53ste Jaargang Woensdag 26 Februari 1941 No. 5527 Texelsche Berichten KOU - KOU - KOU De heer Jb, de Porto met pensioen. TEXELSCHE COURANT Mr—-i Uitgave N. V. Boekhandel en Drukkerij v. h. Langeveld en De Rooij Den Burg Telefoon 11 ADVERTENTIES: 121/* cent per regel; minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor vier plaatsingen opgegeven, wordt drie maal berekend. Vraagt ons zeer voor- deelig tarief voor neringdoenden. Omzetbelasting inbegrepen. TEXELAARTJES: 50 ct. (4regels, ge heel met kleine letters gezet, hoogstens vier; vooruit betaald). Omzetbelasting inbegrepen. ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal; buiten Den Burg f 1.losse nrs. 4 ct. POSTREKENING no. 652. DE ZON. Wo 26 Febr. op 8,34; onder 19,14. Do. 27 Febr. op 8,32; onder 19,15. Vr. 28 Febr. op 8,30; onder 19,17. Verduisteren: van zonsondergang tot zonsopgang. DE MAAN. Wo 26 Febr. op 8,29; onder 19,52. Do. 27 Febr. op 8,54; onder 20,58. Vr. 28 Febr. op 9,17; onder 22,01. Eerste Kwartier: 6 Maart 9,43. Volle Maan: 13 Maart 13,47. HOOG WATER OP TEXELS REE. Wo. 26 Febr. 10,46 en 23,03. Do. 27 Febr 11,19 en 23,35 Vr. 28 Febr. 11,51 Springtij 26 Februari. STIEREN ARTIKEL 112. Binnen de kommen der dorpen en bij los- en laadgelegenheden voor schepen mogen stieren van een jaar of ouder niet anders worden geleid dan: a. door daartoe geschikte personen, die de leeftijd van 18 jaar moeten heb ben bereikt; b. voorzien van een ring, door of in de neus, en, wanneer de stie ren twee jaar of ouder zijn, tevens be hoorlijk geknieband. OVER DE HEKEL HALEN beduidt, op scherpe en afkeurende wijze bespreken. De zegswijze heeft haar ontstaan aan de industrie te danken. Een hekel is een kam met opstaande metalen tanden. Het vlas of de hennep worden hier doorheen getrokken om de korte, onbruikbare ve zels en de bast te verwijderen en zoo de h nge vezels recht te trekken. Dit in let terlijke zin over de hekel halen zou, in dien het vlas of de hennep gevoel had den, lang niet aangenaam voor ze zijn. Aan deze gedachte dankt de zegswijze haar figuurlijke beteekenis. Na meer dan veertig dienstjaren bij „de Staat". Een stukje histo rie van de Westermient. Meer dan veertig jaar bij dezelfde „baas"! Daar komt lang niet iedereen aan toe! Daarom hebben we een praatje ge maakt met de heer Jb. de Porto, die reeds in 1900 hier in dienst trad van het Staatsboschbeheer en 27 Maart met pen sioen gaat. Dan is hij 65 jaar. 't Was te vens 'n prachtgelegenheid wat meer van de geschiedenis van „De Dennen" te hooren. Immers, De Porto weet zich nog te herinneren als de dag van gisteren dat de eerste dennen bij wijze van proef werden geplant. U kunt ze nóg zien, de eerste dennenboomen van de Westermient. Ze werden geplant aan de Ploegelanderweg, links aan de scher pe bocht, welke U enkele tientallen me ters voorbij de woning van de familie P. Visser vindt. Een klein groepje, dat dadelijk door zijn dichte naaldenvracht i het oog trekt. De geschiedenis van de Westermient! Wie er veertig jaar lang heeft gearbeid, weet er veel, heel veel van te verhalen. Ook de heer De Porto. Thans woont hij er met nog twee broers, in een huis van „de Staat" aan de Ploegelanderweg. Na I het overlijden van hun ouders zijn ze alle drie bij elkander gebleven: „Jaap" bij De Staat, „Janus" beheert het boerde rijtje en „Kees" zorgt o.m. voor de pot en de verdere huishouding. Ter loops zij opgemerkt, dat laatstgenoemde dat werk je wèl is toevertrouwd: 't Is er zoo schoon als de brand! Het valt niet moeilijk „Jaap" aan het praten te krijgen. Hij vertelt ons eerst van „heel, heel lang geleden," toen groo- te heidevelden en andere woeste gron- GIFTEN ALG. WIJKVERPLEGING. N. N., De Koog f 2.50. W. G., Den Burg f 1. S. B. f 10.—. HET TEXELSCHE SCHAPENSTAM BOEK IN NOORD-HOLLAND. Het Texelsche Schapenstamboek in N.- Holland, hield een dezer dagen zijn Al- gemeene Vergadering onder leiding van K. Hogetoorn Dz., Noord-Beemster in het „Gulden Vlies" te Alkmaar. O.a. werd medegedeeld, welke prijzen door de N.V.C. voor slachtschapen zul len worden betaald (vorige week reeds gepubliceerd) In 't jongveeregister zullen geen ram- lammeren worden ingeschreven van moederdieren met een onvoldoende lam- merenproductie. Aan het Jaarverslag ontleenen we, dat het aantal aangesloten fokkers hetzelfde is gebleven, doch dat het aantal inge schreven dieren grooter was dan het vo rig jaar. In pet. van het totaal aantal inge schreven ooien steeg het aantal dieren net een bekende afstamming van 68.5 pet. tot 77.8 pet. De in 1940 georganiseerde keuringen en tentoonstellingen slaagden uitstekend. Totaal werden 89 ramlammeren ge primeerd. Het aantal gekeurde wolvach ten bedroeg niet minder dan 2354. Van de 1-j. ooien was het gemidd. ge wicht 4.92 kg. Van de oudere ooien 4.43 kg. Van 1-j. rammen 5.63 kg. Van oude re rammen 5.72 kg. De rekening over 1940 sloot op een bedrag van f llOOö.SO1/* met een batig saldo van f 1190,22 en werd aldus op voorstel van de financieele commissie (bij monde van de heer A. Groot te Oos- ter-Blokker) goedgekeurd. De begroo ting voor 1941 werd vastgesteld op een totaal bedrag van f 8179.22. In de plaats van de heeren E. Dzn. Govers te Alkmaar en P. Wijdenes Cz. te Twisk, die periodiek moesten aftreden, en niet herkiesbaar waren, werden ge kozen de heeren J. Blauw Pz. te Stom- petoren en C. Wijdenes Pz. te Sijbekars- pel. De financieele commissie rekening 1941 en begrooting 1942 werd samenge steld uit de heeren P. Houtman te Beem- ster, D. van Kampen te Hoogkarspel, S. M. Koeman te Wijdenes en F. Nieuw- land te Burgerbrug als plaatsvervanger. Bij de rondvraag werd aangemerkt, dat de prijzen, die voor de ooien zullen worden betaald door de Ned. Veeh. Cen trale, te laag zijn. Besloten werd de Pro vinciale Landbouw Organisaties hier mededeeling van te doen. Door hun kou, koorts en pijnuit- drijvende werking helpen hierbij altijd en veilig en vlug een poeder of ca chet van Mijnhardt te Zeist. Mijnhardt's Poeders per stuk 8 ct. Doos 45 ct. Ca chets, genaamd „Mynhardtjes" Doos 10 en 50 ct. den zich uitstrekten, waar zich nu de zware grove dennen aaneen rijen tot een vele kilometers lang bosch. Hoe heel an ders zag het er toen ook in het Texel sche boerenbedrijf uit! Is het thans een zeldzaamheid tegen een goeie melkgeit „op te loopen", vroeger waren er men schen, die een kudde van meer dan dertig dieren rijk waren. Aan de rand van de dennen woonde toen een zekere Willem Mulder; wat had die een geiten! Ze scharrelden zomers hun kostje wel op in de ruigten van de Westermient. Wan neer de zon zakte, kwamen ze allemaal weer netjes thuis. Dan dreef Willem ze de stal in. Ze hadden allemaal hun eigen plaats en dan ging Willem melken. En karnen en de geitenkaas in Den Burg verkoopen7 Nou, dat weet ik niet, zoo zal het wel gegaan zijn, antwoordt De Porto lachend en hij vervolgt: Willem had een hoekje land met rogge, een stukje aard appelen en verder een perceeltje hooi land, zoodat zijn geiten 's winters, wan neer het geen weer was om de dieren naar buiten te jagen, eveneens goed ver zorgd werden. Omstreeks die jaren stonden er op de Westermient verscheidene zodenhutten. „Janus" toont ons een foto van zoo'n hut. Nu, dat zag er zoo ongezellig nog niet uit! 't Was de hut van Gorter, die zijn Texelsche zijden petje opgezet had, toen de fotograaf hem in de eenzaamheid van het hei-pollen-landschap opzocht. En moeder de vrouw had haar keurig kapje, wit als sneeuw, voor deze gelegen heid voor de dag gehaald. Op beider ge zicht speelt een gul tevreden lachje. Ja, 't waren tevreden luitjes, de menschen van de Westermient; ze hadden weinig om handen, doch eischten ook maar weinig! 't Bouwen van zoo'n zodenhut was vrij eenvoudig. „Je ging stapelen heen", zegt Jaap. Het dak maakte je van riet, helm of stroo enz. Aan de binnen kant van de zoden „muur" werden plan ken geslagen en 't geheel maakte een ||||||iiiniiiiiiiiuiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin|||||| lllillllllll GEMEENTE TEXEL llllllllllllllllllllllUUIIIIIIIIIIIIItillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUIIIIIIlllllll VASTSTELLING KIEZERSLIJST Burgemeester en Wethouders van Texel maken bekend, dat de op heden door hen vastgestelde kiezerslijst voor het jaar 19411942 van heden af tot en met 16 Maart a.s. ter secretarie dezer gemeen te voor een ieder ter inzage wordt ne- öergelegd en tegen betaling der kosten in afschrift en stemdistrictsgewijze in uittreksel verkrijgbaar wordt gesteld. Tot en met 9 Maart a.s. is een ieder bevoegd bij het Gemeentebestuur verbe tering van de vastgestelde kiezerslijst aan te vragen op grond, dat hijzelf of een ander in strijd met de wet daarop voorkomt, niet voorkomt, niet behoorlijk voorkomt of al dan niet voor eenige ver kiezing aangewezen is als bevoegd bij volmacht te stemmen. Het verzoekschrift kan op ongezegeld papier worden gesteld. Texel, 22 Februari 1941. Burgemeester en Wethouders voorn. De Secretaris, De Burgemeester, JONKER. KAMP. DE WERKLOOSHEID. Bij het Bureau voor Arbeidsbemidde ling stonden deze week 245 personen als werkloos ingeschreven en wel 224 land arbeiders, zes bouwvakarbeiders en 15 uit diverse bedrijven. BOOTDIENST T.E.S.O. Met ingang van morgen vertrekt de eerste boot reeds om kwart over acht van Texel. De overige vertrektijden, zoo wel van Texel als van Den Helder, blij ven voorloopig ongewijzigd. Over een dag of veertien dagen zal misschien later van Den Helder kunnen worden gevaren. AUTO STORT VAN DE DIJK. Bij uitwijken voor een wielrijder. Maandagmorgen is een personenauto van de heer Th. Reuvers, van De Cocks- dorp, die op weg was naar de markt, in de scherpe bocht bij het gemaal van polder Waalenburg van de dijk gestort, doordat de chauffeur voor een wielrijder moest uitwijken. De auto had maar wei nig vaart, toen een voor haar rijdende fietser, de heer Stammes, naar het mid den van de weg slipte. Om een botsing te voorkomen wierp de chauffeur, de heer Bram Westdorp, het stuur naar links. Door de gladheid van de weg gleed de auto opzij, ze botste tegen een paal van de vorige week door een andere auto reeds vernielde leuning(!) en stortte van de vrij hooge dijk. De auto maakte een slag om haar lengte-as, kwam weer op de wielen te staan en reed op het kanaal af. De voorwielen schoven over de kant. Toen bleef ze ge lukkig staan. De zes van de zeven in zittenden bleken met de schrik te zijn vrijgekomen, alleen de heer Jn. van Heerwaarden, Hoeve Axel, klaagde over inwendige pijnen. Aanvankelijk wilde 't gerucht, dat de heer Van H. eenige rib ben gebroken had, doch naar de heer Th. Reuvers ons later meedeelde, waren de verwondingen niet ernstig. Per auto van de technische dienst der P.T.T., die toe vallig passeerde, is de heer Van H. naar zijn woning gebracht De auto zelf werd in het geheel niet beschadigd. Zelfs de ruiten hadden het avontuur door staan. J. vriendelijke indruk. Ook Gorter had een heel stel geiten. Voorts zal hij een stukje bouwland hebben gehad, in één woord: De menschen konden zich best redden. En 's winters viel er genoeg te jagen Janus vertelt ons krasse staaltjes uit een tijd, toen de Westermient een leger van konijnen herbergde. Zeker, er „zit" nóg heel wat, doch bij vroeger vergele ken is dat niets. Dan moest je b.v. op de schapenwei en het Gortersland komen! Janus had er altijd schik in om stilletjes te naderen en dan plots hard in zijn handen te klappen. De heele troep vloog dan hals over kop over de sloot en het bosch in. Janus telde er wel eens zeventig! Voor de aanplant begon pacht te Notaris G. Dikkers de Westermient als jachtterrein, die heeft er z'n (jagers)hart kunnen ophalen. Wat Van Cuyck er van zei. Om weer tot de Dennen-geschiedenis terug te keeren: Reeds in de achttiende eeuw werd de aandacht op deze voor be planting met dennen zeer geschikte grond gevestigd. Pieter van Cuyck, die toendertijd op ons eiland bezocht schreef: „Welk een uitnemende gelegenheid wordt hier geboden om dennen te plan ten!" Ja, gelijk had hij, maar klaarblijke lijk was het hartje zomer, toen hij de zaak hier bekeek, want 's winters zag het er op vele plaatsen slecht uit van wege het vele hemelwater, dat toen nog geen gelegenheid had om weg te stroo men. Uitgestrekte vlakten waren dan moerassen gelijk. Alleen zij, die de Wes termient op hun duimpje kenden, wisten droog thuis te komen. Arme heiplukker, die er de weg niet wist. Van hei gesproken- Wat werd er 's winters een hei geplukt! Dat ging alle maal naar de bakkers, die een vracht hei met een groot tarwebrood betaalden Maar dat was dubbel en dwars verdiend ook, want een vracht hei op je rug naar Den Burg brengen was geen peulschil letje. Maar later werd het heiplukken verboden. „SNOEI MAAR RAAK". De kachel vraagt onophoudelijk mond voorraad en zeker nu ondanks het feit, dat de kalender al naar Maart loopt de winterkou maar niet wil wijken. Nu zijn er menschen ,die bij gebrek aan brandstof zich aan andermans boomen vergrijpen. We schreven reeds over in Doolhof bedreven vandalisme. Ook de heer S. C. Eelman heeft reden tot klagen. Hij had huurders, die zijn met zorg ge plante boomen, die al een aardige om vang hadden gekregen, „een beetje ge snoeid" hadden, dat wil zeggen, dat de stam grootendeels werd afgezaagd en in de kachel verdween. Ook het Meierte Bosch bleef niet ongeschonden. Men zij voor de zooveelste maal gewaarschuwd. Het konden anders wel eens heel dure brandhoutjes worden! OOSTEREND. DE TREKVOGELS. De beide avonden, door Padvinders club De Trekvogels in het Gebouw voor Chr Belangen georganiseerd, waren een groot succes. We geven hier het verslag van de eerste samenkomst. Een dergelijke avond maakten we hier nog niet mee, schrijft onze corresp. De avond werd geopend door hopman Moor, die in het bijzonder Burgemeester Kamp welkom heette Inmiddels staat een 14- tal padvinders om het kampvuur aange treden. De vlag wordt geheschen, waar na vaandrig A. Medema de „wet" voor leest. Na het zingen van het Padvinders lied vertoont één der jongens zijn be drevenheid in het vlaggeseinen. Na een voordracht van Wim Trap „Net als va der", die een daverend applaus oogst, wordt weer rond het kampvuur gezon gen. Met waardeering zij de medewer king van mw. Moor bij het instudee- ren van de zang vermeld. Nadat G. A. Vlaming en A. de Haas veel bijval heb ben geoogst met een voordracht, geti teld „De Pijpekop", vertoonen Kees Drijver, Biem Vlaming en Simon Bre mer hun kunst op het gebied van touw- knoopen. Voor de pauze krijgen we nu nog een nummer mondharmonicamuziek van de vaandrig, waarbij de anderen, om het kampvuur gehurkt, meeneuriën; van Siem en Biem Bremer een voordracht, getiteld „Goede Raad"; van G. A. Vla ming een nummer van „Tante Sara". Wat deze jeugdige snaak op het podium presteert, is werkelijk een extra pluim pje waard. Frank en vrij weet hij zich daar te bewegen. Van plankenvrees is geen sprake. Dan volgt nog een muziek stukje, waarvan de noten ons op het doek worden vertoond. Wanneer een noot verdwijnt, komt daarvoor een jon genskop in de plaats. Een aardig zang stuk met refrein. „Kent gij dat land", voorgedragen door Gerrit Arie Vlaming, is het laatste nummer voor de pauze. Burgemeester is door ambtsbezigheden verhinderd de heele avond mee te ma ken. Mr. Kamp verschijnt daarom nu reeds op het podium om van zijn waar deering voor hetgeen deze avond wordt gepresteerd, te doen blijken. Spr. ver telt van zijn eerste kennismaking met de padvinderij dat was te Roermond en verzekert, dat naar deze beweging immer nog zijn volle belangstelling uit gaat. Gaarne zou hij zien, dat de Wet vooral goed wordt ingeprent. Met waar deering laat spr. zich uit over hetgeen de Trekvogels reeds hebben bereikt en Wat. die moerassen aangaat De duin- boeren moesten geducht oppassen, dat hun schapen geen ziekten opliepen in de vochtige vlakten. Men hield ze zoo veel mogelijk op de hoogere gronden, 's Zomers gebruikte men dit land als hooiland, om er daarna de koeien te laten grazen. Ontwaterd Toen de gaten gespit werden voor de eerste dennen, liepen ze direct vol wa ter, vertelt Jaap. Het stond er met de ontwatering dus slecht voor. De Staat zag wel in, dat het planten op een fiasco zou uitloopen, als niet eerst voor een goede afvloeiing werd gezorgd. Er wer den verscheidene slooten en slootjes ge graven. Bij het ontginnen van de grond werd o.m. van ossen gebruik gemaakt. Heidegrond laat niet met zich spotten: voor een ploeg moet je niet minder dan zeven ossen spannen. Janus laat ons een foto zien, waarop zoo'n ploeg met ossen is afgebeeld. We ontdekken ook bosch wachter N. Min op de kiek en voorts de drie gebroeders De Porto. De heer Min was de eerste Texelsche boschwachter; hij werd opgevolgd door de heer Van der Kraats. De bosschen ten Zuiden van de woning van de gebr. De Porto zijn de oudste. Ze grenzen aan de Rozendijk, de drukste weg van de Westermient. Met die wegen was het vroeger treurig gesteld. Vooral de Rozendijk was de schrik der boeren, die er met een wagen met hooi over moesten. Verscheidene wagens zijn er gekanteldAfwijkingen in het weg vlak van een meter en meer waren niet zeldzaam, 's Winters kon het gebeuren, dat de paarden er tot aan de buik door 'het water gingen. Dat hebben de De Porto's zelf meegemaakt. Er is een tijd geweest, dat de Staat gronden te koop aanbood. Daar is slechts door een enkeling gebruik van gemaakt. Dat lag niet aan de prijs, doch aan de kwaliteit van de bodem. Had de kunstmest toen reeds zulk een belang- DE HEER J. G. PH. PISART, oud-lid van de Gemeenteraadsinds een reeks van jaren secr.-penningm. van het Witte Kruiseen gewaardeerd medewerker tevens in het Bestuur van nog andere corporaties, wordt zoo als we reeds in een uitvoerig artikel meldden Vrijdag a.s. tachtig jaar. Dat hem nog menig jaar moge wor den toegemeten, wenschen wij hem. mede namens zijn vele andere vrien den gaarne toe. (Foto— Jn. BRUIN.) als zijn overtuiging spreekt hij uit, dat de ouders hun kinderen aan de goede leiding gerust kunnen toevertrouwen. In de pauze doet de mondharmonica weer dienst. De stemming laat niets te wenschen over. Na de pauze volgen nog voordrachten van Harm van Dijk „Hoe Tante Mietje de krant leest", Gerrit Arie Bremer „Be let", e.a. Tonie de Haas vertoont vlagge seinen, Siem en Biem Bremer en Kees Drijver noemen vlot de windstreken op; een ander drietal geeft een demonstratie Eerste Hulp bij Ongelukken, waarna een schimmenspel de hulpvaardigheid van de padvinder doet kennen. Volledig is dit verslag geenszins, maar daar hebben we ook niet naar ge streefd. Het gaat er om uit te laten ko men, wat een gezellige en nuttige „bon te" avond het wel was en daarin mee- nen we wel te zijn geslaagd. Tot. slot blies Hopman Moor de tap toe. Toen kwam Vaandrig Medema met bloemen aan, die met een toepasselijk woord en onder hartelijk applaus der aanwezigen aan de Hopman en diens echtgenoote werden aangeboden. Bij de ze huldiging sloot Ds. Van der Leer zich in zijn slotwoord gaarne aan, terwijl hij mede de heer Drijver dankte voor het belangeloos beschikbaar stellen van een oefenlokaal. Het was een kostelijke avond, waarop de Trekvogels hun flinke leiders in het bijzonder met voldoening mogen terugzien. D. rijke plaats ingenomen als thans, er waren heel wat liefhebbers komen op dagen! Bij goede bewerking blijkt de Westermient als bloembollenland goed te voldoen. Wat tenslotte de financieele kant van de zaak aangaat: de houtverkoopen trek ken elk jaar groote belangstelling. In tijden als deze is zelfs van een hout koop-woede sprake. Was men niet aan vastgestelde prijzen gebonden, er zouden geweldige bedragen worden besomd. In 1917 werd f40 voor 'n koop hout ge boden, thans is een maximumprijs van 8 12 gld vastgesteld. Ongeveer 'n 25 jaar geleden werd de eerste houtverkoop gehouden en wel in De Lindeboom, la ter, dichter „bij huis", in Bosch en Duin. Vooral de bakkers waren zeer met de Dennen gebaat, want de takkenbosschen bleken uitstekend geschikt voor de oven. Onderwijl heeft ook menige bak kerij zich gemoderniseerd (kolen- of olie- verhitting). De Porto werkte meestal in de kwee- kerij: het wieden en planten vroeg veel tijd. Er zijn thans zeven personen in vaste dienst, gedurende de wintermaan den zijn hier ook verscheidene werkloo- zen bezig o.a. met het kappen van boo men. Dat vindt elk jaar plaats. Vóór 1917 was het bosch hier en daar zoo dicht, dat men elkander op enkele meters af stand al niet meer ontdekken kon. Zoo blijft er altijd werk aan de winkel. Maarvoor een ieder is er een tijd van komen en een tijd van gaan. Jon gere krachten zullen telkens weer de ouderen moeten vervangen, hoe moeilijk vele ouderen ook afscheid kunnen ne men. Zoo zal de heer De Porto er bin nenkort het bijltje bij neerleggen. Een rustige levensavond moge hem na dit werkzaam leven wachten. En mocht De Porto eens met zijn leege tijd geen raad weten geen zorg, op het boerderijtje is altijd werk. Mogen de drie gebroe ders nog lang voor elkaar gesaard blij ven! J. lllillllllll WAT ER GEBEURDE.... 26 Febr. Victor Hugo, Fransch schrij ver, te Besangon geboren (1802). Over leden 1885. 27 Febr. De Amerikaansche dichter H. W. Longfellow te Portland geboren (1807). Overleden 1882. 28 Febr. De Gothardtunnel geboord (1880). Driedaagsche zeeslag bij Port land (1653.) lllillllllll ALGEMEENE TEXELSCHE lllillllllll POLITIEVERORDENING. mm UIT ONZE TAAL-TUIN.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1941 | | pagina 1