TEXELSCHE COURANT
AAN DE VOORAVOND.
3ste Jaargang
Woensdag 4 December 1940
No. 5503
rexelsche Berichten
Regeerings
Mengvoeders
door-rookpijp
DE NIEUWE TEXELSCHE COURANT
MELKW0L EN CELWOL.
OP DE GREBBEBERG
Een gewaardeerd
Sint Nicolaascadeau is een
50 cent per stuk.
Sig. Mag. „Mooi Texel"
Uitgave
N. V. Boekhandel en Drukkerij
r. h. Langeveld en De Rooij
Jen Burg Telefoon II
IS SINDS 1 JULI 1930
IN DIT BLAD OPGENOMEN.
5 VERTENTIES12 cent per regel;
minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deedig tarief voor neringdoenden.
ÏXELAARTJES: 48 ct. (4 regels, ge
heel met kleine letters gezet, hoogstens
vier; vooruit betaald).
30NNEMENTEN: f 0.75 per kwartaal;
buiten Den Burg f 1.losse nrs. 4 ct.
ISTREKENING no. 652.
JOGWATER (ter reede van Texel v.m.)
(nam. ongeveer een half uur later.)
5 6 7 8 9 10 Dec
35 1,06 1,56 2,54 3.59 5.06 6,16
OP 4 DEC. LICHT OP VOOR
RIJWIELEN en RIJTUIGEN 6 01
||||||iiiiiiiiiiiiiiiniiiniiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiii«iiiiiiniiiiiiuuiiiHiiiiii>iillllll
HUI GEMEENTE TEXEL.
jllllliiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiniiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllll
UITREIKING BRANDSTOFBONNEN.
voor verbruikers met meer dan 25
nheden groepen B, C en D en groep E.
|De Burgemeester van Texel brengt ter
Innis van belanghebbenden, dat op
mensdag 4 December a.s. des morgens
an 9 tot 1 uur in het Distributielokaal
an de Nieuwstraat zitting zal worden
houden voor het uitreiken van bonnen
or vaste brandstoffen ten behoeve van
oepen B, C en D (verbruikers van
2CT dan 25 eenheden) en groep E (klein
dustrie). Tot bovengenoemde groepen
hooren zij, aan wie indertijd een iden-
eitskaart vaste brandstoffen is uitge-
ïkt. Opdat de uitreiking vlot zal ver-
Dpen, worden verwacht, zij wier ge-
achtsnaam begint met een der letters
A tot en metG tusschen 9lü uur
H tot en met R tusschen 1U11 uur
S tot en met W tusschen 1112 uur
IJ tot en met Z tusschen 121 uur.
De identiteitskaart voor vaste brand-
ffen behoort te worden medegebracht,
t is niet noodzakelijk dat men persoon-
k komt. Ook een ander meerderjarig
soon kan de bonnen in ontvangst ne
en.
Texel, 28 November 1940.
Het Hoofd van de Distributiedienst,
KAMP.
Speldjes
Collecte
f 113,60
f 274,54
26,—
15.05
16,80
28,10
23,20
57,89
30,—
21,79
29,40
28,40
22,60
22,25
16,40
22,36
f 278,
f470,38
ENOEMD TOT BESTELLER.
Met ingang van 30 November is de
ler A. J. Huisman, arbeider in tijdelijke
ienst bij de P.T.T. alhier, benoemd tot
^steller.
prkENGST collecte
WINTERHULP NEDERLAND.
29 en 30 November 1940.
'en Burg
e Cocksdorp
ierland
Hoorn
Koog
osterend
udeschild
Waal
In totaal verkocht 1390 speldjes.
Aangezien de juiste verkoop-opbrengst
m de speldjes niet in alle wijken pre
es is verantwoord, werd als totaal-cij-
r voor de opbrengst der molentjes ge
•men 1390 maal f 0,20 of f278.—
In totaal is op Texel ingezameld
[748,38.
|NZE KNIPSELDIENST
Dienstbetoon aan onze abonné's
Sinds jaren zijn we gewoon aan abon-
die zich voor bepaalde onderwer-
•n interesseeren, knipsels toe te zen-
'n, wanneer we bij het lezen van de
[entallen couranten en tijdschriften
elke ons iedere week onder het oog ko-
artikelen of berichten daarom-
ent aantroffen. De een interesseert zich
tor de bijenteelt, de ander stelt belang
alles, wat molens betreft; no. 3 legt
verzameling aan van postzegelnieuws,
4 maakt studie van scheepsbouw, no.
vraagt toezending van verslagen van
vieravonden, terwijl no. 6. artikelen en
richten over oudheidkundige opgravin
tn in ons land op "s stelt; no 7 vraagt
'euws over fotografie, no. 8 over hout-
ijkunst, enz., enz., enz. We doen maar
en greep.
Gaarne vestigen we op deze .service"
°g eens de aandacht. Er gaan dagelijks
o? heel wat kranten de prullenmand
'et artikelen, welke voor ons blad niet
aé merking komen, maar waarvoor
?ze of gene lezer zeker belangstelling
'u hebben.
k i briefkaartje aan onze redactie en
*j plaatsen ook uw naam en adres oo
verzendlijst voor onze kostelooze-
"üpseldienst.
BEVORDERD TOT MONTEUR.
De heer G. Broers, is een dezer dagen
van vakwerkman PTT le klas bevorderd
tot Monteur.
DE WAAL.
KERKNIEUWS
Bij de Zondag in de Ned. Herv. kerk
gehouden stemming voor ouderling en
diaken werden de aftredende heeren P.
Former en A. S. Kikkert herkozen. Ook
de aftredende notabelen J. Plaatsman en
P. Broekman werden herkozen. Allen na
men hun benoeming aan.
gefabriceerd in
BERTELS' OLIEFABRIEKEN N.V.
Amsterdam-O.
Verkrijgbaar bijt
Firma A. LANGEVELD Pz. - DEN BURG
mmmi
LANDBOUW VEETEELT
jjjjjiiinmin
DE NIEUWE PACHTWET.
In de Tex. Courant van 16 Nov. '40
is behandeld art 6 der nieuwe pachtwet.
Dit betrof de pachtovereenkomsten, wel
ke vóór 1 Nov. '38 mondeling waren aan
gegaan. Een nadere wijziging van art 6
zou binnenkort ingevoerd worden. Deze
zegt nu, dat elk der partijen het recht
heeft van de wederpartij een schriftelijk;
contract te eischen. Binnen een maand
dient dan met tusschenkomst van de in
pachtzaken bevoegde rechter een schrif
telijk contract tot stand te komen. Eerst
dan is het nieuwe recht van art. 611
van kracht.
Een verzoek tot schriftelijke vastleg
ging van de overeenkomsten gesloten na
31 October '38, doch vóór de in werking
treding van dit beslit, kan uitsluitend
vóór 1 Mei '41 worden gedaan. De rech
ter legt de overeenkomst in overleg met
de partijen vast, of spreekt de nietigheid
daarvan uit en regelt eventueel de ge
volgen daarvan.
Het vervreemden van landbouw
gronden.
In aansluiting op de nieuwe pachtwet
is op 3 Dec. '40 een besluit van de De
partementen van kracht geworden met
betrekking tot het vervreemden van
landbouwgronden
Het doel van dit besluit is de boeren
stand in deze moeilijke tijden gezond te
houden en niet het slachtoffer te doen
worden van de gestadige stijging van de
prijzen van de landbouwgronden.
Om dit doel te bereiken wordt iedere
eigendomsoverdracht van een stuk land
bouwgrond (verkoop, ruil, schenking,
executie of openbare verkoop) aan een
vergunning onderworpen. Deze wordt
slechts afgegeven, als de verkoopspriis
niet hooger is dan het prijsniveau van
1939 en de nieuwe eigenaar een zelf ver
bouwende boer is. Hierdoor worden dus
met-boeren als nieuwe eigenaren van
landbouwgrond uitgesloten.
Bovehdien mogen de eigendomsveran
deringen de algemeene en bijzondere be
langen van de landbouw niet schaden.
Hierdoor wordt een verbrokkeling van
bedrijven door verkoopingen van vitale
gedeelten verhinderd, want door zulke
gedeeltelijke verkoopingen worden de be
langen van het betrokken bedrijf ernstig
benadeeld.
Daar een te starre uitvoering van deze
bepalingen in de begintijd niet in het
algemeen belang geacht kunnen worden,
zijn uitzonderingen toegelaten.
Om vast te kunnen stellen of een stuk
land landbouwgrond is of niet, moet een
notaris een verklaring hieromtrent af
leggen. Slechts door middel van deze
verklaring kan aan de pachtbureau's
vergunning gevraagd worden om de ei
gendomsoverdracht te doen plaats heb
ben. Om ontduikingen te voorkomen zijn
strafbepalingen (max. hechtenis 1 jaar;
geldboete tienduizend gulden) opgeno
men, de gronden, die zonder vergunning
overgedragen worden, kunnen in beslag
genomen worden.
Met inschakeling der pachtbureau's
die reeds 2 jaren ervaring hebben opge
daan, niet de behandeling van pachtover
eenkomsten, zal de landbouwstand ge
diend zijn. FRED. v.d. M.
llllllllllllliilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUllllllllllllllllllllll
llllllllllll TER OVERDENKING.
Illllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllll
CONSTRUEEREN, NIET CRITISEEREN.
Put u niet uit in argumenten om ie
mand te overtuigen, dat hij het bij hel
verkeerde eind heeft; hij wil niet over
tuigd worden. Wat hij verdedigt, zijn
niet zoozeer de denkbeelden, die hem
vervullen, als wel het feit, dat hij er van
vervuld is. Zou u er in slagen hem die
denkbeelden te ontnemen, dan zou bij
he meen leegte ontstaan. Dat is wat hij
niet wil
Het beste middel tegen een verkeerd
denkbeeld is een beter denkbeeld. Het
beste middel tegen een halve waarheid
is de volle waarheid.
O, hoort haar eens zingen, de zonnige jeugd.
Het lied van het blijde verlangen.
Hoe tintelt hun oog reeds bij voorbaat van vreugd,
Hoe kleurt er de blos reeds de wangen.
Nog één nachtje slapen, zoo klinkt het in koor,
Want morgen, ja dctn zal het wezen.
Nog één nachtje slapen, hoe komen we 'm door
Dat staat in die oogen te lezen.
Ze hebben hun lijstje reeds samnvgesteld,
Toen zij daar verscheidene uren.
Niet denkende aan het beroodigde geld,
De winkels in stonden te gluren.
Die spoortrein was leuk, ja die moest er vast op,
Maar toch was een vliegtuig ook „reuze".
Een keukenfornuisje, een slapende pop
Och, menschen, wat was er een keuze.
Maar straks, als de kleuters naar bed zijn gebracht,
En reeds van de kindervriend droomen,
Dan wordt er door vader en moeder heel zacht
Het lijstje onder handen genomen.
Het potlooddat komt er al gauw bij te pas,
Wijl 't anders niet uit valt te visschen.
D i kan blijven staan, maar door d a t moet een kras,
En dat kan men ook nog wel missen.
Zoo wordt overwogen, gerekend, gepraat
Het gevendat baart eenmaal zorgen.
Maar als dan het uur van ontwaken straks slaat,
Bij d' aanvang van scheem'rige morgen;
Dan is het al vreugde, al blijdschap, al licht.
Dan zien we geen nacht meer of duister.
Dan straalt s< Ichts de zon van het kindergezicht
Met nooit te verduisteren luister.
NIEUWE PERSPECTIEVEN.
In verband met de groote voorraden
wol en katoen, die altijd in ons land aan
wezig waren, produceerde het groote
concern, de A.K.U., gevestigd in Arnhem,
en Ede, bijna uitsluitend kunstzijde. De
vervaardiging van andere producten
kreeg weinig kans; om die productie loo-
nend te maken zou de wolprijs op hooger
peil moeten komen. Maar de oorlogstoe
stand bracht hierin groote verandering.
De aanvoer van wol en katoen ondervond
groote moeilijkheden en de wolprijs steeg
sterk. Hierdoor kwam thans de productie
van vervangingsartikelen in de volle be
langstelling te staan. Men wil hieraan 'n
uitbreiding geven en wel op zoo groote
schaal, dat ze voor de Nederlandsche in
dustrie en landbouw van groote betee-
kenis moet worden geacht.
Melk wol.
Op bescheiden wijze was de A.K.U.
Juli '37 met de productie van meikwol be
gonnen. Uit magere melk werd, door een
stollingsproces, de textielcaseïne verkre
gen. Door de groote hoeveelheid magere
melk was de productie van caseïne te
groot; het overschot werd geexporteerd.
(in 1938 ruim 2 mill. kg.). Dit zal men nu
zelf gaan gebruiken. Bij melkwol zal
men evenwel niet direct aan een produc
tie op groote schaal mogen denken, ge
lijk de heer A. H. L. Ens, dir. van de C.Z.
.Eendracht" reeds in de Tex. Courant
van 7 Mei '38 op duidelijke wijze uiteen
zette. Hiervoor zouden zeer groote hoe
veelheden magere melk noodig zijn (de
verhouding tusschen de ondermelk en de
daaruit verkregen caseïne is ruim 30:1).
De regeering zal tenslotte moeten bepa
len, welk belang moet voorgaan, dat der
voedselvoorziening of dat der textiel-in-
dustrie.
Cehvol.
In 1935 is door de A.K.U. met de pro
ductie van celwol begonnen. Uit de vis
cose ontstaat een gespannen vezel, die als
cel(lulose) vezel aangeduid wordt. In 1937
heeft men deze productie gestaakt, omdat
ze op groote schaal alleen loonend was.
Hierdoor zou men het meeste moeten
gaan exporteeren, hetgeen men te riskant
vond. De schaarschte aan textielstoffen
werd thans de prikkel om deze productie
op groote schaal te beginnen. Duitschland
Japan en Italië hadden reeds het voor
beeld gegeven. Dit product werd eerst
alleen in de katoenindustrie gebruikt
maar door het te vermengen met wol,
werd het ook voor de wolindustrie van
groote beteekenis. Door de groote pro
ductie kwam aan de grondstof, cellu
lose, een groot gebrek. Door Nederland
werd deze grondstof, houtcellulose, voor
namelijk uit Scandinavië betrokken; ze
werd eveneens ten behoeve van de be
staande kunstzijde-industrie gebruikt.
Men wil thans inplaats hiervan stroo
gaan gebruiken. In ons land kunnen de
boeren geen voldoende emplooi vinden
voor het aanwezige stroo (alleen ge
vraagd door strookarton- en papierfa
brieken). Door deze nieuwe en zeer be
langrijke vraag van de zijde der stroo-
cellulosefabrieken zouden de boeren dus
zeer gediend zijn Tevens beteekent dit
voor de A.K.U. een versteviging van
grondstoffenvoorziening van haar kunst
zijdefabrieken. Om niet afhankelijk te
zijn van grondstoffen, zal de A.K.U. naast
een nieuwe celvezelfabriek ook een stroo
cellulosefabriek stichten. De fabrieken
zullen grooter worden dan de bestaande
in Arnhem en Ede tezamen en een bedrag
vorderen van circa f 32 mill. De bouw zal
ruim IV2 jaar in beslag nemen. De on
derneming zal gevestigd worden waar
stroo verbouwd wordt (nieuwe IJsel-
meerpolder?) en in de nabijheid van
water.
Na de oorlog..
Wanneer deze nieuwe industrie zich
eenmaal gevestigd heeft en we daarna
weer tot normale tijden mogen zijn te
ruggekeerd, zal deze nieuwe industrie
wanneer de concurrentie van de natuur-
wol weer optreedt, haar bestaansmoge
lijkheid moeten bewijzen. Doch hiervoor
geeft Amerika reeds een aanwijzing;
Amerika, dat ruimschoots over grondstof
beschikt, verbruikte in 1939 45 mii-»
lioen kg, celwol, waarvan nog slechts de
helft in het land zelf kon worden gepro
duceerd. Daarom heeft men gemeend, dat
geen noemenswaardige risico's meer in de
weg staan om de nieuwe industrie op
groote schaal te beginnen.
Fred van der M.
WINTERHULP NEDERLAND.
Afd. Texel.
De PI. Directeur W.H.N. te Texel
dankt allen, die hebben meegewerkt
aan de verkoop van speldjes en de
geldinzameling van 2730 Novem
ber j. 1. voor de W. H. N. voor
hun gave en steun.
In het bijzonder gaat zijn erken
telijkheid uit naar de plaatselijke
Commissies en de heeren en dames,
die als collectant zijn opgetreden.
Aan de wijze waarop gewerkt is,
zal het zeker te danken zijn, dat
ook onder de huidige tijdsomstan
digheden een bedrag van bijna
f750 is bijeengebracht; elders inde
Texelsche Courant vindt de belang
stellende lezer een specificatie van
genoemd bedrag.
Met een aanbeveling van het
Winterhulpwerk in aller sympa
thie, ook voor de toekomst, moge
besloten worden met een herhaald,
allerzijdsch
HARTELIJK DANK.
Den Burg, 2 December 1940.
De PI. Directeur van de W.H.N.
te Texel,
KAMP.
Illllliiiiiiiiillllllilllllilll^
SPORT
||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|N
TEX. BOYS-NIEUWS.
Zondag scheen ons 2e een nederlaag
van 20 in ontvangst te moeten nemen,
doch in de laatste 2 min. wist men ge
lijk (22) te maken.
Om half drie waren maar 9 spelers
aanwezig, doch Nic. en Jan toonden zich
als steeds paraat en maakte ons elftal
volledig. Leek eerst onze voorhoede ster
ker dan die van Texel, doelpunten bleven
uit. Wanneer Wim op de linksbuiten
plaats meer in het spel was betrokken,
had men zeker een gunstiger resultaat
mogen boeken.
Van deze speler zag men een uitste
kende bal gespeeld, doch de midvoor
trok zich veel tc veel terug en zoo bleven
doelpunten uit. De verdediging was goed,
terwijl Piet tusschen de palen een pracht-
partij heeft gespeeld. Zeker zal het zoo
komen, wanneer hij zoo doorgaat, dat hij
Jaap in het eerste kan vervangen. Het
zal zeker goed zijn, dat alle spelers aan
de Zaterdagavond denken. Het zal ieder
te pas komen Iedere voetballer behoort
te trainen. A.s. Zondag de adspiranten in
tuig. Neem goede nota van de krant Za
terdag. M.
Fragment uit: Tusschen vuur en
Ijzer", door H. van Heer de. De
eerlijkeeenvoudige geschiede
nis van vier dagen harde strijd
op de Grebbe-bergvan de we
ken, in krijgsgevangenschap
doorgebracht en van de blijde te
rugkeer in het vaderland. Geb.
f 1,90 (180 blz.)
In het notarishuis te Rhenen.
Ons bureau is gevestigd in de woning
van de notaris, vlak bij het viaduct te
Rhenen. De officieren zitten in de werk
kamer van de notaris, wij, de sergean
ten, de gasonderofficieren en enkele
wachtmeesters van de 6-veld zitten in 't
notariskantoor. De ordonnansen en
hoornblazers hebben we ondergebracht
in de serre van het huis.
's Middags om een uur komen de koks
op de bakfiets binnenrijden met een
groote ketel capucijners met spek. In
eens voel ik. dat ik sedert de vorige
avond (daags voor het uitbreken van de
oorlog) niet gegeten heb. Het is vreemd,
dat je in de oorlog zoo lang zonder eten
n slaap kunt.
De luitenant roept mij van de telefoon
weg.
Zeg, probeer eens wat borden en
vorken te vinden.
Ik scharrel in het vreemde huis rond
en vind een tafellaken, borden van een
prachtig servies en lepels en vorken van
zwaar zilver. Met dit alles dek ik de ta
fel voor de vier officieren en ik schep
ieder een bord grauwe erwten op.
Ook wij zelf eten van zoo'n prachtig
bord en met het zware zilver. Na de
maaltijd probeeren we de boel nog af te
wasschen, maar warm water kunnen we
niet krijgen, omdat het gas is afgesloten.
Ik zet de vuile borden weer netjes in. de
kast en de lepels en vorken in het buf
fet. Het is oorlog Dat komt allemaal niet
zoo precies.
Op zoek naar slaapgelegenheid.
's Middags krijg ik opdracht in de
omgeving van onze commandopost slaap
gelegenheid voor de nacht te zoeken, om
dat in het notarishuis voor allen geen
plaats is. Dat is een wonderlijke opdracht
geweest. Daarvoor moeten we in ver
schillende huizen, waarvan de bewoners
geëvacueerd zijn, binnendringen. Een
collega gaat met me mee en eerst gaan
we naar een groot hotel, want daar heb
ben we de meeste kans iets te vinden.
Wat doet het eigenaardig aan, in huizen
tev komen, waar de bewoners zoo uitge
stapt zijn. Op de tafel staat nog een ge
deelte van het ontbijt en op het buffet
staat de drank gereed. Mijn collega
draait aan de bierkraan en 't vocht spuit
er uit.
Zullen we een borrel nemen? zeg
ik tot mijn collega.
Zullen we dat wel doen? Ik heb er
razend veel trek in. Maar laten we het
hoofd helder houden. Dat kan noodig
zijn.
Je hebt gelijk, antwoord ik.
Op de tafel met het half opgegeten
ontbijt ligt een briefje van de eigenaar
met het verzoek niets te vernielen. Het
eetbare, dat in huis is stelt hij echter ter
beschikking van de soldaten. Boven in
huis vinden we veel onopgemaakte bed
den, en ook twee buiten-model unifor
men van vaandrigs. Die zijn er zeker in
gekwartierd geweest en omdat we niet
weten, of ze terugkomen, noteeren we
die bedden niet.
Verlaten dieren.
In het huis naast het hotel is alles af
gesloten. Met de kolf van de karabijn
laan we het ruitje in de voordeur stuk
en gaan binnen. We noteeren ook hier
der bedden. In de kamer vinden we een
kanarie en een kat. Het bakje van de
kanarie is haast leeg en uit een pak, dat
we in de kast vinden, vullen we het bij.
Angstig schreeuwend loopt de kat langs
onze beenen. Het dier heeft honger. We
geven het wat melk en dan zetten we
liet dier in de tuin. Wellicht heeft dat
haar leven gered, want het huis is later
geheel vernield.
's Zaterdags vinden we in een hok een
onge geit, schreeuwend van honger. We
probeeren het beest te voeren, maar het
jS nog te jong voor hooi en gras. „Schiet
het dier maar dood", zeg ik tot de mi
trailleurhersteller, die bij mij is. Hij
irekt zijn pistool, maar schiet er vier
kant overheen. Het schot brengt het bu
reau op de achterste beenen. Met de ma-
oor aan het hoofd komt alles naar bui
len stormen, pistolen in de hand
met als beeld „De oude Deur"
Alleenverkoop
Tel. 117, Weverstraat 30.
P.S. Bij ons gekochte pijpen worden gra
tis in een doosje verpakt.
