Texelsch dialect. E DE PIANO. Wat wil en doet het Nederlandsche Arbeidsfront? TEXELSCHE BOERDERIJEN. Alle man van Neerlands stam Met Teun Brouwer op de Duitschland wint op alle Fronten. VAN DE FRONTEN. Texelsche Schorren. 1. WOENSDAG 8 JULI 1942. COURANT 56e JAARGANG. No. 5667. TEXELSCHE Het Nederlandsche Arbeidsfront, door de Rijkscommissaris in het leven geroe pen, is een machtig lichaam. Het is dan cok eigenaardig, dat zoovelen op Texel nog niet tot dit front zijn toegetreden, zoo betoogde de heer J. van der Plas in de Vrijdagavond in De Oranjeboom ge houden vergadering van het NAF. Maar, zoo liet hij er oogenblikkelijk op volgen, we zullen de arbeiders de oogen openen. Zijn we hierin eenmaal geslaagd, dan kan ik u verzekeren, dat we volgend jaar een volle zaal hebben! Immers doet de arbeider zichzelf, zijn vrouw en kinderen veel, zeer veel tekort, zoo hij aan de kant blijft staan! In zijn inleiding gaf de heer Van dei- Plas een kort overzicht van de historie der arbeidersorganisaties en wat daar mee in verband staat. Wat voor ons tot stand werd gebracht, keuren wij, leden van het NAF, heusch niet allemaal af: Het N.V.V. heeft in het verleden veel goeds verricht, een prachtige strijd gele verd. Echter bleef de groote eenheid, zooals het N.A.F. die beoogt, uit, want de verschillende vakgroepen streden naast elkaar voor eigen belangen. Dat bracht verdeeldheid, want elkeen meende het bij het rechte einde te hebben. De omstan digheden waren daar niet vreemd aan: Reeds in zijn jeugd werd de eene arbei der door verschil in onderwijs een andere lichting uitgedreven dan de ander. Ve len hebben terecht reeds lang de ver zuchting geslaakt: Waar blijft toch de noodige eenheid? De wegen eener vak organisatie liepen steeds parallel met 'n bepaalde politieke partij. Voorts zagen we voor de oorlog een chaos op econo misch gebied Het compromis tusschen verschillende tegenstanders in de Ned politiek weerspiegelde niet het verlan gen naar verbroedering, maar was louter gericht tegen de nieuwe gedachte, die in Centraal-Europa snel opkwam. Nieuwe strijdlichamen als Eenheid door Democra tie ontstonden. Alles om te voorkomen, dat er van de nieuwe idee, in Duitschland geboren, iets tot Nederland zou door dringen. Daarbij zetten verschillende machten zich in, om de toestand voor de Duitsche arbeider zoo zwart mogelijk af te schilderen. ,,De arbeider werd er met de zweep voortgedreven," beweerde men o.a. Ik druk me nog maai zwak uit, als ik zeg, dat wij over het algemeen niet precies werden ingelicht, zegt spr. Onze tegenstanders gingen zelfs zoover, dat ze met Duitschlands macht de draak sta ken. Wat Duitschland echter wel vermag, bewijzen de onafgebroken overwinningen die het reeds heeft bevochten en waar aan nog lang geen einde is gekomen We zijn bedrogen door de vijanden van het Duitsche volk. Daarom lag het voor de hand, dat de Nederlandsche arbeider, wiens leven zelf weliswaar verre va"n rooskleurig was, zich nog gelukkig waan de in vergelijking met zijn Duitsche col lega Nu de grootste macht dei* tegen standers is gebroken en langleamaan, met al sterker kracht een nieuw licht de arbeiderswereld overstraalt en de wer kers de gelegenheid -hebben zich van de waarheid te overtuigen, nu is de groote kans gekomen, ook voor de Nederlan ders, die als arbeiders tot de beste klasse van heel de wereld mag worden gere kend! Het N.A.F. is gekomen om voor de ar beiders betere voorwaarden te scheppen. Zoowel economisch als socialistisch moest er veel worden veranderd. Blijkens de geringe belangstelling, zoo vervolgde spr., willen velen zich nog niet aan onze zijde scharen. Maar wie wegblijft, zal nooit te weten komen, wat het NAF voor hem wil doen! Laat hij in elk geval de krantenartikelen daarover lezen. Die terughoudendheid wordt mede veroorzaakt door het feit, dat hier geen werkloosheid heerscht; 't gaat de arbei der niet slecht en daarom denkt hij; „Wat heb ik met jullie te maken!" Anderen zeggen: „Een organisatie voor allen is het belangrykste, zelfs al zou Veelal keert de tijd te langen leste Door zijn verandering de zaken nog ten beste. DE ZON. Wo 8 Juli op 5,29; onder 22,00 Do. 9 Juli op 5,30; onder 21,59 Vr. 10 Juli op 5,31; onder 21,58 DE MAAN. Wo 8 Juli op 2,35; onder 17,13 Do. 9 Juli op 3,03; onder 18,14 Vr. 10 Juli op 3,36; onder 19,11 Nieuwe Maan: 13 Juli 14,03. HOOG WATER OP TEXELS REE. Wo 8 Juli 6,16 en 18,50 Do. 9 Juli 7,22 en 19,52 Vr. 10 Juli 8,19 en 20,45 Springtij 13 en 28 Juli. GELUK. Mensch, weet het geluk te grijpen, Als het wachtend naast u staat. Waarom zoudt ge verder zoeken, 't Is iets, wat zoo gauw vergaat. Mensch, weet het geluk te grijpen, 't Leven is gelijk een bloem. Kort slechts is uw aardsch bestaan hier, jaag toch niet naar eer of roem. Mensch, weet het gelpk te grijpen. Grijp het heden, grijp het nu. Als ge, ziende, blind wilt blijven, Dan, o mensch, ontglipt het u. CC. J. Roskes Dirk sen.) Engeland de oorlog winnen, dan nog is één arbeidsfront noodzakelijk." Maar men vergeet iets: Als Engeland de oor log zou winnen, kregen we het kapitalis tische systeem weer terug. Dan zouden we weer worden versplinterd in 54 poli tieke partijen: Uitlatingen van Radio En geland wijzen duidelijk in die richting. Deze zender vervloekt het NAF en stookt de arbeiders op met de tegenwoordige functionarissen af te rekenen.. ..Hoe ook, wij houden onze oogen gericht op het oogenblik. Daarbij moeten we goed begrijpen, dat de strijd van nu enkel een strijd is tusschen arbeid en kapitaal. En te beklagen is hij, die nog niet inziet, dat het kapitalisme de strop voor de ar beiders is Jaren werd gevochten om tot eenheid te komen. Nu we de kans heb ben, dit schoone ideaal te verwezenlijken, zouden we toch dronken zijn als we ons die kans lieten ontglippen. Wat staat ons thans nog in de weg, nu een groote staatsmacht onze bondgenoot is? Het schema voor het N.A.F. is er, nu moet er door de arbeider zelf levenden geest wor den ingebracht. (Zie ook volgend nr.) eppertje, uiterst zindelijke vrouw; Zaansch; „epper"; Friesch: „eptig", net jes, deftig; Westfriesch: ,,'t is zoo'n epper waifke", vlug, behendig vrouwtje, altijd keurig in de kleeren (vaak met de bij gedachte, dat ze met weinig middelen haar heele gezin netjes voor de dag doet komen); clkcnien, iedereen; erkel, erker; Ned.: „arkel"; cttegroe, etgroen, tweede gewas na de hooiïng, nagras; Westfriesch: „etgroede"; euvels, niet gek, maar er loopt toch een streep door; eêves, des avonds; 15. MARTHA S HOEVE (Den Hoorn). Martha's hoeve, in gebruik bij de ei- eigenaar, de heer IJsbrand Lap, beslaat een oppervlakte van 26 ha. De boerderij werd in 1916 gebouwd en genoemd naar het eenig kind van de heer Lap. Vuursteen en electrische centrale. Daar liggen eeuwen tusschen. Maar bij alle afstand en verschil streefden ze één zelfde doel na: warmte, vuur, licht ver wekken! De vuursteen past niet meer in onze tijd. Wij kennen doeltreffender mid delen. Zoo staat het ook met hulpverlee ning. het brengen van licht en warmte op eigen houtje. Deze hulpverleening moet op moderne leest worden geschoeid. Daarvoor hebben we een degelijke orga nisatie noodig met mannen aan het roer, die voor geen storm vervaard zijn. Wie voelt voor zijn medemenschcn, voor zijn volk, zal graag meehelpen en dus lid worden van de Nederlandsche Volks- dienst. Meldt u aan op het Gemeentehuis. ONS WERK EN DE WERELD. De natuurkunde leert, dat het stuif meel van de bloem mijlen ver over het veld door de zomerwinden wordt mee gevoerd en toch de verwante bloem be reikt, die het bevruchten moet. Wij zijn het stuifmeel. Wij hebben ons werk in de wereld te doen. Laten wij bouwen aan onszelf, wetende dat God's mooie wereld er bij wint. Doen wij het niet, blijft ons streven slechts gericht op de dagelijksche dingen en bewijzen wij niet, dot wij liefde tot den naaste en de menschen bezitten dan verstuift ons leven als kaf, dat vertrapt wordt, terwijl het koren had kunnen zijn. (Dr. W.) (SS P K.). Stralend staat de zon boven onze voorste kazematten. Vaak zwabbe ren zware granaten der vijandelijke ar tillerie over onze hoofden; ze explodeeren op eemge honderden meters afstand in 't kapotgeschoten dorp, waarin de Sovjet onze tros vermoedt Onze stellingen zijn zeer gunstig gele gen; de machinegeweren beheerschen de vlakte en de drie zware Sovjettanks, die we tegenover ons aan de boschrand zien staan, maken ons weinig zorgen. De vij and weet net zoo goed als wij, dat deze tanks bij een aanval over het open veld het lot van hun negen voorgangers zou den deelen De soldaten van de kazematten zijn in oeze dagen van betrekkelijke rust wat zorgeloos geworden. Zij nemen achter hun verschansingen een zonnebad, ont luizen zich of bakken aardappelen op hun primitieve oventjes, die in de afge- loopen winter zulke goede diensten de den. Alleen de wachtposten kijken zoo nu en dan verveeld naar de „overkant" en tellen voor de honderdste keer de 64 doode Sovjets, die tusschen de negen ka potgeschoten tanks in het niemandsland MELKKAARTEN GIFTIGE ARBEID. Vrijdagmorgen van 9-12 uur worden aan hen, die een volledig ingevuld aan vraagformulier overleggen, melkkaarten uitgereikt voor giftige arbeid. Alle stam kaarten van de betreffende personen die nen te worden medegebracht. Texel, 6 Juli 1942. De Burgemeester voornoemd, RIJK DE VRIES. BOMSCHADE. De Burgemeester van Texel vestigt nogmaals de aandacht van belangheb benden op de noodzakelijkheid om van alle schaden, veroorzaakt door bomin slagen, zoo spoedig mogelijk schriftelijk opgave te doen aan den Burgemeester, onder mededeeling van den datum waar op de schade werd veroorzaakt, waaraan schade werd toegebracht en op welk be drag de schade wordt getaxeerd. Ook al zijn reeds schatters voor het op nemen der schade ter plaatse geweest, toch is schriftelijke opgave noodzakelijk. In het' algemeen wordt schade veroor zaakt door bominslag vergoed indien de ze schade meer bedraagt dan het vveek- inkomen van het gezin van den getroffe ne. Niettemin is het zeer gewenscht dat van alle schade schriftelijk mededeeling aan den Burgemeester wordt gedaan. Texel, 3 Juli 1942. De Burgemeester van Texel, S. DE WAARD, Loco-B. TOESLAGKAARTEN ZWARE ARBEID. Voor het tijdvak 12 Juli tot 8 Aug. worden toeslagkaarten uitgereikt en wel uitsluitend aan hep, die een volledig in gevuld en geteekend aanvraagformulier kunnen overleggen. Op Donderdag 9 Juli a.s. Te Den Burg in het Fanfaregebouw Witlekruislaan, van 9-12 uur des voorm.; te Oudeschild in de o.l. school van 2-3,30 uur des nam.; te De Waal in de o 1. school van 4,30-5,30 uur des namiddags. Op Vrijdag 10 Juli a.s. te Oosterend in de oude o.l. school van 11-1 uur des morgens; te De Cocksdorp in de o.l. school Van 3-4 uur des nam.; te Midden-Eierland in de o.l. school van 4,30-5,30 uur des namiddags. Op Zaterdag 11 Juli a.s. te Den Hoorn in de o.l. school van 9-10 uur des morgens; te De Koog in „Hotel Den Braven" van 11-12 uur des morgens. Medegebracht moeten worden de dis- tribuliestamkaarten alsmede de volledig ingevulde formulieren van hen, die mee- nen aanspraak te kunnen maken op deze kaarten. Texel, 6 Juli 1942. De Burgemeester voornoemd, RIJK DE VRIES. Een nieuw geschapen orde geve Aan vrede en recht de heerschappij. (Goethe.) EEN BEETJE BOLSJEWISME Een beetje bolsjewisme kan geen kwaad. Bovendien, Engeland zal er voor zorgen, dat de Sovjets, na hun „overwin ning" in geen geval ons land zullen be zetten. Inderdaad lezer, er zijn landge- nooten, die deze dwaasheid gelooven en stomweg wauwelen over een „beetje" bolsjewisme, dat verre te verkiezen zou zijn boven dat „verschrikkelijke" natio- r.aal-socialisme. Maar gij, die begrijpt wat bolsjewisme beteekent en voor welk n gruwelijk gevaar de Duitsche solda ten en hun bondgenooten Europa behoe den, gij zult deze strijders en speciaal de Nederlandsche legioen-soldaten uw dank baarheid willen toonen. Dat kan. Ons verzorgingsfonds werkt met man en macht om zooveel mogelijk pakketten voor het Oostfront samen te stellen en te verzenden. Steunt dit werk door het storten van een flinke bijdrage op girorekening 432100 t.n. Verzorgingsfonds Vrijwilligerslegioen Nederland, Koninginnegracht 22, te 's-Gravenhage. DRIE TEHUIZEN VOOR MOEDERS. Over drie huizen beschikt nu de N.V. D. om daarin moeders uit kinderrijke ge zinnen eenige dagen vacantie te laten doorbrengen: een te Nunspeet, een te Epe en sinds kort een te Aalten. Moeders, die voor uitzending in aanmerking mee- nen tekomen, kunnen zich op het Raad huis melden. Kosten zijn er niet aan verbonden. VEELEVERING. Rundvee mag alleen op de markt wor den aangevoerd, indien men de inschrij- vingskaart tot inlevering kan toonen. Aan de aanschrijving dient onmiddellijk gevolg te worden gegeven. Het inzenden van de handelaarskaart met antwoord kaart aan de L.C.O. kan voortaan achter wege blijven. Georganiseerden, die een contractrund willen aanbieden, moeten daarbij het leveringscontract kunnen too nen. DE WOLINNAME OP TEXEL. Maandag 1.1. is met de wolinname op ons eiland een aanvang gemaakt. De wol wordt weer afgeleverd aan het gebouw van de Coop. Aankoopvereen. Texel" aan de Waalderweg. Behalve de heeren A. J. Keijser en M. J Veeger van de plaatselijke commissie troffen we daar, als vorig jaar, als sorteerder weer aan de heer T. L. Korneman, van Amsterdam, De eerste dag was het aantal ingeleverde vachten nog gering, doordat veel boeren met het scheren nog niet gereed zijn, maar nu reeds kan worden vastgesteld, dat het rendement van de goed afgele verde wol naar het oordeel der deskun digen niet lager zal zijn dan vorig jaar. In de aangeboden partijen werden die dag evenveel „dubbele prima" als 2e kwaliteit gevonden De „dubbele prima" is de kwaliteit, waarvoor bij normaal rendement f 2,50 per kg. wordt uitbe taald. Foto G Joh Duinker Hoe staat het met je broedplaats? vroegen we aan Teun, toen we hem vo rige Maandag tegen het lijf liepen. Je komt maar d'rs kieke, antwoord de hij. Zooveul feugels zie je in Waalen burg niet 's Middags nog zijn we Noordwaarts gepeddeld, een zwak Westenwindje in de rug. Heel hoog een fijn wolkenweefsel, zoo teer, dat het blauw van de hemel er doorheenzeeft. Een warme zomerdag, dè dag voor een bezoek aan de schorren, bij de koelte van de zee, buiten de dijk. De meeste schapen dragen nog hun dichte vacht. Hier staan er eenige in de scha duw van een damhek, daar zijn er een paar onder een wagen met een water tank er op, gekropen. Een koe kloddert door een dichtgegroeide sloot, met de pooten zwart van de modder, de tong rukt rap weg, alles wat maar binnen haar bereik komt. De lucht stijgt tril lend van warmte omhoog, daar rechts ligt Oosterend te droomen, met verderop Oost, door een spoor van huisjes en boerderijen met haar groote zus verbon den. Leeuweriken jubelen hoog in de lucht, allerhande slag van kleine zangers wiekt de weg over; duikt in de slooten, die uitgedroogd zijn en wier bodem op duizend plaatsen is opengebarsten. In jaren waren we er niet geweest en Wat de bolsjewieken bij Sebas- topol verloren, overtreft alle ramingen. De slag, welke de bolsjewieken door de verovering van Sebastopol is toegebracht is veel harder aangekomen, dan men heeft kunnen denken. Nu ook de laatste groepen vijandelijke strijdkrachten ver nietigd of gevangen genomen zijn, kan men de rekening gaan opmaken. Wat hier door de Duitsche troepen en hun medestrijders is gepresteerd, grenst aan het ongelooflijke. Tijdens de beruchte Krim-oorlog hadden Engeland en Frank rijk 349 dagen noodig om Sebastopol klein te krijgen," nu werd reeds na een maand tijds de tegenstand volkomen ge broken. Maar er is in de stad ook geen steen op de andere gebleven; er staat geen huis meer overeind. Alle forten lig gen in puin, geen werf, geen dok, geen fabriek bleef gespaard. Nergens in deze oorlog, zoo meldde een ooggetuige, is 'n stad zoo geheel en al verwoest als hier het geval was. „Sebastopol" is nog maar een naam, anders niet. Steden als Mos kou en Leningrad staat derhalve nog wal te wachten, wanneer zij in hun nut- telooze tegenstand volharden. Ontstellend was de ontdekking, welke men deed op de plaats, waar zich eens fort Inkerman, een der sterkste verdedi gingswerken van Sebastopol, bevond. (Zie verder 2e pagina.) Het is dwaas, zich op de dingen boos te maken, want zij bekommeren er zich niet om. als je dan weer boven op de dijk staat, achter Het Noorden, maakt die onafzien bare uitgestrektheid van de schorren weer veel indruk. Een wijde stilte, on meetbaar groot, aan de einder een zwarte streep: Daar begint de Vlakte van Ker ken, een niet minder wijdsch gebied van zandplaten, die bij eb droogvallen. Het is nu eb. Je rijdt de dijk maar af, je vindt me wel ergens achter de Eendracht, had Teun gezegd We trappen dus maar verder, links vlak bij het polderland met zijn bonte mengeling van kleuren, groen in allerlei tint, het geel van de boterbloem, de bruin-roode zuring, het graanveld in vierkante blokken en rechts het ongerep te, woeste schorgebied met zijn groen grijs begroeide velden, door honderden kreken doorsneden. De eerste vogels ma ken zich uit de voeten. Boven een rogge veld hangt een torenvalk, plots schiet hij pijlsnel naar omlaag.... Wat zag zijn spiedend oog? Een vette muis? Of een jonge kievit? Het laatste waarschijnlijk, want zoomaar ineens zien we een kievit opduiken waar kwam die vandaan? en met zulk een felle élan werpt onze makker zich op de roover, dat deze zich op het allerlaatste oogenblik toch maar bedenkt en aan de haal gaat. (Zie verder 2e pagina). Wij zitten in het halfduister van de vallende avond op de balken van het in gestorte dak; wij luisteren en waarlijk, wij genieten. Eerst willen wij onze korte droom niet laten verstoren door de gra naten, die nu weer op bedenkelijk korte afstand inslaan, maar als onze sergeant „volle dekking" roept en wij ons alle maal plat op de grond werpen, zijn wij weer de soldaten, die het front van ons verlangt Wij springen naar voren in de lichting van onze kazematten en terwijl wij zoo snel mogelijk het gevaarlijk ge worden dorp ontvluchten, doorstroomt ons toch een warm gevoel van dankbaar heid, want wij deden zooeven een ont dekking, in onszelf. Wij weten nu, dat het geluk met ligt in groote middelen en dat dit broze goed van binnen komt en ongezocht ver schijnt. Wij weten nu, dat wij met afstompten en dat wij onszelf bleven in de verschrik kelijke wintermaanden in dit verschrik kelijke land, want wij bleken in staat gelukkig te zijn, zittend tusschen ver brijzelde meubelen, op harde balken van een ingestort dak en luisterend naar de muziek van een kapotte piano.... S.S.-Kriegsberichter. Mr. JAN R. HOMMES. (Nadruk verboden). liggen. Toch zijn de schijnbaar leven- looze, loome gestalten, die in hun zwem broekjes zoo lekker lui liggen te „zon nen" uiterst waakzaam. Zij zijn ervaren Oostfrontsoldaten en zij beschikken over een scherp gehoor; wanneer de vijand wat korter schiet en de eerste granaat wat dichterbij inslaat, zijn de plotseling zeer levendig geworden mannen al in hun veilige kazematten verdwenen. Als de „schieterij" wat zwakker wordt en de dienst het toelaat, sluipen wij naar het vernielde dorp om te onderzoeken, of wij niet wat aardappelen en uien kun nen bemachtigen of zelfs een kippetje. Het dorp ziet er verschrikkelijk uit; de vijandelijke artillerie heeft haar werk in haar wilde en doellooze vernielzucht grondig gedaan Afgeschoten takken lig gen naast afgeknotte boomen; tusschen de nog smeulende resten van een afge brande schuur staat eenzaam een zwart geblakerd Sovjetkanon, dat de vijand cp zijn vlucht in de steek moest laten; munitie ligt overal in het rond en stapels planken en balken duiden op de plaat sen, waar eens woningen waren. Een huis staat nog gedeeltelijk overeind Weliswaar sloegen enkele zware gra naatscherven het dak aan stukken, doch met eemge goede wil kunnen we ons door de primitieve ingang een weg ba nen en als wij binnen zijn, vertrouwen wij onze oogen niet meer. Wij kijken niet naar de ratten, die bij onze plotseling komst door de kieren dei- wanden verdwijnen; wij schenken geen aandacht aan de gebarsten spiegel en zelfs de lange slierten uien bij de oven maken geen indruk op ons, want wij aanschouwen een wonder der cultuur, dat het Bolsjewisme blijkbaar vergat te vernielen: een piano. Fier, bijna majestueus, staat dit instru ment, waarop het getal 1907 zijn waardi ge afkomst bewijst, tusschen de schame le meubelen van jongere datum. Alleen de oude spiegel schijnt wat gevoeld te hebben voor de waarde en de zeldzaam heid van deze levenskrachtige piano, want met liefde kaatst zij het licht der ondergaande zon, dat door het scheeve raamkozijn naar binnen valt, op het groezelige wit der eens zoo blanke toetsen Plotseling breken de stralen op de breede rug van een soldaat en de stilte \an onze stomme verbazing wordt blij verstoord door de heerlijke tonen der „Frühlingsstimmen" van Sinding. Het klinkt niet alles even zuiver de piano is zeker in geen maanden gestemd en vaak moet de fantasie te hulp komen als enkele toetsen dof kloppend hun dien sten weigeren, maar toch zou geen van ons deze muziek tegen het beste concert willen ruilen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1942 | | pagina 1