toren
wintig
- C
mrg, c
iver te
rachte
leden
k- edden
•ehaalc
- O
ireek
bndsot
nveefv
jlroos
allen
C
Wilton
de
slag g
ver
serk 1
- I
bodem
koud a
aing v,
- I
kezcek
- 1
grens v-
lioen j
kracht!
kun v:
loop gr
<lraad\
kleine
- 1
die zo
klomrr
en gei
- I
ken zi
'en w
ietten,
opschi
