Voor net drukwerk, spoedig geleverd en billijk: Drukkerij Texelsche Courant
Deze week
IN NEDERLAND
De Wereld
IN KAART
De Internationale toestand
IN DE AFGELOOPEN WEEK
Het Portret
VAN DE WEEK
Er zijn in de afgeloopen week twee
nieuwe gebouwen van groote organisaties
in gebruik genomen, hoewel slechts een
ervan reeds nu aan zijn bestemming kon
worden overgegeven. Wij bedoelen de ge
bouwen van de K.L.M. te Den Haag en
van de A.V.R.O. te Hilversum. De K.L.M.
is door de omstandigheden tot volkomen
werkloosheid gedoemd en had dus geen
emplooi voor het groote gebouw, waarvan
precies een jaar voor den oorlog over
ons land de eerste steen werd gelegd
Het is nu verhuurd aan het Departement
van Sociale Zaken en Maandag j.l. daar
aan overgedragen met een rede in mineur
van den K.L.M.-directeur, den heer Ples-
man. Ieder goed Nederlander hoopt, dat
het spoedig zoo ver zal zijn, dat de K.L.M
haar vleugels weer zal kunnen uitslaan en
dat de trotsche vogels van onze nationale
-luchtvaartmaatschappij weer over alle lan
den en zeeen onze rood-wit-blauw-vlag
door de lucht zullen voeren. Het is den
heer Plesman van harte gegund.
De A.V.R.O., die eveneens reeds gerui-
men tijd voor den oorlog begon met haar
nieuwe studio-uitbreiding, is ten deze ge
lukkiger, al zal ook de radio pas weer haar
volle beteekenis in ons cultureele leven
Een verrekijker van bijzondere sterkte.
De uitvinder Dr. Luklesch uit Cleveland
voor het venster van zijn laboratorium met
zün nieuwe ultra-violette stralen-verre-
kijker,^ waarmee hi) meer dan 500 km
■ien kan.
(Foto Zander).
herkrijgen, wanneer vrediger tijd is aan
gebroken.
Geen loonsverlaging zonder goed
keuring.
Veel werknemers zullen met genoegen
kennis hebben genomen van de verorde
ning, volgens welke voortaan verlaging
van loonen en sarrissen met geoorloofd
zullen zijn zonder voorafgaande toestem
ming van het College van Rijksbemidde
laars. Ook de Opperbevelhebber van Land
en Zeemacht had reeds een dergelijk ver
bod uitgevaardigd, maar volgens zijn ver
ordening moest m voorkomende gevallen
de werknemer zich met een klacht tot de
daartoe aangewezen instanties wenden, in
dien zijn loon werd verlaagd. Dat kon
uiteraard aanleiding geven tot onaange
naamheden tusschen werkgever en werk
nemer. De zaak is nu omgekeerd. Indien
een werkgever tot loonsverlaging wenscht
over te gaan, moet hij daartoe tevoren een
verzoek indienen bij genoemd College en
hij krijgt de toestemming alleen indien hij
aannemelijk kan maken, dat de verlaging
met het oog op den toestand van zijn be
drijf noodzakelijk is en dat de wencnemer
de verlaging zonder bezwaar kan dx'agen.
Reeds eerder is bepaald, zooals men zich
zal herinneren, dat ontslag zonder toestem
ming ook niet mogelijk is. In beide gevallen
is de werkgever, die toch tot verlaging
van loon of ontslag overgaat zonder goed
keuring, strafbaar.
Cor van der Lugt-Melsert
heeft aan de pers iets verteld over het
komende tooneelseizoen en hij blijkt niet
al te pessimistisch te zijn in zijn verwach
tingen; hij gelooft cn wij hopen het gaarne
met hem, dat het publiek dezen winter
zich niet al te zeer zal laten afschrikken
door de verduistering en vooral wanneer
de schouwburgen goede en belangrijke
stukken brengen, er gaarne heen zullen
gaan Het beginuur der voorstellingen
wordt iets, maar niet te veel vroeger ge
steld, de pauze zal slechts een kwartier
duren en de veranderingen van de décors
zal men zoo snel mogelijk doen plaats heb
ben, door al welke maatregelen men ver
zekerd kan zijn, bijtijds naar huis te komen.
De heer Van der Lugt hoopt verschillende
nieuwe Nederlandsche tooneelwerken te
brengen en heeft oog voor de behoefte aan
niet te zware, luchtige stukken, naast goede
dramatische kunst. Ongetwijfeld staat aan
onze tooneelgezelschappen een winter te
wachten, die zeer veel extra mspanning
zal kosten, ook omdat de vervoergelegen-
heden beperkt zijn. Maar de energie heeft
onze tooneelspelers niet verlaten; het is te
hopen, dat, nu ook de bioscopen zeer be
perkt zijn in hun repertoire, onze landge-
nooten vooral het Nederlandsche tooneel
zullen steunen door druk bezoek.
Om 10 uur thuis
Dat ook voor ons land de oorlog nog lang
niet voorbij Is, merken wij dagelijks aan
de nieuwe verordeningen, die gewoonlijk
tevens nieuwe verboden beteekenen. Sinds
Maandag j.l. mag zich niemand in de kust
streek tusschen 10 uur 's avonds en 4 uur
's morgens buitenshuis begeven, met uit
zondering natuurlijk van de Duitsche weer
macht en een aantal functionarissen, zooals
politie, brandweer en luchtbescherming.
Van onze groote steden vallen Den Haag
en Rotterdam binnen de bedoelde strook,
zoodat daar het avondleven wel een ge-
voeligen klap heeft gekregen. Amsterdam
en Utrecht profiteeren van hun ligging en
mogen zij het in het donker blijven
uitgaan. Een tweede nieuwe verorde
ning schrijft voor, dat iedere Nederlander
boven 15 jaar na 1 October te allen tijde
voorzien moet zijn van een legitimatiebe
wijs met foto, handteekening, beroep,
woonplaats en handteekening van de in
stantie, die het heeft afgegeven.
Moderne Huidverzorging.
De huidverzorging is nog altijd een fac
tor, welke door velen wordt onderschat.
En toch ook de artsen constateeren dit
behoort zij wel degelijk bij onze licha
melijke gezondheid. Er zijn tal van crèmes
en poeders in den handel, die ons hierbij
goede diensten bewijzen. Eén ervan is het
Sulfodermpoeder, dat door zijn zwavelge-
halte een heilzame werking op de huid uit
oefent en haar ontdoet van de ontsierende
puistjes, porie-ver vettingen, enz. Het is
zacht geparfumeerd, werkt lang na en is
weer even gemakkelijk te verwijderen.
De Jaarbeurs rh
Voor de 43ste maal is te Utrecht de Jaar
beurs geopend, ditmaal wel onder zeer bij
zondere en moeilijke omstandigheden.
Hoewel uit den aard der zaak de omstan
digheden hun stempel op deze beurs heb
ben gezet, is zij niettemin ook nu weer een
bewijs van de energie van ons bedrijfs
leven, da niet bij de pakken neerzit, maar
actief wil staan tegenover de wereldge
beurtenissen. Nauurlijk ontbreken thans
vele buitenlandsche inzendingen, waardoor
het internationale karakter sterk heeft ge
leden en is de Duitsche deelneming van
grooter omvang dan vroeger. Bovendien
zijn in totaal 112 deelnemers, of ongeveer
10 in vergelijking met de vorige jaar
beurs uitgevallen. Het plan tot nieuwen
bouw van een complex op de plaats van de
oude Schouwburg, ligt geheel gereed, maar
moet blijven liggen tot de toekomst zal
hebben uitgewezen, in hoeverre het nog
uitvoerbaar is. In weerwil van allen tegen
slag maakt deze jaarbeurs echter een goed
figuur en het is verheugend, dat zij zoo
kort nadat ons geheele economische leven
door elkaar werd gesmeten, kon worden
geopend op een voet, waarover wij ons niet
behoeven te schamen.
Slachten zonder verdooving.
De dierenbeschermers en -liefhebbers
hebben ongetwijfeld met voldoening ken
nis genomen van de verordening, waarbij
het slachten van warmbloedige dieren zon-
CANADA.
Canada, het grootste dominion van het
Britsche wereldrijk, is grooter van opper
vlakte dan de Vereenigde Staten, maar
wordt door slechts 10% millioen menschen
bewoond (ongeveer een twaalfde van de
Vereenigde Staten). De rijkdom aan bodem
schatten maakt het echter tot de schat
kamer van Engeland. Canada staat no. 1
op de lijst der producten van nikkel, pla
tina, radium cn asbest. De derde of vierde
plaats heeft hei in de wereldproductie van
goud, koper, zink en lood. Canada is verder
de grootste tarwe-leverancier der wereld,
/'hans levert het aan Engeland ook ver
schillende grondstoffen voor de wapen
industrie en vliegtuigen.
Aan den anderen kant vormt Canada de
veroindingsschakel tusschen Groot-Brit-
tannië en de Vereenigde Staten, gelijk trou
wens reeds ten gevolge van de geogra
fische ligging de handelsbetrekkingen van
Canada met de V.S. nauwer zijn dan die
tot het moederland. In de jaren 1931-1937
heeft Canada 55 tot 60 van zijn invoer
uit de V.S. en slechts 16-24 uit het moe
derland betrokken. De uitvoer echter steeg
in dezelfde periode van Canada naar Enge
land van 27 op 38 die naar de Vereenig
de Staten daalde van 43 op 40
Ongeveer 30 der Canadeesche bevol
king is van Fransche afkomst en bij de
buitengewone vruchtbaarheid der Franco-
Canadeezen boerenfamilies met meer
dan 20 kinderen zijn in Quebec geen zeld
zaamheid is het niet onwaarschijnlijk,
dat over 30 40 jaar de bevolking in meer
derheid van Fransche afstamming zal zijn.
der voorafgaande verdooving is verboden
Reeds sinds 1893 is dit slachten zonder ver
dooving in Zwitserland verboden en daarna
zijn tal van andere landen gevolgd. Het is
nu eenmaal een noodzakelijkheid, dat dage
lijks over de geheele wereld tallooze dieren
voor de menschelijke consumptie worden
gedood. En nu er middelen zijn, om den
doodsstrijd zoo kort en pijnloos mogelijk
te maken, mogen die niet worden ver
waarloosd. Er zijn uitvoerige voorschriften
gepubliceerd over de wijze, waarop dit kan
geschieden en straffen worden tegen de
overtreding dezer voorschriften bedreigd.
Wij vertrouwen, dat deze straffen nimmei
zullen worden uitgesproken, omdat het
Nederlandsche volk zich aan de voor
schriften houden zal.
GIUSEPPE VERDI WORDT HERDACHT.
Mussolini heeft bevolen dat het terug-
keeren van den veertigsten sterfdag van
den grooten componist Giusseppe Verdi op
27 Januari van het komende jaar feestelijk
zal worden herdacht. De opera's van dezen
meester hebben bewezen een weergalooze
levenskracht te bezitten, welke zich thans
reeds heeft weten te handhaven. De vroege
opera „La Forza del Destino" (De macht
van het Noodlot), die na omwerking in
1861 tot nieuw leven werd gewekt, is ook
in de laatste jaren nog herhaaldelijk ten
gehoore gebracht Het beroemdste zijn de
opera's „Aida", „Traviata", „Troubadour"
en „Rigoletto"'. Ook „Othello", „Masken-
ball" en „Falstaff" zijn niet meer uit het
Europeesche speelplan weg te denken.
Zeer bekend is ook een groot „Requiem",
dat Verdi in 1874 schreef ter eere van den
gestorven dichter Manzoni en dat in
typisch Italiaanschen stijl het religieuze
thema behandelt.
:GROENIANO
yuKON
NOORD WEST - Tf RRITORIËN
BRITSCH
kOlUMBIA
AIBIRTA
,'sASKAT-
\Vancouv«r\ ,'CHEWAN
MANITOBA
ONTARIO
.A-t/TlT/jg/gi
Moeten de heftige luchtaanvallen, waar
aan thans met name de Engelsche hoofd
stad blootstaat, worden beschouwd als een
bewijs, dat de beslissende phase in den
strijd is ingetreden Er zijn nog andere
verschijnselen, die er op wijzen; maar het is
evenzeer mogelijk, dat de Duitsche leger
leiding er de voorkeur aan geeft om En
geland door langzaam uithongeren op de
knieën te dwingen. Ook volgens de jongste
berichten immers blijkt weer dat de enkele
weken gele'den door Duitschland gepro
clameerde algeheele blokkade van Groot-
Brittannie geheel aan de gestelde verwach
tingen voldoet, zoodat hiervan uiteindelijk
het resultaat zal moeten zijn, dat Engeland
voor den overmachtigen tegenstander
capituleert. Toch kan men met goed recht
in de steeds intensiever en talrijker wor
dende aanvallen van de Duitsche bombar
dementstoestellen op Engeland een vrij
zeker teeken zien, dat Duitschland aan een
zoo spoedig mogelijke oplossing de voor
keur zal geven, waarmede Europa uit een
benauwden droom kan worden geholpen.
Hoe bedenkelijk de toestand voor Enge
land is, al wordt dat van officieele Brit
sche zijde natuurlijk niet toegegeven, kan
men indirect afleiden uit de daden van de
Engelsche regeering. De steunpunten in de
wereldzeeën, waaraan Groot-Brittannië
steeds zooveel macht ontleende, heeft het
voor een gedeelte verpacht aan de Ver
eenigde Staten, die in ruil daarvoor hebben
goéd gevonden vijftig torpedojagers aan
Engeland af te staan. Engeland is zelfs nog
verder gegaan, want volgens een nota van
de V.S. aan alle andere Amerikaansche
republieken zullen de verkregen vloot- en
luchtbases op den grondslag van weder-
zijdsche verdediging van het Westelijk half-
ïond ter beschikking van deze republie
ken staan. Dit alles klinkt zeer bedenkelijk.
Het kan niet worden ontkend, dat Ame
rika door een en ander een grooten stap
heeft gedaan in de richting van daadwer
kelijke deelneming aan den oorlog.
Wat het wetsontwerp voor den dienst
plicht betrefthet Huis van Afgevaardig
den heeft dit met 263 tegen 149 stemmen
aangenomen; tevoren was, ondanks hefti-
gen tegenstand der regeeringsaanhangers
met 207 tegen 200 stemmen een aanvul
lende clausule goedgekeurd, waarbij de in
voering van den dienstplicht 60 dagen
moet worden uitgesteld, gedurende welken
tijd getracht zal worden de voor het leger
der V.S. noodige 400.000 man langs den
weg van vrijwillige recruteering aan te
werven. Aangezien de door het Huis van
Afgevaardigden aangenomen vorm af
wijkt van dien, welken de Senaat heeft
aangenomen, zal nu eerst een poging wor
den gedaan om deze twee vormen met
elkander in overeenstemming te brengen.
In het Zuid-Oosten van Europa voltrek
ken zich de veranderingen snel. De nieuwe
granzen, getrokken door de scheidsrechter
lijke uitspraak van We enen door Von
Ribbentrop en Ciano, hebber^ thans reeds
gevolgen van beteekenis gehad. In Roe
menië heeft men een ernstige crisis door
gemaakt, die thans opgeheven is door het
aftreden van Koning Carol, die hiermede
zijn tweede en hoogst waarschijnlijk laat
ste ambtsperiode heeft besloten. Hij deed
afstand ten gunste van zijn zoon Michael,
Ook in Kopenhagen trekt de Duitsche wacht met muziek op.
(Foto Ass. Press).
die reeds den eed van trouw heeft afge
legd. Generaal Antonescu is benoemd tot
„leider van den staat". Hij heeft van zijn,
hem nog door koning Carol gegeven, ver
strekkende volmachten gebruik gemaakt,
om terstond na de troonwisseling ver
scheidene hooggeplaatste personen, onder
wie generaals, die getracht hadden den
koning te misleiden, te doen arresteeren
Inmiddels is koning Carol naar het buiten
land vertrokken, evenals verschillende
hooggeplaatste persoonlijkheden. De toe
komst zal leeren hoe de jonge koning van
Roemenië zijn taak zal opvatten. Zijn jeug
digen leeftijd in aanmerking genomen
hij is eerst negentien jaar kan men ver
wachten dat voorloopig de eigenlijke macht
berust b(j den „leider van den staat".
De overeenkomst tusschen Roemenië en
Bulgarije is thans in kannen en kruiken.
Krachtens deze overeenkomst staat Roe
menië het geheele gebied der Zuidelijke
Dobroedsja met de grenzen van 1912 af.
De voorwaarden van de overeenkomst lui
den als volgt
1. Onmiddellijk na de ratificatie zullen
militaire grensafbakeningscommissies Bul-
gaarsche in samenwerking met Roemeen-
sche commissies de nieuwe grens nauw
keurig vastleggen.
2. Op 15 September komen de vertegen
woordigers van de civiele autoriteiten in
de Dobroedsja voor het bezetten van de
staats- en openbare gebouwen.
3. Op 20 September zullen Bulgaarsche
troepen de grens overschrijden en binnen
tien dagen het gebied van de Zuidelijke
Dobroedsja bezetten.
4. Binnen drie maanden na de ratificatie
van de overeenkomst zal de voorgeschre
ven verhuizing van de Roemeensche be
volkingsgroepen van de Zuidelijke Do
broedsja en van de Bulgaarsche bevol
kingsgroepen van de Noordelijke Do
broedsja voltooid zijn.
5. Voor de overige bevolking in andere
gebieden van beide landen is een termijn
van een jaar bepaald voor vrijwillige ver
huizing.
6. De Bulgaarsche staat verplicht zich,
binnen twee begrootingsjaren een bedrag
in lei te betalen, overeenkomende met 450
millioen lewa.
7. De Roemeensche staat verplicht zich,
de Bulgaren in de Noordelijke en Zuide
lijke Dobroedsja voor alle inningen en in
beslagnemingen schadeloos te stellen.
Gemengde commissies zullen zorgen voor
de tenuitvoerlegging van deze overeen
komst.
De onderhandelingen tusschen Frankrijk
en Japan over Indo-China loopen minder
glad van stapel. Verschillende geruchten
doen de ronde over wrijvingen en inciden
ten, waarvan de juistheid moeilijk is vast
te stellen, lntusschen verklaart de regee
ring te Vichy, dat de besprekingen te Tokio
tusschen den Franschen ambassadeur
Henry en den Japanschen minister van
Buitenlandsche Zaken, Matsoeoka, zijn ge
paard gegaan met besprekingen, die in
Indo-China tusschen admiraal Decoux en
generaal Nisjihara gevoerd zijn. Laatstge
noemde bestudeert te Hanoi de eventueele
uitvoeringsbepalingen betreffende de kwes
ties, die eerst te Tokio langs diplomatieken
weg onder de oogen zijn gezien.
DONKERE DAGEN.
Niet alleen in figuurlijken zin, ook let
terlijk gaan wij donkere dagen tegemoet,
nu de herfst en daarna de winter nadert
Ook vroeger, voor den oorlog waren wij
gewoon, te spreken van de „donkere dagen
vóór Kerstmis", maar dan bedoelden wij
daarmee alleen de laatste weken voor het
eind van het jaar, waarin de kortste dag
viel. Wij merken nu reeds, dus veel eerdei
dan vroeger, dat de dagen beginnen te
korten.
Maar toen viel die donkerte samen met
gezelligheid. Want ondanks het vroege
ondergaan van de zon, waren onze straten
helder verlicht door de uitstraling van de
winkels, die al hun best deden, de aan
dacht van den voorbijganger te trekken
met alle middelen van de moderne verlich
tingstechniek.
Zooals gezegd, dit alles behoort nu
voor hoe lang, weet niemand, maar in ieder
geval voorloopig tot het verleden.
We kunnen nu niet anders doen, dan de
noodzakelijkheid aanvaarden en, al ver
spreiden we in onze omgeving ook nog zoo
graag veel licht, mee werken, om de
wereld zoo donker mogelijk te maken. Je
kunt iemand, die met zijn broodbons niet
rond komt, er een paar van jezelf geven,
om hem te helpen en daar is niets tegen,
een beetje licht in letterlijken zin, kun je
hem niet verschaffen, al heb je ook nog
zooveel medelijden met den stakker, die in
het donker moet rondtobben.
Menigeen bereidt zich erop voor, dezen
winter des avonds thuis door te brengen en
och, voor velen zal dat niet kwaad zijn.
Wij zijn vaak zoo uithuizig geworden, dat
wij niet eens meer waardeeren, wat een
gezellig huis ons kan bieden. En menige
huisvader wordt wellicht op deze manier
nog iets meer voor zijn huisgenooten dan
de man, die des Zaterdags een deel van zijn
loon aan moeder geeft.
Maar dat neemt niet weg, dat we toch
ook wel een goed woord zouden willen zeg
gen over het uitgaan, ook' dezen winter.
Café's, restaurants, schouwburgen en
andere gelegenheden voor verstrooiing en
amusement, hebben in onze maatschappij
eer taak te vervullen. De boog kan
niet altijd gespannen zijn en wij moeten
vooral nu oppassen, niet te verkniezen en
te versomberen, door altijd maar onafge
broken te denken aan den oorlog en het
vele, wat die ons ontnomen heeft.
Wij pleiten daarmee allerminst voor uit
bundigheid en brooddronkenheid. Dat wij
wij ons wat ingetogener dan anders zullen
gedragen, behoeft eigenlijk niet te worden
gezegd. Maar wel moeten wij trachten,
ook nu onze vaste gewoonten trouw te
blijven. Wie bijvoorbeeld eens per week
gewoon was uit te gaan, doe dat ook in de
toekomst. Wie „in de stad" ging eten,
blijve die gewoonte getrouw. Dat is een
economisch belang van degenen, die daar
van moeten bestaan en een moreel belang
voor ons zelf. Het enorme aantal men
schen. dat leeft van ons uitgaan, ook
de tooneelkunstenaars en musici, heeft
recht op onzen steun, die slechts hoeft te
bestaan in het trouw blijven aan onze
gewoonten.
De duisternis behoeft ons daarvan niet
af te houden. Zij is maar zelden een vol
komen verhindering, ons op straat te be
geven Zij is met zoo erg, als zij lijkt, voor
dat men haar heeft leeren kennen en geeft
een nieuwe bekoring aan onze straten en
pleinen. En zij vestigt op heldere avonden
onze aandacht meer dan vroeger op den
sterrenhemel boven ons hoofd, waarvan de
dichteres heeft gezongen „O, de heilige,
onsterflijke sterren, hoog boven mijn ster
felijk hoofd
KONING MICHAEL I.
Het zal weinig of nooit zijn voor
gekomen, dat een jongeman van 19
jaar reeds voor de tweede maal
koning wordt. En of het lot van
Koning Michaël I, die nu vöor de
tweede maal zijn vader opvolgt, be
nijdenswaardig is, valt te betwijfelen;
om m een rumoerigen tijd als deze
en in een rumoerig land als Roeme
nië de verantwoordelijkheid van de
koningskroon te dragen, die een man
als Carol II te zwaar blijkt geworden
te zijn, moet een weinig begeerlijk
lot zijn. En of deze positie aange
namer wordt, doordat hij naast den
staatsleider Antonescu staat, is de
vraag. De toekomst zal leeren, in
hoeverre de jonge koning zelfstan
digheid zal toonen. Het toont een
hooge opvatting van zijn taak, dat
hij onmiddellijk zijn moeder heeft
laten overkomen.
Koning Michaël I van Roemenië is
25 Ocober 1921 geboren als zoon van
den toenmaligen kroonprins Carol en
prinses Helena van Griekenland.
Prins Carol werd op 4 Januari 1926
door het parlement gedwongen, af
stand te doen van zijn rechten als
troonopvolger en toen 20 Juli 1926
koning Ferdinand I stierf, besteeg
Michaël den troon, onder een regent
schap, waarvan zijn oom Prins Niko-
iaas deel uitmaakte. 8 Juni 1930 be
steeg echter koning Carol II op
nieuw den troon, dien hij nu aan zijn
zoon heeft overgedragen.
vy