Texelsch dialect.
Texelsche Berichten
Weest niet zoo naïefs
Neder! Kultuurkamer.
TEXELSCHE BOERDERIJEN.
Winterhulp Nederland en
Nederlandsche Volksdienst.
54e JAARGANG No. 5658.
ZATERDAG 6 JUNI 1942.
TEXELSCHE COURANT
Het is een buitengewoon groote on
waarschijnlijkheid, -ja, onmogelijkheid
voor mij, maar voor veel anderen blijk
baar nog niet. De mogelijkheid n.l. van
een nederlaag van het nationaal-socia-
lisme en het fascisme. Gelooft men, voor
zogver men daarop nog altjjd zijn hoop
gevestigd heeft, dat er dan voor ons
vaderland no^ een periode van voor
spoed en geluk te wachten ware? Zou
den de kernstaten van de nieuwe orde
ineenstorten, dan zou de Sovjet-Unie
zich over Europa uitbreiden. Binnen wei
nige weken zouden we hier Sovjet-com
missarissen hebben, en weinige maanden
later ware de droom van persoonlijk be
zit, van welstand, van veilig leven uitge-
droomd. Dan zou er een werkelijke „bijl
tjesdag" komen en zeker zijn de Letten,
de Finpen, de Lithauers en de Estlanders
gaarne bereid, evenals de bezittende
klasse van het vroegere Rusland, en die
volksgroepen in de Balkan, die ook het
bewind van Stalin aan den lijve hebben
meegemaakt, ons iets te vertellen van
het lot, dat ons dan zou wachten.Zijn er
heusch nog naïeve menschen, die meenen
dat we het bolsjewisme met bordjes
„verboden toegang" aan onze oostgren
zen zouden tegenhouden? Of dat het
dappere Engelsche leger, trouwe helpers
der kleine naties, verbonden met onze
eigen beroemde militaire strategen van
10 tot 15 Mei 1940 tot een tegenweer in
staat zou zijn, die dan zou gebleken zijn,
de geweldige Duitsche weermacht niet
eens te zijn gelukt?
Zijn ér nog zulke naïevelingen?
Nou dan kan ik alleen maar zeggen:
mijn pijp gaat uit.
(Uit: Praatje van Max Blokzijl).
je krigt de biest weerom, ik zal het je
betaald zetten;
bikkel; de vier zijden van een bikkel
heeten leggertje, standertje, ruchie en
kuultje; ook wel: essie, staander, ruchie,
en putterke; in het Friesdh: eske, stonsje,
buukje en gatterke („essie" naar de S-
vormige inkeping);
billebouters, billen (schertsend, van die
van kinderen gezegd); elders: billebou-
ten;
blisse, stoken met ruige brandstof
(vgl.: meierblis);
ze staan onder bode, ze zijn in onder
trouw; in het Ned. „onder (de) geboden
staan";
bodenis skrieve, in ondertrouw gaan;
boe, boet, schuur;
boelhuus, boelgoed (d e boelhuus, het
fcoelgoed);
boelrêdder, executeur;
boeskip, boodschap;
bol (zelfst. n.w.), begroeid duin; ook-
een groote hoeveelheid („een bol sokke",
„een bol grös");
bol (bijv. n.w, en bijw.), zacht gewor
den (van koek gezegd);
(Wordt vervolgd.)
PRAATJE. OVER GEMEENTEWAPENS
33
DE REIGERS
VAN HEER-HUGOWAARD.
In ons „Praatje over Gemeente
wapens" van vorige week, 30
Mei, vertelden we u over de rei
gers in het wapen van Heer-Hu-
gowaard. Nu schrijft de heer Jan
P. Strijbos ons d.d. 1 Juni:
Naar aanleiding van de vraag betref
fende blauwe reigers in Heer-Hugo-
waard of omgeving kan ik u meedeelen,
dat er thans geen blauwe reigets meer
nestelen. De dichtst bij gelegen kolonie
was tot voor kort gevestigd in Barsin-
gerhorn. Verder Was er voeger een kolo
me in de eendenkooi in Zwaagdijk, maar
daar zijn zij ^enige jaren geleden verdre
ven. De kolonie in Barsingerhorn werd
vlieden jaar verdreven door het kappen
oer boomen. Ook nestelden zij sinds jaar
en dag bij Stompetoren, waar de -vogels
door het uitstooten der nesten steeds bin
nen de perken gehouden worden. Dan is
er nog de kolonie in het Bergerbosch, een
kleinere kolonie in Heilo en ook nestelen
zij in flink aantal in het Zwanenwater,
waar zij evenals in de'Muy in de lage
wilgen in het moeras nestelen. De laat
ste jaren heeft zich ook een kolonie ger
vestigd in het Ganzenveld in de Berger
duinen. Waarschijnlijk zijn dat dieren,
die door de pogingen om de kolonie in 't
Bergerbosch te beperken naar de duinen
verdreven werden.
Wij danken de
heer Strijbos voor
zijn uitvoerig ant
woord. De vogels in
het wapen van H.-
Hugowaard zullen
len dus herinneren
aan reigers, welke
v r o e g er in deze
H.HUGOWAARD ?em!ent<\„ hebben
huisd. Maar het
kan ook zijn, dat we er een symbool in
moeten zien van het vischrijk water, dat
hier vóór de drooglegging werd aange
troffen. De opbrengst van de bodem viel
erg tegen. Twee eeuwen geleden dacht
men er zelfs ernstig aan, het land weer
onder te laten loopen om er weer visch-
water van te maken. (Schuiling, Bekn.
Aardr. v. Ned. 1917, blz. 173)
I
De Gilden.
Dat voor de zes deelorganisaties
der Kultuurkamer de naam gilden
is gekozen, wil geenszins zeggen,
dat wij het r#d der geschiedenis
willen terugdraaien. Wij zijn niet
anti-revolutionnair.' Wij keeren niet
terug naar de tijd voor de afschaf
fing der gilden tegen het einde der
achttiende eeuw, maar gaan nog
weer een stap verder, dan de libe
ralistische omwenteling is gegaan.
Wij maken haar ongedaan, door
vooruit te gaan.
Loon naar werk.
De kunstenaar heeft recht op een
redelijke basis, mits zijn werk hem
dat recht geeft. De Kultuurkamer
is geen bedeelingsinstituut Zij ver
staat het cultuursocialisme niet als
weldadigheid, maar in de zin van
loon naar werk, naar vakkundig
werk,, waarin een mensch met ga
ven en degelijke vorming zijn volle
hartstocht, toewijding en werk
kracht heeft neergelegd. Beunha
zen heeft ons volk niet noodig, ook
met als zij oude en eerlijke strij
ders voor de nieuwe orde zijn.
(Uit de rede van Prof. Dr. T'. Goe-
dewagen bij de opening van de Ned.
Kultuurkamer).
GEESTELIJK GEPEUPEL.
Dezer dagen vervoegde zich een jonge
weduwe, wier man aan het Oostfront
sneuvelde, aan een der loketten van de
Haagsche Courant, waar zij een overlij
densadvertentie aanbood.
De kosten van de advertentie waren
zoodanig, dat de weduwe verzocht om\e
zien of wellicht eenige bekorting in de
tekst mogelijk was Hierop ging een dei-
vrouwelijke assistenten zich over de »in-
houd van de advertentie onderhouden
mei de chef de bureau. Beiden lazen de
kennisgeving van overlijden en toen zij
de passage daarin lazen, waarin stond:
.Hij stierf voor Volle en Vaderland. Mo
ge het niet tevergeefs geweest zijn", ont
zagen zij zich niet te lachen om deze
woorden'.
De jonge weduwe heeft, pijnlijk ge
troffen, daaropvhet kantoor aan de Wa
genstraat in Deh Haag verlaten, na ge
zegd te hebben, dat zij op plaatsing der
advertentie geen prijs meer stelde.
Deze kwestie is zoo teer, dat wij hier
aan geen commentaar willen verbinden.
Er is een geestelijk peil, zóó laag, dat
men het niet kan beoördeelen, zonder het
in zijn diepste wezen te naderen en dat
lust ons niet.
Wij vragen ons slechts af, hoe het mo
gelijk is, dat een jongs wedifvve, wier
man een heldendood stierf in de strijd
tegen het bolsjewisme, in haar leed nog
gegriefd kan worden door geestelijk ge
peupel, dat zich vroolijk maakt over de
inhoud van een doodsbericht. H.N.D.
DE ZON.
Za. 6 Juni op 5,23, onder 21,54
Zo. 7 Juni op 5,22; onder 21,55
Ma. 8 Juni op 5,22; onder 21,56
Di. 9 Juni op 5,21; onder 21,57
Verduisteren: van zocsoode-rgAng tot
zonsopgang.
Auto's en rijwielen licht op: van zons
ondergang tot zonsopgang
DE MAAN.
Za. 6 Juni op 2,27; onder 13,55
Zo. 7 Juni op 2,52; onder 15,03
Ma. 8 Juni op 3,15; onder 16,10
Di 9 Juni op 3,39, onder 17,16
Nieuwe Maan: 13 Juni 23,02.
HOOG WATER OP TEXELS REE.
Za. 6 Juni 3,44 en 16,14
Zo. 7 Juni 4,47 en 17,22
Ma. 8 Juni 5,59 en 18,33
Di. 9 Juni 6.05 en 19,34
Springtij 13 en 27 Juni.
Hoogwater in de Oekraine.
De aan den anderen kant van de
spoorbaan liggende troepenonder-
deelen ontvangen hun voedsel door
middel van vlotten en roc'booten.
V P.B -Zander-s.
AARDAPPELFORMULIEREN.
De Burgemeester van Texel brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat bij het
a.s. afhalen van nieuwe bonkaarten weer
formulieren moeten worden ingevuld ter
verkrijging van aardappelkaarten. Zij,die
niet beschikken, op het moment van uit
reiking dezer kaarten, over 30 kg aard
appelen per gezinslid, dienen een for
mulier in te vullen, waarop dit vermeld
staat. Formulieren zijn te bekomen bij
den distributiedienst.
Texel, 18 Mei 1942.
De Burgemeester voornoemd,
RIJK DE VRIES.
UITREIKING
LEVENSMIDDELENKAARTEN.
voor tijdvak 14 Juni11 Juli.
De Burgemeester van Texel brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat weder
om nieuwe levensmiddelenkaarten zullen
worden uitgereikt en wel:
Te Den Hoorn op Maandag 8 Juni a.s.
in „Ons Huis", van:
9,00-9,30 het dorp met nrs 1 t.m. 28
9,30-10,00 het dorp met nrs 29 t.m. 62
10-11 het dorp met nrs 63 t.m. 104.
11-12 het dorp met nrs 105 en hooger,
wijk H nr. 1 t.m. 17.
12-1 wijk H met nrs H 18 t.m. 75
1-2 wijk H met nrs 76 en hooger.
Te Den Burg voor wyk B op Dinsdag
9 Juni a.s. in het Fanfaregebouw, van:
9-10 wijk B met nrs B-l t.m. B 72
10-11 wijk B met nrs B 73 t.m. B 144.
11-12 wijk B metnrs 145 t.m. B Ï96
12-12,30 wijk B met nrs B 19>7 en hooger
2-3 voor hen die om grondige redenen
verzuimd hebben hun bonkaarten af te
halen.
Medegebracht dienen te worden alle
stamkaarten van 't gezin met de daarbij
behoorende inlegvellen. Tevens moet
worden overgelegd door hen, die per ge
zinslid niet beschikken over 30 kg. aard
appelen, 'een formulier, waarop dit ver
meld staat. Formulieren zijn te bekomen
bij den Distributiedienst.
Texel, 28 Mei 1942.
De Burgemeester van Texel,
RIJK DE VRIES.
KUNSTMEST.
Veehouders wordt meegedeeld, dat
evenals vorig jaar geen stikstof voor blij
vend grasland wordt toegewezen.
GIFTEN ALG. WIJKVERPLEGING.
C. V Oosterend f2.50.
Wed J. D., Oosterend f 5,
Fam. B., Den Burg f 5,
N. N., na^ij Den Burg f 5,
BEZWAARSCHRIFTEN.
We herinneren er aan, dat bezwaar
schriften tegen veelevering 1942 voor 1
Juli moeten worden ingediend. Wie er
later mee komt, krijgt geen gehoop
TARWE IN BESLAG GENOMEN.
Dezer dagen heeft de politie eenige hl.
tarwe, welke frauduleus waren vervoerd
en daarop verkocht, in beslag genomen.
Te IJmuiden werd op last van de
Texelsche marechaussee een persoon
aangehouden, die'van diefstal van tarwe
op ^Texel werd verdacht. De man, die
naar Texel werd overgebracht, heeft
gedeeltelijk bekend.
AANHOUDEN VAN RUNDEREN.
De toewijzing van rundvee boven één
jaar, welke gold van 1 Dec. 1941-1 Maart
1942, is thans niet meer van kracht. De
volgende regels worden door de Voed-
selcommissa'ris in acht genomen.
1. De veehouders, die in de beper
kingsperiode vee mochten houden, en
dus een toewijzingskaart en een veeboek
je hebben ontvangen, mogen thans ook
rundvee in voorraad houden. Zij moeten
rekening houden met de ruwvoederposi-
tie en eenj eventueele veetoewijzing voor
a.s. winter.
2. Veehouders, die na de beperkings
periode een toewijzingskaart hebben ont
vangen, mogen ook vee aanhouden, ont
vangen een veeboëkje, en worden derhal
ve ingeschakeld in de groep „rundvee
houders".
3. Het houden van rundvee zonder in
het bezit te zijn van een veeboekje en
een vergunning is streng verboden.
4. Deze vergunning tot aanhouden van
rundvee wordt alleen verstrekt als men
land gebruikt, waarop in 1940 vee is ge
houden, dat op de registratie-kaart regel
matig is opgegeven.
5. Dit is ook van toepassing op het
huren of pachten van land..
6. In verband met het verstrekken van
een vergunning tot het aanhouden van
vee, voor gehuurd-of gepacht land, wordt
er de aandacht op gevestigd, dat hier
voor geëischt wordt een goedkeuring van
de Grondkamer voor Noord-Holland,
Parklaan 12, Haarlem.
7. Verhuren of verpachten van gras
land zonder toestemming van de Grond
kamer, is verboden, en geeft geen recht
op een toewijzing.
Landbouw-Crisis-Organisatie
voor Noord-Holland.
7. HOEVE MAURICK
en Prins Maurick (Maurits).
Wanneer we u vertellen, dat de boer
derij Maurick in Eierland, naar een
kasteel in Brabant werd genoemd
hoort u wellicht vreemd op. En toch is
het zoo! De plaats werd in 1905 voor re
kening van de heer Van Lanschot, des
tijds burgemeester van Vtóght, gebouwd
en door hem genoemd naar het kasteel
„Maurick", een kwartier gaans van
Vught, waar hij woonde. De naam Mau
rick kreeg het kasteel in 1601, toen Prins
Maurits (ook wel Maurick geheeten) het
beleg sloeg voor Den Bosch en op het
kasteel (dat eerst Heymshuizing heette)
zijn hoofdkwartier vestigde. De heer Van
Lanschot is thans overleden, maar zijn
echtgenoote, mevr. Van Lanschof-La-
gusse de Locht, woont nog steeds op
„Maurick" bij Vught.
Hoeve Maurick, welke 86 h.a. 90 a. en
54 c.a groot is, wordt gepacht door de
heer P. Stoepker.
P.S. In Gelderland ligt de gemeente
„Maurik". Hiermee heeft de naam van
onze boerderij niets te maken. Uit ande
re artikeltjes zal u echter blijken, dat
niet zelden boerderijen aardrijkskundige
namen dragen.
CONSULTATIEBUREAU.
De eerstvolgende zitting van het con
sultatiebureau voor zuigelingen is be
paald op Vrijdag 26 Juni a.s.
PAARDENHANDEL.
De heer P. de Wit, Postweg E 58, is
door het Vee- en Vleeschaankoopbureau
als paardenhandelaar erkend. Voor het
koopen en verkoopen van paarden dient
men zich tot een erkend handelaar te
wenden.
KIPPENHOUDERS.
De aandacht van kippenhouders wordt
gevestigd op de mededeeling van de
Coop. P.T.V. in dit nummer. Deze Coop,
is van overheidswege aangesteld als
verzamelaar van de eieren, welke iedere
kippenhouder ook degenen, die maar
een paar kippen houden verplicht is
in te leveren. Zij kunnen iedere Maan
dag in de Kantoorstraat in het pakhuis
van Keijser en Co. terecht.
GESTOLEN FIETSEN OPGESPOORD.
Op verzoek van de politie van Bergen
zijn dezer dager? door de Texelsche poli
tie drie fietsen in beslag genomen, wel
ke te Bergen waren ontvreemd. De da
der, die inmiddels is aangehouden, werk
te op Texel; wanneer hij met vacantie
uit Bergen naar ons eiland terugkeerde,
piktë hij een karretje mee om er hier
geld voor te maken. De fietsen zijn in-
tusschen al weer aan de eigenaars terug
bezorgd.
OPENING ZWEMBAD DE SCHANS.
Zondagmorgen opening. Zater
dagmiddag 2 uur werkers en
werksters aantreden en*aan de
slag!
De vergunning is er. Dus wordt het
zwembad weer geopend. Zie de uren in
de adv. in dit nummer. Badmeester Van
Beek is weer present. Ook zal weer ge
legenheid gsgeven worden tot het nemen
van zwemlessen. L.
OOSTEREND.
KERKNIEUWS
Ds. M. Groenenberg, vroeger Ned
Herv. predikant alhier, thans te Vlaar-
dingen, komt voor op het viertal, opge
maakt ter voorziening in een vacature te
Groningen.
Illllllllllllllll!
SPORT
llllllllllllllllfl
TEX.-BOYS-NIEUWS.
Zondag gaan we naar De Cocksdorp
vanwege het 10-jarig bestaan. We hopen
op een prettige dag. Vertrek om 12 uur
met de bus Postkantoor.
Opstelling: Jac.Schrama
Jn. Driever Jn Schrama
N.v.Heerw. Jn.Hopman H.Meester
C.Witte C.v.Swinderen W.Ran C. v.Heer-
waarden (h.) D. Witte
Res.: C. Ran, H.Schrama, H.Zijm. J.S.
S. V. TEXEL.
Hedenmiddag half drie worden lalle
leden, die aanwezig kunnen zijn, op het
terrein verwacht. Er moet gewerkt wor
den, lui!
Zondagmorgen gaat T. 1 naar Helder
3. Dat zal niet meevallen, maar er kan
gewonnen worden. Denkt om het per
soonsbewijs.
Elftal: B.Beumkes
Jac.Koorn W.Langeveld
H.Neijens H.Boon A.Huizinga
H.deJong G.Witvliet J.v.d.Pijl D.Hui-
zinga Ab.Keijser
Res.; P. Keijser.
Texel 2 gaat naar SVC te De Cocks
dorp. Vertrek bus 12 uur van Postkan
toor. Er wordt om 12,45 gespeeld Texel 2
—SVC; 14,45 Texel2—Tex. Boys.
Elftal: W.Geus
P.Vlaming J.Kiljan
J.Kikkert Jz. N.deGraaf B.v.Wijngaarden
J KikkertRz. N.Dapper Jn.Bruin
H.duPorto H.C.Ran
Res.: R. v.d. Mei, Zielman, D. Viller.
Ook de reserves behooren present te zijn.
Succes lui! D.D.
Vtrgeefschc landingspoging
van de Britten.
Een met zwakke strijdkrachten
aan de Kanaalkust cgidernomen
Britsche landingspoging werd door
de Duitsche kustverdediging ver
ijdeld. Eenige gevangenen en wa
pens vielen in onze handen. Bij
luchtgevechten in het Kanaalge-
bied verloor de tegenstand^-
Woensdag 24 vliegtuigen.
(Uit het Weermachtsbericht van
^4 Juni).
Doe zuinig met gas en electriciteit.
Denk niet, dat ge straks naar uw verr
bruik over dit jaar wordt gerantsoeneerd
en dat u daarom goed doet, wat er van
uw rantsoen overschiet toch maar (noo-
deloos) te gebruiken. Dit zou tot ver
kleining van uw rantsoen kunnen leiden.
Past op voor overschrijding van uw
rantsoen. Er wordt nu nog eerder dan
vroeger tot beboeten en afsnijden over
gegaan. (Offic. bericht Rijkskolenbureau)
DE NOOD IS GROOT, EN
DAAROM IS ALLER^~HULP
NOODZAKELIJK.
Ieder, die de Donderdagavond in De
Lindeboom gehouden vergadering van
bovengemelde instellingen heeft bezocht,
moet doordrongen zijn voor zoover dit
niet reeds het geval was van het feit,
dat er snel, onbevooroordeeld en met vol
ledige toewijding hulp moet worden ver
leend! Op heldere, uitvoerige en geest
driftige wijze hebben de heeren D. H.
Querner en W. H. van Sonsbeek in het
licht gesteld, waarom' Winterhulp en de
Volksdienst in het leven moesten worden
geroepen, wat er reeds is gepresteerd,
hoeveel leed er reeds is verzacht en
wélk een onafzienbaar terrein er nog
moet worden bewerkt!
(Zie verder de 2e pagina
VRIJWILLIGE HULPPOLITIE.
In het Verordeningenblad is opgeno
men een Verordening betreffende de in
stelling van een vrijwillige hulppolitie.
Hierin wordt o.m. het-volgende bepaald:
De taak.
Een vrijwillige hulppolitie wordt inge
steld, welke tot taak heeft de gewone po-
litieorganen te ondersteunen:
a. bij de bestrijding van rampen en
openbare noodtoestanden;
b. bij de bestrijding van ernstige geva
ren en schaden, welke ten gevolge van
luchtaanvallen ontstaan;
c. in andere bijzondere gevallen van
handhaving van de openbare ord.e en
de veiligheid van het openbare leven.
De hulppolitie wordt aangesloten bij
de gewone politie. Zij is uitsluitend on
derworpen aan de aanwijzingen en beve
len van de commandeerende instantie
van de gewone politie.
Voorwaarden.
Agent van de vrijwilliger hulppolitie
kan slechts zijn, hij, die:
a. Nederlander is;
b. tenminste achttien en ten hoogste
vijf en veertig jaren oud zijn;
c. lichamelijk, geestelijk en moraal is
geschikt;
d. de nieuwe Europeesche orde voor
staat en bereid is deze naar zijn beste
vermogen te dienen.
De aanstelling bij de vrijwillige hulp
politie geschiedt op grond van een schrif
telijke sollicitatie, welke wordt gericht
aan de gevolmachtigde voor de reorgani
satie van de Nederlandsche politie bij de
departementen van justitie en binnen-
landsche zaken. Uit de sollicitatie moet
blijken, dat de onder a en b vermelde
voorwaarden zijn vervuld en dat de ge
gadigde bereid is een schriftelijke verze
kering, als bedoeld onder d te geven.
De vergoeding.
De vergoeding bedraagt voor iedere
aangevangen dag, waarover de^pproeping
van de agent van de vrijwillige hulppoli
tie zich uitstrekt:
voor ongehuwden f 3,voor gehuw
den f 4,50; voor ieder kind beneden 18
jaar bovendien 50 cent.
De werkgever van de agent van de
vrijwillige hulppolitie kan de arbeids
overeenkomst niet opzeggen, evenmin
kan hij het verzoek, als bedoeld in art.
1639 w. van het Burgerlijk Wetboek, in
dienen. Heeft Tie agent van de vrijwilli
ge hulppolitie een arbeidsovereenkomst
met vast loon of salaris aangegaan, dan
blijft de aanspraak op loon of salaris
bestaan, indien de dienst, waartoe hij is
opgeroepen, ten hoogste 5 achtereenvol
gende dagen duurt. Duurt de dienst lan
ger dan 5 dagen, dan ontvangt de agent
van het Rijk een vergoeding, ingeval zijn
inkomen wegvalt of de hoogte van het
o^dersteuningstarief niet bereikt.
Hij, die in de vrijwillige hulppolitie is
opgenomen, en" aan een oproeping geen
gevolg geeft, wordt gestraft met een
hechtenis van ten hoogste zes maanden
en met een boete van ten hoogste f 1000
of met een der straffen.
