S.S.
Texelsch dialect.
VAN HEDEN EN TOEKOMST.
LANDBOUW EN VEETEELT
WIE ZIJN TAAK KENT, IS LID VAN HET
NED. ARBEIDSFRONT.
B.
MET DUITSCHLAND VOOR
EEN NIEUW EUROPA.
Winterhulp Nederland en Nederlandsche Volksdienst.
54c JAARGANG. No. 5600.
ZATERDAG 13 JUNI 1942.
TEXELSCHE COURANT
Roobolhooi kan zonder bezwaar aan
paarden worden vervoederd
Hooi. Een voldoende hoeveelheid hooi,
dat is in deze tijd voor de veehouder wel
de allereerste eisch. (Boerderij).
Patentkali verbetert de kwaliteit en
opbrengst van de aardappels en maakt
de celiep krachtiger (minder blauw).
Mergel. Wegens het gehalte aan mag
nesium verdient dolomietmergel de voor-
keui boven gewone mergel.
Grasdrogerijen. In 1941 waren in Ne
derland 105 grasdrogers in gebruik. Dit
jaar komen ef 34 bij. i
Bieten. Zet de bieten op afstanden van
50 bij 40 cm.; dat geeft de grootste voe-
derwaarde.
Hooibroei. Bij te sterke broei gaat een
groot deel der" voederwaarde van ^het
hooi verloren.
Schapenmelk. Een liter schapenmelk
heeft bijna dezelfde voedingswaarde als
2 liter volle koemelk.
VVortelbrand doet vele jonge bieten
plantjes sneuvelen. Daarom mag geen
korrel bietenzaad in de grond zonder
eerst te zijn ontsmet.
Goede grondbewerking en een doel
matige aanwending van meststoffen, be
vorderen groei en ontwikkeling van de
landbouwgewassen.
Roobol is giftig voor rundvee; eten de
dieren vrij veel gras of hooi met roobol
er door dan treedt diarrhee op; (verma
gering, minder melk).
Kippenvoer. Zijn alle strookjes grond
bij de boerderij, die zich daarvoor leenen
ïeeds met korrelmais of zonnebloemen
bezaaid?
Konijnen verwerken gras en grashooi
niet zoo best. Geef liever paardebloemen,
weegbreesoorten, klavers en allerlei blad
uit de moestuin. Vóór de winter hiervan
een hoeveelheid drogen.
Aardappelen. Onder leiding van het
Bureau voor Aardappelverbouw van de
Heide-Mij. zijn ruim 6000 h.a. van de
10,000 ha, aangebeden grasland voor de
teelt van aardappelen gescheurd. Op
brengst naar raming 100 millioen kg.
In weiland met Sint Jacobskruiskruid
moet men zoo mogelijk enkele schapen
lusschen de koeien weiden. Deze eten
dat oakruid met graagte zonder er blijk
baar nadeel van te ondervinden en bij
de koeien kan het leverontstekingen ver
oorzaken met soms doodelijke afloop.
Emelten moeten, worden bestreden,
voordat groote schade is-aangericht: 25
kg. zemelen per ha. gebruiken, die voor
af heel innig zijn gemengd met 1 kg.
PaKijsch groen of Vft kg. kiezelfluorba-
rium of -natrium. Uitstrooien in de
avond bij zacht weer.
Schapenteelt in Denemarken. De tex-
tiel-indi&trie heeft 300,000 kronen ter
beschikking gesteld teneinde de boeren
rentelooze leeningen te kunnen ver
strekken, waardoor zij zich schapen kun
nen aanschaffen. Een intensieve propa
ganda wordt gemaakt voor de uitbrei
ding van de schapenteelt. De buitenland-
sche wolproductie voorziet slechts in 10
pet. van de behoefte.
TER OVERDENKING.
MEER ZEGGEN.
Wij hebben elkander zooveel te zeg
gen, want het leven is rijk aan onder
vindingen waarmede wij een ander van
groote dienst kunnen zijn. En toch zeg
gen we zoo bitter weinig. O ja: veel
woorden maar weinig inhoud. Lange ge
sprekken worden gevoerd over allerlei
onbenulligheden, uren worden volge
praat met doelloos gesnap. Doch er zijn
zoo weinig- gesprekken waaruit weiets
blijvends meenemen voor het leven. Er
wordt veel „beweerd" en met een groo
te beslistheid worden door sommigen de
moeilijkste vraagstukken al pratende
„opgelost"Doch spoedig treedt de voos
heid aan het licht. We hebben elkander
zoo veel te zeggenwe dienden dit beter
te bedenken en in practijk te brengen.
Minder praten, méér zeggen.
VOLKSKUNDE.
VOLKSWEERKUNDE.
n St.-Jan (24 Juni).
Volksweerkunde is van geslacht tot
geslacht overgeleverd en mag bogen op
een ervaring van vele eeuwen. Vooral
landbouwers, herders, schippers en vis-
schers verrijkten en verrijken nog steeds
hun sociale kringen in de allereerste
plaats met de schat hunner bevindingen.
Het populaire in deze „volkswijsheid" na
te gaan is aldus prof. Schrijneit in zijn
,.Ned. Volkskunde" de taak van de
volkskundige.
Als met St. Jan de linde bloeit, is te
gen Str Jacob (25 Juli) de rogge rijp.
Vóór St. Jan moet men om regen bid
den, na Sint Jan komt hij vanzelf.
Na Sint Jan neemt de zee het onweer
niet meer an. (Spijkenisse op Putten).
Met Sint Jan bloeit het vlas, al is het
ook maar een hand lang.
TEGEN DE TUBERCULOSE!
Voor leden van het Nederlandsche Ar
beidsfront bestaat na een jaar lidmaat
schap de mogelijkheid tot het verkrijgen
van tbc-ondersteuningen Deze woraen
gegeven in de vorm van tegemoetkoming
in de kosten van sanatonum-verpleging,
vergoeding voor versterkende middelen,
extra-voeding, al of niet in vereeniging
met hulp in de huishouding bij thuis
verpleging. Verder ondersteuning voor
de aanschaffing van noodzakelijk onder
goed, voor de bestrijding van reiskosten
bij autovervoer van een patiënt, terwijl
ook bij bezoeken van huisgenooten aan
het sanatorium en soortgelijke omstan
digheden geldelijke vergoedingen door 't
N.A F. zullen worden gegeven.
Deze ondersteuningen, welke het ka
rakter dragen van een bestrijding van de
tuberculose, en wel in de ruimste zin
doen zien, dat de taak, die het Neder
landsche Arbeidsfront hiermee op zich
geifcmen heeft, wederom ver gaat buiten
de enge grenzen van de vakorganisatie.
Het bestrijden van een gevreesde kwaal
als de tuberculose is meer dah 'n groeps
belang; het is een volksbelang. Dat het
Nederlandsche Arbeidsfront direct en in
direct dit volksbelang dient, is een nood
zakelijk gevolg van de plaats, die het
Nederlandsche Arbeidsfront binnen de
volksgemeenschap inneemt. In het bij
zonder geldt dit, waar het de bestrijding
betreft van een kwaal, die, zij het in
mindere mate dan voorheen, de volksge
zondheid bedreigt. Ieder, die als werker
lid wordt van het N.A.F., draagt voor
zijn lidmaatschap er toe bij, deze strijd
tot een goed einde te brengen.
Iedere aansporing is hier overbodig.
Wie zijn taak kent, is lid van het Ne
derlandsche Arbeidsfront.
(Persdienst N.A F.)
dot is voor mien briefie, dat wil ik je
wel op een briefje geven, dat kan ik je
verzekeren;
bricltje, vaatje, zooals de visschers dat
gebruiken om hun netten op te houden;
Fransch ,.banl" (Eng. „brail" is: touw
aan het scheepswant); in het Nederl.
„breel";
broese, uitgelaten doen (van kinderen
geaegd); vgl. het Ned. „bruisen";
wee gane te brute, we gaan bruiloft
vieren;
brute en brullojfte, bruiloft vieren;
buitje, klein kind, beneden het jaar;
Friesch: boike; Eng.: boy; Groningsch:
„buie" en „buit"; Zeeu\ysch (verouderd):
„boeje" en „booi";
ze moet om 'n buitje, ze verwacht een
kind;
buretón (klemtoon op laatste letter
greep), gezellige bijeenkomst van "eige
naars en huurders van wegen in een be
paalde buurtschap, daar werd dan de
pacht betaal^ en op kreatebollen geflec
teerd; ook sprak men wel van „schutte-
besteden". (Tex. Crt. 23 Febr. 1890);
hussie ('n bussie) brood; (ontleend aan
de „bus" waarin brood wordt gebakken);
(Wordt vervolgd).
VOOR WEERBAAR VOLK.
Waar wordt 'n volk sterk en weer
baar?
Niet aan de bridgo-tafel of in de
danszaal!
Op de sportvelden wonden de
spieren gestaald, het lichaam ge
hard.. Elke. jonge kerel moet over
een sportief, getraind lichaam be
schikken.
Afrijdt mede voor een lichamelijk
gehard volk.
Treedt in de rijen der Nederland
sche S.S. (6)
Tot Burgemeester van Den Haag werd
benoemd prof. dr. H. Westra, prof. in de
rechtswetenschappen te Utrecht.
GEMEENTE TEXEL
KOSTELOOZE VACCINATIE.
De Burgemeester van Texel maakt be
kend, dat gelegenheid zal worden gege
ven t. kostelooze inenting en herinenting
van ingezetenen die zich daartoe aanmel
den:
op Maandag 15 Juni a.s. des middags
12 uur ten huize van P. de Wit te Zuid-
Eierland;
op Woensdag 17 Juni a.s. des middags 1
uur in de dokterswoning te De Cocks-
dorp;
op Donderdag 18 Juni a.s. des middags
12 uur in de o.l school te Midden-Eier-
land;
op Dinsdag 23 Juni a.s. des namiddags
4 uur m.dp o.l. school te Oosterend.
op Woensdag 24 Juni a s. des middags
12 uur in de o.l. school te Den Hoorn, des
namiddags 2,30 i» de o.l. school te Ou-
deschild en des namiddags 4 uur in de
o.l school te Dè Waal.
op Donderdag 25 Juni a.s. des middags
12 uur in de o.l. school te Den Burg en
des namiddags 4 uur in de o.l. school te
De Koog.
Teneinde abuizen bij het opnemen van
namen en voornamen te voorkomen,
moeten trouwboekjes waarin de namen
van belanghebbenden vermeld zijn, wor
den medegebracht.
Onder de aandacht wordt gebracht, dat
kinderen vóór het bereiken van den leef
tijd van één jaar ingeënt moeten zijn.
Texel 9 Juni 1942.
De Burgemeester voornoemd,
RIJK DE VRIES.
De Gemeente-Secretaris, JONKER.
DE ZON.
Za 13 Juni op 5,19; onder 22,00
Zo. 14 Juni op 5,19; onder 22,01
Ma. 15 Juni op 5,19; onder 22,01
Di. 16 Juni op 5,19; onder 22,02
DE MAAN.
Za. 13 Juni op. 5,33; onder 21,16
Zo. 14 Juni op 6,14, onder 22,08
Ma. 15 Juni op 6,59 onde;r 22,53
Di 16 Juni op 7,51; onder 23,34
Eerste Kwartier: 21 Juni 22,44
HOOG WATER OP TEXELS REE.
Za. 13 Juni 10,10 en 22,27
Zo. 14 Jujii 10,44 en 22,59
Ma. 15 Juni 11,16 en 23,53
Di 16 Juni 11,50 en
Springtij 27 Juni.
In 't verleden ligt Tiet heden,
In het nu wat worden zal.
(Bilderdlijk).
Wij leeren zoo langzamerhand weer in
zien, dat een volk niet bestaat uit een
op een bepaald oogenbük in een bepaalde
ruimte levende verzameling'van indivi
duen, doch dat het geheel der volksge
meenschap de grenzen van het heden ver
overschrijdt en verleden, heden en toe
komst tezamen omspant.
Een volk vindt zijn volledigheid in de
ononderbrokenheid der geslachten, het
vindt zijn kracht in de macht der ge
slachten.
Zij, die ons zijn voorgegaan en zij die
na ons komen, staan in geen enkel op
zicht los van ons Ons en Tien door
stroomt hetzelfde bloed, zij en wij zijn
geworteld in dezelfde grond, wij zijn erf-
genamemen erflaters tevens.-Dat wij zijn
die wij zijn, danken wij aan onze vade-
len, in wie ons volks wezen gegroeid is,
die hqt huis gebouwd hebben waarin wij
wonen en de dijken, die ons tegen het
natuurgeweld beschermen.
Doch in het nu ligt, wat worden zal
Er bestaat geen scheidslijn tusschen he
den en toekomst; wat wij zooeven toe
komst noemden, is thans reeds heden.
Bij dit innig verweven zijn van heden
.en toekomst is het dan ook dwaas om
aan een toekomst te gelooven, die op een
willekeurig oogenblik onafhankelijk van
het heden aan de horizon zou verschij-
De inhoud en de vorm, die wij nu aan
ons Nederlandsche heden geven bepalen
de gestalte, die onze Nederlandsche toe
komst zal hebben. De droom van een
goede toekomst zal slechts werkelijkheid
worden, indien wij er in het heden door
onze arbeid de grondslag voor leggen.
Een nieuwe geest wordt over ons volk
vaardig, d.w.z. in ons volk is uit lange
sluimer de wil ontwaakt om zich op
zijn wezen te bezinnen, om zich van
zijn kracht en van zijn roeping als volk,
van zijn plicht tegenover het voorge
slacht en tegenover het nageslacht be
wust te worden.
Thans is ons volk in de smeltkroes van
oorlog en revolutie, de strijd om het
naakte bestaan beheerscht het leven.
Doch zooals d<yduisternis van de nacht
in de ochtendschemering overgaat, alvo
rens de zon haar middaghoogte bereiken
kan, zoo gloort ook thans reeds de mor
gen van de nieuwe dag. Blijft niet in 't
donker en in de bewustelooze slaap, maar
ademt de frissche morgenlucht in, treedt
naar buiten in de schemering om het stij
gen van de zon te aanschouwen.
Wij sporen u aan, niet in dadenloos ge-
droom over het verleden verzonken te
blijven, niet in een wezenloos staren op
het vluchtige heden te verstarren, doch
frisch en krachtig met en in dit heden
naar de toekomst te groeien.
WERELDNIEUWS
IN WEINIG WOORDEN
OOST-INDIE.
Op Java werden 46 spoorbruggen
vernield. Nu zijn de voornaamste ver
bindingen reeds hersteld.
FRANKRIJK
Reeds 160,000 Franschen werken in
Duitschland, maar dit getal zal nog be
langrijk grooter worden.
CHINA.
In eenige Zuidchineesche provincies
maakt de pest, overgebracht door Bir-
maansche vluchtelingen, \jeel slachtof
fers.
ENGELAND.
Indien Engeland en de V.S. niet
hadden kunnen beschikken over de
s^heepsruimte der bezette landen met
hun koloniën, hadden zij de oorlogvoe
ring reeds moeten staken
JAPAN.
De Japanners zijn druk bezig de
noordelijke route van de V.S. naar de
Sovjet-Unie af te snijden. Van aanvallen
met behulp van vliegkampschepen der
V.S. zal volgens, de woordvoerder der
Japansche marine geen sprake meer
kunnen zijn.
VEREENIGDE- STATEN
De vlieger Lindbergh is bij Ford in
dienst getreden.
Van de zeven vliegkampschepen,
welke de V.S. bij het begin van de oorlog
bezaten, zijn er nog maar twee over.
ïn de V.S. maakt men zich ongerust
over de slechte gang van zaken in China.
De Chineesche vastberadenheid kreeg
reeds een geduchte knauw.
BRAZILIË.
Twee Braziliaansche dokters ont
dekten, dat kinderverlamming en run
derdolheid door hetzelfde virus worden
veroorzaakt. De ziekte zou door enting
in de eerste levensjaren te bezweren zijn.
OENEMARKEN
In een veenderij bij Nonnebe werd
een gouden halsring van 100 gr. gevon
den, waarschijnlijk afkomstig uit het
overgangstijdperk van de Volksverhui
zing naar de Germaansche ijzertijd.
AUSTRALIË.
Japansche duikbooten bescheten
Maandagmorgen voorsteden van Sydney
en New Castle.
De Australische wol en die van N.-
Zeeland en Z -Afrika zal wel 15 pet.
in prijs stijgen.
DUITSCHLAND
Duitschland heeft groot vertrouwen
in zijn duikbootwapen. In vorige oorlog
werd Engeland door de- duikbootoorlog
aan de» rand van de afgrond gebracht
(Londen gaf dit zelf toe). Hoeveel slech
ter staat Engeland er nu voor! En nu
heeft de duikboot haar laatste woord
nog niet gesproken!
DE GRONDSLAG.
Ik heb mijne geheele economie opge
bouwd op het begrip Arbeid. (Hitier).
III. Nabuurschap.
Wij willen een oude Vaderlandsche
deugd in eere herstellenen wel het be
grip „nabuurschap", dat wederzijdsche
hülp inhoudt. De ketting is nooit sterker
dan zijn zwakste schakel; daarom moeten
rotte plekken worden uitgesneden. Nu is
het nog voorgekomen, dat een paar kin
deren in een streek, waar men van Win
terhulp niet wilde weten, van kou en
ellende in hun wiegjes omkwamen
Overal, waar geweigerd wordt de hel
pende hand uit te steken, dreigt socialis
tische ondergang. Wie niet helpt, neemt
een zware verantwoording op zich.
Na dit met enthousiasme én overtui
ging uitgesproken betoog, werd even ge-
pauseerd, waarna gelegenheid werd'ge
geven tot het stellen van vragen.
Geen belasting.
In antwoord op de vraag van de heer
Stcenhuis, waarom geen Winterhulpbe
lasting wordt geheven opdat men meteen
over het noodige geld kan beschikken,
antwoordde de heer Querner, dat men uit
opgebracht belastinggeld niet kan op
maken, of het ,volk met liefde offert of
met tegenzin. Belasting is louter dwang.
Laten wij de menschen eerst probeeren
te overtuigen. Spr. is wel voor dwang,
wanneer het eên groep welgestelden be
treft, die vertikt mede te werken.
De heer A. Broekman merkte op, dat
de ervaring op Texel heeft geleerd, dat
hier verscheidene gegoede personen zijn,
die zich steeds afzijdig houden, wanneer
op hun portemonnaie >een beroep wordt
gedaan Dat zit heusch niet altijd in de
politiek, maar ze gaven niet, geven niet
en zullen nooit géven (zonder dwang).
Daarom zag spr. dan ook gaarne, dat in
deze gevallen het verleenen van een
bijdrage naar vermogen verplicht wordt
gesteld (belastingheffing).
De heer Querner zou er mee accoord
gaan, waanneer hij zeker wist, dat het
heéle volk de belasting toejuichte. Het
gaat om de moreele kant van de zaak
en dan is het dubbeltje van de arme ons
meer waard dan de riks van de rijkaard.
Winterhulp moet haar kracht putten uit
de blijken van sympathie. Maar
blijft het grootste deel van het volk met
het gezicht naar de muur staan, dan
zou onherroepelijk tot dwang moeten
worden overgegaan. En.dat zou ons-
vréeselijk spijten.
Burgemeester Rijk de Vries is een en
ander volkomen met spr. eens. maar de
16 pet. van ons volk, die meer dan f 3000
inkomen per jaar heeft en welke" cate
gorie het meeste kwaad sticht, zou de
burgemeester liefst meteen een bjljetje
onder de neus willen steken.
Uit de practijk.
De heer J. Huizinga, Den Hoorn, heeft
in de 21/* jaar, die hij voor Winterhulp
heeft gewerkt, nogal onaangename din
gen beleefd. Wat spr. vertelt over de
biutalileit van een zeker gezin was in
derdaad verbijsteren^. Spr. vroeg, hoe
men in zulke gevallen moet optreden.
De heer Querner heeft ze ook meege
maakt. Er moet scherpe controle worden
uitgeoefend. Je kunt het de menschen
lang niet altijd kwalijk nemen, als ze 't
geld verkeerd besteden: Sommigen zijn
vaak totaal uit het lood geslagen en
wanneer ze dan bv, een vijftig gulden
in handen krijgen, meenen ze daarvoor
de heele wereld te kunnen koopen. Ge
lukkig echter zijn dit uitzonderingen.
Subbas Chandra Bose op bezoek bij den Führer.
Subhas Chandra Bose, de leider van de Indische vrijheidsbeweging
heeft een bezoek gebracht aan het hoofdkwartier van den Führer D<
Führer begroet zijn gast, links gezant Dr. Schmidt.
V.P.B-Presse-Hoffmann, Zander-s
SUBlfAS CHANDRA BOSE.
Subhas Chandra Bose, de leider der In
dische Vrijheidsbeweging, werd in 1897
te Bengalen geboren. Hij ontving zijn op
leiding in Engeland, waar hij in 1920 j
examen aflegde voor ambtenaar bij het
Indische burgerlijke bestuur. In Enge
land reeds -kwam hij in aanraking met
nationalisten, die de in de zestiger jaren
bloedig onderdrukte opstand wilden wre
ken. Toen Engeland de belofte van zelf
bestuur, in de vorige wereldoorlog gege
ven, niet nakwam, werd de ontevreden
heid nog grooter.
In Indië teruggekeerd, legde Éose daar
groote activiteit aan de dag, maar bij
herhaling kwam hij daarbij met de over
heid in botsing. Wel acht jaar heeft hij
in gevangenschap moeten doorbrengen,
maar niettemin nam zijn invloed op de
nationalisten gaandeweg toe Thans reke
nen minstens 10 millioen van de 40 mil
lioen leden van het Indische Congres zich
reeds tot zijn aanhang. Van meet af aan
kenmerkte hij zich door een onverzoen
lijke houding. In de wereldhistorische da
gen van September 1939 sprak Bose deze
profetische woorden: „De leemen voeten
van het Britsche rijk zijn blootgelegd. Nu
of nooit". Die woorden laten aan duide
lijkheid niets te wenschen over. Men ver
wacht, dat de oproep van Bose, die bur
gemeester van Calcutta was en tweemaal
tot voorzitter van 't Al-Indische congres
werd gekozen, tenslotte.de stoot zal ge
ven, die van een zwaar geladen boom de
reeds lang gerijpte vruchten doet vallen.
