Mil
(/oord/s (mm
Vlasboeren
Dogi Rugani en Flits Bouwmeester
PEN'S SCHOUWBURGZAAL
Het Pander
Kindertooneel"
Paardenhouders.
H. W. Zegel
Het Geslacht Kikkert,
KUNSTAVOND
ZATERDAG 2 OCTOBER
's MIDDAGS 2 UUR
-\
Twee uur lachen en plezier.
S. RENTENAAR, OOSTEREND.
KOFFIE-SURROGAAT
Gebrand als echie koffie
DE MAGNEET
brengt voor uw kinderen op
met een vroolijke geschiedenis en heel
veel dol vermakelijke tafereelen.
Prijzen der plaatsen 40 cent.
Plaatsbespreken a 10 cent per plaats.
Kaarten van heden af verkrijgbaar.
Denkt U er om, dat U voor 26 Sept.
Uw formulieren voor het hoefbeslag
bij mij inlevert?
gediplomeerd Opticien WO
KONINGSTRAAT 73 KltlA
DEN HELDER.
Telefoon 279.
Brillen naar ieder voorechrlft
worden terstond vervaardigd.
Barometers - „Zeiss" Prisma-
kijkers, „Zeiss" Punktal-
qlaxen.
Electrische brillen-slijperij
en reparatie-inrichting.
Leveranties aan de
ziekenfondsen.
DOUWE EGBERTS
't Is maar een weet,
Koopt in.
DUITSCH of EHGELSCH
fl 2 p.m Nlouw* schrlftel. me
thod. MIDDENSTANDSDIPLO
MA Ned Teel en Corresp. Boek
houden .111 p.m. VmI o.s. BON
In. Pleet» Uw naam op achter», env.
NED. TALEN INSTITUUT, R'DAH
BON: Gratis proefles van
100
Georganiseerd door de Directie van de
Texelsche Courant.
DONDERDAG 7 OCT. 1943 in PEN'S ZAAL
AANVANG 7,30 UUR.
Optreden van:
MUZIEK TER AFWISSELING.
PROGRAMMA:
1. Schijn en werkelijkheid,
schets in één bedrijf.
2. Humoristische voordracht.
3. Op het zondaarsbankje,
schetsen uit de rechtszaal.
a. Mevrouw en haar hitje.
b. Ruzie op de trap.
(Politierechter, beklaagden, getuigen).
4. Dogi Rugani in haar nieuw genre
a. De moderne vrouw.
b. Ziekenbezoek.
5. Hoe lost u dat op? Blijspel in 1 bedrijf
Toegangsprijs: f 1,(plaatsbespreken en
programma inbegrepen).
ER ZIJN NOG KAARTEN VERKRIJG
BAAR. PARKSTRAAT 10.
liinillllll ZOO SPRAK... IIIIIIIIIIU
i ie il WWllWMPI III Ui
RECEPTEN.
Gort met een hartige saus. 1 kopje
gort in 4 kopjes water weeken. Wat zout
toevoegen en de gort aan de kook bren
gen, gaarkoken (hooikist gebruiken!) en
warm met een saus geven.
Voor de saus: 4 tomaten in warm wa
ter dompelen, schillen, in vieren snij
den, 10 minuten koken tot zij zacht zijn,
fijnwrijven en verdunnen met een kopje
water. Plm. 10 min. koken met 1V» kop
je water. Een rauwe aardappel boven 't
sausje raspen en plm. 7 min. koken tot
het gebonden is. Naar smaak zout en
wat aroma toevoegen. De tomaten kun
nen voor het koken in een klontje boter
gesmoord worden
NUTTIGE WENKEN.
Suiker van suikerbieten. Neem een of
meer suikerbieten, wasch ze goed af en
snijd ze in stukken. Zet ze vervolgens
met een weinig water op het vuur en
laat ze koken tot ze goed zacht gewor
den zijn. Pers het sap door een doek en
laat het daarna koken tot het stioopach-
tig geworden is. (Uit: „De Echo").
CORRESPONDENTIE.
„Gevraagd: fornuis in ruil voor wat
anders". Hoeve....". Dergelijke adver
tenties kunnen we niet opnemen Dat
„andere" moet genoemd kunnen wor
den. Adm.
TER OVERDENKING.
ZELFBEHEERSCHING.
De tweelingzuster der zelfkennis is de
zelfbeheersching of 't vermogen om zijn
handelingen niet door zinnelijke nei
ging, maar door de rede en het gevre
ten te besturen. Tot haar behoort de ma
tigheid, die zich zelf weet te bedwin
gen in 't genot van spijs en drank, van
ontspanning en verstrooiing, en de
kuischheid, die de zinnelijke neiging be
teugelt en veredelt. Beide deugden wor
den aangekweekt door ijverige bezig
heid, gezonde lichaamsoefening en in
nerlijke vorming. P. H. H.
VAN TEXELSCHE KAPITEINS
EN REEDERS.
Dezer dagen mochten wij ter inzage
ontvangen een boekje van 1867, bevat
tende de namen van kapiteins en reeders
in Nederland, samengesteld door H.
Sweijs, kapitein-expert van Veritas.
Aan dat jaarboekje ontleenen we
eenige bijzonderheden omtrent schepen,
kapiteins en reeders van ons eiland
In 1867 was de heer P Bakker ka
pitein, tevens reeder. van de tjalk „De
Hoop", groot 29 last, 55 ton, gebouwd
in 1857.
De heer P. Duinker was kapitein
tevens reeder van een tjalk, eveneens
„De Hoop" genaamd, groot 32 last, 60
ton, gebouwd in 1846.
De heer R. Koning was kapitein, te
vens reeder, van de tjalk „Jonge Pieter",
groot 27 last, 51 ton, gebouwd in 1856.
De heer C. P K u ij p e r was reeder
van de schoener-brik „Gerberdina-en-
Jeannette Emilie" (vroeger genaamd
Sara Elisabeth), groot 104 last, 197 ton,
gebouwd in 1853; de heer S. P. Kuij-
p e r was. kapitein op dit schip.
Mede was de heer C. P. K u ij p e r
reeder van de „Zeemanshoop", groot 102
last, 193 ton, gebouwd in 1863, op welk
schip de heer C. P. Dekker kapitein
was
In 1867 werd als vermist gemeld de
ijzeren schoener „Willem", groot 208 ton,
De heer D. G o 11 a r d s, eveneens een
vroegere plaatsgenoot, was aan boord
van dit schip kapitein. Vermoedelijk is
het in Juli van dat jaar in de Golf van
Biscaje vergaan. De „Willem" was nog
maar. vijf jaar in de vaart.
Verder ontdekten we de naam van
nog een Texelaar en wel die van de
heer P. Flens Johz Hij was kapi
tein aan boord van de bark „Elisabeth-
en-Maria", groot 377 ton, gebouwd in
1850. Dit schip werd in 1867, na keuring
te Batavia, uit de vaart genomen.
Tenslotte vermelden we nog, dat een
der schepen van de Ned. Handelmij. de
naam „Texel" droeg; het was 202 ton
groot, was gebouwd in 1853 en stond
onder bevel van kapitein K. J. K o 11 e.
De Redactie van de Texelsche Cou
rant was zoo vriendelijk mij de courant
van 1 Sept. j.l. op te sturen, waarin een
artikel voorkomt met als opschrift: De
Kikker in het familiewapen".
Een abonné van Oudeschild vraagt
daarin, of op het wapen van de op Texel
bekende familie Kikkert een kikker
voorkomt met in de bek twee bloemen
(blommen), welke zouden doelen op een
verwantschap met de familie Blom al
daar.
In een begeleidend schrijven ver
zoekt de Redactie, mij, in een aantal
kleine artikelen het een en ander aan
gaande gemelde familie te willen mee-
deelen; zij meent nl., dat onder haar le
zers voldoende belangstelling daarvoor
bestaat.
Wat door mij dienaangaande gevonden
is, wil ik gaarne aan de geïnteresseerde
lezer van de Texelsche Courant mede-
deelen, in de verwachting echter, dat hij
op zijn beurt eventueele bijzonderheden
die in zijn bezit zijn, aan de Redactie
of aan mij bekend zal willen maken.
Bij enkele lezers zal de vraag opko
men Is de familie Kikkert zoo'n bij
zonder familie? Mijn antwoord hierop
moet zijn: Neen, ze heeft als alle andere
families, haar rijke en arme nakomelin
gen, haar hoog-ontwikkelde en haar on
ontwikkelde leden gekend En toch is
er niet alleen op Texel, waar zij tot een
der oudste families behoort, doch ook in
vele andere plaatsen van ons land groote
belangstelling voor deze familie. De oor
zaak hiervan is wel
le. De Kikkerts stammen af van de
Egmonts;
2e. Aan de stam Kikkert zijn privile
giën gegeven door de Prins van Oranje,
in het jaar 1577.
Hierover in een volgend artikel meer.
Van een vraagsteller uit Bussum ont
ving ik, behalve eenige andere vragen
ook de navolgende:
le. Kunt u mij zeggen, of het Eijer-
landsche Huis nog bestaat of wanneer
dit gesloopt is? 2e. Door wie werd het
logement ,,De Vergulde Kikkert" ge
sticht en wanneer? 3e. Margaretha van
der Merct was gehuwd met Albert Kic-
kert. Wat heeft zij te maken gehad met
de buitens Brakenstein en het daarte-
TEXELS BIOSCOOPTHEATER.
HET GEVAL STYX.
Dc Tijd schreef over deze film Het
is een onderhoudend amusement Han
delsblad: Het verhaal is vol handeling.
Het Volk: Een spannend filmverhaal.
Telegraaf: Een spannende detective
film. Amusement van een vlot en vroo-
lijk soort. Cinema en Theater: Er zit
verheugende pil in die Ariane van Mar
git Symo. De film houdt u anderhalf
uur prettig bezig.
(Ingezonden mededeeling).
ONDERWIJS EN OPVOEDING
ONDERWIJS IN DE FRIESCHE TAAL.
Opvoeding in volksche geest, betoogt
J. Faber in het Julinummer van het Or
gaan van het Opvoedersgilde houdt van
zelfsprekend groote belangstelling in
voor de moedertaal. Voor Friezen is het
Friesch de moedertaal. Wij kunnen ons 'n
volksche herleving danook niet voorstel
len zonder opleving van de liefde voor
de moedertaal, de „memmetaal".
Het onderwijs in volksche geest moet
dan ook ruime plaats geven aan de
Friesche taal en aan Friesch heemkundig
onderwijs. Dit houdt in, dat a$n derge
lijke scholen leerkrachten noodig zijn,
die in staat zijn onderwijs in het Friesch
te geven. Niet-Friezen zullen wel weer
vele bezwaren naar voren brengen en
dit streven als een meer of minder ge
vaarlijk separatisme beschouwen, hoe
wel zij, na de rede van de Leider op de
Goudsberg toch wel gerust konden we
zen. Wij willen het Nederlandsch niet
verdringen, wij weten dat wij één zijn
met alle andere Nederlandsche stammen.
Daarom moeten wij de Nederlandsche
voertaal kennen, maar u moet niet van
ons eischen, deze onze moedertaal te
noemen. En als een met-Fries het onder
wijs in Friesland wil dienen, laat hij
dan beginnen met te trachten onze moe
dertaal tenminste te verstaan. Zijn volk
sche beginsel moet hem die plicht op
leggen.
genover liggende Roosenhout en waar
zou ik afbeeldingen en een beschrijving
van deze buitens kunnen vinden?
Wie kan hierop antwoord geven?
W. N. KIKKERT.
A'dam. Antillenstraat 9 II.
De redactie houdt zich van de bijzon
dere aandacht harer lezers voor de bij
dragen van de heer W. N. Kikkert over
tuigd en onderstreept gaarne zijn ver
zoek, hem (of de redactie) met eventu
eele aanvullende gegevens van dienst te
willen zijn.
Wat het Eijerlandsche Huis betreft,
kunnen we meedeelen, dat het in 1650
door de z.g. Gecommitteerde Raden in
het Noorderkwartier werd gesticht. Men
sprak vroeger van het „Landshuis", ook
wel van ,,'t Huis van de kastelein", naar
de titel van de beheerder van dit pand.
In de loop der jaren is er heel wat aan
veranderd en ook is het eens door brand
geteisterd. Voordat het een goede 100
jaar geleden verbouwd werd, moet in
de gevel het stichtingsjaar 1650 te zien
zijn geweest.
Volgens A. J. van der Aa zou de „ge
deeltelijke verbouwing" van het Eijer
landsche Huis van 1836 en 1837 datee
ren. Het gebouw heeft zoo schreef
Van der Aa in 1843 nu het door aan
bouw en vergrooting onder zeven da
ken is gebracht, een kloosterachtig
voorkomen. Binnengetreden herinnert
men zich, bij het zien van de ruime keu-
kenhaard, onwillekeurig,, hoe menig te
nauwernood de dood ontkomen vreem
deling hier, half verkleumd en zijn ver
dronken tochtgenooten beweenende, zijn
natte plunje, het eenige wat hem nog
overbleef, heeft zitten drogen. Uit de
glasramen, zoo vervolgde Van der Aa,
heeft, men een schilderachtig gezicht: op
de achtergrond de duinen, op welker
toppen de helmplanten door de wind
over het schrale, steeds stuivende zand,
heen en weer geslingerd worden, ter
wijl naderbij het vreedzame vee, door
deze hoogten beschut, of graast of ligt
te herkauwen. Een tooneel, treffend
door de tegenstelling van zee en land,
van barre woestheid en vroolijk veld-
bedrijf, wel waardig door een Poot te
worden bezongen.
AL VROEG OP 'T VERKEERDE PAD.
De politie heeft een 14-jarig jong-
mensch, op Texel werkzaam, aangehou
den wegens diefstal van een horloge, f 4
aan contanten en een damestaschje. Het
horloge had de jongen van een zijner
kameraden „gegapt". Toevalligerwijs
was het gestolen horloge reeds van
ditftetal afkomstig: De kameraad in
kwestie was er door te ruilen aangeko
men. De aangehoudene had bovendien
vier gulden van een kameraad achter
overgedrukt en eenige maanden geleden
had. hij in Den Helder uit een dames
taschje f 120 en een textielkaart ont
vreemd. Het geld had hij opgemaakt.
De kaart was verkocht, doch kon later
aan de eigenares ter hand gesteld wor
den. De kooper van de kaart liep ook
tegen de lamp. J
EEN LACH EN EEN TRAAN.
HET PROBLEEM.
Wanneer het waar is, dat het bin
nenste van de aarde witgloeiend is,
professor, snap ik niet, dat is steeds
maar van die koutve voeten heb.
(Teekening Arch. Tex. Crt.)
Zij, die nog vlas heb
ben, gelieven dat aan
ons te willen berichten.
Dan komen we zien
en overleggen. Wij kre
gen opdracht om een 40
ha te koopen. Een brief
kaart is voldoende.
SIJBR. C. EELMAN,
Flevo, en
JAC. ROEPER,
De Vrijheid.
HUWELIJK.
Eenzamen van alle ran
gen, standen en leeftij
den, wendt u allen tot
Nederland's grootste
Bemiddelingsbureau
met uitgebreide relaties
door geheel Nederland,
ook in de boerenstand.
Tallooze tevredenheids
betuigingen liggen ter
inzage. Inlicht, schriftel.
en mondeling. Bureau
„HOLLAND", Am
sterdam W., Admira
lengracht 219.
TEXELSCH DIALECT
rechbank, lage kast in de keuken;
reeje!; zoo roepen de Texelsche vis-
schers als zij bij het laveeren „over de
wiend" gaan;
reeuw, ruw;
reed („Hee is so reed in 't belove"),
vlug, nel;
reeïng, inrij van de schuur;
redies, radijs;
rêgenig, regenachtig;
't rêgsköt, 't spit in de rug;
VOGEL-VARIA.
Aalscholvers. De kolonie van Wanne-
perveen in de kop van Overijsel, was
vroeger de grootste van West-Europa.
Thans schijnen de aalscholvers aan het
verhuizen. Verleden jaar werden bijna
4000 jonge aalscholvers gedood. Dit
voorjaar nestelden er ruim 1000 paren
minder dan vorig broedseizoen. De af
name van de kolonie zal wel verband
houden met het droogleggen van het
aangrenzende deel van het IJselmeer (N.
O.-polder). De aalscholvers moeten nu te
lange voedselvluchten maken. (Jan P.
Strijbos).
WAT TEXELS AARDE BEWAARDE.
MUNTEN VAN JAREN HER.
7. Zilveren Zweedsche munt, ter groot
te van een rijksdaalder ongeveer; ge
wicht 28 gram.
Aan de eene kant: Gustavus III, D. G.
REX SVECIAE en de beeltenis van deze
koning (lang haar met strik). D GT be-
teekent: Dei Gratia, d.i. „bij de gratie
Gods". Rex Sveciae beteekent: Koning
van Zweden. (Gustaaf III was aan de re
geering van 1771-1792.)
Aan de andere kant: een omkranste
met een kroon voorziene rijksappel, het
jaartal 1792 (juist het sterfjaar van
Gustaaf III), de waardeaanduiding (1
Rd.), het opschrift „Faderneslandet" en
de letters O.Lwelke vermoedelijk op de
muntmeester of de plaats, waar de munt
geslagen werd, betrekking hebben.
Het randschrift, buitenom, is zoo be
schadigd, dat we er zelfs geen woord
van kunnen lezen.
Hartelijk dank aan hen, die ons ter
bespreking in deze rubriek munten de
den toekomen. Wil wat geduld hebben
Elke munt krijgt een beurt, mits we er
wat van kunnen vertellen. Redactie.
VAN SCHAPEN EN WOL.
Wolspinners. Zoo noemt men de bewo
ners van Desschei (België), omdat de be
woners van deze gemeente zich sedert
onheuglijke tijden met het spinnen van
wol bezig houden
Schapekoppen. Jan IV van Brabant
stond de bewoners van Lier (België) een
gunst toe. Zij zouden een hoogeschool of
een markt mogen vragen. Toen de~ Lie
renaars om een kalvermarkt verzochten,
moet Jan IV verbaasd hebben uitgeroe
pen: „O, die arme schapekoppen!" Van
daar hun bijnaam
Volgens een ander verhaal zou de
spotnaam eerst van 1830 dagteekenen.
De Lierenaars trokken tegen de Hol
landers ten strijde. Toen hun het vuur
na aan de schenen werd gelegd, verstop
ten zij zich in een schuur onder hooi en
stroo. Toen de Hollanders daar binnen
drongen en de boel overhoop haalden,
kwam een Lierenaar op de gelukkige ge
dachte als een schaap te blaten. Toen zei
een Hollander: „Laten we hier onze tijd
niet verknoeien; hier zijn alleen maar
schapen." Sedert spreekt men in Lier
en omgeving over de „harmonie van
Lier", wanneer men het over een kudde
schapen heeft.
Toch moet de scheldnaam van veel
ouder datum dan 1830 zijn In Mechelen
werd in 1687 een spotprent gedrukt. Men
2iet daarop een afbeelding van Lier met
voor een tent hertog Jan IV, bewaakt
door hellebaardiers en omringd door
talrijke schapen en rammen. Het bijbe-
hoorende rijmpje luidt:
Lier dat comt oock bespotten
Dat wij syn Brant-Maene-sotten
Hij en moet niet sijn ghelooft
Mits het is een schaepenhooft.
SCHOOL EN LEVEN.
De scholen uit, het leven in, om dat
leven te herscheppen. Zoo is er een ver
bond gesloten tusschen school en leven.
Neen, nog inniger: school en leven wor
den één, het leven is de toepassing, de
uitleving der school. JAN LIGTHART.
Mussert: Laten we nooit vergeten, dat
90 pet. van de offers door het Duitsehe
volk werd gebracht. (22 Juni 1943.)
Dit volk, dat zulk een val heeft
doorgemaakt in een zoo korte tijd naar
een nieuwe toekomst te leiden, is geen
gekomen zijn: aan gevelsteenen of uit
en offervaardigheid. (22-6-'43.)
ONZE FAMILIENAMEN.
57. Vijf-Vliegen. Oudtijds vond men
aan zeker huis te Amsterdam een gevel
steen met „De vijf vliegen". De bewo
ner van dat huis kreeg als geslachts
naam „Vijfvliegen". Op dezelfde wijze
moeten de familienamen Kikkert, Ko
ning, Keizer, Bisschop, enz. in de wereld
gekomen zijn: aan gevelsteenen of uit
hangborden ontleend.
WAT ZEGT DIE NAAM?
56. Arnemuiden, aan de mond van de
Arne, welke in de 12e eeuw tot Middel
burg liep.
57. Biervliet; biert slik.
58. Linge, het lange water.
59. Zuid-Willemsvaart, naar koning
Willem I.
TIJDENS DE VORIGE
WERELDOORLOG.
Spaansche griep maakte najaar 1918
in verscheidene plaatsen van ons land
slachtoffers.
Wegens gebrek aan schoeisel moest de
politie te Groningen najaar 1918 haar
nachtdienst op klompen verrichten.
Om heiligschennis tegen te gaan, werd
Oct. 1918 door de pastoor te Schoorl een
altaarwacht ingesteld. 25 personen slo
ten zich daarbij aan. Om beurten hielden
zij 's nachts de wacht bij het H. Sacra
ment
UIT DE SCHOOL GEKLAPT.
De molen.
Juffrouw heeft een plaat van een mo
len voor de klas gehangen en vertelt
daarvan.
Hier hebben jullie nu de molen,
waarmee tarwe en rogge gemalen wordt,
zegt juf,
Een kleine jongen steekt de vinger op,
rijst op in de bank, ongeduldig heen en
weer schuivend.
Wat is er vent?
't Kan ook in de koffiemolen, juf.
O ja?
llllHllllll OVER POSTZEGELS |||||||||||i
Witte de With In de nieuwe Nederland
sche Zeeheldenhistorie is van 16 Septem
ber af aan de postkantoren verkrijgbaar
het zegel van 20 cent, in bruine
kleur, met de afbeelding van Witte de
With.
Oscar Montelius, de groote Zweedsche
oudheidkundige, werd 100 j. geleden ge
boren Ter gelegenheid van dit feit geeft
Zweden twee postzegels met zijn beelte
nis uit.
De nieuwe Fransche weldadigheids
postzegel zal als eerste ter wereld een
afbeelding van een luchtaanval vertoo-
nen. Opbrengst ten bate van slachtoffers
van bombardementen.
VAN DE BOEKENPLANK.
(Voorhanden in Boekhandel Parkstraat):
Herman Coene, door Ernest Claes, 4e
druk. 352 blz. Geb. f 4,90.
Mcinnen aan het roer, door J. B. Th,
Spaan Over het bedrijfsleven in Neder
land. 256 blz. Geb. f 4,90.
Het water was veel te diep, door Jo
Ypma. 208 blz. Geb. f3,05.
De rechter, door F Reck-Malleezewen.
232 blz Geb. f 1,85.
De blanke tijger, "door G Gonggrijp.
130 blz. Geb. f2,60.
(Ingezonden Mededeeling).
HYGIENE EN VEILIGHEID.
560. Aambeien. In sommige gevallen is
het mogelijk, aambeien door inspuiting
met bepaalde middelen door schrompe
ling le laten verdwijnen.
P1429/1. Verantwoordelijk voor de
geheele inhoud: G. Joh. Duinker.
Plaatsvervanger J. de Waal, Den Burg.
Uitg. en Drukkerij Fa. Langeveld
De Rooij, Den Burg, Texel.
