±PRn
Vóór alles: goede vrienden
Wat Texels toeren moeten w!
doet schoenen
langer meegaan
18 cent
MET SUIKER!
Maar... hij drinkt Santé'
nnniiiin
Van lieveren,
onze stamtafel-veteraan,
drinkt (thuis) zijn thee zóó:
Elite Kofitcsurrogaai u>
geen gewóón surrogaat
t Is een héél fijne en
geurige imitatie van de
glanxend-bruine kolüe-
bconen. Met het aroma
van pure moccaU moet 11 (f
Uw winkelier toch eens
vragen om
zoo als ping
OP PONG UJK1
'V
ZOO UJKT EUTE..
KOFFIESURROGAAT
Egbert Scheepmaker
ALKMAAR
300
r puddingpoeder wederom
OP ECHTE KOFFIE
44EDERLANDSCH FABRIKAAT
EE Ni T RAtTAttE y.O O^Rv F IJNPBOEV-tRS:
VOOR DE VROUW.
HHlllul een greep uit t radiopbogram
ONZE FAMILIENAMEN.
APRILGRAPPEN.
NUTTIGE WENKEN.
Teervlek in kunstzijde? Inwrijven met
vet, dan inzeepen en laten liggen. Uit
eindelijk uitwasschen, beurtelings met
water en terpentijnolie. (Probeer aan de
ze middelen te komen; het eenige wat
helpen kan).
RECEPTEN.
Biscuitkoekjes. 125 gram bloem (ruim 2
kopjes), 50 gr. suiker (4 lepels), 25 gram
boter (ruim 1 lepel), 1 pakje vanillesui
ker, 1 dessertlepel bakpoeder, 1 dessert
lepel eiwitpoeder, zout, 2 eetlepels water
(in plaats van eiwitpoeder eventueel tap-
temelkpoeder). Bloem, vanillesuiker,
bakpoeder, eiwitpoeder, zout bij elkaar
voegen en het mengsel zeven. Het water
aan de kook brengen, hierin boter en sui
ker smelten en dit bij de gezeefde massa
voegen. Het geheel kneden tot een sa
menhangende massa en op een -met
bloem begtoven aanrecht tot een dunne
lap uitrollen. Hiervan koekjes snijden of
steken en op een ingevet bakblik leggen.
(De koekjes bestrijken met een mengsel
van melk en suiker en er naar verkie
zing nog iets suiker over strooien). De
koekjes in een matig warme oven in 15
min. bruin en gaar bakken.
OVER DE VROUW.
De Fortuin is als de vrouwen: zij
schenkt haar gunsten aan de jeugd en
heeft weinig voor de grijze haren over.
Zoo sprak Keizer Karei V, toen hij,
52 jaar geworden, zich genoopt zag het
beleg van Metz op te geven. (1552).
RIJMELARIJTJE Ulflllllf?
LAAT ONS.
Laat ons trachten menschte blijven
In deez' kommervolle tijd
Al te vaak wordt slechts gedacht aan
Eigen voordeelzelf profijt.
Laat ons trachten goed te leven,
Nu het slechte hoogtij viert.
Nu de woeker en de hebzucht
Welig als het onkruid tiert.
Laat ons trachten lief te hebben
In een wereld vol van kwaad.
Waar de haat gelijk een kanker,
Rust'loos vretend verder gaat.
Laat ons trachten recht te spreken.
Groot te denken en niet klein.
Laat ons toonen wat 't wil zeggen
Om een HOLLANDER te zijn.
HUIB DE RIJMELAAR.
Nadruk verboden.
VANDAAG VOOR ZOOVEEL JAAR.
1791. In Frankrijk worden de gilden
opgeheven.
1883. Voor heel Nederland een post-
pakketdienst ingesteld.
1913. Eerste crematie in Nederland.
Ons geweten is als een spiegeldie
telkens een weinig beslaat; men moet
hem gedurig afvegen, om er goed in te
kunnen zien.
VERVOLGVERHAAL.
DOOR EMMA HOOGWERF.
21.) Maar je bent nu bijna genoeg op
geknapt, dat ik je alleen kan laten en dat
ik iets te doen kan zien te krijgen! Dan
kunnen we geleidelijk onze schulden af
betalen.
Och, maar het is niet zoo gemakke
lijk om wat te doen te krijgen! De „baas"
zal nu jouw plaats wel aangevuld heb
ben, als er tenminste ooit een vacature
was, want vóór jij kwam, nam' 't dienst
meisje van mevrouw Chatinier die rol
waar en het was enkel door invloed van
Van Merwesteyn, dat "hij jou bij zijn ge
zelschap nam; de baron heeft ook altijd
je salaris betaald; maar, nu je hem een
blauwtje hebt laten loopen, bedankt hij
daar misschien verder voor.
Heeft baron Van Merwesteyn voor
mijn salaris gezorgd?O, Delia, wat
bedoel je daar mee?
Nu, precies wat ik zeg! De „baas"
heeft mij dat eens verteld. Denk ook
maar niet, dat Chatinier ooit zooveel zou
hebben gegeven aan degeen, die deze rol
vervulde!
O, maar de baron had het recht niet
om mij zoo te begunstigen! Moet ik mij
nu mijn leven lang vernederd gevoelen?
Ik meende nogal, dat ik van niemand af
hankelijk was en ik zag neer op iedere
vrouw, die maar voor zich liet zorgen!
En zij, die nogal zoo trotsch was ge
weest op een denkbeeldig succes, en eens
tegen .de baron had gezegd, dat Chatinier
Zondag: 8,De zin van het boer-zijn.
Maandag: 13,Fruitteelt in Eommeler-
waaid; 18,45 Praatje van Max Blokzijl.
Dinsdag: 13,Aan het spinnewiel; be
zoek aan de Utrechtsche Landvrouwen.
Woensdag: 13,Op een boerderij in Z.
Limburg.
ONZE UITHANGBORDEN.
29. Van een bakker.
Een bakker, die de Ncderlandsche taal
met machtig was, schreef tegen St -Nico-
laas op zijn uithangbord:
Heden avond grotte verlotting van
spekelaze popen en taaie manen.
W. ten Laken, kedetenbaker".
(Ingezonden door W. N. Kikkert, Am
sterdam).
VOLKSKUNDE.
DE KRIEK OP TEXEL.
Onder de gebruiken, die in de 17e
eeuw bij de jongelieden op het iand in
zwang waren, behoort de „kraeck". Zoo
noemde men op Texel een gezelschap
jongelieden, dat meest de gansche nacht
bijeenbleef en dat aan het krieken of
aanbreken van de dag zijn naam ont
leent. Deze samenkomst had driemaal per
week plaats, nu bij de eene' en dan bij
de andere vrijster. Men deed dan niets
anders dan eten, Spaansche en Portugee-
sche wijn en brandewijn met suiker drin
ken en onder kattenmuziek dansen. De
speeltuigen waren sleutels, die op een
tang werden geslagen en op die „mu
ziek" zong of liever schreeuwde het ge
zelschap. De dansen waren z.g. „plugge-
dansen", waarin de meisjes geen andere
beweging maakten dan wat op en neer
drentelen.
Zoo lezen we in „Het Oudhollandsch
huisgezin der 17e eeuw", beschreven door
Dr. G. D. J. Schotel (blz. 208). Noch in
het Middelned. woordenboek, noch in 't
groote woordenboek der Ned. taal komt
„kraeck" in de hier bedoelde beteekenis
voor; in laatst genoemd standaardwerk
wel „kriek". Dr. Schotel heeft voorna
melijk Pieter van Cuyck geciteerd („Brie
ven over Texel", blz. 106). Ook J. ter
Gouw schrijft in zijn ..Volksvermaken'
over de Texelsche „kriek" (blz. 411); W.
Brouwer, destijds hoofdonderwijzer op
ons eiland, teekende er bij aan, dat de
naam „kraeck" verkeerd is; we moeten
hier „kriek" lezen. In zijn tijd (plm. 1870)
behoorde die tang- en sleutelmuziek
reeds tot het verleden, evenals het drin
ken van wijn. Toen Texels ree nog door
schepen van vele natiën bezocht werd,
was wijn op dergelijke partijen geen
zeldzaamheid, maar in de tweede helft
van de vorige eeuw dronk men er koffie
en sukkelaad en at men er koek en kren-
tebollen bij; hieraan herinnert nog de
naam „bollenkriek".
Wie van onze lezers verrast ons eens
met een aardige vertelling over zoo'n
„kriek", zoo mogelijk in ons dialect?
toch wel iets in haar zien moest, want
dat hij haar anders dat salaris niet had
gegeven!
Ik begrijp niet, waarom je daar nu
zoo boos over bent, Catherien; hij wilde
toch enkel goed zijn voor jou! Ik geloof,
dat er niets is, wat hij niet voer je had
willen doen en nog voor je zou doen, als
je ma^r om hem gaf.
Ja, zei Catherina berouwvol; je hebt
gelijk! Maar, o, je weet niet wat het voor
mij is, Delia! Ik, die meende, dat ik aan
niemand verplichtingen had!
Och, daar kunnen we dikwijls niet
aan ontkomen. Denk eens aan wat ik
jou al niet schuldig ben! En misschien
kom ik nooit in de gelegenheid, om het
je te vergelden.
Ja, maar dat is weer iets anders,
Delia!
Zeker. Dus je zoudt niet willen vragen,
of hij je ook maar tijdelijk iets wilde lee-
nen?
Neen, dat zou ik niet kunnen.
Nu, dan geloof ik, dat ik naar de
ziekenafdeeling van het armhuis moet;
want zóó gaat het toch niet!
Vijf dagen' lang stribbelde Catherina
tegen. Toen nam zij op een middag een
velletje papier en begon te schrijven aan
baron Van Mermesteyn. Zijn adres had
ze alvast klaar, maar nu
Delia rustte in de kamer daarnaast.
Catherina hoorde wel de deur open
gaan, maar hief het hoofd niet op, want
ze hield het er voor, dat het de hospita
was, die misschien met een min-aange-
name boodschap kwam!.Maar zwaar
dere stappen volgden.
Een heer, juffrouw! kondigde de
vrouw aan; en toen sprak een bekende
l stem:
Op Texel: „Skijntje-blok."
April-grappen kent men sinds onheu
gelijke tijden;' ook de deftigste lieden
schepten er destijds vermaak in, op 1
April anderen voor de mal te houden. De
een zond bespottelijke geschenken rond,
de ander noodigde gasten uit tot maaltij
den, welke niet gehouden warden, enz.
De oorsprong van de Aprii-fopperij
ligt nog in het duister. Met het innenien
van Den Briel o£ 1 April heeft ze in elk
geval niets te maken, want ook vóór die
tijd kende men dat gebruik, dat boven
dien ook buiten ons land vrij algemeen is.
Oudheidkundigen zoeken de oorsprong
in de Noordsche mythologie. De god Thor
werd in April vereerd; „Der Tor" wil in
het Duitsch zeggen „de dwaas". Zoo
kwam men tot de verklaring. Aprils-
gek.Aardig bedacht!
Met evenveel „recht" jou men kunnen
denken aan het oer-oude Holi-feest der
Indiërs, een soort carnaval, waarbij ook
grappen werden uitgehaald zooals wij die
van de le April kennen.
Op Texel zeggen we, wanneer we
iemand op 1 April beet genomen hebben,
„skijntje-blok". In het rubriekje
„Texelsch dialect" wordt getracht van
deze uitdrukking 'n verklaring te geven.
TEXELS BIOSCOOPTHEATER.
DE GROOTE SCHADUW.
Deze Tobis-film werd op de Biënnale
te Venetië bekroond en terecht, want we
hebben hier te maken met een rolprent,
waarop de predicaten groot en grootsch
van toepassing zijn. Knap spel zien we
vooral van Heinrich George, de grootste
Duitsche tooneel- en filmspeler van deze
lijd. Een film, die zoowel door zijn opzet
als door zijn inhoud en spel uitermate
boeit. (J. de Waal).
TEXELSCH DIALECT
skurfclinge, zoden,' waarvan men een
tuinwal opzet;
skutteldoek, vaatdoek;
skijntje-blok, zegt men op Texel op 1
April, wanneer men iemand gefopt heeft;
Angelsaks. „scinna", demon, booze geest,
ook: tooneelspeler; „scinn-lac", tooverij.
Skijntje-blok zou kunnen beteekenen
boos bedrog, tooverij; loos bedrog, fop
perij; mogelijk is hier verband te zoeken
met het Ned. „verlakken" en „lokken",
liegen;
VRAGENBUS.
Onder een „obolus" verstond men een
kleine van koper of zilver geslagen zil
veren munt. In Luïscius „Alg. woordom-
boek" (1734) vinden we er dese merk
waardige bijzonderheden over vermekd:
„Diergelijke munten stak men de dooden
in de mond om aan Caron voor vracht te
geven, wanneer die hen over de helsche
stroom zettede" (Caron, Charon, was de
veerman, die de zielen der afgestorvenen
over de Styx, de doodenrivicjr, naar het
schimmenrijk voerde).
Wel, Catherina, ik vrees, dat het je
niet meegeloopen is!
Omkijkende zag ze juist degene, aan
wie het schrijven gericht was.
Wat zie je er bleek en zwak uit,
kindje! Dacht je, dat ik je geheel in de
Steek gelaten had? Ik ben buitenslands
geweest en ben een paar dagen geleden
eerst teruggekeerd. Toen ik tot de ont
deking kwam, dat je niet meer bij het
gezelschap van Chatinier was, heb ik van
.hem gehoord, hoe het er mee stond.
Ik was juist van plan u te schrijven.
Dat heb je anders lang genoeg uit
gesteld! Ik dacht, dat wij toch wel zulke
goede vrienden waren, dat je het mij
zoudt laten weten, als je in moeilijkheden
verkeerde?
Maar ik schaamde mij, om weer
uw hulp in te roepen. Ik weet nu, dat u
het was, die mij onderhield bij het ge
zelschap „de Ster"!
Wie heeft zich zoo ongepast tegen
over je uitgelaten?
Dat komt er niet op aan; ik wéét 't!
En je was er zeker vreeselijk boos
om, toen je het hoorde!?
Ja, ik was boos, gaf zij toe. Ik
wilde zoo graag op mijzelf staan; maar
dat is mij niet mogen gelukken!
Zoo zou je zeker mèt je vriendin
van gebrek zijn omgekomen? Ik heb er
zooiets van gehoord, van je hospita, en
nu ik je zie, begrijp ik de rest!
Catherina was écht blij, dat het geval
nu tot een veel makkelijker en sneller
oplossing was gekomen, dan zij dit ooit,
door een brief bereikt zou hebben.
Heb je een goede dokter gehad bij
je vriendin?
O, ja. Maar zijn rekening hebben
wij nog niet betaald!
70. Couperus. Bij een artikel over de
schrijver Louis Couperus teekende de
Telegraaf aan:
De familie Couperus heette oorspron
kelijk Couper en was uit Schotland af
komstig. Het werd eerst Couperus, nadat
een tak van het geslacht om des geloofs-
wille naar Nederland was uitgeweken, in
de tijd, toen het gebruikelijk was, zijn
familienaam te latiniseeren. Een lid van
het geslacht, dat omstreeks 1660 als sol
daat naar Indié ging en daar tot raad van
Indië opklom, heette nog Couper, Jacob
Couper, en speelde een rol van beteeke
nis in de Indische krijgsgeschiedenis.
WAT TEXELS AARDE BEWAARDE.
16*. Eèn zilveren dukaton van 1619.
Een zilveren munt met een middellijn
van 45 mm en een gewicht van plm. 30
gram. Aan de voorzijde zien we een
borstbeeld van de beide Aartshertogen
Albertus en „Isabella" (Elisabetl mèt het
jaartal 1619 en het randschrift ALBER-
TVS ET ELISABET DEI GRATIA (Al
bertus en Elisabet, bij de gratie Gods).
Aan de achterzijde hun wapen inet het
randschrift ARCHID. AUST. DVC. ES
BVRG. BRAB. Zc; AVST. moet een af
korting zijn van „Austriae", BVRG van
„Burgondiae", BRAB. van „Brabantiae",
Zc van „etcetera" (enzoovoort). Vertaald
beduidt dit randschrift: Aartshertogen
van Oostenrijk, Hertogen van Bourgondië,
Brabant, enz.
VOOR DE JEUGD.
Nieuwe prijsraadsels.
331. Een dorp: - N D - K (5 letters).
332. Een stad: -W-L-- (6 1.)
333. Een rivier: - M E - (4 1.)
Inzenden na no. 340. Met vriendelijke
groeten. Jullie OOM KO.
GEBR. KNOPENSCHAAR.
8. Evenwel, hij vergat, z'n zakdoek
goed diep in z'n zak te steken, zodat die
er een eind uithing. Nu gebruikte Jodo-
cus altijd een rode zakdoek, want dat
spaart waskosten. Dit scheen echter min
der naar de zin van een grote stier te
zijn, die het doekje woedend kwam be
kijken. (Wordt vervolgd.)
Bekommer er je maar niet verder
om; daar zal ik wel voor zorgen. Dat
wil zeggen: ik leen het je maar, l\oor, en,
als het je schikt, dan geef je mij het
bedrag, mèt 'interest en al, terug! lacht
hij. Maar je moet weer op de been ge
holpen worden; en in een ander bedrijf,
lijkt het mij; misschien bij de paar-
dendressuur?
O, neen! Ik heb niets geen zelfver
trouwen meer; ik zou toch niet slagen!
Hoor eens hier, Catherina, ik houd
er niet van, er omheen te draaien: als je
van opvatting veranderd bent en je
denkt, dat je mij nu wél tot echtgenoot
zoudt willen hebben, kom er dan rond
voor uit en je zult de «oude sportliefheb
ber heel gelukkig maken. Maar, als je
niet veranderd bent, nu houd mij'dan
niet voor zoo'n schurk, dat ik enkel maar
gedacht had, je te kóópen; maar ont
houd, dat wij vóór alles goede vrienden
zijn!
De ridderlijkheid en de edelmoedigheid,
die uit deze woorden spraken, troffen Ca
therina. Ze wist, dat ze hem niet lief
had, zooals ze ééns Oscar Delius had lief
gehad; en ze voelde, dat de strijd om het
bestaan haar te zwaar geworden was; en
hier had zij liefde en bescherming maai-
voor het grijpen! Hij was de beste
vriend, die zij had; ze kon hem gelukkig
maken, en daarmee eenigzins haar schuld
tegenover hem inlossen.
Ze stak hem beide handen toe met 'n
spontane vriendelijkheid en zei eenvou
dig:* O, als u mij nog hebben wilt, dan
zal ik uw vrouw worden!
Je nog hébben wil?Dat zou ik
meenen! Sinds ik je het laatst gezien
heb, ben je mij geen dag uit de gedach
ten geweest. (Wordt vervolgd
ZOMERDIENST T.E.S.O.
Met ingang van Donderdag -6
vaart TESO op werkdagen drie
daags van Texel en van Den Helder
de nieuwe dienstregeling in dit nr.
knip haar uit! Meteen doen, anders
geet u het toch weer).
Handel in scha;
Met ingang van 1 April is de han<
schapen verboden. Van die datum a
de schapenmarkten geslóten.
Ahnkoopvergunningen rund
De in omloop zijnde aankoopvei
ningen zijn een maand geldig en w<
onder geen enkele voorwaarde veiii
Er wordt ruim voldoende gebruil
aangeboden, zoodat iedere houder
een aankoopvergunning zich tijdig v
gebruiksründ kan voorzien.
Boelhuiz
In aansluiting op het vong persbc
is een uitzondering gemaakt voor
houden van boelhuizen, waarbij ui
tend stamboekvee -wordt aangeboden
ze boolhuizen, eventueel publieke
koopingen, kunnen doorgang vinden,
de dieren worden verkocht aan hoi
van aankoopvergunningen voor
boekvee.
Uitscharen van rundv
Het uitscharen, eventueel opstalle
derden van rundvee is verboden,
houders, die runderen bij derden he
opgestald en deze runderen nog niet
hun eigen bedrijf hebben vervoerd,
ten zich mét PBH in verbinding st
om moeilijkheden te voorkomen,
uitzondering maakt hierop het inund
vee. dat bij derden is ingekwartierd
Bedrijfsmaximum 1944 v< [jj
melkkoeien.
Veehouders, die op de datum va*n
Dec.-inventarisatie 1943 meer melkk
op hun bedrijf hadden dan het bed n.
maximum voor melkkoeién plus cont ;si
vee toeliet, worden extra aanges! >s<
voor 375 kg. per rund Het vrouwe ig
jongvee boven 60 kg"., dat boven het
lal van 75 pet. van het bedrijfsmaxi
plus extra toewijzing jongvee op
bedrijf aanwezig was, volgens voornftk
de inventarisatie, wordt extra aang
gen voor 175 kg. per stuk. .Deze ic
aanslag moet binnen 14 dagen wc [n
voldaan, nadat de veehouder op dezi
tra aanslag .bericht heeft ontvangen ir
he
tst
VA.
te:
ib
sp
;h<
te
t)o
ge
TEXELSCHE BOERDERIJEN
HET HOOGE.
Boerderij Het Hooge, eigendom va n
heer S.Keijser, is in 1898 gebouwd er
door wijlen de heeren P. A. Dekker
Dalmeijer. (De heer Dalmeijer werd
ter tot gemeente-opzichter benoe
Hun namen staan in een balk van
schuur gesneden; in het midden het
tal 1898. De boerderij omvat 19V4 bu s
land. Keijser boert er precies 25 jaai
voormalige boerderij Het Hooge is
Aug. 1898 door hooibroei verbrand
was toen eigendom van wijlen mu
wed. P. Dijksen en werd bewoond
wijlen de heer C. Koning Wz. De boe
rij is op een hoog gelegen perceel
bouwd en ontleent hieraan haar naai
HYGIENE EN VEILIGHEID
587. Verstuikingen, verrekkingen
gen in de regel geen snelle geneeski
ge hulp. Rustig wachten tot uw
spreekuui houdt. Bij open gewricht
sel is spoedige komst van de dokter
gewenscht. Ook wanneer een ernstig
wrichtsletsel is toegebracht, veel
aanwezig is en de vorm van het gewi
duidelijk is veranderd. (T. A. Hooftl
arts in „Wanneer moet ik in de
mijn dokter laten komen"?)
VAN DE BOEKENPLANK
Land aan de Don, door Th. Krol
Over alle haat en wanhoop zegeviert
dit boek de opofferende trouw van
vrouw. 320 blz. Geb. f 4,80. De gi
t^ran en zijn vonnis, door W. Ber
gruen. Een boek, dat door zijn diepei
schelijkheid tot het einde boeit. 300
Geb. f 4,60. Dat snelle ding, door
Pereboom. Een geestig boek over
rijden, even geestig geïllustreerd. 153
f 1,55. Mannen en vrouwen, rd
W. J. Woltman. Met portret. Ontroer
boek. 196 blz. Ing. f 1,55. Het is 1
een weet. Wenken voor de huishoud
door B. H. Landwehr (wasschen, lij*
verven, repareeren, enz.) 67 blz.
ill. f 1,05. Boekhandel. Parkstraat,
gezonden mededeeling.)
P1429/1. Verantwoordelijk voor
geheele inhoud. G. Joh. Duinker
Plaatsvervanger: J. de Waal, Den
Uitg. Drukkerij Fa, Langeveld Defl
H
