WAT TEXELS BOEREN
MOETEN WETEN.
REIZEN
VAN EN NAAR TEXEL.
TEXELSCH DIALECT.
HOUDT UW LICHT IN HUIS.
UIT VELERLEI BRON.
In mijn land beteekent de democratie
corruptie en om de zes maanden regee-
ringswisseling.
VAN DE FRONTEN.
56e JAARGANG. No. 5688.
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1942.
TEXELSCHE COURANT
Aanslag verplichte rundveeleve
ring 1943.
In het belang van .een rechtvaardige
aanslag wordt er op gewezen, dat de
aanslag zal geschieden op basis van de
verstrekte* rundveetoewijzing. Zij, die
straks volgens de te houden inventarisa
tie minder runderen blijken te hebben
dan waarvoor zij een toewijzing hebben,
worden voor het aantal van de toewij
zing aangeslagen. Men diene derhalve
alsnog ten spoedigste een aanvrage in
voor een verminderde toewijzing bij de
L. C. O. te Alkmaar, indien men minder
runderen zal aanhouden dan de inmid
dels ontvangen toewijzing aangeeft.
(De Landbouw-Crisis-Organisatie voor
Noord-Holland.)
Kunstmest.
Stikstofbonnen, voorzien van opdruk
no. 3, moeten vóór 26 Sept. bij de leve
ranciers zijn ingeleverd. Momenteel zijn
er voor stikstof nog geen nieuwe bon
nen aangewezen, zoodoende worden er
aan de kunstmestverbruikers, die de
laatste weken een aanvraagformulier
hebben ingediend, geen voorloopige toe
wijzingen meer verstrekt. Binnenkort
zullen de nieuwe aanvraagformulieren
Voor het belastingjaar 1942-1943 aan de
betrokken verbruikers worden toegezon
den, welke dan nauwkeurig en volledig
moeten worden ingevuld en per om
gaande weer naar het bureau van de
Prov. Voedselcommissaris, Afd. Kunst
mest, dienen te worden opgezonden. Aan
de hand van deze aanvraagformulieren
en volgens de inventarisatiegegevens zal
dc geheele toewijzing 1942-1943, bere
kend en toegewezen worden. De kunst
mestverbruikers, die dan reeds een
voorloopige toewijzing hebben ontvan
gen, zal dan de hun toekomende toe
wijzing verminderd met de voorloopige
toewijzing verstrekt worden, doch de
kunstmestverbruikers die nog niets toe
gewezen mochten krijgen, zullen de ge
heele toewijzing naar de door het Kunst-
mest-Distributieburèau te 's-Gravenhage
vastgestelde normen ontvangen.
(De Voedselcommissaris voor Noord-
Holland).
Overdrachten Scheurplicht 1942-
1943 in Noord-Holland.
In verband met de opgelegde scheur
plicht en de daaruit voortvloeiende mo
gelijkheid van overdracht dezer plicht
naar derden deel ik het volgende mede.
Ie verzoeken tot overdracht van
scheurplicht moeten binnen 14 dagen na
dat de lastgeving tot scheuren is ontvan
gen zijn ingediend bij de Bureauhoude^.
2e. Bij verleenen van toestemming tot
overdracht, mag hiertoe alleen binnen de
provincie worden overgedaan.
3e. Ter prijsbeheersching zal een be
middelingsbureau worden ingeschakeld
voor het plaatsen van deze overdrachten.
4e. Het bemiddelingsbureau is geves
tigd Westwoud, p.a. S. Slot, W 61, tele
foon nr. 2607.
5e. Voor overdracht mag hoogstens
worden betaald* f300 per ha., benevens
de gebruikelijke provisie voor het be
middelingsbureau. -
6e. Een hoogere vraagprijs wordt niet
geaccepteerd.
7e. Overdrachten, welke niet via het
genoemde bureau loopen en daardoor
niet onder mijn controle vallen, worden
afgewezen.
8e Personen, die vrijwillig land willen
scheuren voor het jiemen van goedge-»
keurde overdrachten, moeten zich schrif
telijk in verbinding stellen met het Bu
reau te West woud. (ligging en grootte
var^ de vrijwillig te scheuren gronden
meedeelen).
9e. Mochten er te weinig aanbiedingen
uit N.-Holland worden gedaan, dan zal
overwogen worden de goedgekeurde
overdrachten elders te plaatsen.
10e. De bovenstaande regeling is inge
gaan 15 September 1942 en geldt voor de
geheele provincie.
Regelingen, welke onderling reeds zijp
getroffen, en niet in overeenstemming
zijn met het bovenstaande, hebben voor
mij geen geldigheid.
(De Provinciale Productiecommissaris
voor Noord-Holland).
K0ENRAAD VAN DIM MBE1DSDHN5I
Uitgelachen en niet beknepen
De Burgemeester van Texel brengt
ter algemeene kennis, dat ingaande 1
October 1942:
le. alle ingezetenen van Texel, die
voor korteren of langeren tijd het eiland
wenschen te verlaten, in het bezit móé
ten zijn van een verklaring, dat zij inwo
ner dezer gemeente zijn. Bij het niet in
het bezit zijn dezer verklaring zullen zij
het eiland niet kunnen verlaten of daar
op kunnen terugkeeren.
Deze verklaring kan ter secretarie
worden aangevraagd. De aanvrage moet
persoonlijk geschieden, daarv het per
soonsbewijs bij de opmaking der verkla
ring moet worden geraadpleegd.
Bovenbedoelde verklaring is niet noo-
dig .voor hinderen beneden den leeftijd
van 15 jaar, mits zij in gezelschap van
hun ouders reizen.
,2c. alle personen, jonger dan 15 jaar,
die elders woonachtig zijn, doch Texel
willen bezoeken, ook in het bezit moeten
zijn van een vergunning, welke vergun
ning schriftelijk aan den Burgemeester
moet worden aangevraagd.
Texel, 16 September 1942.
De Burgemeester voornoemd,
RIJK DE VRIES.
ZEEPBONNEN VUILEN ARBEID.
De Burgemeeser van Texel maakt be
kend, dat zij die eerder in aanmerking
kwamen voor extra zeepbonnen voor
vuilen arbeid in het tijdvak van 21-30
Sept., wederom formulieren voor dit
doel kunnen bekomen bij den distributie-
dienst. Deze formulieren dienen nog niet
bij distributiedienst te worden ingele
verd, doch te worden bewaard tot het
tijdstip van oproeping. Melkers, die een
aanvraag doen voor deze zeepbonnen,
dienen het aantal koeien, op het bedrijf
aanwezig, op dit formulier in te vullen.
Texel, 18 September 1942.
De Burgemeester voornoemd,
RIJK DE VRIES.
UITREIKING
KAARTEN LEVENSMIDDELEN,
tijdvak 4 October31 October 1942.
De Burgemeester van Texel brengt ter
kennis, dat wederom nieuwe bonkaarten
worden uitgereikt. Ditmaal is er geen
onderscheid tusschen kaarten voor L- en
K-inlegvellen. Aan ieder wordt een bon
kaart K naar leeftijd uitgereikt. Houders
van L-inlegvellen ontvangen wel de ge
bruikelijke toeslag van aardappelen.
Te De Cocksdorp op Maandag 21 Sep
tember a.s. in de o.l. school van:
910 voor het dorp nrs 1 t.m. .105
10-11 voor het dorp nrs 106 en hooger en
wijk C nrs C 1 t.m. C 26
11-12 wijk C nrs C 27 t.m. C 62
12- 1 wijk C nrs C 63 en hooger.
Te Middcn-Eierland op Maandag 21
September a.s. in de o.l. §chool van:
2,30-3,30 nrs E 1 t.m. E 56
3,30-4,30 «nrs E 57 t.m. E 126
'4,30-5,00 nrs E 127 en hooger.
Te Oosterend op Dinsdag 22 September
a.s. in de oude o.l. school van:
9-10 wijk O nrs O 1 t.m. O 85
10-11 wijk O nr£ O 85 t.m. O 138
11-12 wijk O nrs 'O 139 en hooger
des middags van:
1-2 Kerkplein, Kerkstr., Nleuwstraat,
Schoolstraat
2-3 Boschweg, Weststr. Hoekstr. 1 t.m. 11
3-4 Hoekstr. 12 en hooger, Peperstraat 1
t.m. 35
4-5 Peperstraat 36 en hooger.
Te De Koog op Woensdag 23 Septem
ber a.s. in de o.l. school van:
1,30-2,30 wijk K nrs K 1 t.m. K 35
2,30-3,30 wijk K nrs K 36 t.m. K 84
3,30-4,30 wijk K nrs K 85 en hooger en
het dorp met nrs 1 t.m. 38^
4,30-5,30 voor het dorp nrs 39 en hooger.
Bewoners van De Waal en wijk W
worden er aan herinnerd, dat er van
daag voor hen een uitreiking wordt ge
houden.
Medegebracht dienen te worden alle
stamkaarten van het gezin met de daar
bij* behoorende inlegvellen. Zij, die met
over 25 kg. aardappelen p. p. beschikken,
dienen tevens het formulier MD 32 te
overleggen. Houders van maal- en slacht-
vergunning en melkveehouders dienen 't
no. van de L.C.O. te kunnen opgeven.
Texel, 14 September 1942.
De Burgemeester voornoemd,
RIJK DE VRIES.
(Vervolg),
gule, huilen, schreien;
gunter, ginder, ginds (ook op de O.-Ve-
luwe);
guster, gisteren;
gute (spottend), tranen met tuiten
schreien;
gutele, stroomen (van water door een
afvoerpijp bij regen b.v.); vgl. Ned. „gut
sen"; Vlaamsch „gusselen", „gossele"
storten, tappelings neerstroomen;
guul (ouwe-), teut;
guve, de knikker bij het knikkerspel
naar het kuiltje schuiven in plaats van
hem een duwtje in die richting te geven,
Geen zaklantaarn met wit licht!
Wij worden niet moe, u de noodzakelijk
heid van goed verduisteren onder het
oog te brengen. En dat moet ook wel,
want er zijn nog steeds menschen, die er
de hand wat mee lichten; zij denken
„Zoo kan het wel". Maar.... daarmee
mogen we niet tevreden zijn. Er is maar
één manier van verduisteren mogelijk en
dat is: „\mlledig" verduisteren. Het is uw
plicht! ^rerzaak die niet. En schenkt u
dan ook aandacht aan de achterzijde van
uw woning en aan uw dakvenster. Ook
daar mag niets aan mankeeren!^ En gij,
wielrijders, weet, dat gij mét afge
schermd licht moet rijden! Zaklantaarns
met wit licht zijn streng verboden. Zij
trekken de vliegtuigen aan ende
politie. In Den Haag zijn in drie dagen
tijds 1260 witte lampjes in beslag geno
men. Ook op Texel vlogen er al heel
wat tc-gen de (blauwé) lamp! Maar ook
wanneer uw lantaarn van een blauw
lichtje is voorzien, mag daarvan ^niet
meer gebruik worden gemaakt, dan
noodzakelijk is. Wanneer u uit ebn ver
licht vertrek naar buiten gaat, moet u de
oogen even aan de duisternis laten wen
nen Meestal is het dan niet moeilijk u te
oriënteeyen.
Deze week is over het heele land een
verscherpte controle ingesteld. Nu komt
het er op aan! Er wordt niet meer ge
waarschuwd. Meteen wordt overgegaan
tot inbeslagnefning van de wit licht uit
stralende lantaarn, tot het opmaken van
proces-verbaal en, waar het woningen
betreft, tot 't afsnijden van de electrici-
sche stroóm voor minstens" drie dagen.
Knoopt het wel in uw ooren. Anders zal
voelen wie niet wil hooren!
Een nuttige wenk voor wie verduiste
ringsgordijnen, van zwart papier of niet
doorschijnende stof wil aanbrengen.
Neem het vooral niet te klein. Goed laten
aansluiten! Zoo noodig rondom het ko
zijn nog strooken katon of zwart papier
.aanbrengen. Bij wijze van proef overdag
eens verduisteren Wanneer dan geen
daglicht binnen treedt, is de zaak in
orde.
TIJDENS DE VORIGE
WERELDOORLOG.
Uit de Texelsche Courant.
DE BROODRANTSOENEN van een
week mpesten ingang 2 Sept. 1917 voor
11 dagen strekken.
WEGENS BRANDSTOFGEBREK wer
den te Heerlen bruinkolen gedolven.
Eind Aug. 1917 werden de eerste 25 wa
gons afgeleverd.
DEMOCRATIE.
(S a 1 a z a r, de Portugeesche premier).
GESCHIEDENIS.
Geschiedenis is er, opdat ze beleefd en
niet vergeten wordt. Anders is men niet
waard, mensch te zijn.
(Dr. J S m i t in Luistergids Ned. Om
roep).
JAPANS POSITIE.
De oorlog kan nog vele jaren duren,
maar Japans economische positie is on
aantastbaar. Hij zal niet ophouden vóór
een der partijen volkomen verslagen is
(Kolonel J a h a g i, perschef van het
Japansche leger-.)
AMERIKA EN SOVJET-RUSLAND.
In verband met de hulp aan Moskou
moet* gezegd worden, dal de kracht der
V.S. nog niet zoo groot en zoo geconcen-
tieerd is, dat ergens eenige invloed op 't
verloop van de slagen in de Sovjet-Unie
kan worden uitgeoefend.
(W ashington Post.)
OORLOGSFINANCIERING.
De oorlogsfinanciering in Duitschland
staat op een hechte basis. Vooral een be
dreiging van het Duitsche geld- en valu
tastelsel is ondenkbaar. In tegenstelling
hiermee doen zich in Engeland en Frank
rijk reeds sterke invloeden gelden, die
een inflatie in de hand werken.
(Prof. dr. W. S c h u s t e r in „De Duit
sche oorlogsfinanciering").
VOLKSGEZONDHEID.
Er is in ons land op 't gebied van de
volksgezondheid veel gepresteerd en wij
hebben daarvoor groote achting en waar
deering. Er kan dus veel bedorven wor
den en daarom zal de verdere opbouw
met groote zorgvuldigheid moeten ge
schieden. Bovendien heeft men onder de
mocratisch regiem gewerkt met groote
moèilijkheden De krachten waren ver
snipperd en er werd van de overheid
weinig steun ontvangen. Er werd b.v.
100 millioen beschikbaar gesteld aan on
derwijzers om de kinderen lezen en
schrijven te leeren, terwijl in hetzelfde
tijdvak slechts 12,000 gld. kon wftden
gevonden voor de gezondheidsraad. Wie
vroeger durfde spreken over rassen
kwesties was meteen onmogelijk en het
probleem van de voortplanting van min
derwaardigen kon hoogstens theoretisch
worden behandeld, alles terwille van de
vrijheid, gelijkheid en broederschap.
(Ir. M u s s e r t op de landdag van
het Medisch Front.)
'Illlillllllllllll HOE LAAT Illlllllllllllllll
DE ZON.
Za. 19 Sept. op 7,19; onder 19,48
Zo. 20 Sept. op 7,21; onder 19,45
Ma. 21 Sept. op 7,23; onder 19,43
Di. 22 Sept. op 7,25; onder 19,40
DE MAAN.
Za. 19 Sept. op 16,59; onder 1,40
Zo. 20 Sept. op 17,44; onder 2,03
Ma. 21 Sept op 18,23; onder 3,14
Di. 22 Sept. op- 18,55; onder 4,28
Volle Maan: 24 Sept. 16,34.
HOOG WATER OP TEXELS REE
Za.* 19 Sept. 4,24 en 17,07
Zo. 20 Sept 5,55 en 18,40
Ma. 21 Sept. 7,20 en 19,56
Di. 22 Sept. 8,29 en 20,58
Springtij 25 September.
Wij moeten leeren elkanders lasten ie dragen, omdat niemand zonder ge
brek is en zonder bezwaring en omdat ook niemand zichzelf genoeg is, of uit
zichzelf voldoende wijs; daarom moeten wij elkander troosten en e^raar we
derzijds helpen, onderrichten en vermanen. (Thomas a Kempis).
PRAATJE OVER GEMEENTEWAPENS
DE STIER VAN EDAM. 51
Over hét Edammer wapen hebben we
u reeds een en ander verteld; u herinnert
zich nog wel de le
gende van de stier,
die oorzaak zou zijn
van de afgelegen
ligging van de
Groote Kerk? Hier
is van dat wapen
een afbeelding. De
stier moet als het
symbool van man
nelijke kracht en
dienstbaarheid wor
den beschouwd. Hij
is het oeroude of
ferdier van de Grie
ken en de Romei
nen, in het bijzonder van hun krijgsgod
Mars, wanneer door krijgslist een over
winning was bevochten. Het- wapen zou
aan Edam geschonken zijn om zijn be
woners te eeren vanwege hun dapper
gedrag, toen zij aan de zijde van God
fried van Bouillon in 1219 aan de tweede
Kruistocht deelnamen en Damiate hiel
pen veroveren. Boven de stier vertoont
het drie gouden sterren op het roode
veld. Een beer (ook een zinnebeeld van
kracht) doet als schildhouder dienst.
Edam dagteekent van eind 12e eeuw. In
1357 verwierf het stadsrechten.
BLOEMBOLLENTEELT.
Is Stalingrad zoo belangrijk?
Ja, lezers, daaraan behoeft u njet te
twijfelen. Het zal u trouwens duidelijk
zijn vanwege de ontzaglijke krachtsin
spanning, welke aan de eene kant de
Duitsche en verbonden troepen zich ge
troosten om de stad te veroveren en
aan de andere kant de bolsjewieken, die
wanhopige pogingen in het werk stellen
om Stalingrad- te behouden. De strijd,
welke hier wordt gestreden, heeft nu wel
zijn hoogtepunt bereikt. De stalen ring,
welke om de vesting wordt gelegd, wordt
van uur tot uur nauwer, de positie van
de belegerden ieder oogenblik benarder!
Geen wonder, dat in de bladen der ge
allieerden de laatste dagen een sombere
toon te beluisteren valt. „Het lot van de
heele Sovjet-Unie staat hier op het spel",
verklaart het Engelsche blad Daily Mail;
„Gaat Stalingrad verloren, dan «staat de
ineenstorting van Rusland, vroeg of laat,
voor de deur". Ook de Engelsche Times
verheelt niet, dat de toestand zorgelijk
;s aan het front van Stalingrad. Een te
legram uit Moskou, afgedrukt in de Ti
mes, spreekt van „rampzalige gevolgèn",
welke de val van Stalingrad hebben zou
en zinspeelt op een tweede front in West-
Europa. Daar heeft Moskou blijkbaar
nog steeds zijn hoop op gevestigd. Heeft
Dieppe dan niets geleerd?
De korenschuur van de Koeban zijn de
bolsjewieken reeds kwijt. Ook de petro
leum van Maikop is buiten hun bereik
Wanneer nu ook Stalingrad hun nog ont
nomen wordt, loopt de maat over. Ook de
Londensche radio-commentator Robert
Frazer ziet geen kans, zijn luisteraars
ten aanzien van de strijd aan het oost
front blijmoedige mededeelingen te doen.
Integendeel. Hij moest toegeven, dat de
Duitsche luchtmacht hier wel in zeer
grooten getale uit de hoek komt. Nog
nimmer in de geschiedenis werd een stad
door zooveel bommen geteisterd als nu
met Stalingrad het geval is. Het bewijst,
dat alles op alles wordt gezet om dit
strategisch punt aan de Wolga binnen de
kortst mogelijke tijd te bezetten.
Het Sovjet-orgaan „Roode Ster" maakt
er geen geheim van, dat de Sovjet-troe
pen „verschrikkelijke" verliezen lijden.
Maar deze verliezen zouden, zoo schrijft
het blad, niet verantwoord zijn, in
dien ons aan het behoud van deze stad
niet alles was gelegen. Een ander blad
spoort mede tot zoo krachtig mogelijk
verzet aan: „Er is geen terugweg meer
Het lot van het heele Sovjet-volk is in
de waagschaal' gelegd".
En de „New York Times" brengt voor
de geallieerden ook al geen opbeurend
nieuws, wanneer hij gewaagt van de
hoogst kritieke toestand, welke aan het
Oostfront, en zeker voor Stalingrad, is
geschapen Wordt Stalingrad genomen,
zoo heet het, dan krijgt Hitler in het wes
ten de handen weer vrij^ Daarom moet
Stalingrad behouden worden. Aldus het
Amerikaansche blad
DUITSCHLAND EN TURKIJE.
Onze positie tegenover het land, waar
wij te gast zijn, is klaar en duidelijk.
Duitschland is vastbesloten de vrede van
dit land en van dit volk te eerbiedigen.
Ik meen hieraan te kunnen toevoegen,
dat een natie, zoo roemvol en zoo ge
schikt voor de strijd als Turkije, wel be
sloten is, wanneer de vraag in de toe
komst zou gesteld .worden, zich te weren
tegen de vernietiging en de bolsjewisee-
ring van Europa, waarvan het, net als
wij, deel uitmaakt.
(V o n Papen, Duitsch ambassadeur
te Ankara.)
Behandeling tegen vlieg met gas
of warm water?
Men doet ons het verslag toekomen
van de door prof. Van Slogteren gene-
men proeven met het gassen van bollen
(1941-1942). Hierin lezen we o.a.:
Het gebruik van M-gas kan nog niet
worden aanbevolen. De risico* voor het
gewas is nog te groot, al zijn er momen
ten van grootere wèerstand, voorafge
gaan en gevolgd door perioden van
grootere gevoeligheid. Waar we lekkage
beslist konden uitsluiten, was de doo-
dende werking op de vlieglarven be
vredigend en met het oog op de minder
giftige .werking van dit gas op de
mensch, geven we de proefneming nog
niet op.
Calcidts een zeer sterk doodelijk gas.
Ook voor mensch.
Indien aan alle eischen wordt voldaan,
kan men hierbij op het dooden van
practisch alle larven rekenen.
Een moeilijkheid blijft echter, dat men
niet steeds te voren weet, of aan alle
eischen is voldaan eri daarom blijven wij
cok nu nog de voorkeur geve® aan de
bestrijding van de larven van de narcis-
vlieg door een warmwaterbehandeling.
(Prof Van Slogteren).*
De Plaatselijk Directeur van W.
II N. deelt hierbij mede, dat
zij, die deze winter voor onder-
steuning-WlIN in aanmerking wen
schen te komen, een formulier moe
ten invullen, hetwelk ten raadhuize
verkrijgbaar is. Dit formulier moet
uiterlijk 26 Sept. a.s. ingevuld en
onderteekend teruggezonden wor
den aan genoemden directeur. Brie
ven zonder volledig ingevuld for
mulier kunnen niet in behandeling
worden genomen.
NADERENDE HERFST.
De herfst nadert. Het wordt stiller in
de tuin en op dc landen. Soms is er nog
wel even de beleving van de zomer, als
de zon 's morgens in volle glorie op
gaat.
In de tuin pronken de zonnebloemen
met hun gouden rad, alsof het nog vol
op zomer was. Daar pralen de dahlia's,
stokrozen en de tweede bloei van de
rozen in volle schijn van kleuren. Daar
gonzen de hommels!
Maar tochtoch hangt er een ken
tering in de lucht. Wel prijken de bloem
perken met veel schoon, uit de nazo-
mertijd en is er nog steeds nieuwe bloei,
maar er zijn reeds herfstkleuren in he!
bladerdek. De boomen zijn al doorstipt
met bruin en geel, de eschdoornblade-
ren getipt met zwarte vlekken en dê ber
ken doorschemerd met licht goud, dat
at en toe reeds omlaag dwarrelt. Met
welk een weergalooze weelde van kleu
ren pronkt zoo'n stille Septembermor-
gen!