Uit de historie van Texels lammerenmarkt
2, 3, 9, en
11 R.L moeten zich
melden.
Zwarte handel
NEDERLANDERS BIJ DE
DUITSCHE ZEEMACHT.
OPROEP VAN MANNEN
GEBOREN IN 1920.
WERELDNIEUWS
LEVERT UW RiftlO IN
56e JAARGANG. No. 5760.
ZATERDAG 5 JUNI 1943.
TEXELSCHE COURANT
in de dagbladpers gepubliceerde be- Ten vervolge op de op 29 April 1943
liaber in den Niederlanden, betreffende kcndmaking van de Wehrmachtsbefehls
de voormalige Nederlandsclie weer-terugvoering in krijgsgevangenschap van
opgeroepen; macht, worden bij deze voor aanmelding
het dienstplichtig en reservepersoneel onder de rang van ofticier van de vol
gende regimenten en alle in de jaren 193 9 en 1940 uit deze regimenten voortgeko
men oorlogsonderdeelen, voor zoover dit personeel in Mei 1940 in werkelijke
dienst was.
Bedoeld personeel moet zich melden, telkens tusschen 8 en 12 uur:
A. in het „Wehrmachtlager" te Amersfoort, Zonncbloemstraat:
1. het personeel van het 2e regiment infanterie en zijn oorlogsonderdeelen;
degenen, die geboren zijn in de jaren 1924 tot en met 1915 op 7 Juni 1943; de
genen die geboren zijn in de jaren 1914 tot en met 1904 op 8 Juni 1943;
2. het personeel van het 3e regiment infanterie en zijn oorlogsonderdeelen; de
genen,die geboren zijn in de jaren 1924 lot en met 1915 op 10 Juni 1943; degenen
die geboren zijn in de jaren 1914 tot en met 1904 op 11 Juni 1943.
B. In de Frieslandkazerne te Assen:
3. het personeel van het 9e regiijient infanterie en zijn oorlogsonderdeelen;
degenen die geboren zijn in de jaren 1924 tot en met 1915 op 7 Juni 1943; degenen
die geboren zijn in de jaren 1914 tot en met 1904 op 8 Juni 1943.
4. het personeel van het 11e regiment infanterie en zijn oorlogsonderdeelen;
degenen die geboren zijn in de jaren 1924 tot en met 1915 op 10 Juni 1943; degenen
die geboren zijn in de jaren 1914 tot en met 1904 op 11 Juni 1943.
Bij de aanmelding moeten worden pvergelegd het persoonsbewijs, de distri
butiestamkaart en, voor zoover mogelijk, militaire identiteitspapieren.
Degenen, waaronder ook begrepen de in Duitschland werkende „grensgan-
gers", vooï wie een „Bescheinigung" (verklaring van onmisbaarheid) afgegeven is,
moeten dit bewijs bij hun werkgever of bij de instantie, die hun belangen be
hartigt, opvragen en bij de aanmelding loonen. Na de melding moet de „Beschei
nigung" zoo spoedig mogelijk weder aan dc werkgever resp. de instantie, die de
belangen behartigt, worden teruggegeven. De wergevers" zijn verplicht degenen,
die zich moeten melden, daarvoor in de gelegenheid te stellen en hun het loon
(salaris) gedurende de verzuimde tijd uit te betalen.
De Ned. Spoorwegen verleenen aan aan alle voor dc aanmelding opgeroepen
personen vrij vervoer derde klas. Degenen, die tot aanmelding verplicht zijn,
moeten zich hiervoor vervoegen aan de loketten, c.q. bij de stationschef, van het
station van vertrek.
KLEEDING. Voor zooveel mogelijk uniform, anders burgerklceding, dringend
wordt aangeraden daagsche en Zondags che kleeren, wollen deken, ondergoed en
extra schoeisel, alsmede kookgerei en lepel mede te brengen. De gezamenlijke
bagage mag niet meer bedragen dan tv\;ee normale handkoffers.
Van aanmelding zijn vrijgesteld personen, die zich op 25 Mei 1943 voor de
„Arbeitseinsatz" in Duitschland of in de door de Duitsche weermacht bezette ge
bieden buiten Nederland bevinden.
Wie geen gevolg geeft aan de oproeping van de Wehrmachtbefehlshaber in
den Niederjanden, 'of zich op andere wijze aan de terugvoering in krijgsgevan
genschap tracht te onttrekken, moet rekenen op de strengste maatregelen. Dit
geldt ook voor personen, die de betrokkenen bij dergelijke pogingen steunen.
BEKENDMAKING.
Het SS-Ersatzkommando Nederland
deelt mede:
De Fürsorgeoffizier der Waffen SS is
voortaan Woensdags niet meer te berei
ken in dc Nieuwe Parklaan 74, Den
Haag, maar iederen Woensdag van 9-12
en vai^ 14-17 uur in het gebouw Korte?
ijverberg 5, Den Haag.
Het vaste adres van de Dienststelle des
Fürsorgeoffizier^ blijft:
's-Hertogenbosch Sonniusstrnat 3.
Rundveelevefeng.
Aan de lastgeving tot levering moet
onvoorwaardelijk gevolg worden gege
ven. Anders zal onmiddellijk tot inbezit-
pame van rundvee worden overgegaan,
met oplegging van boelen en verdere
kosten Uitstel wordt voorloopig niet
meer verleend, terwijl alle loopende
kwesties van-uitstel per 1 Juni 1943 wor
den ingetrokken. Brieven en reclames
worden verder niet meer behandeld.
Voor personen van 18 tot 35 jaar. die
vallen onder de aanmeldingsplicht ten be
hoeve van de arbeidsinzet, bestaat indien
zij dit wenschen, gelegenheid zich aan te
melden voor onderzoek voor de dienst
bij de Duitsche zeemacht. Zij worden ger
durende hun diensttijd bij de Duitsche
zeemacht vrijgesteld van de arbeidsinzet
Nadere inlichtingen worden door de
Ortskomnlandanturen verstrekt.
TEXELSCH DIALECT.
ofgrobbele, onvoldoende afwasschen
van handen of gezicht; vgl. Ned. „grob-
belen", morsen, ploeteren, met het bij
denkbeeld van onzindelijkheid (Wdb.
Ned. Taal. I, kol. .1547);
ofstiekele, afschepen, afpoeieren; ook
aftrochelen van een vriendin; vgl. het
Ned. „afsteken", iets van iemand weg
nemen (Wdb. Nee* Taal, I, kol. 1547);
öltemes (klemtoon op laatste letter
greep), nu eri dan; Ned. „altemet";
v Het meisjesmerken en de kermis.
De Texelsche lammerenmarkten zijn
mei zoo heel oud. Een 60 jaar geleden
werden de lammeren nog niet naar Den
Burg vervoerd om ze daar te verhande
len, maar op de bedrijven verkocht. De
handel stond nog in de kffiderschoenen.
Met up-to-date-koersen hield men zich
niet op; Omstreeks Nieuwjaar ging de
koopman de boer op en dan reeds wer
den de lammeren, die in het voorjaar
geboren zouden worden, verhandeld! De
prijs richtte men zoo ongeveer naar die
van het vorige jaar. Vooruitziende koop
lieden konden dan al de globale winst
berekenen, tenminste wanneer zich geen
bijzondere gebeurtenissen voordeden.
Tot en met 1878 zette de traditie zich
\oort. Maar in 1879 wachtte de kooplui
een zware slag. Op de in voorkoop ge
kochte lammeren werden kapitalen ver
loren. De prijs van het wolvee liep in
korte tijd zoo geducht achteruit, dat de
handelaars de schrik om het hart sloeg.
Het koopen omstreeks Nieuwjaar was 'n
gevaarlijk experiment geworden. En
toen? Toen moest er wel een markt ko
men. Inmiddels moest de handel nog met
heel wat meer factoren rekening houden
dan vroeger. De markt kwam er en
is er gebleven tot op de huidige dag.
Aan 't einde van de vorige eeuw had
den we een paar jaar achtereen ook
Donderdags markt maar de practijk wees.
uit, dat zij, die daartoe het initiatief had
den genomen, de plank hadden misgesla
gen: Er bleek geen behoefte aan. Spoe
dig was ze danook opgeheven.
Ook had je vroeger de „gewone"
mafkten, zooals we ze nu kennen. Ze be
gonnen toen 15 Maart (de z.g. jaar
markt); de scheimarkt werd de eerste
Dinsdag in Nov. gehouden. Ook de 24e
April staat als jaarmarkt te boek.
Vreemde kooplieden staken zelden of
nooit naar Texel over. De handel was in
handen van Texelaars. Een heel ver
schil met tegenwoordig, nu de lammeren
voor het grootste deel door kooplieden
van de vaste wal worden gekocht.
Het zetten van de hokken wordt te
genwoordig van gemeentewege ver\
richt, maar vroeger de oudste Texe
laars weten daar nog van zorgden de
jongens van het weeshuis daarvoor. La
ter. toen de markt in omvang toenam,
heeft de gemeente zich met de aan ,de
markt verbonden werkzaamheden be
last.
feet „meisjesmerken" had de laatste
jaren zijn populariteit verloren, doch
vorige week zagen we tientallen slacht
offers; de tweede markt wordt ook wel
„meidenmarkt" genoemd. Sommigen
meenen, dat op deze markt de jongens
hun kermismeisje uitkozen; een aan de
haak geslagen „Grietje" zou dan meteen"
-worden gemerkt, ze was „verkocht!" An
deren zeggen daarentegen, dat dat mer
ken maar kwajongenswerk is en dat het
met het vragen van een meisje, om sa
men kermis te vieren, niets te maken
heeft. Volgens hen werden de meisjes
met Pinksteren gevraagd. Doch hoe het
zij. het mérken kon ontaarden in een er
gerlijke smeerpartij en naar een oude
Tesselaar ons verzekerde, is de politie
er meer dan eens aan te pas gekomen
Immers werden ook vaak verfstreepen
over de keurige japonnetjes gehaald en u
weet, dat teer, verf,menie en zoo moei
lijk uit de stof te verwijderen valt.
Ditmaal maakten sommige jongelui het
ook wat al te bont. In deze tijd van
textieldistributie is men slecht af, als
men zoo te pakken wordt genomen. Op
gepast: Bij volgende gelegenheid niet
buiten jullie boekje gaan: anders zal de
politie haar boekje moeten gebruiken! J.
EEN KIJKJE OP DE LAMMERENMARKT, welke 's Maandags te Groningen
wordt gehouden. - C.N.F.-Folkers.
Op grond van de beschikking van de
Rijkscommissaris voor het bezette Neder-
landsche gebied (Commissaris-Generaal
voor Bijzondere aangelegenheden) no. 43/
1943, betreffende de verplichting tot aan
melding voor de arbeidsinzet, worden bij
dezen, alle mannen, geboren in het jaar
1920, wonende in het gebied van het
Gewestelijk Arbeidsbureau Alkmaar, op
geroepen om een formulier bij het Ar
beidsbureau of een Bijkantoor van dit
Bureau in ontvangst te nemen en dit op
de hierna genoemde dagen persoonlijk
weer bij het bevoegde bureau af te ge
ven.
In Januari, Februari, Maart enApril
1920 geborenen melden zich aan óp
Maandag 7 Juni 1943.
In Mei, Juni, Juli en Augustus 1920 ge
borenen op Dinsdag 8 Juni 1943.
In September, October. November en
December 1920 geborenen op Woensdag
9 Juni 1943
Uren van aanmelding 9 u. tot 12,30 u.
v.m. en 1,30 u. tot 4 uur namiddags.
De in de gebieden der Bijkantoren
wonende tot aanmelding verplichte per
sonen moeten zich op dezelfde dagen in
het ten aanzien van hen bevoegde bij
kantoor van het Arbeidsbureau aanmel
den. Bij de afgifte van het aanmeldings
formulier moet de distributiestamkaart
worden medegebracht.
Zij, die tot aanmelding verplicht zijn,
dienen persoonlijk bij net Gewestelijk
Arbeidsbureau (resp. Bijkantoor) te ver
schijnen Zij moeten desverlangd aHe
noodzakelijke bescheiden overleggen en
alle noodzakelijke inlichtingen verstrek--
ken. Indien tot aanmelding verplichte per
scnen in dienstbetrekking zijn, moet de
werkgever de verklaring van de tot aan
melding verplichte persoon aangaande
de duur der dienstbetrekking op het for
mulier door onderteekemng en eventu
eel door plaatsing van een firmastempel
bevestigen.
Van de verplichting tot aanmelding
zijn vrijgesteld:
•1. Zij, die de Duitsche nationaliteit be
zitten en bij bureaux van de Rijkscom
missaris voor het bezette Nedèrlandsche
gebied, van het „Arbeitsbereich" der Na-
tionaal-Sozialistische Duitsche Arbeids
party in Nederland, onderafdeelingen er
van of er bij aangesloten organisaties
Werkzaam zijn;
2. Zij, die de Duitsche nationaliteit be
zitten en bij Bureaux van de Duitsche
weermacht, de Waffen-SS, de Duitsche
Politie en de Rijksarbeidsdienst werk
zaam zijn;
3. De ambtenaren en arbeidscontrac-
lanten van het Rijk, de Provincies, de
gemeenten-en andere publiekrechterlijke
lichamen alsmede zij, die werkzaam zijn
bij de Spoorwegen, de P.T.T. en de Ne-
derlandsche Bank,
4. Leden der voormalige Nederlandsche
Weermacht,, voor zoover zij volgens dé
bekendmaking van de Weermachtsbevel
hebber Nederland d.d. 29-4-1943 onder
worpen zijn aan de terugroeping in de
krijgsgevangenschap;
5. Zij, die zich reeds ingevolge IX van
de beschikking no. 30/1943 betreffende
de sluiting van bedrijven moeten aan
melden;
6. Geestelijken en leden van een gees
telijke orde;
7. Personen, die overeenkomstig II, lid
2, van de beschikking no. 43/1943 van de
verplichting tot aanmelding zijn vrijge
steld.
Zij, die de Duitsche nationaliteit be
zitten en tot aanmelding verplicht zijn,
melden zich bij de Duitsche „Fachbera-
ter" van het hierboven aangegeven Ge
westelijk Arbeidsbureau.
Tot aanmelding verplichte personen en
werkgevers, die in strijd met de bepalin
gen van bovengenoemde beschikking
handelen of deze trachten te ontduiken,
dus b.v. hun verplichting.tot aanmelding
niet of niet behoorlijk nakomen, met op
zet of uit nalatigheid onjuiste opgaven
ctoen enz. worden gestraft, insgelijks uit
lokkers, mededaders, en medeplichtigen.
WETENSCHAP.
Waardoor waren de appelen zoo duur?
Met kracht wordt opgetreden tegen al
diegenen, telers en pachters, klein- en
groothandelaren, die hun fruit langs/on
wettige wegen van de hand doen. Bij
een pachter te Nieuwersluis is een voor
raad van niet minder dan 35000 kilo
gram appelen achterhaald, welke be
stemd Wpiren om tegen abnormaal hooge
prijzen te worden verkocht. Er zijn maan
den geweest, dat in de groote steden
40,000 kg. appelen, voor clandestiene ver
koop bestemd, in beslag werden geno
men en door de zorgen van de overheid
tegen normale prijs- in het openbaar wer
den verkocht. Geschiedde dit niet, dan
werden prijzen gevraagd, die het vijf
tot zesvoudige bedroegen van de offici
eel vastgestelde. Dit is wel een treffend
voorbeeld, hoe da zwarte handel vele
goederen voor tal van landgenooten on
bereikbaar maakt. Want wat was het ge
volg van de hooge prijzen? Dat appelen
juist in de arbeiderswijken niet te koop
waren, maar gretig aftrek vonden in
de buurten dér beter gesitueerden. Wie,
die even nadenkt en eenig sociaal gevoel
heeft, kan deze toestand goedkeuren?
Zwarte handel is een sinister bedrijf, dat
de volksgemeenschap benadeelt. Helpt
mede dit euvel te bestrijden!
Prof. Waldmeijer te Zurich slaagde er
in, sterren over dag te fotografeeren.
Ook kan hij er de corona (buitenste
„laag") van de zon mee vastleggen op de
gevoelige plaat.
Britsche luchtmacht verloor
47,000 man.
De ervaringen van de veldtocht in Tu
nis zijn een waarschuwing voor de opti
mistische veronderstelling, dat Duitsch
land alleen door luchtaanvallen overwon
nen kan worden Dit is de conclusie van
twee medewerkers op het gebied van de
militaire luchtvaart. De luchtvaartdes-
kundige van de Evening Standard schrijft
in dit verband: Alleen de verliezen der
Bntsche luchtmacht tijdens de oorlog
bedragen tot dusver 47,000 man. Voorts
schrijft hij, dat het niet gemakkelijk is,
Duitschland te bombardeeren. De Duit
sche luchtbescherming is goed ontwik
keld en de' Engelsche bommenwerpers
ontmoeten overal een sterke afweer.
Engeland is de luchtoorlog tegen
de burgerbevolking begonnen.
Het Zweedsche blad Helsingborg stelt
in een beschouwing over de Anglp-Amen
kaansche luchtterreur met nadruk vast,
dfct niet Duitschland doch Engeland met
de luchtoorlog tegen de burgerbevolking
is begonnen en wel precies op 12 Janu
ari 1940. De Engelschen hebben hun stel
selmatige nachtaanvallen tot 20 Juni '40
voortgezet, zonder dat de Duitschers te
rugsloegen. Toen pas werd een begin ge
maakt met de z.g. ^vergeldingsacties der
Duitschers.
Fabrieken in 't Oosten.
Geleidelijk is in de laatste twee 'jaren
in de bezette gebieden in het Oosten we
der een belangrijke industrie ontstaan.
Niet slechts in het Oostland, doch ook in
Wit-Roethenië en in de Oekraine wordt
thans door eigen fabrieken alles ver
vaardigd, wat het gebied noodig heeft.
Onder de vele duizenden industneele be
drijven zijn er talrijke, die 10,000 en
meer arb'eiders in dienst hebben. Dezen
staan in de regel onder inheemsche
werkmeesters en slechts zelden onder
Duitsche vaklieden.
Nieuwe Duitsche bommen.
Hoewel de laatste dagen betrekkelijk
weinig Duitsche vliegtuigen bombarde
menten op Engeland uitvoeren, is dc
aangerichte schade opmerkelijk groot.
In verband hiermede houden de Engel
sche bladen zich bezig met de nieuwe
bommen, waarvan de Duitsche vliegers
zich bij deze aanvallen blijken te be
dienen. Berlijn laat zich voorloopig nog*
r.iet over dit nieuwe strijdmiddel uit Wel
wordt toegegeven, dat de schade inder
daad door maar enkele bomaanvallen is
toegebracht
DE ZON.
Za. 5 Juni op 6,24; onder 22,53
DE MAAN.
Za. 5 Juni op 8,39; ondei
Eerste Kwartier: 11 Juni 5,35.
HOOG WATER OP TEXELS REE.
Za. -5 Juni 11,47 en
Zo. 6 Juni 0,05 en 12,24
Ma. 7 Juni 0,41 en 13,00
Di. 8 Juni 1,19 en 13,39
Springtij 19 Juni.
VERSCHEIDENE OVERTREDERS
GEARRESTEERD.
's-Gravenhage, 2 Juni.
Officieel wordt medegedeeld:
Nadat de laatste dagen een groot
aantal gevallen bekend was ge
worden, waarin getracht werd de
plicht- tot inlevering van radio-
ontvangtoestellen te ontduiken, b.v.
door de aankoop van oude toestel
len, die in plaats van het tot nu toe
gebruikte bruikbare toestel zouden
worden ingeleverd, is thans inge
grepen.
De Sicherheitspolizei heeft in
verscheidene gevallen personen ge
arresteerd. die de beschikking van
13 Mei 1943 hebben overtreden en
zij heeft overeenkomstige maatre
gelen tegen hen genomen.
De bevolking wordt nogmaals
ZEER DRINGEND GEWAAR
SCHUWD, daar het na afloop van
de inleveringstcrmijn toe te passen
CONTROLESYSTEEM ieder over
treder zonder meer aan het licht zal
brengen. In dit verband wordt er
ook aan herinnerd, dat na afkondi
ging van de beschikking iedere be
zitter van een radiotoestel ingevol
ge Art. 1 der Beschikking het be
schikkingsrecht ontnomen is.
Wat Engeland is vergeten.
Met kracht en klem moet worden ge
protesteerd tegen de bewering van de
plaatsvervangende Britsche premier. Att-
lee, als zouden de luchtaanvallen op het
Duitsche rijk niet lukraak geschieden,
maar alleen op militaire doelen gericht
zijn.
De waarheid is: le. dat de bommen
vrijwel zonder uitzondering de woningen
der burgerbevolking troffen; 2e dat voor
al vrouwen en kinderen het slachtoffer
werden; 3e dat vooral die gebouwen wer
den getroffen, welke de geheele mensch-
heid voor onschendbaar en heilig houdt.
Tot en met 25 Mei werden alleen reeds
in Duitschland 191 scholen vernield, 920
zwaar beschadigd; 108 ziekenhuizen ver
nield en231 zwaar beschadigd; 133 kerken
vernield en 494 zwaar beschadigd. Ontel
baar is het aantal vernielde of zwaar be
schadigde particuliere woningen. Talrijk
zijn ook de onvervangbare kutyuurmonu-
menten, welke in puin werden gelegd.
Attlec heeft blijkbaar een slecht geheu
gen. Hij beweert nu wel, dat alleen mili
taire doelen werden bestookt, maar weet"
hij ^an niet meer, dat minister Sinclair
het stelselmatig bombardeeren van niet
militaire doelen in November 1.1. zelf toe
gegeven heeft „De Duitsche bevolking
aldus Sinclair heeft door de aan
vallen zeer gevoelige gevolgen te dragen.
Het totale resultaat rechtvaardigt dan
ook volkomen de tot dusver gevolgde
bombardemenlspolitiek".
En is hij ook vergeten, dat de Canadee-
sche luchtmaarschalk William Bishop in
Maart yan dit jaar als zijn meening te
kennen gaf „dat men in Duitschland geen
huis mocht laten staan
Bovendien zij hij er aan herinnerd, dat
de Britsche luchtmaarschalk Joubert ver-
zekerde, dat hij er genoeg van had, bom
men op militaire doelen te laten vallen.
De vergelding zal komen Daar kan men
aan de overkant van de Noordzee van
verzekerd zijn De misdadige bedoelingen
an de Anglo-Amerikaansche borheom-
mando's en hun joodsche opdrachtgevers
staan onomstootelijk vast.
Hoe Livorno geteisterd werd.
Een der zwaarst getroffen steden van
Italië is wel Livorno. Bij een der laatste
aanvalleh werden 51 personen gedood en
349 gewond. Dat de bombardementen een
zuiver terroristisch karakter hadden, is
duidelijk op te maken uit het feit, dat
de getroffen gebouwen ver van ieder mi-
litair doel verwijderd liggen terwijl het
zicht goed was.
Huizen van zes verdiepingen werden
met de grond gelijk gemaakt. Kerken, en
kloosters en kindertehuizen werden ver
woest. Onder de vernielde Immaculata-
kerk liggen talrijke zusters begraven Tien
bommen troffen een kindertehuis, waar
door zusters en kinderen in de kelder ge
dood werden Talrijke oude paleizen, tien
tallen woonhuizen en ook villa's in de
tuinstad werden verwoest. Ook thans lie
ten de aanvallers met ontplofbare stoffen
gevulde voorwerpen vallen, die er uit
zagen als vulpenhouders, vulpotlooden,
lippenstiften, enz. Het nieuwste was het
uitwerpen van met ontplofbare stof ge
vulde cigaretten.
UIT ONZE TAAL TUIN.
„Nederlanders, kent uw taal". 256.
Hij komt „als regel" te laat. Moet
zijn: Hij komt in de regel te laat. Dat „als
regel" is een anglicisme (in het Engelsch:
„as a rule")
In het Nederlandsch kennen we het
werkwoord „invloeden" niet; laat staan
„beinvloeden". Dit is een germanisme.
Gebruik in plaats van dat woord: Onder
invloed staan van, invloed oefenen op,
enz. S
Het geloof is als de veer in het horlo
gedie alle raderen in beweging brengt.
