TEXELSCHE COURANT
"32ste Jaargang
Woensdag 22 Mei 1940
No. 5447
DE NIEUWE TEXELSCHE COURANT
Ernstige waarschuwing.
Uitgave
N. V. Boekhandel en Drukkerij
j'tëv. h. Langeveld en De Rooij
I Den Burg Telefoon 11
IS SINDS 1 JULI 1930
IN DIT BLAD OPGENOMEN.
ADVERTENTIES: 12 cent per regel
minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deelig tarief voor neringdoenden.
TEXELAARTJES: 48 ct. (4 regels, ge
1 heel met kleine letters gezet, hoogstens
vier; vooruit betaald)
jABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten Den Burg tl.—; lossenrs. 4 ct
ZONDAGSBLAD: f0.50 per kwartaal;
ell buiten Den Burg f0,70.
'■POSTREKENING no. 652.
HOOGWATER (ter reede van Texel v.m.
e (nam. opgeveer een half uur later.)
!2 Mei 23 24 25 26 27 28
9,37 11,21 0,10 0,56 1.40 2,03 2,48
OP 15 MEI LICHT OP VOOR:
RIJWIELEN en RIJTUIGEN 10 09
lllllluiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiullllll
lllllllllll GEMEENTE TEXEL. II
lllllliniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiniiiiiNiianiiiiiii
1 OPROEP AAN DE BEVOLKING VAN
NEDERLAND EN BELGIE d.d. 10 Mei '40
Het door de Duitsche troepen bezette
Nederlandsche en Belgische gebied wordt
onder het Duitsche Militair Bestuur ge
plaatst.
De Legerbevelhebbers zullen de maat
regelen, noodig voor de veiligheid der
troepen en voor de bestendiging van rust
orde uitvaardigen.
zL De troepen zijn gehouden, de bevolking
t voor zooverre zij zich vreedzaam be-
oont (onder alle opzichten) te ontzien
>n haar eigendom te eerbiedigen.
In geval van loyale samenwerking met
i Je Duitsche overheden zullen de Open-
iare Besturen op hun post gelaten wor-
ien.
uit. Van het gezond verstand en het in
licht der bevolking verwacht ik, dat zij
ille onbezonnen handelingen, eiken aard
Be/an sabotage, van lijdzamen of daadwer
kelijken weerstand aan de Duitsche Weer
macht zal nalaten.
P Alle verordeningen van het Duitsche
Militair Bestuur zijn stipt en onvoorwaar
delijk te volgen. Het zou de Duitsche
"Weermacht spijten, moest zij zich, ge
dwongen door vijandelijke handelingen
/an onverantwoordelijke elementen der
burgerbevolking, tot scherpe maatregelen
:egen de gansche burgerbevolking ge
noodzaakt zien.
Dat ieder aan zijn arbeid en op zijn
Dost blijve; zoo dient hij niet alleen zijn
j?igen belang maar de belangen van zijn
/olk en van zijn vaderland.
DE OPPERBEVELHEBBER
VAN HET DUITSCHE LEGER.
VERORDENING BETREFFENDE HET
BEZIT VAN WAPENS
in het bezette gebied d.d. 10 Mei 1940
1 Alle vuurwapens en munitie, hand
granaten, explosieve stoffen en ander oor
logstuig moeten afgeleverd worden.
De aflevering moet geschieden binnen
24 uur aan den veldcommandant, die het
dichtst bij zit of aan den commandant ter
plaatse, zooverre niet bijzondere afwij-
j\ kingen voor de betreffende gemeente be-
Ipaald worden. De Burgemeesters (hoof-
J den van de gemeenten) zijn ten volle ver-
antwoordelijk voor de stipte uitvoering
De troepencommandanten *ijn gemach-
Itigd uitzonderingen toe te staan,
f 2. Wie in strijd met deze verorde
ning vuurwapens, munitie handgra
naten, explosieve stoffen of ander oor
logstuig in bezit heeft, wordt met dood-
straf of met tuchthuisstraf, in lichter ge
tallen met gevangenisstraf gestraft.
3. Wie in het bezette gebied geweldda
den van een of an^cf aard jegens de
^uitsche Weerma vhaar leden pleegt.
wordt met dood gestraft.
ra\ QPPERCOMm^NDANT DER LEGERS
BEKENDMAKING
dVoinr het bezette gebied d.d. 10 Mei 1940
ge
Lij machtiging van de Opperbevelheb-
„r van het Duitsche Leger maak ik be-
d '°r. De Duitsche Weermacht waarborgt
ie inwoners volledige veiligheid van per-
oon en eigendom. Wie zich rustig en
tojwdzaam gedraagt, heeft niets te vree-
Gewelddaden en sabotageakten wor-
en met de zwaarste straffen bedreigd.
Als sabotage wordt ook beschouwd: el-
)E .e beschadiging of het achterhouden van
hriogstproducten, voorraden en installaties
vtvan allerlei aard, die voor 't bezettende
i leger van belang zijn, evenals het afscheu
en en beschadigen van plakbrieven of be
^endmakingen. Onder bijzondere bescher
^>ung van de Duitsche Weermacht staan
as-, water- en electriciteitswerken, spoor
•Tegen en sluizen evenals kunstwerken.
3 De inlevering van wapens en oor-
ït^gstu'g is door bijzondere bekendmaking
«obolen. Voor herinneringswapens, bui-
•n gebruik, is deze verordening niet van
bracht. Jachtgeweren zijn onder opgave
;n5n naam, beroep en woonplaats bij den
urgemeester in te leveren, die voor de
DR. SEYSS INQUART.
Dr. Seiss Inquart, Rijksminister
werd benoemd tot Rijkscommissa
ris voor de bezette Nederlandsche
gebieden. Hij oefent het hoogste
burgerlijke gezag uit en is recht
streeks aan de Fuehrer verant
woording schuldig.
bewaring verantwoordelijk is.
IV Door het Krijgsgerecht wordt ge
straft:
1. Elke ondersteuning van niet-Duit-
sche militairen in het bezette gebied.
2. Elke hulp, verleend aan burgers, die
het bezette gebied willen ontvluchten.
3. Elke inlichting, verschaft aan perso
nen of instellingen buiten het bezette ge
bied, welke de Duitsche Weermacht of 't
Rijk zou kunnen schaden.
4. Elk verkeer met krijgsgevangenen.
5. Elke beleediging van de Duitsche
Weermacht en van haar bevelhebbers
6. Samenscholingen op de straat, het
verspreiden van vlugschriften, het beleg
gen van openbare vergaderingen en op
tochten, welke niet van tevoren door een
Duitsche bevelhebber toegelaten zijn,
evenals elke andere Duitsch-vijandige be
tooging.
7. Opruiing tot staking, het moedwilli
ge nederleggen van den arbeid, werksta
king en het verhinderen van werkwillige
elementen.
V. De Staats- en Gemeentebesturen,
politie en scholen zijn verplicht op nor
male wijze verder te werken. Hiermede
wordt de eigen bevolking gediend. De lei
ders dezer instellingen zijn voor loyale
houding ten overstaan van de bezettende
macht verantwoordelijk. De personen,
aangesteld in openbaren dienst, zullen
hun wedde verder genieten.
VI. Alle nijverheidsinstellingen, han
delszaken en banken zijn in het belang
der bevolking open te houden. De sluiting
dezer zonder geldige reden wordt ge
straft.
VII. In het belang van een geordende
en gelijkmatige bevoorrading der bevol
king is het hamsteren van waren of van
artikelen voor het dagelijksch gebruik
(elke overmatige bevoorrading) streng
verboden. Elke handeling, in strijd met
deze wordt als sabotage beschouwd en
bestraft. Het voor de dagelijksche behoef
ten van de burgerbevolking noodige ver
keer, in het bijzonder ook het marktver
keer, zal, inzooverre de militaire verhou
dingen het toelaten, niet gehinderd wor
den. Producenten en handelaars van le-
vensnoodwendige artikelen zijn verplicht
hun bedrijf als voorheen uit te oefenen
en hun waren aan de verbruikers af te
leveren.
VIII. De verhooging van prijzen en
vergoedingen van elke aard, evenals van
loonen boven het peil op den dag dei-
bezetting, vastgesteld, is verboden, in zoo
verre geen uitzonderingen uitdrukkelijk
toegelaten zijn
IX. De wisselkoers wordt als volgt vast
gesteld:
Voor Rijksnederland:
1 Gulden 1.50 Reichsmark.
Voor België:
1 Belga 0.50 Reichsmark.
De toepassing van een andere wissel
koers wordt gestraft. De Duitsche even
als inheemsche geldswaarden moeten aan
genomen worden.
X. De Weermacht en de personen, daar
toe behoorende, zullen hun inkoopen con
tant betalen. Dit geldt eveneens voor de
door de burgerbevolking geleverde arbeid
Slechts bij bedragen, hooger dan 500
Rijksmark of een daarmee gelijkstaand
bedrag, zal de betaling door de Duitsche
militaire overheden gebeuren op vertoon
van bescheiden, door de Duitsche Weer
macht afgeleverd.
DE OPPERBEVELHEBBER
DER LEGERGROEP
VERORDENING OVER DE INVOERING
VAN HET DUITSCHE STRAFRECHT
en van de strafrechterlijke bepalingen
in de door de Duitsche troepen bezette
gebieden van Nederland en België.
10 Mei 1940.
Bij machtiging van den opperbevelheb
ber van het Duitsche leger bepaal ik als
volgt:
1. Inzooverre een handeling, die vol
gens het Duitsche recht strafbaar is, aan
het oordeel van krijgsraden of bijzondere
rechtbanken onderworpen wordt, geldt
het Duitsche strafrecht.
2. Het reizen uit de door de Duitsche
troepen bezette gebieden van Nederland
en België kan slechts toegelaten worden
door plaatselijk verantwoordelijke Orts-
of Feldkommandanten.
Dieper ingrijpende landsrechterlijke be
perkingen blijven geldig.
Iedere overtreding wordt gestraft.
3. Elk verkeer van onbevoegden met
krijgs- of burgerlijke gevangenen, die
zich in de macht en onder de hoede van
de Duitsche Weermacht of beambten be
vinden, wordt gestraft.
Samenscholingen op straten of openba
re pleinen, het beleggen, houden van of
deelnemen aan openbare vergaderingen
of optochten, het verspreiden en drukken
van vlugschriften zal bestraft worden.
Uitzonderingen hierop kunnen door den
plaatselijk verantwoordelijken bevelheb
ber toegelaten worden.
Elke uiting van vijandelijkheid tegen
over de bezettende macht zal bestraft
worden.
5. Wie het werk neerlegt met de be
doeling hierdoor de belangen der Duit
sche bezetting te schaden, wie werkne
mers uitsluit en wie anderen aanspoort 't
werk te staken of werknemers uit te slui
ten, zal bestraft worden.
6. Wie in dagbladen of tijdschriften
berichten publiceert, die voor het Duit
sche Rijk schadelijk kunnen zijn, of wier
publicatie door het Militair Bestuur ver
boden is, wordt bestraft.
Wie niet-Duitsche radiouitzendingen be
luistert, hetzij in het openbaar, hetzij ge
meenschappelijk, of wie de mogelijkheid
hiertoe schept, wordt bestraft
LTitzondering hierop maken de niet-
Duitsche zenders, die door het Duitsche
Militair Bestuur door openbare bekend
making toegelaten zijn.
3 Wie Duitsch-vijandige radioberichten
of andere Duitsch-vijandige berichten
verspreidt, wordt bestraft.
Deze verordening wordt bij haar afkon
diging van kracht.
DE OPPERBEVELHEBBER
DER LEGERGROEP
VERORDENING OVER DEN VERKOOP
EN HET BETREKKEN VAN
LEVENSMIDDELEN
cn gebruiksartikelen van allen aard
in het bezette gebied.
10 Mei 1940.
Bij machtiging van den Opperbevel
hebber van het Duitsche Leger bepaal ik
in het belang van een geordende en recht
vaardige verdeeling van levensmiddelen
over het bezette gebied, als volgt:
1. Levensmiddelen en gebruiksartikelen
mogen slechts in eene, met het normale
gebruik gelijkstaande hoeveelheid, ver
kocht of betrokken worden.
2. Hamsteren (d.i. ongewoon hooge in
koopen of bovenmatige bevoorrading) is
verboden.
3. De Duitsche soldaten en rijksburgers
zijn gehouden deze bepalingen in acht te
nemen. Zij mogen slechts voor hunne
eigene onmiddellijke behoeften koopen en
dit tegen contaYite betaling. Slechts bij
grootere bestellingen (hooger dan 500
Rijksmark) kan door de bevelhebber der
koopende eenheid een leveringsbewijs
worden uitgesteld.
4 Elk vergrijp tegen deze verbodsbe
palingen zal bestraft worden.
DE OPPERBEVELHEBBER
DER LEGERGROEP
VERORDENING OVER HET VERBOD
BETREFFENDE DE VERHOO
GING DER PRIJZEN.
10 Mei 1940.
Bij machtiging van den Opperbevelheb
ber der Weermacht verorden ik als volgt:
1 De op het oogenblik der bezetting
geldende prijzen en vergoedingen voor
alle levensnoodwendige artikelen, voor de
geheele landbouw als voor de nijverheids
voortbrengselen evenzeer voor het goede
renverkeer van eiken aard in de door het
Duitsche Leger bezette gebieden, en in het
verkeer van deze gebieden met het Duit
sche Rijksgebied, mogen niet verhoogd
worden.
Verdragen die door de beide verdrag
sluitenden vervuld zijn, vallen niet onder
deze bepaling.
2. Het is verboden handelingen te ver
richten, waardoor rechtstreeks of niet
rechtstreeks de voorschriften, vastge
legd in 1, ontdoken worden, of kunnen
ontdoken worden.
Als verhooging van prijs of vergoeding
wordt ook beschouwd elke rechtstreek-
sche of niet-rechtstreeksche vermindering
der tegenprestatie, in het bijzonder wat
betreft de betalings- of leveringsvoor
waarden, evenals de ongerechtvaardigde
weigering, waren te fabriceeren of te
leveren.
3. Voorzoover uit gerechtvaardigden
economischen grond, of teneinde onbil
lijke hardheid te vermijden, een verhoo
ging voor prijzen en vergoedingen nood
zakelijk is, kan de plaatselijk verant
woordelijke „Oberfeldkommandant" of
het door mij aangestelde bureel uitzon
deringen toelaten of verordenen.
4. Wie handelt tegen de voorschriften
dezer verordening of tegen de tot hare
doorvoering uitgevaardigde voorschriften
en aanwijzigingen zal bestraft worden
met geldboeten tot 30.000 RM en met
gevangenisstraffen tot 6 weken, of met
een dezer, in zooverre niet andere wet
teksten met hoogere straffen bedreigen.
Ook kunnen de in strijd met de voor
schriften in prijs verhoogde artikelen in
beslag genomen worden.
DE OPPERBEVELHEBBER
DER LEGERGROEP.
VERORDENING betreffende de voorloo-
pige regeling van het geld
verkeer tusschen de bezette Ned.
gebieden eenerzijds en het Duit
sche Rijksgebied anderzijds.
(Voorloopige deviezen-verordening).
10 Mei 1940.
Gemachtigd door den Führer en Op
persten Bevelhebber der Weermacht be
paal ik hiermede het volgende:
I. In het verkeer tusschen het bezette
Nederlandsche gebied en het Rijksgebied
evenals met het buitenland wordt be
halve de uitzondering in IIverboden:
1. niet-Duitsche betaalmiddelen en ef
fecten, alsmede goud en andere edele me
talen naar het buitenland mede te ne
men, te verzenden, te vervreemden, te
verpanden of op andere wijze over te
brengen;
2. vorderingen in Rijksmark of in andere
valuta der bezette gebieden of in bui-
tenlandsche valuta aan het buitenland
af te staan of te verpanden;
3. Rijksmarkmunten of Rijksmarkbank-
biljetten naar het Rijksgebied of naar het
buitenland mede te nemen of te verzen
den vanuit het Rijksgebied of vanuit het
buitenland binnen te brengen.
II. (1). Betaalmiddelen mogen over de
grens tusschen het Rijksgebied en het be
zette gebied worden meegenomen door:
1. leden der Weermacht en der Rijks
spoorwegen.
2. houders van een passeerbiljet, die in
ambtelijke opdracht de grens moeten
passeeren en in het bezit zijn van een
„Bewijs van dienstreis".
3. grensgangers (personen, die op den
eenen kant van de grens werkzaam en
op den anderen kant woonachtig zijn),
op grond van arbeidsloonattesten, afge
geven door hun werkgevers, ter hoogte
van hun arbeidsvergoeding.
(2). Verder mogen betalingen door mid
del van veldpostwissels door de in het
bezette gebied aanwezige onder 1 ge
noemde personen en aan hen geschieden
III. Gebieden des lands, die niet bezet
zijn, worden door deze verordening als
buitenland beschouwd.
IV. De legergroep of de door hen
bestemde commando-posten zijn gemach
tigd, in bijzondere gevallen uitzonderin
gen van de verboden, genoemd in 1, toe
te staan.
V. Overtredingen der voorgenoemde
voorschriften worden met gevangenis
straf of in bijzondere zware gevallen met
tuchthuisstraf tot tien jaar gestraft. Bo
vendien kan worden erkend op geld
boete en op inbeslagneming van de waar
den, waarop de strafbare handeling be
trekking heeft.
VI. Deviezenrechtelijke voorschriften
des lands, welke niet in tegenstrijd zijn
met de bepalingen van deze verordening,
blijven in werking.
Deze verordening treedt met den dag
van haar afkondiging in werking.
DE OPPERBEVELHEBBER
VAN HET LEGER,
w.g. VON BRAUCHITSCH.
VERORDENING OVER DE WETTE
LIJKE BETAALMIDDELEN IN
HET BEZETTE NEDERLAND
SCHE GEBIED.
Gemachtigd door den Führer en Op
perste Bevelhebber der Weermacht be
paal ik hiermede het volgende
1. Wettelijke betaalmiddelen in het
bezette Nederlandsche gebied zijn de
Rijksmark en de Gulden.
2. De verhouding tusschen Rijksmark
en Gulden wordt als volgt vastgelegd:
1 Gulden 1.50 Rijksmark.
3. Deze verordening treedt met haar
afkondiging in werking.
Hoofdkwartier, den 10 Mei 1940
DE OPPERBEVELHEBBER
DES LEGERS,
w.g. VON BRAUCHITSCH.
PERSNOTA BESTEMD VOOR DE GE
HEELE PERS IN DE BEZETTE
WESTELIJKE GEBIEDEN.
10 Mei 1940.
Door de Duitsche Militaire Administra
tie wordt er op attent gemaakt, dat ge
durende de militaire bezetting door de
bevoegde militaire opperbevelhebbers
verordeningen en bepalingen met kracht
van wet worden uitgevaardigd. De
nauwkeurige kennis van deze bepalingen
is daarom voor ieder inwoner van het
land van het grootste belang. De publica
tie geschiedt door het „Verordeningsblad
der Legergroep voor de bezette gebie
den", gedeeltelijk ook door openbare be
kendmaking. Buitendien zullen de bepa
lingen door pers en radio-omroep worden
besproken.
De rechtsvoorschriften, die door de
Duitsche Militaire Bevelhebbers worden
afgekondigd, hebben den voorrang tegen
over de bepalingen des lands. Ovérigens
blijven de Staatswetten in kracht, mits
zij niet in tegenstrijd zijn met de doel
einden van de bezetting.
Ongehoorzaamheid tegenover de bepa
lingen, die door de Duitsche Militaire Be
velhebbers zijn uitgevaardigd, kan niet
worden verontschuldigd met onkunde of
met verwijzing naar in werking zijnde
staatswetten.
Nu blijkt, dat de aanhouding van
een aantal ingezetenen tijdens den
oorlog, aan vele Texelaars aanlei
ding heeft gegeven tot verkeerde
gevolgtrekkingen wordt het vol
gende opgemerkt:
De aanhoudingen werden verricht
op grond van verschillende aanwij
zingen; een onderzoek naar de
juistheid ervan kon door de om
standigheden NIET plaats vinden.
Aangezien een onderzoek achter
af door de gewijzigde omstandig
heden onmogelijk is geworden,
moet ernstig worden gewaar
schuwd tegen het trekken van ver
keerde conclusies, die voor som
mige der aangehoudenen in hooge
mate onbillijk en schadelijk kun
nen zijn.
Den Burg, 18 Mei 1940.
DE COMMANDANT DER
TROEPEN OP TEXEL,
SCHOL, JAC.
TEXEL HAD EEN NOODZIEKENHUIS.
Onmiddellijk na het uitbreken van de
oorlog werd op ons eiland een aanvang
gemaakt met het treffen van alle moge-
gelijke luchtbeschermingsmaatregelen.
Mede werd een noodziekenhuis ingericht.
Oorspronkelijk zou 't Glazen Paleis hier
voor worden gebruikt, doch het bleek,
daarvoor allerminst geschikt. Het Ge
sticht van Weldadigheid bleek meer te
beantwooi-den aan de eischen, die men
stelde, zeer goed zelfs.
Zoo spoedig mogelijk U begrijp^ dat
dit in een ijltempo moest geschieden
bracht men het Gesticht in gereedheid.
Allereerst werd begonnen met het af
schermen van licht. Overal in het Ge
sticht kon licht branden, zonder dat dit
uitstraalde.
Van de diverse kamers zijn uitstekende
ziekenkamers gemaakt. Er zijn thans ka
mers met vijf bedden, met drie bedden
en met een bed. Het Gesticht is thans vol
maakt een ziekenhuis. Met de hoofd
verpleegster, Mw. Mulder hadden wij 'n
onderhoud. Zij was zoo vriendelijk ons
lond te leiden. Het Gesticht leent zich
zeldzaam goed voor de inrichting tot zie
kenhuis; ook wat de hygiëne betreft. De
dokters Hellema en Vellenga stelden ge
deelten van hun inventaris ter beschik
king. De in bruikleen afgestane instru
menten waren grootendeels van dokter
Boswijk, die door militaire dienst toch
zijn practijk hier niet op de gewone wijze
kan waarnemen.
De inrichting van het ziekenhuis is „af".
De verbandkamer is ruim voorzien van
allerlei verbandmateriaal, eigendom van
de gemeente, in de operatiekamer be
schikt men over voldoende medische in
strumenten. Men heeft hier naast elec-
trische lampen ook twee olielampen op
gehangen, om indien de electrische stroom
door een of andere reden uitgeschakeld
zou worden, toch door te kunnen werken.
Ook de badkamer is uitstekend ge
outilleerd. De kranen leveren warm en
koud water.
Zaterdag 11 Mei om 9 uur v.m. was
men met de inrichting begonnen; met
twaalf zusters heeft men er aan gewerkt.
Dinsdag was alles keurig in orde. Dertig
bedden heeft men voor gebruik gereed
staan, waarvan er 21 in de kamers zijn
ondergebracht. De overigen staan nog op
zolder.
Bijzondere medewerking heeft men
ondervonden van de Zusters Meijer.
Het is jammer.... dat dit ziekenhuis
verdwijnen gaat. Gelukkig is het, dat men
het niet heeft behoeven te gebruiken
voor het doel, waartoe men het bestemd
had. Maar dat neemt toch nipt weg, dat
Texel behoefte heeft aan een eigen zie
kenhuis. Hoelang zal het nog duren,
voordat ons eiland een dergelijke instel
ling rijk is?
De behoefte bestaat inderdaad. Ook
wanneer Europa en daarmee ons land
volledig tot rust is gekomen, K.
De verpleegden van het Gesticht wer
den eerst in een pension hier ter plaatse
ondergebracht, thans verblijven zij voor-
loopig in de St. Jansstichting.
De mensch lijdt het meest door het
lijden, dat hij vreest, maar dat
misschien nimmer op komt dagen.