AKKERTJES
TEXELSCHE COURANT
VRIJEN IN VROEGER TIJD.
TWEEDE BLAD - ZATERDAG 8 NOVEMBER 1941.
Texelsche Berichten
Poëzie in 't leven.
PRAATAVOND
van de Vereen, van Oud-Leer
lingen der Lagere Landbouw
school.
Voor deze eerste praatavond was goe
de belangstelling De voorz. der vereen,
de heer Jurr. Beumkes, kon in zijn ope
ningswoord het welkom toeroepen aan 'n
geheel met oud-leerlingen en donateurs
gevulde zaal.
Dat deze eerste praatavond zoo bij
zonder geslaagd mag worden genoemd,
is voor een groot deel te danken aan het
adviseerend lid der vereen., de heer E
v.d. Ban, die met de beantwoording van
de vraag betreffende de zaaidiepte en de
invloed daarvan op de opbrengst der ge
wassen een goed deel van de avond heeft
gevuld.
De heer Van den Ban begon met te
zeggen, dat Ir. Cleveringa de man is, die
met zijn buitengewone interesse voor bo
demvraagstukken ook de kwestie van de
zaaidiepte der gewassen uitvoerig heeft
bestudeerd Ook op Texel heeft spr. vaak
gezien, dat de zaaidiepte van groote in
vloed is op de ontwikkeling der gewas
sen En de leerlingen der Landbouw
school weten, dat spr. in de lessen heel
vaak het gevaar van te diep zaaien naar
voren heeft gebracht. Is hiervoor nu een
oorzaak te vinden7 Het is noodig, dat wij
even stilstaan bij de eerste ontwikkeling
van de jonge plant. Wanneer wij bv. een
boon nemen, kunnen wij deze beschou
wen als de jonge plant met een deel
reservevoedsel. Hiervan neemt het re-
servevoedsel verreweg het grootste ge
deelte in Wanneer deze boon in de grond
wordt gelegd, stuurt zij naar beneden 'n
wortel uit, terwijl een stengel naar bo
ven groeit. De plant leeft echter de eer
ste tijd uitsluitend op het reservevoed
sel, dat in de boon aanwezig is. De ge
vormde wortels dienen in het begin uit
sluitend voor opname water Pas wan
neer de plant bladeren gaat vormen, be
gint de voedselopname. Hoe dieper nu
het zaad valt, hoe langer het duurt, voor
dat de plant voor eigen voedselopname
gaat zorgen en het gevolg is een ver
zwakte plant, die bloot staat aan aller
lei ongunstige omstandigheden.
Met de granen staat het nog iets an
ders. Een graankorrel begint in de bo
dem met de vorming van de zgn. kiem-
wortels. We hebben hier niet, zooals bij
een boon, een hoofdwortel met een aan
tal zij wortels, maar een aantal even dik
ke wortels, die als een krans de bodem
indringen. De functie van deze wortels
is uitsluitend opname van water voor 't
vervoer van de voedingsstoffen. Het
stengeltje, dat uit de korrel naar boven
gaat, vormt vlak onder het bodemopper-
vlak weer een stel wortels. de zgn.
kroonwortels. Het gedeelte tusschen de
graankorrels en de plaats waar de
kroonwortels komen, heet halmheffer.
Hoe dieper de graankorrel dus komt,
hoe langer deze halmheffer is. Daar de
jonge plant voor de voeding in de eerste
tijd ook weer uitsluitend is aangewezen
op het reservevoedsel in de korrel, kan
het bij diep zaaien voorkomen, dat, wan
neer de kroonwortels gevormd moeten
worden, reeds zooveel energie is ver
bruikt, dat de plant niet in staat meer
is, deze wortels te vormen, tenminste
geen behoorlijk stel
Wanneer we het jonge plantje in dit
VOOR DE VROUW.
fllllllh-
SUPERCIIIC PATROON. BUITENGEWOON.
RECEPTEN
AARDAPPELCAKE. 400 gr. aardap
pelen, 80 gr bloem, 200 gr. suiker, 3 eet
lepels eiwitpoeder, 1 afgestreken lepel
boter, 12 lepels taptemelk, Vt pakje
bakpoeder, wat zout en wat kaneel of
geraspte citroenschil of vanille. De
aardappelen koken, door een zeef wrij
ven. Het eiwit met 6 lepels water tot een
papje vermengen en een tijdje laten
staan. De bloem, suiker, boter en het
zout en wat kaneel of citroenschil door
elkaar mengen, het bakpoeder en aard
appelen toevoegen en het geheel nog
eens flink dooreen mengen. Het eiwit
stijfkloppen en zoo luchtig mogelijk door
de aardappelmassa mengen. Een cake
vorm met boter insmeren en met pa
neermeel bestrooien. Het deeg in de
vorm over doen en de cake in een ma
tig warme oven plm. 1 uur gaar en licht
bruin bakken.
OVER DE VROUWEN.
Men moet maar op het idee komen.
Daar heeft iemand een verzameling uit
spraken over vrouwen, uit vroeger en
later tijd, bijeengebracht en die collectie
noemde hij „Adam's vijfde rib". De
firma Bigot en Van Rossum maakte er
5607 Aardige namiddagjapon. Voor gr. 44, ben. 2,25 m. wollen stof van 130 cm.
Strijkpatroon no 0441, driekwart boog.
5608 Jeugdige visitejapon. Voor gr. 42, ben. 4 m. matzijde van 94 cm.
Strijkpatroon no 0442, driekwart boog. t
5609 Gekleede namiddagjapon Voor gr.44 ben 3,50 satijn van 94 cm.
5610 Chique visitejapon Voor gr 44, ben. 4 m. stof van 94 cm.
5611 Aardige namiddagjapon. Voor gr. 44 ben. 4 25 m. zijde van 94 cm.
Van alle modellen zijn schitterend
passende pationen in de gangbare ma
ten leverbaar. Prijs bij vooruitbetaling
i 0.35 voor kinderkleeding, voor mantels
en japonnen i0.45 per patroon. Te vol
doen in postzegels tot 7l/t cent p. s. of
door storting op giro 240842 tegelijk met
de duidelijke bestelling o.a. opgave bo
venwijdte. Uitgevers A. H. Bruil,
Patronenafdeeling, Doetinchem.
zelfs een keurig, klein boekje van. Het
is maai goed, dat de suffragettes niet
me^g. bestaan, want dan zouden wij
vreezen voor de winkelruiten dier firma.
Want och, wat staat er, naast veel liefs,
toch veel onaardigs in. Vooral de wijze
vrouwen moeten het ontgelden. „Weg
met de wijze vrouwen!" riep Euripides
al. Luther zei het zoo: „Er is geen kleed,
dat een vrouw of meisje slechter staat
dan dat der geleerdheid"
Maar zijn er wijze vrouwen? Volgens
Voltaire blijkbaar met, anders zou hij
niet hebben verklaard: „De vrouw is
een menschelijk wezen, dat zich aan
kleedt, babbelt en zich uitkleedt" (En
het koken dan, Voltaire?). Toch is er
meeningsverschil tusschen de geleerden:
.,Als er geen vrouwen op aarde waren",
zegt Euripides, „hoe gelukkig was dan de
wereld", maar plaats daar tegenover het
beroemde woord van Schiller: „Eert de
vrouwen: zij vlechten en weven hemel-
sche rozen in het aardsche leven". En
Richter: „Ik zou geen vrouw willen zijn,
omdat ik ze niet zou kunnen liefhebben".
Aardig, niet waar Maar anders is het
oordeel van Mad. de Stael: „Ik ben blij
dat ik een vrouw ben, want nu hoef ik
niet met een vrouw te trouwen. Maarten
Luther gaf dit advies; „Vroeg opstaan
en jong trouwen, zal niemand berouwen"
Onlangs hoorden we een redenaar uit
roepen: „Nog nooit heeft een vrouw iets
groots ontdekt; alle groote uitvindingen
staan op naam van mannen". Alle vrou
wen in de zaal keken donker. „Maar,",
vervolgde hij: „Al die mannen werden
door hun vrouwen geïnspireerd".
En toen had hij het bij de vrouwen
weer goed gemaakt.
stadium opgraven, zien we heel vaak 2
heel lange kroonwortels, de andere zijn
slechts als kleine witte puntjes zicht
baar. Wanneer in deze tijd de groeiom-
standigheden gunstig zijn, herstelt de
plant zich wel, maar het gevolg is toch,
een sterk verzwakte plant. En het ge
volg hiervan is weer, onvoldoende uit-
stoeling Rogge, op de gewenschte diep
te gezaaid, vormt 3 gelijke, even sterke
halmen met goede aren. Bij dieper
zaaien worden slechts 2 halmen ge
vormd, bij heel diep zaaien slechts één
halm.
Bij een graankorrel, op de juiste diep
te gezaaid, vinden we kiem- en kroon
wortels dicht opeen.
Te diep gezaaid graan wordt ook zeer
gemakkelijk een prooi van ritnaalden.
De meest kwetsbare plaats daarvoor is
de halmheffer. Het is niet zoo erg als
ritnaalden vreten aan de kiemwortels.
Ook het afvreten van een kroonwortel
is te overkomen. Maar het doorknagen
van de halmheffer is doodelijk voor de
plant. Het jonge plantje verliest hier
door de verbinding met de korrel en dus
met de voorraadschuur.
Hoe diep moeten we nu zaaien? We
hebben hier met enkele dingen rekening
te houden. Een van deze dingen is de
grootte van het zaad. Hoe grooter het
zaad, hoe dieper gezaaid kan worden.
Dan is immers de voorraad reservevoed
sel grooter. Boonen, erwten en een grove
tarwekorrel kunnen dus dieper gezaaid
worden dan rapen of bieten. Vooral het
zaaien van bieten op de gewenschte diep
te is moeilijk. Want behalve geringe diep
te heeft bietenzaad ook noodig vrij veel
vocht, daar de zaden zijn omgeven door
een kurkachtig omhulsel, dat zeer moei
lijk vocht doorlaat. We hebben hier dus
een zeer moeilijke combinatie. Ondiep
en toch vochtig Daartoe wordt het bie-
tenlarid voor en na het zaaien geblokt.
We houden dan het vocht beter in de bo
venlaag en kunnen tevens ondiep zaaien.
Het machinaal zaaien is een belangrij
ke stap vooruit geweest om het zaad op
gelijke diepte te zaaien. Bij de ouder-
wetsche machines, waaraan de pijpen in
loodrechte stand zijn bevestigd, valt het
zaad op zandgrond meestal echter te
diep Bij de nieuwere machines hebben
de pijpen meer een glijdende stand.
De laatste jaren wordt naar middelen
gezocht om het zaaien op de meest ge
wenschte diepte nog beter te kunnen re
gelen Dan zijn daar allereerst de zgn.
sleepvoetjes. Deze worden aan de pijpen
bevestigd om te voorkomen, dat die te
diep loopen
Een bezwaar van deze sleepvoetjes is,
dat ze de grond, wanneer deze vochtig is
te veel dichtsmeren. Nu is voor de ont
kieming noodig: vocht, warmte en zuur
stof. Aan de eerste twee voorwaarden
wordt bij het gebruik van sleepvoetjes
voldaan. Aan de laatste niet. Door het
dichtsmeren van de grond kan de zuur
stof niet in de bodem dringen.
Het genoemde bezwaar geldt niet voor
het gebruik van drukrollen. De bodem
wordt nu niet dicht gesmeerd, maar ge
rold. Bij de tot nu toe gebruikte druk
rollen zijn de velgen echter bol. En dit
vindt spr. een bezwaar. Het zaad komt
hierdoor in een holte te liggen. En dit
geeft moeilijkheden bij veel water. Ir.
Cleveringa heeft nu proeven genomen
met drukrollen, waarbij de velgen bol
zijn. En het resultaat hiermede is schit
terend. Het zaad komt nu goed aange
drukt, met te diep en eenigszins op een
ruggetje te liggen. We hebben hier het
zelfde systeem als bij de handzaaima-*
chine. Het zaaien met de handzaaima-
chine noemt spr een ideale wijze van
zaaien
Ir. Cleveringa geeft als de meest ge
wenschte zaaidiepte: voor tarwe l'/a2
cM., voor rogge Vit2l/s, haver 23
cM., voor aardappelen 68 cM., voor
erwten en boonen 4 cM
Na de behandeling van dit onderwerp
werden nog enkele platen op het doek
gebracht, die het betoog van de heer
Van den Ban duidelijk illustreerden.
Van de gelegenheid tot vragen stellen
werd een druk gebruik gemaakt Uit de
besprekingen bleek wel, dat ook de
practijk bewezen heeft, dat diep zaaien
zeer zeker ongewenscht moet worden ge
acht
Het best bleek te voldoen het zaaien
over een bezakte voor. Voor- en naeggen
is in de meeste gevallen op zandgrond
niet noodig. Hiermede werd de behande
ling van dit belangrijke onderwerp be
sloten.
(wordt vervolgd)
BINNENLAND
DE BEKENDE KAASHANDELAAR
Willem de Waal is Zaterdag op 69-j
leeftijd te Alkmaar overleden.
VIJF JONGENS van 17-20 jaar zijn
aan de Langedijk aangehouden Zij kaap
ten fietsen, bruine boonen en benzine
IN EEN SPEELHOL aan de Laurier -
si raat te Amsterdam werd een inval ge
daan door vijf politieagenten, zij namen
elf gokkers mee naar het bureau
BOUWHOUT mag op vergunning van
betrokken rijksbureau alleen worden af
geleverd, uitgezonderd gevallen van bom
inslag, brand e.d., maar dan nog tot ze
kere hoeveelheden.
WEGENS DIEFSTAL en inbraak, ge
pleegd te Velsen. IJmuiden en Bloemen-
daal, zijn te Velsen 31 personen gear
resteerd. Zij stalen geld, fietsen en ande
re goederen.
AL WEER is te Haarlemmermeer ver
giftigde tarwe gestolen Wie ze argeloos
gaat consumeeren, zal zeker zwaar ge
straft worden, ook al komt er geen po
litie aan te pas.
CAFÉHOUDER C.B. te IJmuiden had
klandestien sterke drank in voorraad:
achter de toonbank 15 flesschen en in z n
slaapkamer nog 254. Eerst wou hij de
politie niet in deze kamer toelaten, maar
de mannen van de wet waren uitgesla
pen en lieten zich met om de tuin (de
slaapkamer) leiden.
Waarom zoudtGe nog hoofd-
eijn hebben, als Ge in een
wartier er van af kunt zijnl
Neem 'n AKKERTJE het nieu
we merkwaardige middel,
dat alle pijnen vlug verdrijft
en Uw lichaam niet schaadt.
"AKKERTJES" zijn de geluk
kige vinding van Apotheker
Dumont in don gemakkelijk
in te nemen ronden cachet-
j vorm, veel nagemaakt en
toch nog nooit geëvenaard I
Laat U niets anders aanpra
ten en let op 't AKKER-merk.
teaen pijnen, nare dagen, koorts, kou
NOTARIAAT. Cand.-notaris Mr J.
Winkel ,te Bergen, is te Naarden be
noemd
WITTE BOONEN, wel 125 kg, werden
in de Wienngermeer weggehaald van het
land van de tuinder P.S.
HET IS WEL VERANDERD.
Hoe ging het op Texel?
Dat het vrijen zoo oud is als de we
reld zelf, ligt voor de hand. Maar ook
op dit punt hebben „zeden en gebrui
ken" zich gewijzigd. Daarover doet de
predikant dr. G J. D. Schotels in zijn
boek „Het oud-Hollandsch huisgezin der
17e eeuw" (dat in 1868 verscheen) aller
lei aardige en karakteristieke mededee-
lingen. Kent gij het woord „queesten"?
Vermoedelijk niet. We zullen 'tu zeggen:
„Gelijk hare moeders" aldus vertelt
Schotel „groot vertrouwen op hare ze
delijkheid gesteld hadden, zoo stelden zij
het op die harer dochters, en hoe een
voudiger de zeden waren, zooveel te
grooter was de gerustheid, die wel eens
tot het uiterste klom". Men oordeele:
„Niet alleen verwijderden de ouders
zich om de jongelieden in hun liefkozin
gen niet te storen, zelfs gedoogden zij,
dat zij elkander in een duister en afgele
gen vertrek bezochten. Meest duurden
die bijeenkomsten van vijf tot zes uren,
aoch ook niet zelden tot het krieken van
de morgen, zonder dat zulks de minste
opspraak verwekte of de aandacht trok.
Toen mr Pieter de Neijn in 1666 en
1667 als volontair of vrijwilliger in de
Engelsche oorlog onder jonkheer Nico-
laas van Brederode op Texel diende,
werd er op het geheele eiland geen Jiuis
gevonden, waarin hier en daar boven en
onder het venster geen ruit open- of uit
gebroken was, waardoor de vrijer bij
nacht de arm kon steken, het venster
openen en daarin klimmen, om bij de
dochter op het bedde boven de deken te
gaan liggen, en op die manier 'n praatje
te houden, de vrijage voort te zetten en
aldaar te blijven tot een uur voor de
dag, wanneer hij wederom in stilte ver
trok, en het venster sloot." Aldus het ge
bruik in Noord-Holland, en vermoedelijk
was het elders navenant. Kom daar nu
eens om! „Men noemde dit queesten",
zegt dr. Schotel „Niet slechts lieten de
ouders dit toe, maar zij stelden er een
eer in en moedigden het aan; geen meis
je werd geacht, die geen eerlijke quees-
ter had, zelfs weduwen en zij wier echt-
genooten op zee waren" o tijdsbeeld)
„ontbrak het niet aan queesters". Dit ge
bruik was nog in de vorige eeuw op onze
eilanden Texel, Wieringen, Terschelling
en Vlieland, en op sommige dorpen aan
de kust, in zwang. Gelijk men in Noord-
Brabant ging neven, zoo ging men al
daar uit queesten, doch geen vreemde
lingen liet men er tot de queest toe. Vol
gens geloofwaardige getuigen werden bij
dit queesten de wetten der eerbaarheid
zelden overtreden en, indien de vrijer 't
waagde die te schenden, werden de bu
ren, door het slaan van de tang op de
ketel, op de been gebracht en „was hij
in perijkel, niet alleen armen en beenen,
maar zelfs het leven te verliezen". Zoo
ziet men, welke brave menschen onze
voorouders waren! (H. Post).
Poëzie schuilt overal,
Overal, mijn vrinden!
't Is de vraag maar, wie haar al,
Wie ze niet kan vinden.
(De Genestet
OOSTEREND.
OUDERAVOND O. L. SCIIOOL
De Maandagavond j.l. op de schoolzol-
der gehouden ouderavond werd door 30
ouders bezocht: daar 't weer zeer slecht
was, viel deze opkomst mee.
Te acht uur heette 't hoofd der school,
de aanwezigen hartelijk welkom. Het
speet de heer Schmit, zooals hij zei, dat
het, wegens zijn benoeming tot hoofd
eener opleidingsschool te Helmond, de
laatste keer zou zijn, dat hij de zoo gezel
lige Ouderavonden te Oosterend zou bij
wonen. Het waren vooral studieredenen,
die hem genoopt hadden elders een be
trekking te aanvaarden
De vergadering besloot vervolgens het
Ouderfonds en het Schoolfonds tot één
fonds te vereenigen. Gehoopt mag wor
den, dat, nu de school over een veelzijdi
ge outillage beschikt, het batig saldo tel-
kenjare grooter zal worden..
Daaron hield het hoofd der school een
causerie over „Testonderzoe k".
Spr. zette het doel en de beteekenis v.
testonderzoekingen in het algemeen uit
een; in het bijzonder behandelde hij de
voornaamste intelligentietests. Daarop
vertelde hij een en ander over de resul
taten der door hem in de hoogste vier
klassen gedane onderzoekingen: de in
telligentiequotiënten bleken te vaneeren
van 71123; het gemiddelde intelligen
tiequotiënt bedroeg 95. Groot zijn de ver
schillen tusschen de verstandelijke leef
tijden der kinderen van één klas: die van
de leerlingen dör zesde klas varieerden
b.v. tusschen 8 9/12 en 12 8 12 jr. Het is
duidelijk, dat dergelijke verschillen het
geven van vruchtdragend onderwijs zeer
bemoeilijken. Tenslotte memoreerde spre
ker de resultaten van het groote psycho
technisch onderzoek van 2700 recruten,
welke resultaten door Dr Idenburg en Dr
Stuiveling statistisch zijn verwerkt. Groo
te verschillen, zoowel tusschen de be
oefenaars van verschillende vakken als
tusschen recruten uit verschillende stre
ken van het land kwamen daarbij aan 't
licht; spr. gaf talrijke voorbeelden, doch
waarschuwde daarbij tegen het trekken
van voorbarige conclusies omtrent meer
of minder intelligente streken, e.d.
Tijdens de pauze, waarin thee werd ge
schonken, hadden de ouders gelegenheid
de schriften der leerlingen te bezichti
gen en zich met de leerkrachten over 't
werk hunner kinderen te onderhouden.
Mevr. MantjeMantje werd bij accla
matie herkozen als penningmeesteresse
der O.C.
Besloten werd verder het St.-Nicolaas-
feest, indien eenigszins mogelijk, ook dit
jaar te vieren. Ook met de voorbereiding
van het jaarlijksche Schoolfeest zal een
aanvang worden gemaakt.
Enkele filmstrooken („De Adel" en „De
Zeereis naar Oost-Irldië) werden vervol
gens vertoond; eens te meer bleek daar
bij over welk een prachtig hulpmiddel de
school beschikt
Aan het slot van de avond richtte de
voorz. der O.C., de heer P. Koning, en
kele woorden tot het binnenkort ver-
tiekkende schoolhoofd. Het doel van de
Ouderavonden is het contact tusschen
school en huis te bevorderen. U heeft
dat ten volle bereikt, aldus spr. Ik zou
zeggen: meer dan dat. De heer Koning
hoopte, dal er op de laatste schooldag 'n
openbare les zou worden gegeven, die
ook de ouders konden bijwonen.
Dat de Ouderavond weer uitstekend
geslaagd is, kan blijken uit het feit, dat
het over half twaalf was, eer de aanwe
zigen de zolder (die niet verwarmd was!)
verlieten.
ZOO SCHREEF...
TOKIO NITSJI NITSJI: De Vereen.
Staten probeeren met alle middelen de
instorting van Duitschland en Japan te
bewerken en daarmee de wereldheer
schappij te veroveren. Zonder schroom
offeren zij Engeland, Tsjoengking en ook
Ned.-Indie hieraan op.
VOLKSKUNDE.
3 SINT HUBERTUS-BROODJES
in Noord-Brabant.
In 's-Hertogenbosch wordt ieder jaar
op de 3e November het St.-Hubertus-
brood in het kerkportaal van de St.-Jan
kathedraal uitgedeeld, terwijl in de
Baronie van Breda, o.a te Oosterhout,
eveneens duizenden Huibertjes door
mensch en dier in vrome traditie wor
den genuttigd op de nuchtere maag en
worden gewaardeerd als een probaat
voorbehoedmiddel tegen hondsdolheid.
Ook andere kwalen kunnen door het
eten van dergelijke broodjes op de
naamdag van de jagersheilige met suc
ces worden bestreden en daarom zal me
nige geloovige zich de gelegenheid niet
laten ontgaan om een dergelijk broodje
te nuttigen en dit dan tevens te geven
aan naarden en koeien, varkens en scha
pen, katten en honden, kippen en gan
zen; ja, zelfs de duiven en de kanaries
plegen op St.-Hubertus in heel Brabant
ook op dit wonderbrood te worden ge-
tiacteerd.
(Ontleend aan een artikel van de folk-
'or'st D. J. van der Ven in Haaesche P.)
