L
TEXELSCHE COURANT
HERDENKING.
52ste Jaargang
Woensdag 14 Augustus 1940
No. 5471
DE NIEUWE TEXELSCHE COURANT
Texelsohe Berichten
Laat U het werk op Texel blijven
DRUKKERIJ TEXELSCHE COURANT
Uitgave
V. Boekhandel en Drukkerij
v. h. Langeveld en De Rooij
Den Burg Telefoon 11
IS SINDS 1 JULI 1930
IN DIT BLAD OPGENOMEN.
ADVERTENTIES: 12 cent per regel;
minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie-
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deedig tarief voor neringdoenden.
TEXEL AARTJES: 48 ct. (4 regels, ge
heel met kleine letters gezet, hoogstens
vier; vooruit betaald).
ABONNEMENTEN: f 0.75 per kwartaal;
buiten Den Burg f 1.losse nrs. 4 ct.
(POSTREKENING no. 652.
HOOGWATER (ter reede van Texel v.m.)
(nam. ongeveer een half uur later.)
14 15 16 17 !8 19 20 Aug
7,26 7,34 9,36 10,07 10.45 11.22 11,58
Aan Zwembad De Schans een uur eerder.
OP 14 AUG. LICHT OP VOOR:
RIJWIELEN en RIJTUIGEN 9 37
lllllliiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiliillllll
llllllllllll VAN OVER DE GRENS.
||||||iuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii»UIIII
DE DAGEN VAN ENGELAND
SCHIJNEN GETELD.
Het kraakt in het Britsche Rijk
aan alle kanten, zegt DNB.
Nieuws van de fronten is er weinig.
Men zou hoogstens kunnen zeggen, dat
de aanvallen der Duitsche lucht-onder-
en bovenzee-vloot nog in hevigheid zijn
toegenomen en dat vooral de luchtaan
vallen der laatste dagen zijn gericht ge
weest op de Britsche havens aan de
Westkust, die daarvan tot dusverre nog
vrijwel verschoond gebleven zijn.
Sommigen willen daarin een aanwij
zing zien van een aanstaande volkomen
verlamming der Engelsche scheepvaart.
Wel merkwaardig is, dat van de zijde
van de as-genoot, Italië, wordt bericht,
de aanval op Engeland al begonnen is.
Men laat doorschemeren, dat men verder
op geen groote actie moet rekenen, daar
op deze wijze voortgezet Engeland tóch
ten onder gaat.
Intusschen lijkt deze tusschenperiode
ee^ geschikte tijd om de verhouding van
Engeland ten opzichte van andere lan
den na te gaan en de invloed te laten
zien, die de onbestreden Duitsche over
winning in het Westen reeds gehad heeft.
Japan zoekt naar uitbreiding
van grondgebied.
Daarbij dringt zich onmiddellijk naar
voren de verhouding EngelandJapan.
Het land van de Rijzende Zon wacht al
lang op het geschikte oogenblik om zijn
macht in het Oosten te versterken.
Toen Duitschland in 1914-1918 door
de halve wereld werd besprongen, en
geen voldoende macht had zijn bezit
tingen in het Oosten te beschermen, leg
de Japan de hand op het pachtgebied Ki-
autschau in China en deMarianen-eilan-
den in de Groote Oceaan. Nu Engeland
in 't nauw gedreven is maakt Japan aan
stalten om de positie van dat land in het
Oosten te ondergraven.
De Britsche invloed in China is al weg,
de handelskolonie-, Hongkong heeft nog
maar weinig te beteekenen en voorzich
tig tast Japan vérder om uit te zien,
hoever het met zijn vijandelijkheden te
gen het Britsche Rijk gaan kan. Zeker is
dat, indien Engeland ineenstort, Japan
zijn deel zal opeischen en Japan's uitda
gende houding is het beste bewijs voor
Engelands tanende macht.
Ontevredenheid in Britsch-Indië.
"Hierbij sluit zich vanzelf aan een be
schouwing over Engelands positie in In-
die. In verband met de overal streng
heerschende censuur dringt, natuurlijk
maar een klein beetje door van hetgeen
er zich achter de schermen afspeelt.
Doch vast staat wel, dat ook de Br.-
Indiërs in beweging zijn gekomen en de
eerste de beste gelegenheid zullen aan
pakken om Engelands juk af te werpen.
Reeds maandenlang tracht Engeland
door beloften van toekomstige zelfstan
digheid het uitgestrekte rijk rustig te
houden; het maakt daarbij gebruik van
de tegengestelde belangen en strevingen
van Mohammedanen en Hindoe's, doch
nog deze week konden we lezen, dat de
oude leider Ghandi, de eisch van vol
strekt zelfbestuur thans gesteld had.
Zoo zal, bij een verdere ongunstige
ontwikkeling der omstandigheden voor
het Moederland, ook deze schakel uit het
B' seh Imperium losser raken, wellicht
wegvallen.
Engelands invloed in Roemenië
heeft niets meer te beduiden.
Voor de Europeesche betrekkingen was
de laatste tijd vooral nog Roemenië van
belang. Dit heeft echter na de overwin
ning van Frankrijk en het verdwijnen
jvan Engelands militaire macht van het
vasteland, een volkomen draai genomen,
Het kiest eieren voor zijn geld: n.l. de
volkomen inschakeling in de belangen
sferen van Duitschland en Italië.
Daarvoor heeft 't
reeds de vijandige
houding van En
geland geriskeerd
en duldt het, dat
geleidelijk alle
Engelsche invloed
uit eigen land
wordt verdreven.
De Engelsche in
genieurs bij de pe-
troleumputten moes
Koning Carol.
ten vertrekken en men behoeft geen pro
feet te zijn om te voorspellen dat ze door
Duitsche ingenieurs zullen worden ver
vangen. Op het oogenblik kan men de
invloed van Engeland in Roemenië wel
op nul stellen.
Daarmee is dit rijke land dan in han
den gevallen van de as-mogendheden,
die natuurlijk niet zullen nalaten daar
uit vooral petroleum en tarwe te betrek
ken om de gevolgen van de verdere blok
kade maatregelen van Engeland tot een
minimum te beperken.
Zelfs zijn de as-mogendheden bezig
aan een „vreedzame" verdeeling van het
land, dat na de oorlog van 19141918
zoo sterk was vergroot. Buur Bulgarije
en Buur Hongarije eischen allebei een
stuk op, dat ze zeker zullen krijgen ook
en zonder bloedvergieten.
Rusland heeft zijn buit al binnen en
zoo is het al heel waarschijnlijk dat Roe
menië wordt teruggebracht tot zijn gren
zen van voor 1914. Engeland zal daarbij
wel geen stem in het kapittel hebben
Had iemand dat een half jaar terug
kunnen voorspellen
Turksche hulp aan Engeland zou
op dit oogenblik voor Turkije niet
anders dan zelfmoord beteekenen.
Vlak in de buurt van Roemenië ligt
Turkije, dat zich nog nauwer dan Roe
menië bij de geallieerden aangesloten
had. Het was bestemd om de gangmaker
te zijn van de strijd op de Balkan, doch
de gebeurtenissen hebben zich zoo on
verwacht in ongunstige zin voor de ge
allieerden ontwikkeld, dat er op het oo
genblik weinig kans op is dat deze bond
genoot nog in beweging zal komen. Een
actie op dit moment zou voor Turkije
niet anders dan zelfmoord beteekenen.
Hoe zich de toestand hier nu ontwikke
len zal, is nog niet te zeggen, doch het
zou volstrekt niet te verwonderen zijn,
indien ook Turkije zich bij de as-politiek
aansloot.
Duitschlands droom, een Bagdad-
spoorweg tusschen Duitschland en
de Perzische golfkan mis
schien verwezenlijkt worden.
Dan gaat voor Duitschland de oude
droom herleven, waardoor het over land
de Perzische Golf zou kunnen bereiken.
Nu de toestand zich voor Duitschland
in gunstige zin ontwikkelt, is verwezen
lijking van deze droom volstrekt geen
hersenschim meer.
Rusland gaf de geallieerde di
plomaten een klap in het gezicht.
Met Rusland heeft Engeland de laatste
jaren niets dan ellende beleefd. We her
inneren aan de wanhopige pogingen van
Engeland en Frankrijk na de vrede van
Muenchen in '38 om *met dit land tot
overeenstemming te komen. Bij die over
eenstemming toch werd het aan de Wes-
tersche mogendheden pas duidelijk,
welk een gevaarlijke tegenstander de
verslagen vijand van 19141918 weer
geworden was. Behalve aan een koorts
achtige bewapening om de achterstand
in te halen, werd eveneens hard gewerkt
om het oude omsingelingsplan van vóór
20 jaren weer ten uitvoer te leggen. Doch
Rusland heeft nooit zijn 4 millioen ver
geefs geofferde soldaten vergeten en
evenmin, dat het naast de overwinnaars
van 1918 het land was, dat in plaats van
mee te mogen deelen in de buit, heele
landstreken aan de nieuwe „droom van
zelfbeschikkingsrecht" moest offeren.
En daarom: in plaats van in te gaan
op de Engelsch-Fransche voorstellen, on
derhandelde het met Duitschland en
sloot het vlak voor het uitbreken van de
ze oorlog een niet-aanvalspact met dit
land. Daardoor gaf het een klap in het
gezicht van de geallieerde diplomaten,
zooals er in de geschiedenis nog geen
vermeld staat. Het verleende daardoor
Duitschland vrij spel tegen Polen en
hielp zelfs mee het neergeworpen slacht
offer de genadeslag toe te brengen.
Engeland probeert vergeefs Rus
land bang te maken voor Duitsch
land.
Maar Engeland heeft zijn droom van
een verbond met Rusland tegen Dutisch-
land nooit losgelaten. Tot op het laatste
oogenblik toe heeft het in pers en pro
paganda geprobeerd Rusland vrees aan
te jagen voor een overwinnend Duitsch
land, dat alsdan zich naar het Oosten
keeren zou. Doch dit alles heeft op Sta
lin niet de minste uitwerking gehad en
pas nog verklaarde de Minister Molotof,
dat het Duitsch Russische pact steunde
op degelijke overeenkomsten, die zouden
nagekomen worden. De Engelsche diplo
maten werd bijna de deur voor de neus
dichtgeworpen.
18 Augustus zal het honderd jaar geleden zijn, dat de dichter A.
C. W. Staring op 73-jarige leeftijd op zijn landgoed De Wilden-
borgh bij Lochem overleed. We geven hier een van zijn voortref
felijkste gedichten, getiteld „Herdenking".
Wij schuilden onder dropplend loover,= Ik zag haar aanen, diep bewogen,
Gedoken aan de plas;
De zwaluw glipte 't weivlak over.
En speelde om 't zilv'ren gras;
Een koeltjen blies, met geur belaan,
Het leven door de wilgenblaan.
't Werd stiller; 't groen liet at van
droppen;
Geen vogel zwierf meer om;
De daauw trok langs de heuveltoppen,
Waar achter 't westen glom;
Daar zong de Mei zijn avendhed!
Wij hoorden 't, en wij spraken niet.
Smolt ziel met ziel ineen.
O tooverblik dier minlijke oogen,
I Wier tlonkring op mij scheen
O zoet gelispel van dien mond,
Wiens adem de eerste kus verslond
1 Ons dekte vreedzaam wilgenloover;
1 De scheemring was voorbij;
J Het duister toog de velden over
En dralend rezen wij.
Leef lang in blij herdenken voort,
I Gewijde stond geheiligd oord
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiii
Frankrijk: van hartelijke bond
genoot en strijdmakker tot vij
and!
Hoe de verhouding met Frankrijk
zich ontwikkeld heeft ligt nog versch in
het geheugen. Van hartelijke bondge
noot werd het bijna vijand.
We kregen berichten over een landing
van Engelsche troepen in de Fransche
kolonie Kameroen. Op Madagaskar, een
Fransch eiland in de Indische Oceaan,
was iets dergelijks aan de gang en hoe
de verhouding van Engelsche en Fran
sche troepen in Syrië is, is nog altijd niet
opgeklaard. Men weet, dat daar door de
beide bondgenooten een legermacht van
enkele honderdduizenden soldaten was
bijeengebracht om te zijner tijd op het
geschikte oogenblik in te grijpen. Dit
zou dan gebeuren in samenwerking met
het Turksche leger, hetzij tegen de olie
bronnen van Rusland, hetzij tegen de
Balkan, in elk geval om de as-mogend
heden zooveel mogelijk schade te berok
kenen. Doch door het wegvallen van
Frankrijk en zijn koloniën, is deze leger
macht schaakmat gezet en tot nutteloos
heid veroordeeld.
Ook in Canada is het niet rustig.
Ook in Canada is het eenigszins roe
rig geworden. Engeland heeft de natio
nale trots van Frankrijk zwaar gewond
door zijn vloot in Oran aan te tasten en
nu schijnen alle Franschen dat de Engel-
schen zwaar aan te rekenen.
Canada is vroeger een Fransche ko
lonie geweest en nog is een vierde der
bevolking Fransch met een eigen taal.
Deze schijnen tegen Engeland partij te
kiezen en verzet aan te teekenen tegen
het werven van soldaten om voor En
geland te vechten.
Trachten de Zuid-Afrikaansche
boeren hun zelfstandigheid te her
overen?
Eenzelfde geval deed zich voor in
Zuid-Afrika, onder de Boeren. Ook daar
ziet waarschijnlijk een groot deel onzer
stamgenooten met leedvermaak naar de
tegenslagen van het Britsche Imperium.
Misschien leiden zij er uit af, dat de
laatste dagen van het trotsche Albion
geteld zijn. Zoo is het begrijpelijk, dat
de leider van de actie voor de volstrekte
onafhankelijkheid van Zuid-Afrika, ge
neraal Herzog, weer van zich doet spre
ken, het land in beroering komt en zich
verzet tegen de oorlog met Duitschland.
Wellicht zal het probeeren, zijn vroegere
onafhankelijkheid van voor 1900 weer
te verwerven. In 1914-18 is het mis
lukt. De nederlaag van Engeland zou de
heropstanding der Boeren beteekenen.
De voorspelling van de geschied
kundige Dr. Jan Romein.
Een geschiedkundige van naam, Dr.
Jan Romein, heeft reeds jaren geleden
geschreven, dat in de toekomstige oorlog
Engeland niet meer in staat zou zijn, zijn
rijk te verdedigen. De gebeurtenissen
schijnen hem in het gelijk te stellen.
Van alle kanten kraakt en wringt het
wereldrijk. De kans, dat het totaal ineen
zal storten, wordt met de dag grooter.
Maar Engeland geeft de strijd nog niet
op. en durft zelfs te zinspelen op een
aanstaande bevrijdingsaanval op het vas
teland. Kan daarvan werkelijk sprake
ziin? Of is het oorlogsverdwazing, die
deze gedachte heeft voortgebracht? Het
kan ook een wanhoopskreet zijn om de
eigenlijke toestand te verbergen?
Alleen reeds het feit, dat dit ernstig
onder het oog moet worden gezien,
geeft een idee van de wereldschokkende
gebeurtenissen, die wij sedert September
1939 hebben beleefd.
De noodwendige gevolgen daarvan
moeten door niemand worden onder
schat.
SPOEDIGE OVERNAME.
DIRECTE AFWIKKELING.
Een prachtig getuigschrift voor de
Onderl. Rundveeverz. „Texel" en vocxr de
Onderlinge Paarden verzekering D.E.L
H.H. Veehouders! wordt allen lid!
HERWONNEN LEVENSKRACHT.
Voor de R.K. Vereeniging tot bestrij
ding van de t.b.c., Herwonnen Levens
kracht wordt Zondag a.s. een collecte
gehouden. B. en W. hebben hiertoe reeds
toestemming verleend.
LEDIKANT GING DE VERKEERDE
KANT UIT.
Dat ledikant stond namelijk in het
magazijn van een Heldersche winkelier
Volgens de Heldersche Courant werd het
te zijnen nadeele op een slinksche manier
ontvreemd en toen naar de Texelsche
boot gebracht. Maar.de politie kreeg
daar kennis van en heeft het ledikant in
gepikt, toen het aan de boot werd aan
geboden. De ledikant-„kooper" zal er
wel meer van hooren.
FIETSPLAATJESCONTROLE BEGINT
PAS MET SEPTEMBER.
Zoo- talrijk als de bonnen zijn, zoo
schaarsch zijn de lichtpuntjes in deze
dagen, maar hier is er toch een:
Het aanmaken en verzenden van rij
wielplaatjes ondervindt dit jaar nogal
vertraging, met het gevolg, dat niet
iedereen zich bijtijds in het bezit van
zoo'n plaatje zal kunnen stellen. Intus
schen was de controle al ingezetDe
overheid heeft nu maar het kordaat be
sluit genomen deze controle op te schor
ten tot de volgende maand. Wie gewoon
lijk alleen maar in de zomermaanden
van zijn stalen ros gebruik maakt, zal
het dit jaar dus zonder belastingmerk
kunnen stellen. Alleen.volgend jaar
wordt het weer JuliAugustus en dan
zal het nieuwe plaatje toch niet langer
mogen ontbreken. Evenwelzoover
is het nog niet en voorloopig kunt ge uw
achterwiel oftewel rijksdaalder nog op
zak houden of anders besteden.
VOOR HOENDERLOO.
De stichting „Hoenderloo", waar ver
waarloosde jongens worden opgevoed,
hoopt in de week van 2631 Augustus
alhier een collecte te houden. Sinds 1851
heeft zij onder de misdeelde jeugd ge
werkt. Duizenden jongens hebben in de
inrichting ontvangen, wat het ouderlijk
gezin niet kon geven. Door opvoeding
en vakopleiding zijn zij op het leven
voorbereid. Nog altijd moet deze arbeid
voortgang hebben, ongeveer 390 jongens
zijn aan de Stichting toevertrouwd. He
laas wordt het werk belemmerd door
ernstige financieele zorgen. Daardoor is
deze bloempjescollecte noodzakelijk ge
worden. Moge een flink bedrag bijeenge
bracht worden tot steun van dit werk en
tot heil van de misdeelde jeugd.
Het collecte-comité:
Mevr. A. BOON, Oudeschild
Ds. N. J. VAN 'T HOOFT, De Waal
Ds. A. W KOK, Oosterend
Ds. J. PAPINEAU SALM, De Cocks-
dorp
Ds. F. VISSER, Den Burg
Ds. W. WESSELDIJK, Den Hoorn
Mede aanbevolen door:
Ds. K. T. GORTER, Den Burg
Ds. A. A. VAN DER LEER, O'end.
ZILVEREN PRIESTERFEEST
PASTOOR J. P. A. BRINKMAN.
In aansluiting op ons bericht in het
vorige nummer, laten we hier nog en
kele bijzonderheden volgen:
Pastoor Brinkman werd 1 Februari
1889 te Amsterdam geboren. Nadat hij
zijn studie aan het Klein-Seminarie Ha-
geveld te Voorhout en daarna aan het
Groot-Seminarie Warmond had voltooid,
werd hij 15 Augustus 1915 priester ge
wijd. Achtereenvolgens was Z.Eerw. ka
pelaan te Hoek van Holland, te Haar
lem en te Amsterdam. Sinds November
1935 verricht pastoor Brinkman in de
parochie Den Burg en het gedeelte van
Texel, dat hieronder ressorteert, zijn
herderlijke arbeid. Op velerlei gebied
was hij hier werkzaam. Zoo ontwierp hij
een plan voor de stichting van een R.K.
Rusthuis Ware geen oorlog uitgebroken,
het was zeker reeds ten uitvoer gebracht
De kerk werd inwendig gerestaureerd,
waarbij Z.Eerw leiding gaf. De organi
satie van de R.K. jeugd had zijn bijzon
dere belangstelling. Verscheidene R. K
corporaties beschouwen het als een groot
voorrecht, dat pastoor Brinkman haar
met zijn gewaardeerde adviezen terzijde
staat. Mede verdient vermelding de
steun, welke Z.Eerw. verleende bij de
oprichting van de z.g. Sociale Cursus
vanwege de R.K. Volksbond; pastoor
Brinkman is de ziel van deze instelling.
Levendig herinneren onze lezers zich
nog wel het ongeval op de Hoornderweg,
26 Januari 1.1., waarbij pastoor Brink
man zwaar gewond werd. Het was nogal
mistig en de met sneeuw bedekte wegen
waren glad. Daar kwam een militaire
auto aan; op het laatste nippertje werd
nog gepoogd een botsing te vermijden,
maar het was te laat. Aan borst en kaak
werd de pastoor deerlijk gekwetst. Ge
ruime tijd moest hij rust houden en een
paar weken moest hij nog in een zieken
huis te Amsterdam worden opgenomen
om een speciale behandeling te onder
gaan. Maar, al heeft het lang geduurd,
nu is al dat leed geleden. Pastoor Brink
man is nu de „oude" weer, altijd goed
gehumeurd, altijd opgewekt, altijd be
reid de behulpzame hand te bieden, waar
dat maar wordt gevraagd. Die opgewekt
heid heeft hem zelfs in de dagen kort na
het hem overkomen ongeval niet verla
ten. Welk een ruime plaats hij in veler
harten heeft ingenomen, bleek intus
schen op welsprekende wijze. De bewij
zen van medeleven waren zeer talrijk en
kwamen niet uit de kring van zijn pa
rochianen alleen. Stellig zal hem dit veel
voldoening hebben gegeven, daar hij er
immers altijd naar gestreefd heeft niet
tot eigen kring alleen zijn belangstelling,
zijn hulp, zijn vriendschap te bepalen.
Reden te meer om hier van waardeering
en dankbaarheid te getuigen.
Aan parochianen en alle anderen zal
gelegenheid worden gegeven tot het aan
bieden van gelukwenschen en wel in het
St.-Janshuis, morgen, Donderdag, des
middags van één tot twee uur.
HET NOORDEN.
VLASVERSCHEPING.
Men is begonnen met de verscheping
van de nieuwe oogst vlas. Een schip van
600 ton arriveerde alhier aan de loswal
om de volle vracht te laden. De vlas
oogst is over het algemeen goed. S.
VLUG NET LAGE PRIJS.
NIEUW MATERIAAL GROOTE PAPIER- EN LETTERKEUS.
Aanplakbiljetten.
Adreskaarten.
Bonboeken.
Briefkaarten.
Briefpapier.
Catalogussen.
Circulaires.
Convocaties.
Diploma's.
Doorschri jtboeken
Enveloppes.
Etiquettes.
Geboortekaarten.
Gr at linten.
Kwitanties.
Labels.
Ondertrouwkaarten
Programma's.
Plakadressen.
Prijskaarten
Prijslijsten.
Periodieken.
Prospectussen. f
Reglementen.
Rekeningen.
Raambiljetten.
Reclamecartons.
Reclamebiljetten.
Rouwcirculaires.
Rouwkaarten.
Strooibiljetten.
Toegangsbewijzen.
V erlovingskaarten
Visitekaarten.
Waschlijsten.
Winkelbonnen.