TEXELSCHE COURANT Texelsche Berichten Jaargang Woensdag 24 Januari 1940 No. 5414 E NIEUWE TEXELSCHE COURANT Ma de Oorlog OVER VEEVOEDING EN VITAMINEN Wat ieder van Miltvuur moet weten. Het Malta van het Noorden. Uitgave N. v. Boekhandel en Drukkerij v, b. Langeveld en De Rooij Den Burg Telefoon 11 3 ""■rw; c IS SINDS 1 JULI 1930 IN DIT BLAD OPGENOMEN. DVERTENTIES: 12 cent per regel minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor vier plaatsingen opgegeven, wordt drie- l maal berekend. Vraagt ons zeer voor- t deelig tarief voor neringdoenden. "EXELAARTJES: 48 ct. (4 regels, ge ii. heel met kleine letters gezet, iioogstens ie vier. vooruit betaald) ".'büNNEMENTEN: f0.75 per kwartaal; 1 buiten Den Burg tl.—; losse nrs 4 ct. ONDAGSBLAD; f0.50 per kwartaal, buiten Den Burg f0,70. ;a;OSTREKENING no. 652. IOOGWATER (ter reede van Texel v.m. vt' (nam. ongeveer een half uur later.) j°24 25 26 27 28 29 30 Jan :,04L 8,47 9,31 10 13 1056 11.46 0,20 10 OP 24 JANUARI LICHT OP VOOR: RIJWIELEN en RIJTUIGEN 5 01 Indien men de stemming der ver- hillende volken op het oogenblik kon gillen, zou, dunkt het mij,, als algemee- Jgrondtoon die van een diepe droefheid Avonden worden. Droefheid om de val lApen zoo rijke en schoone beschaving, s wij nog mee beleefd hebben. Droef- jjjid om het verlies of althans de ver- Jri.'ster. ng van zooveel schatten van wijs- -id en schoonheid, die wij lief hadden die wij te danken hadden ook aan hen, e misschien morgen onze officieele vij lden kunnen zijn, droefheid vol van ibmpathie voor hen, die thans meer lij- ?n dan wij. Zullen wij, nadat deze oorlog zijn jop genomen zal hebben, de kracht be lten, om ons weder op le heffen uit het lepe zedelijke en geestelijke verval, jaarin de beschaving sinds geruime tijd reigt ten onder te gaan? Zullen de noodzakelijke elementen van geheratie niet tekort schieten? Zullen ij in staat zijn het afschuwelijke nihi- ;me te ontgaan, dat loert achter de rahijnbaar tegenstrijdige benamingen, '^aaronder men voorgeeft, elkaar de heer - bappij over de menschen te betwisten? Wij weigeren te gelooven, dat het laat- pt? woord van het menschelijk vermogen eri de wereld te besturen, het slotac- ord van de symphonie der eeuwen, die ""jet [mei Plato, om door hoogten van rmjanie als Dante en Bach te gaan, de (strekte verzaking van de geest zou Dit zijn gedachten van prof. dr. J. Hui- "™nga. neergelegd in een klein, kostelijk ekje, dat hij onder de titel Neutrali st en vrijheid, waarheid en beschaving" ed [verschijnen Wij vestigen hierop arnc de aandacht onzer lezers. br£ U )GÉLS vragen voedsel. iaj.Nu het voedsel in de vrije natuur laarsch is, zijn de vogels niet kieskeu- e en eten zij alles waf hun wordt voor- iPfzet; Met wat broodkorsten en etensres- n kan men al het leven van menige vo- •1 redden. ■Meezen eten graag kaaskorsten, spek- ^oerd pinda's, zonnepitten en hennep- ad. Merels kunen geholpen worden door t neerleggen van rotte appels en fijn sneden schillen van appels, peren en naiien. ïei best kan men dit voedsel geven op Mfroectertafel, minstens een meter bo- n de gfond. De vogels kunnen dan niet to gemakkelijk door katten worden frsp rongen. Voor de meezen kan men pinda's aan n snoer rijgen, dat tusschen twee pun- eveneens ongeveer een meter boven grond wordt opgehangen Illllll rijmelarijtje. 1.- gg MAAR MEESTER 3)p de dorpsschool van Terwippen. Ergens in de Achterhoek vwam, zooals dat de manier is, Ichoon 't niet altijd een plezier is, len opziener op bezoek. )aar er naar 's opzieners meening, \.an de kennis van de klas, ïogal iets scheen te mankeeren, Vijfle hij wel eens probeeren, Iat inderdaad zoo was. om vroeg hij, nogal barsig, rat de kind'ren niet ontging iro mnu toch wel de globe, ^'ant daar was hij heengeloopen, ;°#scheef in de standaard hing tft? ^Hd'ren peinsden, peinsden, KWerd doodstil in het lokaal. ,an keek schuchter schuin naar Pietje, ilomcentje stil naar Grietje fiÉar ze zwegen allemaal, oen verbrak opeens de meester A)e geladen atmosfeer, '"n sprak aarzelend, verlegen Toen we hem van 't voorjaar kregen Eing dat ding al scheef, meneer". l M HUIB de rijmelaar. Nadruk verboden. Huib kan ze bruin bakken. Red.) door H. KOENS, dierenarts te Den Burg. VITAMINE D. Het vitamine D is, evenals de vitaminen A en E, oplosbaar in vet. Het wordt in het lichaam uit een pro-vitaminej ilI. liet ergosterine, gevormd. Deze omzetting heeft hoofdzakelijk plaats in de huid, al- wajjx het pro-vitamine in het daar aanwe zige lichaamsvet gelegerd is. De huid moet dan ook als een pro-vitamine D- dejiót beschouwd worden. In het depót voorradige pro-vitaminen worden door de zonnestralen (door de daarin aanwezige ultraviolette stralen), indien het lichaam dit voor zichzelf nood zakelijk acht, omgezet in het eigenlijke vitamine D. Het vitamine D komt voor in levertraan, melk (vooral 's zomers), eidooier en meestal in vette visch- en haringmeelsoorten. Het pro-vitamine komt voor in groen voeder (weinig) en in goed gewonnen hooi. De functie van het vitamine-D in het lichaam is zeer belangrijk, n.1. regelaar van de minerale huishouding in verband met het beenvormingproces. Voor de beenvorming .ziin verschillende stoffen noodzakelijk. We kunnen ons een been het best voorstellen als een stuk gewa pend beton, bestaande uit een ijzeren net werk, vvaartusschen cement is gestort. Dit netwerk in het been bestaat uit zeer sterke en elastische, uit voedingseiwit gevormde vezels, welke met elkaar stevig verbonden zijn en een hecht raam vormen. Gij be grijpt, dat, hoe beter de eiwitvoorziening der jeugdige, groeiende dieren is, des te steviger wordt het vlechtwerk. Dit vlecht werk is zeer dicht, hetgeen ook blijkt uit het feit, dat bijna 65 pet. van oen been hieruit bestaat. |iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini|||||| LANDBOUW VEETEELT ||||||!iiiiiiiiiiii:iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiin|||||| Wanneer een dier plotseling sterft, moet men in deze tijd vooral aan milt vuur denken. U weet immers, dat deze gevaarlijke ziekte de laatste weken in steeds ernstiger mate optreedt. De ziekte heeft meestal een heel kort verloop en eindigt dan met de dood. Dit komt door dat ze wordt veroorzaakt door bacillen die zich heel snel vermenigvuldigen ei het bloed vergiftigen, althans bij koeien (bij paarden heftige keelontsteking, bij varkens ook wel darmontsteking). Mest en bloed van miltvuurslachtoffers bevatten veel smetstof. Daarom nooit slachthandelingen verrichten. Mest en bloed niet wegvegen. De stal sluiten, op dat honden of katten niet besmet worden Dieren, die in de buurt stonden, apart zetten, totdat uitgemaakt is, of de dieren besmet zijn of niet. Het voer, dat bij de gestorven of zieke dieren ligt, vernietigen. Óok dit bevat smetstof. De mensch, die via een wondje smet stof in het lichaam krijgt, bekomt op die plaats een kwaadaardige ontsteking. Wan neer de smetstof zich verder door hel lichaam verspreidt, kan de dood het ge volg zijn. Wie met een miltvuurkoe in aanraking is geweest, moet zijn handen wasschen met een sterke creoline-oplos sing en daarbu ook een nagelborstel ge bruiken- m W - RADIO ONDER WEG. Op grooter schaal dan ooit te voren wordt thans door de oorlog voerende legers van de radio ge bruik gemaakt Onze foto: Een draagbare installatie, waarvan de Engelschen zich bedienen om tij dens de verplaatsing der troepen radioberichten te kunnen opvangen en uitzenden Het „cement", dat dit lichaam uitstort in dat vlechtwerk, bestaat hoofdzakelijk uit kalk en fosfor. Een been bestaat dan ook voor 18 pet. uit kalk en voor 7 pet. uit fosfor. Ge kunt u nu best voorstellen, dat deze twee mineralen in voldoende mate in het voedsel aanwezig moeten zijn. In de practijk der veevoeding ontbreekt hier nogal wat aan. Het doel immers van aanlok van jong vee is een vroegontwik- keld dier te fokken, met sterke lichaams bouw. Dit doel kan alleen bereikt worden door een doelmatige voeding gedurende het eerste levensjaar. Bij een goede voe ding krijgt men een goed ontwikkeld dier, met diepe borst, breed kruis en korte beenen. Dit komt vooral in latere genera ties heel goed tot uiting. Epn jong groeiend individu heelt dus naast zijn eiwit veel kalk en fosfor noodig om een goed ontwikkeld geraamte te krijgen. Het ideale voor de „cement"-vor ming in het been wordt bereikt, wanneer, in het voedsel bijna tweemaal zooveel kalk als fosfor aanwezig is. Is er een te kort aan kalk of aan fosfor, dan kan er maar weinig cement gemaakt worden van goede kwaliteit. Zijn deze tekorten aan zienlijk en langdurig, dan ontstaan er beenafwijkingen, b.v. rachitis Engel- sche ziekte). Deze rachitis ontstaat dus doordat er een tekort aan één der hoogstnoodzakelijke stoffen bestaat. Dit gevaar van een tekort wordt, wanneer het te kort niet te groot en te langdurig is, geheel voorkomen door de aanwezig heid van vitamine D. Het vitamine D draagt danook de naam van anti-rachitis vitamine en regelt de kalk- en tosforhuishouding om bepaalde beenziekten te voorkomen. Voor een goede opfok zijn levertraan en fosforzure kalk bijna onmisbaar. VOER VOOR WERKPAARDEN. Onderzoekingen wezen uit, dat aard appelen geschikt voer is voor werkpaar den. Het gebruik heeft zich in Oost-Prui sen ingeburgerd. Men neemt geen slechte aardappelen of uitschot. Het is noodza kelijk de aardappelen goed te reinigen. In de meeste Oost-Pruisische bedrijven voert men ze aan warmbloedpaarden inversch gekookte toestand, al naar de arbeids prestatie 5—20 Kg. per dag per dier. De aardappelmassa wordt na koken onder toevoeging van water tot een dikke brij geroerd. Het bijvoegen van water verhin dert het zuur worden. Daar de paarden deze aardappelbrij meestal te gulzig eten, mengt men ze met langgesneden haksel (3.5 cM.). Verder is bijvoeren van i Kg, hooi noodzakelijk. Wil men ook haver voeren, dan geve men dit 's middags en dan geen aardappelen. Het werkvermogen der paarden is goed, de dieren zweêten evenwel dikwijls. Paarden, die lange tijd hebben gerust en rijkelijk aardappelen hebben gekregen, moet men niet plotse ling zwaar werk laten verri.chten. Ze zouden er ernstig ziek van worden. Veu- lenmerriën voert men niet met aardappe len. Rauwe aardappelen worden slechts in geringe hoeveelheden verstrekt, hierbij ontstaat spoedig koliekgevaar. Gekiemde aardappelen zijn ongeschikt (sol a nine in kiemen.) Voor koudbloedpaarden geeft Dr. Rich ter op bij lichte arbeid 12 Kg., middelma tige arbeid 15 l^g., en zware arbeid 20 Kg. Niet méér dan 20 Kg. geven, en de dieren er langzaam aan wennen. De aard appelen gekookt of gestoomd voeren. Het kookwater weggooien. Bij het voeren van veel hakvruchten dient men aandacht aan de mineralen en eiwitvoorziening te schenken. Fenger waarschuwt om bij het voeren van grootere hoeveelheden wortelgewas sen geen haverstroo te gebruiken ^(werkt ook iets afdrijvend), maar liever stroo van wintergranen. Hoewel net niet onze bedoeling is te adviseeren om zoo groot mogelijke hoe veelheden hakvruchten te voeren., zal men toch ongetwijfeld zijn voordeel met het bovenstaande kunnen doen. Het N,-Hollandsch Veevoederbureau DORST HONGER LIEFDE. De Hollander ontdooit als het vriest Wie is toch de man, die eens beweerd heeft, dat de mensch beheerscht wordt door drie oer-instincten: die ter bevredi ging van dorst, honger en liefde? Wie hij ook moge geweest zijn, zeer zeker heeft zijn wieg niet gestaan in ons waterrijk vaderland. Ware dit wel het geval, hij zou er ongetwijfeld het vierde instinct bij hebben gevoegd, dat elke rechtgeaar de Nederlander de laatste dagen heeft be heerscht: de drang naar het ijs. Als de ijsbanen open zijn, de zon schijnt, en alles er toe uitlokt de snelle Ijzers onder de voeten te snoeren, is het of er een hunke ring gaat door werkplaats en school, door kantoor en bureau, door huis en hof naar vrij-af en vrijheid! ten einde ons te kun- nèn overgeven aan het zwieren en zwaaien, het snelle voortschieten over kanalen en plasSbn. En wie door arbeid en plicht in de onmogelijkheid verkeert aan zijn verlangens toe te geven, zal. ook al heeft hij al een gansch traliewerk van kruisjes achter de rug, nog eens weer dezelfde sensatie ondergaan, die hem be ving in de groenf? dag'jn van zijn jonge- LEZING—DR. VERHAGEN. Naar men ons meedeelt komt Dr. Ver hagen, voorzitter van de Vereen. vooi Bloembollencultuur, hier 14 Febr. een le zing houden. VERGADERING V.I.O.D. We brengen in herinnering, dat mor genavond, Donderdag, het Begrafenis fonds V.I.O.D. zijn jaarvergadering be legt. OOK VOOR MILITAIREN. In overleg met de Commandant Tree pen Texel heeft het bestuur van de R.K Tooneelvereeniging „Omhoog" besloten, een beperkt aantal toegangsbewijzen \oor de uitvoering van hedenavond (zie adv.) voor R.K. militairen beschikbaar te stellen. VOOR HET ROODE KRUIS. Ten bate van de Ned. Vereen. Het Roode Kruis, wordt ook in onze ge meente een collecte gehouden en wel in !de week van 27 Jan.—3 Febr. We beve len deze collecte, waarvan het doel im mers onmiskenbaar edel en menschlie\end is, van harte aan. EIERLAND. EEN BESTE HENGST. De bekende hengst „Danseur" van de Gebr. Witte, „Burst", werd op de 18 Januari te Hoofddorp gehouden voor jaarskeuring bekroond inet de 2e prijs (hengsten groote maat), en tevens goed gekeurd voor 4 jaar, waarbij nog een premie van f 50. en een medaille het succes bekrachtigde. Deze plaats is des te eervoller, wan neer we bedenken, dat hij verschillende eveneens uitstekende hengsten van naam achter zich gelaten heeft. Een inooi resultaat. De uitslag luidde: 1. Elegant van Willy, eigenaar: Heng- stenvereen. „Hollands Noorderkwartier" te Anna-Paulowna. 2. Danseur, van Gebr. Witte. 3. Jaap van Luntershoek, eigenaar: Hengstenveneen. „Hoofddorp", Haarlem mermeer. T.E.S.O- IN HET IJS. liet ijs mag dicht zijn en somwijlen dicht opeengehoopt, op het toch maar korte traject van Texel naar Den Helder T.E.S.O. is er tot nu toe nog elke dag in geslaagd de communicatie met de vaste wal te onderhouden. Maar dat het niet altijd van een leien dakje gaat, (hebben we ook Zaterdag weer kunnen zien. Oorspronkelijk zou de boot oin tien uur van hier vertrekken, maar er was zooveel ijs, dat besloten werd, tot elf uur te wachten. Dan zou de vloed meer doorgeloopen en heel wat ijs geruimd zijn.- Maar toen het elf uur was gewor den bleek de toestand nog niet zoo heel veel beter te zijn Zoo dik lag net ijs in de havenmond, dat verscheide ne malen heen en weer moest worden gestoomd. Meer dan een half uur ver streek en nog was de Dokter Wagema- ker maar net buiten de mond. Weer voor uit en weer achteruit, keer op keer. Lang zaam maar zeker werd de boot de ijs massa de baas; soms reikten de schot sen tot halverwege de patrijspoorten. Op een bootlengte van de haven af, bleek het ij-s wel bijzonder dik Er scheen geen doorkomen aan, maar de booten van I ESO zijn op ïjsbreken berekend en dus gat de bemanning de strijd niet gauw ja, in het geheel met op. Maar de lezer begrijpt, dat het menig extra schep je kolen kostte en dat in de machine kamer menie druppeltje zweet werd ge stort. De boot wend door het opdrin gende ijs, waarop onvermoeid verwoede aanvallen werden ondernomen, geducht heen en weer geschud; het gaf de opva renden w el eens het gevoel, of zij op een slecht \eerende wagen zaten. En wanneer je beneden zat, bleek het krakende, bot sende en schurende ijs een lielsch lawaai te veroorzaken. En dat duurde zoo vrij wel tot Den Helder bereikt was. Het was wel een reis met hindernissen, want ook onderweg werd door zware ijsgang de dooltocht nog een tijdje belemmerd. Maar ook deze hinderpaal werd uit de weg geruimd. Onderwijl had de Marsdiep Den Helder verlaten. Die kreeg het nu gemakkelij ker. De Wagemaker had een weg ge baand. (Uit een artikel van J. Joeslen in „The National Review") Hier volgt een relaas over een episode uit de oorlog, die niet doorging. Halverwege tusschen Zweden en Fin land, daar waar de Oostzee zich vertakt in de Botnische en Finsche Golf. liggen de Alands-eilanden. Deze rotsachtige be- boschte archipel, bestaande uit niet min der dan 6534 eilanden, eilandjes en scheren, waarvan er zoowat 200 bewoond zijn, biedt een bestaan aan omstreeks 28.000 menschen, voor het meerendeel boeren en visschers. Hoewel de Alanders voor bijna 100 pet. van Zweedschen bloe de zijn, behoort de archipel toe aan de republiek Finland. In de laatste week van September 1938, toen de internationale spanning met betrekking tot Tsjecho-Slowakije haar hoogtepunt naderde, waren de ministers van Buitenlandsche Zaken te Stockholm en Helsinki druk bezig (met hun collega's te Oslo en Kopenhagen) een neutraliteits- verklaring op te stellen, welke zou wor den gepubliceerd terstond na het uitbre ken van vijandelijkheden op het conti nent. Maar het onheil bleek al veel dich ter in de buurt te zijn. Even snel als de diplomaten hun verklaring konden op stellen, liep het al mis met de neutrali teit, en'in de ochtend van de 29ste Sep tember bestond er geen schimmetje twij fel meer: Helsinki en Stockholm wisten beide, dat de Alands-eilanden door een overval werden bedreigd. De eenige on zekerheid was nog, wie ze het eerst zou inpikken, Duitschland of Rusland? Uit 't zuiden en het oosten waren eventueele vijanden op weg naar de archipel, beide al even tuk er op om voet aan wal te zetten op de onverdedigde eilanden. De Duitschers waren het eerst op weg, maai de Russen hadden er de lucht van gekre gen en zaten hen dicht op de hielen. Hun vloot was al voorbij Hangö waargenomen toen tenslotte de wedloop werd afgelast. Zoo gespannen was de toestand gewor den, aan de vooravond van Munchen. dat zoowel Finland als Zweden gedeelte lijk hadden gemobiliseerd. De Finnen waren juist bezig 4000 man te Abo te concentreerèn om ze naar de gedemilita riseerde eilanden te verschepen, toen de Groote Vier het eens werden. En dc Zweden, door hun Finsche collega's ge polst over militaire samenwerking ter verdediging van de archipel, hadden reeds besloten een hulpexpeditie naar de Alands-eilanden te zenden, zoodra Hel sinki officieel om hulp zou verzoeken. Eerlijk gezegd, de overval van 29 Sep tember, die tenslotte niet doorging, moge ccn schok zijn geweest voor de Scandina vische regeering, men kan niet beweren, dat hij onverwacht kwam. Al verscheide ne jaren hebben militaire deskundigen de wilde wedren naar de eilanden voor speld, die in volle gang was, toen Mucn- chen er voorloopig een einde aan maakte. Het was trouwens niet moeilijk te voor spellen, dat de Nazi's zouden probeeren in de eerste uren van de oorlog met Rus land de eilanden in te pikken en dat de Sovjets hun uiterste best zouden doen. om er eerder bij te zijn. Want zoowel van offensief als defensief standpunt bezien, komt de beheersching van de Alands-ei landen neer op de beheersching van het geheele Oostzee-gcbied ten Oosten van Bornholm, ten Westen van dat eiland is de Duitsche suprematie onbetwist. Men overdrijft niet, als men de Alands-eilan den ..het Malta van het Noorden" noemt lingschap, als de geliefde des harten bin nen zijn bereik was doch de vriend met de ijzeren hand het zoete samenkomen verhinderde Dorst, honger en liefde! De ïjsgod Thialf heeft dit drietal de laatste tijd niet weinig gestimuleerd Maar jammer genoeg heeft de sneeuw „roet in het eten" gegooid. Maar men heeft zich hierdoor met laten ontmoedigen en sloeg met man en macht de handen aan de (sneeuw)ploeg om de baan weer berijd baar te maken. Waar men dit klaarspeel de was weldra weer een menigte liefheb bers present om van de gelegenheid een dankbaar gebruik te maken. RECENSIES. LUCHTGEVAAR. 't Orgaan maand blad van de Ned. Vereen, voor Lucht bescherming is met ingang van deze maand in een nieuwe gedaante ver schenen. Het ziet er goed uit en bevat wederom veel belangwekkende lectuur voor allen, die de beteekems van doelma tige luchtbescherming beseffen. Ook niet-leden van de vereen, kunnen er zich op abonneeren Het kost f 1. per jaar. Adres: Adm. Nassau Ouwerkerkstraat 3, Den Haag. SPREKENDE GETALLEN. IHIÜ'ij MARS GEETT WERK. In Engeland steeg het aantal firm dat munitie vervaardig! van 12 in het jaar 1937 tot 2000 in het jaar 1940. SIEGFRIED-LINIE. Het Duitsch Militair Weekblad geeft cijfers over de Siegfried-lime. Er is aan verwerkt: 6.000.000 ton cement 695 000 kub. M. hout 3.000.000 rollen prikkeldraad De linie telt van Beneden-Rijn tot Zwitsersche grens 22000 betonnen verde digingswerken. Er is aan gewerkt met duizenden ar beiders; in Oct. 1938 b.v. met 530.000 man. Er waren dagen waarop 8000 wa gons met bouwstoffen naar het westen reden en 15000 vrachtauto's in gebruik waren.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1940 | | pagina 1