Ëüm
TEXELSCHE COURANT
s.o.s.
52ste Jaargang
Zaterdag 9 Maart 1940
Eerste blad No. 5426
Texelsche Berichten
De Wereld
min mm
De Texelsche Visscherij
gaat te niet.
Uitgave
N. V. Boekhandel en Drukkerij
v. h. Langeveld en De Rooij
Den Burg Telefoon 11
min
HUI TER OVERDENKING. Illll
llllllmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiimllllll
DE EENVOUDIGSTE WEG.
Het schijnt voor velen moeilijk te zijn,
hoe vreemd het ook moge klinken, de
eenvoudigste weg te vinden, te doen
wat het meest voor de hand ligt.
Eenvoudige opdrachten, dingen, die
weinig om het lijf hebben worden niet
volbracht op de wijze, die het nuchtere
verstand als de eenvoudigste aangeeft,
maar langs een omweg en met veel om
haal.
Dit behoeft niet steeds te zijn, omdat
er bij dezulken de zucht voorzit om
hun werk belangrijker te doen schijnen
dan het is, maar omdat zij van
nature gaarne naar complicaties zoeken
in de veronderstelling, dat een zaak, die
er zoo eenvoudig uitziet, vast en zeker
een of ander listig moeilijkheidje ver
borgen houdt.
Laten we alle zaken toch nuchter be
zien, en er niet meer achter zoeken dan
er achter zit, dan geraken we vanzelf
tot de oplossing langs de eenvoudigste
weg, die nog altijd de kortste is.
Illinium VOOR HOOFD EN HART.
|jjjj|lllllllillllllllllillllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll||||||
ZONDAG.
In de vrede van het huiselijk geluk ligt
des menschen rijkste zegen.
MAANDAG.
Velen vitten om niet dom te schijnen.
Zij vergeten, dat welwillendheid het
kenmerk is der hoogste beschaving.
DINSDAG.
Voor medelijden heeft de natuur velen
een talent gegeven, voor mede-verblijden
slechts weinigen. Hebbel.
WOENSDAG.
Tijg met uit, maar keer tot uzelf in; in
het menschel ijk innerlijk woont de waar
heid.
DONDERDAG.
In jeugd-idealisme schouwt de mensch
de waarheid. In dat idealisme bezit hij
een rijkdom, die hij tegen niets mag
'inruilen. A 1 b. Schweizer
VRIJDAG.
Verwacht niet de liefde te bevredigen
met een luchtig iets. Geef mij iets dat
ik vatten kan, iets dat duurzamer is dan
vreugd, iets dat zelfs blijvend is door
lijden heen. Tagore.
ZATERDAG.
Er is een ding, dat velen weerhoudt
oni in het goede volijverig te zijn en te
vorderen. Het is de afkeer van moeite
en de vrees voor strijd.
Thomas a K e m p i s.
!l||||iiiiiii;iiiii;iiiiiiiiiiiiitiiiiuiiiiiiiiiiii:iiiiiiiiiiiiiiii:Miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii||||||
ZOO SPRAK.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniilllll
SIR JOHN SIMON, Engeland: De
overwinning zal in deze oorlog niet goed
koop en gemakkelijk verkregen worden,
DE BISSCHOP VAN CANTERBURY
(Engeland). Wanneer de geallieerden
overwinnen, zal Finland in vrijheid en
onafhankelijkheid worden hersteld.
MINISTER EDEN: Wil de menschheid
een toekomst hebben, dan moet het nazi
stelsel verdwijnen. Wat de oorlog in Fin
land betreft: Stalin is de aanvaller en
Hitler de handlanger.
IR. A. MUSSERT, in het Nationale
Dagblad over de bemanning van de
Duitsche duikboot, die de „Burgerdijk"
torpedeerde: Het moeten dappere en 'be
kwame kerels zijn, die Zóó hun vader
land dienen. Zij stellen de levens van
ongewapende neutrale zeelui niet noo-
deloos in gevaar. Zij torpedeeren niet
voor hun plezier.
WESTFRONT-REPORTAGE,
Om haar luisteraars een beeld té
geven van het leven der Duitsche
soldaten aan net front, heeft de
™-B C. (National Broadcasting
Corp.) té New-York een desbetref
fende reportage verzorgd. Onze
foto: de verslaggever aan de Sieg-
friedlinie.
HET VOORJAAR.
Al wordt de winterjas dan nog
Met vreugd door ons gedragen.
Al blijft de kolenrekening
Ons ook vandaag nog plagen.
Al smaakt de stamppot net zoo fijn
Als in de koude maanden,
Toch weten v/e: de lentetijd
Is nu toch weer aanstaande.
Je proeft het aan de zoete lucht,
Die je komt legenstroomen.
Je hoort het aan het blij gerucht
In de nog kale boomen.
Wij zien het aan de dagen,die
Nu al zoo heerlijk lengen,
Aan ribes en aan sneeuwklok, die
Ons reeds de voorsmaak brengen.
We zien het aan de mode, die
Haar invloed weer doet gelden,
En door courant en strooibiljet
Het nieuwste ons weer meldde.
We zien het aan de schoonmaak, die
Ook al weer wordt besproken,
En ons, althans het manlijk deel,
Een hoofd bezorgt met spoken.
Wij zien het voorjaar hoopvol aan,
De tijd van 't bloeiend leven,
Doch hopen boven alles, dat 't
In vree ons zij gegeven.
HUIB DE RIJMELAAR.
HEEFT EEN NUL WAARDE
Antwoord: En óf. Maar dan moet U
die nul achter een getal of achter
(in) een kruiwagen plaatsen.
ESPERANTO.
De familie Zamenhof, woonachtig %in
het bezette Polen, is in nood. De jood
sche afkomst en het streven naar een
wereldtaal, het Esperanto, zijn oorzaak
van hun moeiljjkheden.
Dr. Zamenhof, de auteur van het Es
peranto, heeft enorme offers gebracht
om de wereld bekend te maken met zijn
schepping. Geen moeite was hem te groot,
geen offer te zwaar. Thans bevinden zijn
familieleden in Polen zich in een toestand
waarin zeer dringend verandering ge
bracht moet worden. Het Centraal Bu
reau van de „Universala Esperanto Aso-
cio" te Genève heeft een hulpactie ge
organiseerd cn tracht de toestemming van
de bezettingsautoriteiten te verkrijgen, om
de familie Zamenhof te laten uitwijken
naar Palestina of een ander gastvrij land.
Daar is geld voor noodig. Reeds is tot
eind 1939 een bedrag van ruim 1337
Zw. frs. bijeengebracht, waarvan f187
uit Nederland (f 12,50 van Texel). Helpt
ons. Stort uw bijdrage op postr. 216684
van Joh. M. Duinker, Den Burg.
||||||'llllllllllllllliilllllllllllllllllllllllllillli:illlll|illl||||illllllil|ll|lllili;illl||||||
llilllllllllllllil RECENSIES. Illlllllllllllilli
||||||iiiiiiiiiiiiii|'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii:iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMii'i!i!||||||
KANENGELAND DE OORLOG WIN
NEN? door Baron Lage Staël von Hol-
stein. Uitgave: W. J. Ort, Den Haag.
De inhoud van dit boek van de Zweed-
sche kenner van het volkenrecht en hel
oorlogsrecht ter zee is van bneedere be-
teekenis dan de titel doet vermoeden. Aan
de vraag, of Engeland de oorlog kan win
nen, die op grond van de economische en,
militaire toestand ontkennend wordt be
antwoord, is het inleidende hoofdstuk ge
wijd. Uitvoerig worden o.a. besproken: de
neutraliteit der Scandinavische landen; de
wenschelijkheid om de oorlogvoering te
stellen onder een neutrale controlecom
missie teneinde kwesties door onjuiste
berichtgeving der oorlogvoerenden te ver
mijden, de noodzakelijkheid, dat de neu
tralen hun schepen onder eigen convooi
laten varen, de onrechtmatigheid van de
bewapening van handelsvaartuigen; de
vraag, wat onder contrabande moet wor
den verstaan; het gevaar en het onrechti
matig gebruik van mijnen tegenover de
neutralen; het onrecht van het in beslag
nemen der post. De slotconclusie van de
schrijver is, dat de neutralen hun onver
schillige houding moeten laten varen en
bij het sluiten van de vrede moeten opko
men voor de onschendbaarheid van de
particuliere eigendom ter zee. Het
boekje, dat 126 blz. telt, is voor 25 cent
(zoolang de voorraad strekt) in de Boek"
handel verkrijgbaar.
ANTJE VLAMING.
TER AARDE BESTELD.
Woensdagmiddag om half drie is
Antje Vlaming, die Texels oudste ingeze
tene was, op het kerkhof der N H. Kerk
aan de schoot der aarde toevertrouwd
Toen de begrafenisstoet het kerkhof
opkwam, luidde, als gewoonlijk, de klok;
in de kerk speelde organist J Visser op
hel orgel een couplet van gezang 209 en
van gezang 39.
Nadat de kist in de groeve was neerge
laten, sprak allereerst de heer Sijbr. C.
Eelman, die aan Ds. Visser dank bracht
voor de troost die hij de overledene in
haar laatste oogenblikken had gegeven.
Thans, aldus spr, staan we bij de groeve
van haar, die bij het afscheid van zoo-
velen, die haar voorgingen in de dood
haar diensten verrichtte. Antje was niet
alleen bij zoo'n afscheid, Antje was eigen
lijk overal Antje heeft haar heele leven
anderen gediend. Nu heeft zij afscheid
genomen en wij weten zeker, dat voor
haar de hemel openstaat. Dank bracht
spr. aan de heer C A Keijser voor de
hartelijke omgang met de thans gestor
vene. Hij besloot met de wensch: „Een
goede reis!"
Hierna sprak de heer Chr. Visman, die
Antje Vlaming wilde zien als een schoone
bloem. Hij roemde in haar de groote
reinheid van levenswandel en beval haar
ziel bij God aan.
Ds. Visser was de laatste spreker. „Met
groote dank mogen wij terugzien op het
leven van Antje, dat door God met zoo
veel genaden is gezegend. Antje, die al
haar tijdgenooten overleefde en die haar
leven in dienstbaarheid doorbracht, was
groot door haar stille, eenvoudige geloof
in God, op Wie zij vertrouwde Wij dra
gen haar aan Zijn genade op."
De aanwezigen vereenigden zich met
Ds. Visser in gebed. Tot slot speelde de
organist „Eens buigt zich ook alles voor
Jezus in het stof". K.
VAN OVER DE GRENS
WAAR STUURT EUROPA HEEN
Sumner Welles, de Onder-minister van
Buitenlandsche Zaken der Vereen. Sta
ten vertoeft sinds eenige dagen in ons
werelddeel. Hij heeft eerst besprekingen
gevoerd met Mussolini en. Ciano en is
daarna naar Berlijn getrokken. Daar heeft
hij met Hitier, Hess en Goering geeon
fereerd en natuurlijk ook met Ribben-
trop cn diens medewerker aan buiten
landschc zaken. Volgens sommige be
richten heeft hij ook een onderhoud ge
had met dr. Schacht, 't Blijkt wel, dat men
in de Duitsche hoofdstad de beteekems,
van Welles' bezoek groot gienoeg acht
te öm hem volledig gelegenheid te ge
ven om de opinies der Duitsche staats
lieden te vernemen. Men Legde er de
nadruk op, dat Duitschland met zelf de
wereldheerschappij begeert, maar niet die
van een andere mogendheid wenscht te
dulden.
De blokkade, die Ejng-elai&d kan afkon
digen, aldus het Duitsche betoog, en
waarmee het dus naar zijn believen dh
toevoer voor eenige mogendheid kan af
snijden, beperkt de vrijheid van allen,
die met voldo.in.de gronstoffen bezitten,
in wel bijzondere mate.
Er is derhalve, zoo gaat het Duitsche
betoog voort, maar één middel om aan
deze politieke druk van Engeland teont-»
kom ndat het vaste land van Europa
zich van de aanvoer overzee onafhaike-
lijk maakt. Dit is de grondslag van de
befaamde Duitsche theone van de „Le
bensraum": men wil volledig zichzelf Kun
nen bedruipen, waar het onmisbare
grondstoffen en levensmiddelen bet eft.
Het westen echter heeft tegen deze
theorie van de „Lebensraum" het vol
gende bezwaar. Een Duitsche positie in
Middvin-Europa, waardoor het zich een ei
gen „Lebensraum" verschaft, leidt to on
derdrukking van de vrijheid van ai iie
volken, welke in Duitschlands buurt lig
gen dus van de landen van Oost- en Z.-
Oost Europa. Het bewijs daarvoor ziet
het Westen in de onderdrukking waar
onder thans reeds Polen en de Tsjechen
gebukt gaan.
Deze twee stellingen, die van Duitsch
land en die van het Westen, staan aidus
tegenover elkaar. Welles is evenals Roo
sevelt zelf voorstander van de opvat
ting van het Westen, wat betreft de vrij
heid der kleine staten. Anderzijds ech
ter spreekt een deel van de Duitsche
stelling weer tot de Amerikanen, in zoo
ver die groote economische eenheid on
der leiding eener Europeesche mogend
heid overeenstemt met een dergelijke eco
nomische samenwerking op het Weste
lijk halfrond.
Men zal te Londen en Parijs tegenover
Welles de nadruk leggen op het eerste
punt, de vrijheid der kleine landen. Te
Berlijn echter heeft men tegenover Wel
les op het tweede punt de klemtoon ge
legd en er op gewezen, dat een herstel
van de wereldhandel, zooals Roosevelt dit
wenscht, juist het beste gediend is, zoo
het vasteland van Europa economisch één
geworden is onder de krachtige leiding
ER MOET GELD BIJ, WE VERDIE
NEN NET GENOEG OM DE HON
GER WEG TE HOUDEN". OOR
LOG EN AFSLUITDIJK PLEGEN EEN
EEN AANSLAG OP HUN BESTAAN.
Het gaat slecht met onze Texelsche
visschers, bar slecht. In de haven
van Oudeschild staan zij bij elkaar
en zij praten over de slechte tijden,
de kleine vangsten en de groote
moeilijkheden in hun bedrijf. Moei
lijkheden, die alsmaar grooter wor
den en waarin onze kranige vis
schers op het laatst zelf geen gat
meer zien.
Oorlog en Afsluitdijk: het zijn de twee
groote oorzaken van de ellende; die heb
ben het visscherbedrijf bijna geheel lam
gelegd. Wat zouden onze mannen er met
hun botters graag op los zeilen, de wad
den op, en terugkomen met een rijke
vangst, die zij voordeelig van de hand
zouden kunnen doen. Helaas. Dat behoort
tot het verleden! Aan boord van de
„Arondina", de botter van visscher C.
Vlas Wz., hebben we eenige tijd genoeg
lijk met onze mannen zitten praten en
zij hebben ons verteld van de vele oor
zaken, die het hun onmogelijk maken 'n
behoorlijk stuk brood te verdienen.
Woensdag zijn voor het eerst na 13 we
ken weer enkele botters uitgevaren om
beoosten de haven naar wulken te vis-
schen. De vangst viel niet mee en niet
tegen. De visschers wisten ongeveer 50
kilo aan het water te ontfutselen.
Met de visscherij verdien je, als je
tenminste nog kan visschen, net genoeg
om de honger weg te houden, maar meer
ook absoluut niet.
En dan komen de klachten los.
Op zijn hoogst kunnen de Texelsche
visschers vier dagen in de week hun net
ten uitgooien en dan verdienen ze, wan
neer de vangst min of meer gunstig te
noemen is, voorzoover men in deze tijd
van gunstig spreken kan, twee gulden a
een rijksdaalder per dag
Hooger komen de verdiensten niet.
Vroeger, ja, vroeger.
van Duitschland en wanneer Duitschland
samen met de Sovjet-Lne dat reusachtige
gebied van Hamburg af tot \71adiwostock
tot ontwikkeling brengt
Toen de blokkade indertijd door En
geland werd afgekondigd, rezen allerlei
moeilijkheden, die men te Londen t< achtte
weg te ruimen. Zoo was er de Italiaan-
sche behoefte aan kolen, welke tot nu
toe hoofdzakelijk door Duitschland ge
dekt werd. In het Roergebied delven
ltaliaansclve arbeiders die kolen, welke
dan over Rotterdam per schip naar Ita
lië worden vervoerd. De Engelschen er
kenden, dat Italië deze zendingen niet
kon missen; zij stonden derhalve voor-
loopig een voortzetten van die leveran
ties toe. De bedoeling van Engelsche
zijde was, dat de Italianen op de duur
bun kolen uit Engeland zouden betrek
ken, natuurlijk in ruil voor goederen uit
ltalic.
Thans heeft men te Londen gemeend,
dat aan die voorloopige periode een eind
moest komen en dat men nu op de
tweede mogelijkheid terug moest ko
men. Maar Mussolini weigert. Hij is van
meening, dat zijn land op die manier
afhankelijk wordt van de Engelsche le
veranties. Zijn leus is „autarkie" en zijn
samenwerking met de Duitschers op eco
nomisch terrein is op dit denkbeeld ge
baseerd.
Het voordeel, dat de Engelschen zou
den verkrijgen, is van drieërlei aard.
Ten le zou een afsnijden van de ko-
lenuitvoer van Duitschland naar Italië
de Duitschers schaden, ze zouden ,rnin-
Vroeger konden we op haring vis
schen en we raakten ze kwijt ook en
er waren nog flink wat garnalen, maar
nu
De haring is uit de Waddenzee ver
dwenen. Sinds de afsluitdijk tot stand is
gekomen, is het afgeloopen met een ren-
deerende hanngvisschenj. Het was de ge
woonte van de haringen om kuit te schie
ten in de Zuiderzee, maar toen de Af
sluitdijk eenmaal gedicht was kon de
visch niet meer binnen De haringen
sprongen op de dijken en ook langs de
dijk van Oudeschild lag een dikke laag
kuit, waarvan natuurlijk niets terecht
kwam.
Dat was voor het iaatst. dat de ha
ring hier in de buurt kwam, zegt de vis
scher, daarna heeft-ie natuurlijk een
andere trek genomen, want hier zien we
'm niet meer Wanneer we op de Noord
zee zouden mogen visschen, was er mis
schien nog wel wat te halen, maar onze
schepen mogen dat niet.
De kwestie is n.l. deze, dat de botters
niet voldoen aan de eischen, die de wet
ten aanzien van vaartuigen voor de
Noordzee-visscherij stelt.
Op de Wadden is voor onze visschers
niet veel meer te halen. Zelfs zeegras kan
men niet meer bemachtigen. Ook hier
heeft de afsluitdijk ons parten gespeeld.
En wanneer de visschers momenteel nog
wat kunnen vangen, raken ze het niet
meer loonend kwijt, omdat de verzending
door de oorlogstoestand in de landen, die
ons omringen, zoo goed als onmogelijk is.
De slechte toestand in ons visschersbe-
drijf is niet van vandaag of gisteren. Al
geruime tijd, men kan wel zeggen sinds
de Afsluitdijk voltooid is, gaat het be
drijf met sprongen achteruit. De oor
logstoestand heeft er het zijne toe bijge
dragen en bij deze misère kwam de afge-
geloopen weken nog de strenge vorst, die
uitvaren heelemaal onmogelijk maakte.
Menige visscher. heeft die tijd geheel
moeten leven van de steun.
Het visschen 's nachts behoort ook tot
het verleden, omdat het mijnengevaar
overdag wel, maar wanneer het donker
is, niet meer te vermijden valt.
Het gaat niet goed zoo met onze Oude-
schilder zeerobben. Zal het nog ooit in
gunstige zin veranderen? Wij weten het
niet, en durven ons niet aan een voor
spelling wagen, maar we hopen het in
ieder geval! HANS K.
der deviezen krijgen en dus het door
Italië geleverde moeilijker kunnen beta
len;
Ten 2e zou Itaiië op die wijze nader
in het economisch front van het wes
ten betrokken worden en dit zou de
politieke banden met Duitschland doen
verslappen.
Ten 3e zou zulk een maatregel indiuk
maken op de andere neutralen, die im
mers zich beklagen over de voorkeur
rechten, welke Italië in dit opzicht ge
niet. Het Engelsche front zou naar even
redigheid sterker worden.
Om al deze redenen heeft Mussolini
van zijn kant geweigerd. De Duitsmers
geven te kennen, dat zij Italië OOK
OVER LAND kolen kunnen leveren.
Ook als dit geschiedt heeft Engeland
toch een zeker voordeel behaald. Want
zulke leveranties over land leggen op
het toch al overbelaste Duitsche trans
portwezen nog grootere druk.
Of er uit dit Engelsch-ltaliaansche ge
schil ook verdere politieke gevolgen zul
len voortvloeien Het is zeer wel mo
gelijk, dat het bij deze tijdelijke span-
n.ng blijft. De Engelschen hebben, juist
nu Welles, Roosevelts Minister, in Eu
ropa vertoeft, eenig machtsvertoon noo
dig. Anders zou het de indruk wekken,
alsof Duitschland met de neutralen maar
kan doen wat het wil. Dit Engelsche
machtsvertoon behoeft geen verdere ge
volgen te hebben. Mussolini is van zijn
kant nog lang niet klaar om te vech
ten. Noch economisch, noch militair is
zijii apparaat voltooid.
IN KAART
HOE WORDEN MIJNEN GELEGD?
Ons kaartje geeft een indruk van de
tactiek van den mijnen-oorlog. Het aantal
mijnen van een veld varieert van een tien
tal tot eenige honderden. De door den
mijnenlegger uitgeworpen mijnen veranke
ren zich automatisch, terwijl de „stoel" zich
van ze losmaakt. Tevoren wordt aan boord
nauwkeurig de diepte vastgesteld, waarop
men ze wil laten drijven. Hoewel daaraan
tegenwoordig niet altijd de hand wordt
gehouden, dient volgens internationale
overeenkomst een losgeslagen mijn auto
matisch onschadelijk te worden.
itC
Voorbeelden van
mijnenvelden
Mijnenveld togen duiU boot en
Afstand
ongeveer 30-30 m
