TEXELSCHE COURANT TRIUMPH Zaterdag 23 December 1939Eerste blad No. 5406 VOOR SLECHTS I CENT 1007o GENOT EN DE BESTE ic SIGARET 52ste Jaargang Texelsohe Berichten EN KWART-EEUW GELEDEN VEREENIGING TOT BESTRIJDING VAN ZIEKTEN ONDER HET WOLVEE. NIEUWJAARSGROETEN Ruwe schrale hui PUROL: Uitgave N. V. Boekhandel en Drukkerij v. h. Langeveld en De Rooij Den Burg Telefoon 11 ft BH Daar gedurende de Kerstda- a li gen in ons bedrijf niet wordt ge- ffi werkt, zal de Texelsche Courant ffi WOENSDAG 27 DEC. ffi NIET VERSCHIJNEN. ffi ffi '.T.T.-DIENST MET DE KERST. Zondag 24 Dec.: gewone Zondags- Wenst. Maandag 25 Dec.: gewone Zondags- lenst; dus afhalen van correspondentie an 11.45 12. IS. Dinsdag 26 Dec., dienst als op Zon- iag; evenwel ^een gelegenheid om cor- ;spondentie af te halen. Er wondt één estelling uitgevoerd, waarin alle cor- espondentie wordt opgenomenéén pak- etpostbesticlling. De verzending en ont- angst is als op Zondagten. van 1623 December 1914. EDERLAND. Le posterijen uiten bezwaren tegen de norme hoeveelheden prentbriefkaarten, ,e door en naar de militairen gezonden 'arden, sinds deze vrij van port zijn. In mmige kazernementen zijn cantines, aar per week IS a 20.000 goedkoope rentbriefkaarten verkocht worden. De ildaten koop en de kaarten niet meer r stuk maar zelfs pergros. De le- jrleiding bepaalt op grond van dit mis bruik, dat de vrijdom van port wordt in getrokken en alleen nog geldt voor geslo- !ii brieven. De fabrikanten van prent- riefkaarten willen hun omzet niet verlie- :n en stellen nu voor uiterst lage prijs iveloppen bij de kaarten beschikbaar, •t gevolg is, dat het aantal portvrije ukken nauwelijks daalt. Een comité van Nederlandsche vrou- en, waarvan H.M. de Koningin be- hermvrouwe is, spoort aan tot het eien van verwarmingsgordels voor de jldaten van ons veldleger. ELGIE Aan de Yser klinkt het kanongebulder er even hevig als in de Octoberdagcn ii de grcote veldslag. De Belgische ge- rale staf geeft in een optimistisch com-, unique le verstaan, dat men er stel- op rekent, nog vóór Nieuwjaar de Igische kust te bevrijden. Eindelooze treinen met Duitsche ge- ujeuvclden rijden naar Luik. De oorlog.fc- rrespondenten spreken van een j^gruw- am tooneel". Bevreesd voor besmette- ke ziekten gaat men tot verbranding el :r lijken over met behulp van petroleum. aanblik van de ineenkrimpende licha am der gesneuvelde stakkers is volgens verklaringen van een ooggetuige zoo inft/jettend, dat verscheidene Duitsche sol- iten door waanzin aangegrepen worden tANKRIJK Nabij de Aisne zijn de loopgraven van itschers en Franschen elkaar zoodichi naderd, Jat de soldaten elkaar kunnen roepen, 's Avonds na het staken van t vuren werpen de „vijanden" elkaar steenen gebonden doozen cigaretten b :REENIGDE STATEN Le Europeesche oorlog bezorgt de in- strie der Vereen. Staten een bloeiperi- id e zonder weerga. Uit de Noord-Ameri- ausche havens wordt wekelijks voor een drag van ruim 15 millioeii p. st aan per. levensmiddelen, kleeding, enz. ver- leept. De exporteurs verklaren, dat deze gemakkelijk verdubbeld kon worden de Britsche regeering de handel op cilt Continent niet zooveel moeilijkheden de weg legde. 1LEN. Aan het Oostfront worden verbijsteren- gevechten geleverd tusschen Duitsche Russische troepen. In West-Galiciè bij sliska, waar wegens de terreingesteld- f 'd het gebruik van vuurwapenen weinig eet heeft, heeft h2t grootste man tegen n-gevecht plaats van de geheele we- doorlog. Niet minder dan vijf Rus- che compagnieën worden mét de bajo- en de geweerkolven vernietigd. d(t JSLAND. Dok m de Kaukasus woedt een felle ijd, waarbij de Russen belangrijke io erwiningen behalen op de Turkey. UIT ONZE TAAL TUIN. ^128. BATTERIJ, van het Fransche „bat fie" gevecht, het vechten; ook vectn- iteriaal. ijf 129. SPIJKERBALSEM, genaamd naar n fabrikant: Jan Spijker. d 130. TULBAND. Dit woord is aan het it< rksch ontleend. -cl 131. UNIFORM, afgeleid van het La- of ische „uniformis", aat „eenvormig* be- l"S kent. OVER BLAUW- EN ZWELUIER. door H. KOENS, dierenarts. Alvorens over te gaan tot het eigen lijke onderwerp zou ik in 't kort iets willen mededeelen over eenige karakte ristieke verschillen tusschen een schapen en een koeienuier, hetgeen mogelijk ver band houdt met het feit, dat de bekende uieraandoeningen, welke zoo veelvuldig op de schapen bedrijven worden waarge nomen, 'heel zelden wordt aangetroffen bij het rundvee. le. Het melkvormende weefsel de melkvormende cellen hebben een func tie, welke ruim tweemaal zoo intensief is als de melkvormende cellen in het uierweefsel van het rund. De functie van de melkvormende cellen is het opnemen van de z.g. melkbouwsteenen uit het in het uier veel langzamer dan in het ove rige lichaam stroömende bloed. Uit deze bouwstee nen wordt door die cellen een product gemaakt, dat wij melk noemen, bestaande o.a. uit eiwit en vet. Wanneer we de analyses van koe- en schapenmelk met elkaar vergelijken, dan zien we al heel gauw, dat elke cel van 'n schapenuier, zij het danook tijdelijk, een intensieve functie heeft, wat tevens wil zeggen: veel gevoeliger voor allerlei scha delijke invloeden, als bacteriën, etc. Kceienmelk 33.4 pet. eiwit, 2—4 pet. vet, 0.75 pet. asch. Schapenmelk 56 pet. eiwit, 6—12 pet. vet, 1.0 pet. asch. Het zeer ingewikkelde proces derinelk- vorming kan het beste gedemonstreerd; worden door het feit, dat voor de vor ming van 1 L. melk ongeveer 450 L. bloed langs de melkvormende cellen moet ge stroomd hebben. 2e. De aan- en afvoerende bloedvaten welke het uier van bloed voorzien, loop.n, zeer lang onvertakt blijvend (in tegenstel ling tot de grooler in aantal zijnde bloed vaten bij het rund) in het losse niet-melk- vormende uierweefsel, zoodat de bescher ming van deze aderen veel minder is dan de overeenkomstige aderen bij het rund. 2e. Het niet-melkvormende weefsel van 'n schapenuier is opgebouwd uit een ijler weefsel dan het overeenkomstige weefsel bij een rund. Reeds in het begin der vo rige eeuw werden de blauw- en zweiuiers in de toenmalige diergeneeskundige boe ken vermeld. In 1S36 is door de Duit sche dierenarts Kotelmann een theorie opgesteld, welke nu na 100 jaar door me nige veehouder wordt onderstreept. Hij idacht, dat de blauwuiers veroorzaakt wer den door het „stooten" der lammeren, vooral wanneer de dieren drie a vier weken cud waren geworden. De uier functie is dan ongeveer maximaal. Met hun scherpe tandjes zouden de lammeren de tepels verwonden. Leze theorie heeft jarenlang standge houden, totdat de opkomst der bacterio logie deze mecning geheel op de achter grond heeft geplaatst. De bacteriologie is in de laatste jaren met groote spron- lllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllll INGEZONDEN. IIIIIIiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiIIIIII BADINRICHTING OP TEXEL. Met groote voldoening las ik in uw blad over een Badinrichting voor de soldaten, hetgeen zeker door alle hier gelegerde mi litairen met instemming zal worden be groet. Hoewel e:n dergelijke badinrichting iets „geweldigs" zou beteekenen voor heel Texel, heb ik tot mijn verbazing nooit gehoord of gelezen, dat het Gemeentebe stuur van Texel er zich mee bemoeit. Zulk een badinrichting is voor een be volking juist op het platteland m.i. van zoo groot belang. Dacht u ook niet, dat hier eens per week heel veel Texelaars gebruik van gaan maken? Op Vlieland, met nog geen 500 zielen heeft men een keurig badhuis. Dat meest onze ge meente, welke zoo-'n groot aantal vreemi- delingen trekt, al lang rijk zijn. Ik ben wel van meen ng, dat Texels Gemeente bestuur zich er mee moest gaan be moeien. Wanneer de mobilisatie voorbij is, kan de gemeente de badinrichting overnemen. Fan heeft Texel een inrich ting, waarvan zeer velen gaarne gebruik zullen maken. EEN OPMERKER. We kunnen meedeelen, dat ons Ge meentebestuur de stichting van een bad inrichting wèl onder het oog heieft ge zien. De kosten bleken echter zoo hoog te zijn, dat het plan geen schijn van kans had. Er zijn voorloopig nóg nuttiger doel einden, waaraan geld besteed moet wor den, Bovendien; de vaste ingezetenen van onze gemeente hebben aan zoo'n inrich ting niet zoo'n behoefte als de militairen, die hier geen eigen „thuis" hebben en wel op primitieve wijze moeten behelpen, wanneer zij aan hun wekelijksche groote beurt toe zijn. Voor hen is totstandko ming eener dergelijke badgelegenheid een eisen van de tijd. Hoever de plannen ge- I vorderd zijn, hopen we spoedig te kun- u-" :tie. gen vooruitgegaan en men is in staat om practisch alle bacteriën van elkaar te onderscheiden en kunstmatig te kwee ken op z.g. voedingsbodems. Elke bacterie is in hare vermenigvul diging afhankelijk van de aanwezigheid van het een of andere voedingsproduct. Een bepaalde bacterie kan b.v. zich alleen vermeerderen in een omgeving welke zuur is. Dan zorgt men daarvoor, doordat men de voedingsbodem van deze bacterie zuur maakt, d.w.z. er een zure stof aan toe voegt. Doet men dit niet, dan zal deze zuur-„grage" bacterie zich niet ver meerderen. Het bacteriologisch melkonderz.oek deed haar intrede en men constateerde, dat in het tepelkanaal der gezonde dieren nog bacteriën wanen te vinden. Deze bac teriën, welke bij het schaap ook aanwezig zijn, liggen, daar ze hun „groeivoor- waarde" missen, geheel ongevaarlijk, zon der eenig weefsel te beschadigen. Wan neer gaan deze z.g. gevaarlijke bacteriën zich nu vermeerderen? Dit geschiedt wan neer het milieu, waarin zij leven, dus d melk, gaat veranderen. We krijgen tenge volge van omzettingen in de melk een gunstige groei voor waarde en de bacteriën gaan zich vermeerderen tot millioen:n. Wanneer we danook de melk, of het pro duct, dat we nog uit het speen kunner.< trekken, bacteriologisch onderzoeken, vin den we millioenen bacteriën. Nu is men heel spoedig geneigd, om te zeggen, dat de bacteriën, welke bij zoo'n blauwuier gevonden worden, de verwekkers zijn. Dit is niet zoo. Deze bacteriën kunnen zich al leen vermeerderen, wanneer er immers veranderingen in de melk optreden. Hoe komt het nu, dat de melk verandert? Er .s een tot nog toe onbekende bacterie, welke de verwekker is der blauw- en zwel- u'ers. Deze bacterie dringt op de een of andere wijze in het losse niet-melkvor mende weefsel en vindt hief eer zuuir- stofarme omgeving, welke juist noodzake lijk is voor haar vermeerdering. Omdat de groeivoorwaarde voor ihaar zoo gunstig is,, krijgen we een zeer snel verloopend ont stekingsproces, wat tengevolge heeft, dat al het lossere weefsel met de daarin, loopende vaten het eerst ontstoker raken- Direct hierna wordt ook het uierweefsel zelf aangetast, dus als 't ware van bin nen uit, wat tot gevolg heeft een verande ring der melk, hetgeen automatisch met zich mede brengt, dat de in het tepel ka naal „rustig" liggende bacteriën zich plot seling kunnen vermeerderen. We zien dan ook, wanneer de dieren soms al een paar uur een zweiuier hebben, dat de melk nog goed is. Nu de vraag: wanneer ontstaat een Blauw- en wanneer een Zwei-uier? De/e kwestie moeten we ons als volgt voorstel len: de zwelling, tengevolge van de ont steking in het losse weefsel gaat zoo sn;-l dat de druk, welke de wanden der aderen tengevolge van de zwelling krijgen, -te groot wordt en de aderen worden dichtbe drukt. Is deze sluiting der aderen volle dig, dan is geen bloedvoorziening meer mogelijk en de dieren krijgen een blauw- u er. Is de sluiting niet volledig -dan zien we een zweiuier, waarbij de bloedvoorzie ning dus nog grootendeéls intact is. Ver schillende scha pen houders zijn van mee- n.'ng, dat krachtvoer blauw- of zweiuier veroorzaakt. Dit is niet zoo. Krachtvoeder geeft, doordat men de melk gaat „drijven", een verzwakking van het uierweefsel, wat een verhoogde gevoe ligheid voor allerlei bacterieele ziekten met zich mede brengt. Blauw- en zweiuiers zijn besmettelijk. Hoe de besmetting overgebracht wordt, is n et geheel duidelijk. Maar het feit, dat we niet weten, op welke wijze deze kie men van het een 2 schaap op het andere overgaan, moet voor de schapenhouder een reden zijn zooveel mogelijk een even- tueele besmetting te voorkomen. De mogelijkheid bestaat, dat de gevoe ligheid voor deze ziekte overerfelijk is. Ik zou het zeer op prijs stellen, wann? r de Texelsche schapenhouders mij gege vens zouden verstrekken aangaande hun desbetreffende ervaringc-n. FEESTAVOND van de Moderne Landarbeiders bond. Men schrijft ons: In verband met de regeling van het vervoer op 2 Jan. a.s worden alle le den, welke deze bijeenkomst wenscben te bedoeken, yerzocht de toegangsbewijzen voor de cabaret-avond af te halen bij de afdeelingsbestuurders vóór of op Don derdag 28 Dec. a.s. Aan de zaal kunnen geen kaarten meer worden uitgereikt. WERKT DUS ALLEN MEE. IIIIII'llllllllll!lllllllllllllllllllll!llllll"lllllll'llllll|'lll|!llll"lllllllllll|IIHIIl|||||| llllll PLANTEN IN KAMER EN TUIN. Illlll lillik iiiiiiiiiniiiiiii|iiiiiiiiiiiiiiitiiiiii,iiiiiiiiiiiiiiiiiii:iiiiiiiiiiiiiiiiiii|ll||| 151. CACTUS. Bij een knoppende lid cactus moet de aarde nu steeds vochtig gehouden met water, waar de kou af is. 152. SERINGEN, zijn zonnekinderen Met een plekje, waar bijna ge:n zon komt, zijn ze met tevreden. 153. AALBESSEN in Januan, uiterlijk begin Febr., bij droog, vorstvrij weer, bespuiten met een 7 pct.-oplossing van vruchtboomcarbolineum. 154. KAMERPLANTEN verpot men als regel het best 2e helft Maart, bij d? her vatting van de groei. Zwakgroeiende; planten in April, Clivia direct na de bloei. 155. VARENS vragen luchtige grond, boschgrond (beukenbladaarde) of oude bladaarde met scherp zand. 15 6 SPIRAEA nu oppotten, koud, doch vorstvrij plaatsen en niet voor half Jan. in een matig verwarmde kamer plaatsen. Komen er blaadjes, dan veel water geven, pot eventueel in schotel lauwwarm water zetten. FINLAND WEERT ZICH. Met verbeten woede verdedigen de Finnen op vele fronten hun grondgebied tegen de binnendringende Roode legers, welke er blijkens de legerberichten nog niet in geslaagd zijn groote vorderingen te maken. Het belangrijkste front ligt in het Zuiden tus schen de Finsche Golf en het Ladogameer. Hier wordt op de z.g.n. Kare- lische landengte ver woed gestreden. De Fin nen zijn hier in den rug gedekt door de Manner- heimlinie, een zware ves tinggordel, welke aan sluit bij het meer naar het Noorden gelegen uit-* gestrekte merengebied. Deze meren vormen, de natuurlijke verdedi gingslinie van de Fin nen. Benoorden het Lado gameer rukken de Rus sische troepen eveneens op en ook hier vinden zij een grooten tegen stand. Zeer fel is de strijd in het hooge Noorden bij de nikkelstad Petsa- mo. Volgens de laatste berichten zijn de stad en het mijngebied nog steeds in Finsche han den. De gearceerde gedeel ten op nevenstaand kaartje geven de gebie den aan, welke de Rus sen met de Finsche „volksregeering" hebben geruild. Rusland krijgt volgens deze over eenkomst het gebried aan de Finsche Golf, groot 4000 vierkante kilometer en Finland krijgt het gebied in Karelië groot 70.000 Moormontk Schier ei/end KOLA Kontjehk i/O ZWEDEN SOVJET RUSLAND FINLAND Ijdoge AALANDS LENINGRAO Vo Tallinn vierkante kilometer. Op de kaart ziet men ook Hangö, dal zeer zwaar is gebombardeerd en het eiland Hogland, dat reeds door de Russische troe pen is bezet In het laatste nummer van dit jaar, dat ZATERDAG 30 DECEMBER verschijnt, worden voor 45 ct. opgenomen. Zendt ons even een brief kaartje en ook Uw Nieuwjaarsgroet wordt onder de aandacht van DclZENDEN TEXELAARS gebracht. Niet alleen toch bereikt U met zoo'n advertentie HEEL TEXEL, maar tevens heel veel Texelaars elders in ons land en in den vreemde, in Oost- en West-Indiê, in Zu d- en Oost- Afrika, in Canada, de Vereen. Staten,enz. Voor dO ct. nemen we de Nieuwjaars- gr et op dubbele grootte, over twee ko lommen, op. Stelt het met uit. Gij zoudt het kunnen vergeten en vergeefs zouden familieleden, vrienden of klanten naar UW Nieuwjaars groet zoeken. AOM. TEXELSCHE COURANT. TEXEL-DEN HELDER v.v. Op werkdagen. Van Texel: 7.30; 10.-, 13,-; 15.-. Van Oen Helder: 7.30, 10.- 12,30; 15.— Op Zon- en Feestdagen: Van Texel: 7.30; 13.-. Van Oen Helder: 10.— 15.—. OOK EEN DEFINITIE. Wat is een „baard"? Een slabbetje van menschen- haar, aan de kin bevestigd.... HET KERSTKONL'N. En wat zeg je, vrouwtje van zoo'n pracht konijntje Ik denk van f2.50. ||||||iiiiiiiiiiiii:iililiiiiiiiiiiii>iiitiiiiiiiliii:iiiiili!iiliiiiiiiliiiiiiliiiii!inil!ii|||||| ZOO SPRAKIllllllli ||||(|iiiiiiinniiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiii|||lii KINGSLEY WOOD, de Britsche Mi n.ster van Luchtvaart: Overal is het mo reel van ony.e luchtmacht schitterend. - Wij hebben een besliste superioriteit bo ven de Duitsohers ten aanzien van het init.atjef en de bekwaamheid onzer pi loten. Wij hebben ook nieuwe en mach tiger typen vliegtuigen, die binnenkort te gen de vijand zullen optreden. KONING GEORGE van Engeland,t- de Engelsdie soldaten in Frankrijk, zend trnjn beste wenschen aan alle ra gen van het Britsche expeditieleger geef hun de verzekering van het volledi vertrouwen, dat door min landgenoól in hen gesteld wordt. van handen en gele schrale lippen, gesprot I handen genezen snel )ooj 30-ÓOc». Bij Apolh. en Orog munhardt WEET U ZE ALLE VIJF 651 Rachitis. Wat voor ziekte? 652 Erebus, een vulkaan op....? 653 Een „fait accompli" is....? 654 Guido Gezelle was....? 655 Een hazardspel is....? ANTWOORDF' 651. Engelscbe ziekte. 652. Ross-eil Zuidpool. 653. Een feit, waaraan n.e veranderen is. 654. Een Vkiamsch p ter en dichter. 655. Een spel, Ava het van het toeval afhangt, of je ver of wint. NIEUWE VRAGEN 656 Waar ligt Fort de Koek? 657 Waar staat de St.-Jan-Kath draal 658 G. Mahler was een.....? 659 „Ni" beteekent in de scheiku 660 Wat beteekent Ora pro ni

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1939 | | pagina 1