TEXFI oCHE COURANT
TRIUMPH
Zaterdag 27 April 1940
Eerste blad No. 5440
NATUURLIJK
TRIUMPHEERT
BOVEN ALLES
WANT HET IS
DE BESTE
\c SIGARET
52 ste Jaargang
Oorlogen, voorheen en thans
Texelsche Berichten
Onrustige zenuwen
minium zoo schreef... iiiiiiiiiiii
De Wereld
30
Uitgave
N. V, Boekhandel en Drukkerij
v. h. Langeveld en De Rooij
Den Burg Telefoon If
DIERENBEUL.
Hij is altijd een minderwaardig indi
vidu. Geloof maar niet dat hij goed voor
menschen is. In kwellen heeft hij ple
zier. Hij schopt geniepig zijn hond, die
weerloos onder de kar gebonden staat;
hii deukt er niet aan het dier goed aan
te spannen, zoodat het geen pijn heeft;
hij geeft zijn beesten nauwelijks te eten;
iéï sPoi met de aansporing, om de die-
Ki-en met zachtheid te behandelen en de
r> vogels ie sparen. Hij vindt dat dwaas
heid, gekheid, malle sentimentaliteit. Hij
is zoo niet. Hij is hij verzekert het u
met een knoop er over heen een man,
géén vrouw. Er mankeert nog maar
aan, dat hij zich voor een held houdt!
Hi] heeft maling aan de dierenbescher
ming en zal zijn hond, zijn kat, zijn
paard of wat hij heeft, behandelen, zoo
als het hem goed dunkt, wat in de
piaktijk altijd neerkomt op een harde en
wreede behandeling. Hij ziet er zelfs niet
tegen op een vogeltje de oogen uit te
bianden, omdat het diertje dan, vol
gens een leugenachtig kletspraatje, be
ter zingen zou.
Mijd zulk een individue, tenzij ge hem
eens flink de waarheid wilt zeggen, al
zal het u nietveelhelpen.
||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii||||ll
VOOR HOOFD EN HART.
||||||lltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllllllllllll||||||
ZONDAG.
De ijverzucht is een plant, waarvan de
knop de nijd is en de bloem de haat.
MAANDAG.
Niemand is nutteloos in de wereld als
hij eens anders last verlicht. (Dickens)
DINSDAG.
Bezigheid is de arts der natuur en de
giondslag van 's menschen geluk.
WOENSDAG.
Wetenschap zonder daad is als een
bij zonder honing.
DONDERDAG.
Sommigen geven kwistig, zonder
iemand gelukkig te maken. Het komt
meer aan op hoe, dan wat men geeft.
VRIJDAG.
Ik heb iets in het algemeen belang ge
daan en dus heb ik mezelf gediend. Ver
lies deze waarheid nooit uit het oog.
ZATERDAG.
Waar 's menschen liefste en schoon
ste gedachten zijn, daar is de mensch. -
Hij is niet waar hij leeft, maar waar hij
liefheeft.
Illllliiiiiiiiiiiiiiniiiniiiiiiiim^
lllll ZOO SPRAK.— Illinium
lllll/iiiiiiiiiiiihiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii1""111111111111''''''!!!'!!
DR. J. S. MILICIC, cons. gen. v. J. Sla-
vië te Den Haag: Joego Slavië neemt
eenzelfde positie in als Holland. Het wil
neutraal zijn en blijven. Wij hebben geen
territoriale eischen en ons volk is vrij
GOEBBELS, de Duitsche Minister voor
de Propaganda: Er is niets, dat de Duit-
schers onderscheidt in liefde, gehoorzaam
heid en vertrouwen voor en in de Fueh
rer.
door GARET GARRET
in The Saturday Evening Post.
Het tijdperk, waarin een oorlog winst
kon brengen aan de overwinnaar, is af
gesloten, toen de technische ontwikke
ling van onze tijd de productie en het
vervoer van goederen op groote schaal
"aanmerkelijk goedkooper gemaakt heeft
en gelijktijdig de strijdmethoden in
een oorlog onvergelijkelijk veel kost
baarder dan vroeger.
Misschien is de oorlogsschatting, in 't
jaar 1870 aan Frankrijk opgelegd, nog
de laatste buit geweest, die de overwin
naar meer opbracht dan zijn oorlogskos
ten bedroegen.
De kosten, die tegenwoordig gemaakt
zouden moeten worden om een stad als
Parijs in te nemen, zouden ontzaglijk
veel hooger komen dan de oorlogsschat
ting, die de Franschen ooit zouden kun
nen opbrengen.
Dit werd wel bewezen door de oorlogs
schatting, die de geallieerden een kwart
eeuw geleden aan Duitschland opleg
den en die Duitschland nooit heeft kun
nen betalen.
In de oudheid kon een overwinnaar
goud en zilver in bezit nemen en krijgs
gevangenen als slaven'verkoopen. In
onze tijd staan de waarden, die een
overwinnaar in een vijandelijk land in
beslag kan nemen, in geen verhouding
tot de kosten, die hij moet maken om dat
land binnen te dringen. Krijgsgevange
nen kunnen niet meer verhandeld wor
den; het onderhouden kost minstens zoo
veel als een gelijk getal werkloozen.
Land is geen winst meer, zooals in de
oudheid het geval was. Met de moderne
hulpmiddelen kunnen landbouwproduc
ten zoo overvloedig geproduceerd en ver
voerd worden, dat elk land de grootste
moeite heeft, om zijn landbouwers een
redelijke belooning voor hun werk te
verzekeren.
texels plantenrijkdom.
Dat Texel een onzer edelste landschap
pen is, komt zoowel tot uiting in het feit,
dat de vogels, zooals eens is opgemerkt,
er voorkomen „in ongebreidelde over
vloed", als in de omstandigheid, dat
de flora er verrassend rijk is. Kenmer
kend voor het Waddeneiland is de or-
chideeénpracht, welke wedijvert met die
van Voorne's Duin. Het is een heele sen
satie, wanneer wij daar in de zomer tus
schen de grassen en andere kruiden soms
in groote menigte de bloeiaren van de
voorname harlekijnorchideeën zien ver
rijzen.
Het oog kan eveneens te gast gaan aan
breedbladige, gevlekte en vleeschkleurige
orchissen, alle zich tooiend met weer
galoos mooie gehelmde en gespoorde, fijn
gekleurde en geteekende bloemen met
een aristocratische allure. Maar er valt
op orchideeëngebied nog meer te bewon
deren: sierlijke muggenorchissen en edel-
getinte moeraswespenorchissen. Ook
heeft men er een goede kans een zeld
zaamheid te ontdekken als Liparis Loe-
selii, vroeger Sturmia genaamd, doch dan
dient men goed uit de oogen te kijken,
want het groengeel van het bloemdek
doet deze orchidee gemakkelijk over het
hoofd zien. In Voorne's Duin komt deze
rariteit eveneens voor.
Ook gentianen zijn buiten het gewone
kader vallende gracieuze planten en ook
daar behoeft men op het onvolprezen
Texel in beginsel niet tevergeefs naar uit
te zien. Men probeere maar eens of men
er de klokjes-, veld- of slanke gentiaan
kan opsporen, wier bloemen alle boeien
de- blauwe hemelskleuren vertoonen. Dit
geldt ook voor de zandblauwtjes (Jasione
montana) en grasklokjes (Companula ro-
tundifolia). Weinigen zullen er zijn, die
niet onder de indruk komen van de teere
schoonheid der duinroosjes of van de
eenvoudige ruige pracht, die nu eenmaal
inhaerent is aan kraaihei, struikhei en
dophei, welke laatste typische planten
zijn van het vastelandsch diluvium. Zelfs
de jeneverbessen, de indrukwekkende ge
daanten onzer callunaterreinen en stuif-
TEGEN DE T.B.C.
Ten bate van de T.B.C.-bestrijding
op Texel wordt Zaterdag, Zondag
en Maandag gecollecteerd. De heele
opbrengst komt aan Texel ten
goede. Een aansporing om deze
collecte wel te willen gedenken,
is zeker overbodig.
Mijnhardt's Zenuwtabletten maken U
spoedig weer weldadig kalm. Buisje 40
75 cent.
En de wetenschappelijke vorderingen
op technisch en landbouwkundig gebied
geven voor de naaste toekomst verwach
tingen voor nog veel grootere op
brengst. Al verdubbelde de bevolking
van de wereld, dan zou er nog over
vloed zijn.aan bodemopbrengst.
Een bevolking te onderwerpen en de
ze te dwingen voor de veroveraar te
werken een gematigde vorm van sla
vernij dus is de meest ingewikkelde
methode om een behoorlijke opbrengst
te verkrijgen. Veel sneller en eenvoudi
ger en betrouwbaarder kan die grootere
opbrengst verkregen worden door ma
chines aan te schaffen.
In de tijd van Cato, in het oude Rome,
was f 500 een redelijke prijs voor een
slaaf. Maar wat zoudt U liever hebben:
een tractor of een slaaf
Het is ook niet mogelijk rechtstreeks
op de technische productiemiddelen van
een land af te gaan en zich daarvan
meester te maken.
In 1923 dachten de Franschen, dat dit
wel ging, toen zij het Ruhrgebied bezet
ten, het hart van de Duitsche industrie.
Het is gebleken, dat zij door de bezet
ting van dat gebied al evenmin hun
oorlogsvordering op Duitschland kon
den innen als op eenige andere manier.
De zaak is, dat de moderne, hoog ont
wikkelde industrieele productie niet toe
vertrouwd kan worden aan onwillige
menschen. Men kan een slaaf een galei
laten roeien, maar men kan hem niet
aan de bedieningsorganen van een mo
dern walswerk van vijf of zes millioen
gulden vastketenen. Binnen vijf minuten
kan hij ontzaglijk veel schade aanrich
ten wanneer hij niet van goeden wille
is.
Het is een feit, dat alle grondstoffen
die men tot fabrikaten verwerkt, ook
weer verkocht moeten worden op de
open markt tegen wereldprijs.
Nederland kan de rubber, die uit Ne-
derlandsch-Indië komt, niet opeten. Die
zanden, ontbreken niet op Texel en het
zelfde kan gezegd worden met betrekking
tot de gagel en de bekende begeleiders
van dophei: de insectenvangende zonne-
dauwsoorten.
Minder tot de fantasie sprekend, maar
biologisch niet minder belangwekkend,
zijn helm, biestarwegras en zandhaver,
beroemde zandbinders. Tevens kan men
ontmoetingen hebben met met alledaag-
sche planten zooals het gevlekte zonne-
roosje met zijn fraaie citroengele kroon-
blaadjes, waarvan de voet vaak bloed
rood is gevlekt en met de tengere
bastaardmuur, die ook wel bekend is on
der de naam teer guichelheil en die met
bleek rose bloempjes bloeit.
Het spreekt vanzelf, dat op Texel heele
terreinen in beslag worden genomen door
Engelsch gras en allerlei zoutminnende
planten (halophyten), waarvgn verschei
dene soorten wel, weer andere niet het
verschijnsel der succulentie te aanschou
wen geven: obione, schorrenkruid, zee-
alsem, lamsoor, zeemelkkruid, zeeposte-
lein, zeeraket, e.d.
Het doel van dit artikel is natuurlijk
niet de volledige botanische inventaris
van Texel op te maken; wij deden slechts
hier en daar een greep, waaruit echter
overduidelijk de plantenrijkdom, de ver
scheidenheid der soorten blijkt.
Wij zouden intusschen schromelijk on
volledig zijn, wanneer wij niet terloops
nog van enkele bijzonderheden ge
waagden als de kleine ruit, de rose zee
winde met haar aardige niervormige bla
deren (die wij ook in menigten tusschen
Groede en Cadzand aantroffen), het rond-
bladig wintergroen, dat bekoort door de
schitterend blanke bloemklokjes en de
Parnassia, die ook al weer met een groote
witte bloemkioon, heel fijntjes, getooid
gaat. Overigens kunnen we u aanraden
voordat u naar Texel gaat om daar met
de plantengroei kennis te maken, het
meesterlijke Verkade-album van dr. Jac-
P Thijsse, .Texel" (Zaandam 1927), te
raadplegen. Dat is wel een zeer deskun
dige, onderhoudende en veelzijdige gids.
RINKE TOLMAN.
„Alkmaarsche Courant."
DIT JAAR GEEN TEXELSCHE
GRASDROGERIJ.
Het volgend jaar?
Naar de heer E. v.d. Ban ons mededeel
de, zijn de grasdrogerijplannen voor dit
jaar definitief van de baan.
Zooals men weet, was de deelname van
de grastelers aan een eventueel te stich
ten drogerij zoo gering, dat men met
verantwoord tot de stichting over kon
gaan Men heeft toen de hulp van de Re
geering ingeroepen. Eerst thans is bekend
geworden, dat de regeering met tot de
stichting kon bijdragen op de basis, zoo
als men zich die had voorgesteld.
Het volgend jaar zal men weer pogin
gen doen, wanneer tenminste cokes en
electrische stroom niet buitengewoon
veel duurder geworden zijn. K.
lubber moet verkocht worden, o.a. aan
Amerika, dat geen rubber heeft, maar
wel de grootste auto-bandenproductie
ter wereld.
Alle opbrengst ter wereld is zoo over
vloedig, geworden, dank zij de moderne
middelen, dat elk land op het oogenblik
meer behoefte heeft aan klanten dan
aan nog meer opbrengst.
De eenige manier om klanten te krij
gen is de productie of de prestatie van
anderen to keepen, zoodat zij de midde
len zullen hebben om te verbruiken, wat
hun wordt aangeboden.
De manier om veel klanten te krijgen
is een zoo vrij mogelijke ruil van goe
deren en diensten tusschen zoo groot
mogelijke groepen menschen op aarde
te bevorderen.
Wie een afzetgebied verovert, dat
vroeger aan een ander land toebehoor
de. verhindert tevens zijn beste afne
mer om bij hem te koopen. Dat andere
land mag een concurrent geweest zijn,
het was tegelijkertijd een klant, die
door de verovering verarmd is. Door
elke ontwrichting van de door het za
kenleven ontwikkelde internationale
ruilgemeenschap wordt dit zakenleven
verarmd. En de kosten van de ontwrich
ting zijn misschien in een eeuw nog niet
terug te winnen.
HOE LAAT
TEXEL-DEN HELDER v.v.
Op werkdagen:
Van Texel: 5.45; 7.45; 11.20; 2.35, 5.35.
Van Den Helder: 6.45; 10.-; 12.30; 4.20;
7.05.
Op Zon- en Feestdagen:
Van Texel: 7.45; 11 20; 5.35.
Van Den Helder: 9.30; 12.35; 7.05.
DE WATERLEIDINGSPLANNEN.
In verband met de plannen, die op
Texel bestaan t.a.v. de stichting van een
waterleiding zijn nu reeds heel wat proef
boringen verricht.
Naar de Burgemeester ons zeide, kun
nen over het resultaat van deze borin
gen nog geen mededeelingen worden
verstrekt, doch binnenkort zal een rap
port worden uitgebracht. K.
EIND-EXAMEN LAGERE
LANDBOUWSCHOOL.
Momenteel is het eind-examen van de
Lagere Landbouwschool aan de gang. Er
zijn 13 candidaten.
Vrijdag 3 Mei, des middags om twee
uur zullen in tegenwoordigheid van ver
schillende autoriteiten de diploma's wor
den uitgereikt.
De nieuwe eerste klas begint Woens
dag 1 Mei. K.
Hoofdpijn, Kiespijn. Mpen"hS
altijd een poeder of cachet van Mijnhardt.
Mijnhardt's Poeders per stuk 8 cL Doos 45 ct
Cachets.genaamd..Mljnhardtjes"2st. lOct. Doos50ct
MET PINKSTEREN IS HET
MUSEUM GEOPEND.
Het Texelsche Museum zal met de
Pinksterdagen geopend zijn. Met de ont
ruiming van de voor andere doeleinden in
beslag genomen ruimten is men nu reeds
gedeeltelijk klaar.
De lepelaarvitrine, die door de prae-
parateur v. d. Horst te Beverwijk wordt
vervaardigd is nog steeds niet gereed en
zal ook met Pinksteren nog niet te be
zichtigen zijn. K.
Wie dwaelt en haastig weder-keert,
Die wort'er beter door geleert.
Wij belasten ons gaarne met de
uitvoering van uw drukwerk:
BRIEFPAPIER
REKENINGEN
KWITANTIES
ENVELOPPES
PROGRAMMA'S
ENZ., ENZ.
Daar wij over modern materiaal
beschikken en aan uw opdracht
alle zorg besteden, kunt U van
keurig werk verzekerd zijn.
En daar komt bij, dat wij een
uiterst lage prijs berekenen.
DRUKKERIJ
TEXELSCHE COURANT.
DE VERGOEDING DER
MIJNENSCHADE.
Naar aanleiding van de vele vragen, die
ons bereiken over het al of niet vergoe
den der door mijnen aangerichte schade,
kunnen wij mededeelen, dat het gemeen
tebestuur over deze materie een schrijven
heeft gericht aan het College van Gedep.
Staten van Noord-Holland, op welk schrij
ven nog geen antwoord ontvangen is.
Te zijner tijd zullen hierover verdere
inlichtingen worden verstrekt. K.
||||||iiiiiiiii;iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii.iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini||||||
l|||||iiiiiiiiiiiiiiniiiiii!i»iiiiiniiiiiiiiiiiiinniiniiiiiiiiiiiniiiiuiiiiiniiiiii||||||
DE OSSERVATORE ROMANO prijst de
rede van Roosevelt, waarin deze zeer
felle critiek uitoefende op de dictaturen.
L
IN KAART
HET TOONEEL VAN DEN STRIJD OM
TRONDHEIM.
Een van de meest belangrijke strijd-
i.ooneelen in Noorwegen is Trondheim en
omgeving Deze oude residentie en nog
altijd de kroningsstad der Noorsche Konin
gen, is in handen der Duitschers, maar de
kerken van Europa is de Nidaros-Dom-
kerk.
Strategisch wordt aan Trondheim door
beide partijen veel waarde gehecht, omdat
het ligt op het punt, waar het smalle
woeste bergland begint, dat het Noordelijk
deel van Noorwegen vormt. Wanneer de
geallieerden erin zouden slagen Trondheim
en den spoorweg, die vandaar Oostwaarts
naar Zweden leidt, te bezetten, zou het
Noordelijk deel van het land zijn afgesne
den voor de Duitschers. die het, omdat nu
wel gebleken is, dat de Westkust van Noor-
TRONDHEIM
en
OMGEVING
use gen
c spoorlijn.
o y lu-wtA
,-jSctxx.cj.d f-
LI ERNE
"s£V* 2 A etijtad o
ZX'S
- StcktutaaL^A
- ^3rjcs
NMfftAC
Jtótctc
nl<ytclSc.t
f. \tonafictfn
'•'".af- X&ï
JtA.n A
W of SA St,r>
N ORÓMoVr
Noren, Engelschen en Franschen rukken
/.ouwel van het Noi.rden als uit het Zuiden
op naar Trondheim, dat dour de Duitschers
inderhaast is en nog wordt versterkt
Duitschland voert voornamelijk door de
lucht, Engeland cn Frankrijk ovei zee door
vermetele landingen, versterkingen aan.
Trondheim is mei zijn 55.000 inwoner* de
derde stad van het rijk, maai het is de
eerste stad wal historische herinneringen
en bezienswaardigheden belrert Noor\v<
gens nationale heiligdom en een der mooiste
wegen geblokkeerd is door de Engelsche
vloot, dan nog slechts door de lucht kunnen
voorzien van versterkingen aan troepen en
materieel Maar daaraan is een grens;
zware kanonnen kunnen nog niet per
vliegmachine worden vervoerd.
Narvik, de haven voor het ertsgebied,
Trondheim, de toegang tot het Noorden
Oslo, de hoofdstad en het centrum van den
romp van het land, zijn de drie punten
waarom de strijd in de eerste plaats bi'
gaan.
ONRUST IN DE STILLE OCEAAN.
Sinds vorige week de Japansche en
Amerikaansche regeeringen zich over de
mogelijke toekomst van Ned.-Indië heb
ben uitgelaten, is dit vraagstuk in de aan
dacht van de openbare meening dezer
beide landen gebleven. Daarbij komen de
Japansch-Amerikaansche betrekkingen in
het algemeen ter sprake.
Zooals men weet, zijn deze betrekkin
gen sinds eenige jaren vrij gespannen. De
Ver. Staten hebben de Japansche inval in
Mantsjoerije sterk afgekeurd. Dat was
in 1931. Maar zes jaar later gingen de Ja
panners verder; zij maakten zich op om
geheel China onder hun macht te brengen
Sinds Juli 1937 zijn Japan en China in
oorlog. Daarbij heeft Japan wel het be
langrijkste deel van China bezet, maar
het is er niet in geslaagd, de strijdkrach
ten der centrale Chineesche regeering ver
nietigend te verslaan. Deze regeering ge
niet de steun van de Engelsche, de Ame
rikaansche en de Russische regeering. Te
vergeefs heeft Japan getracht vrede te
sluiten met China: het heeft wel in Wang
Tsjing-Wei een man gevonden, die bereid
was een pro-Japansche regeering te vor
men, maar het gezag van deze regeering
is niet groot De centrale regeering van
Tsjiang Kai-Sjek blijft weerstand bieden.
In die strijd om China heeft ook Ame
rika (zooals gezegd) partij gekozen Het
heeft op grond daarvan het handelsver
drag opgezegd. Dit is 26 Januari afge-
loopen.
Sindsdien hangt de economische
sanctie als een zwaard van Da
mocles boven Japan. Want als
Amerika de toevoer van olie en
oud ijzer naar Japan afsnijdt, is
dit land machteloos.
Deze Japansch-Amerikaansche
spanning heeft ook invloed op de
opvatting over Ned.-Indië. Ame
rika wil verhinderen dal Japan
als de oliesanctie wordt toege
past, uit Borneo olie zou halen.
Vandaar die dreigende verklaringen van
weerszijden. Nederland bezit de wil en
't vermogen zijn eigen eilandenrijk te be
sturen en te verdedigen.