Van de Fronten in Oost en West.
JUIST OP HET BESLISSENDE MOMENT
Wereldnieuws
ORDE EN DISCIPLINE EERSTE EISCH
BINNENLAND
In hst verleden
Ligt het heden.
In 't nu wat worden zal.
GOED VOORGAAN DOET GOED VOLGEN.
57e JAARGANG. No. 5893.
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1944.
TEXELSCHE
Aan de toespraak, deze week door lt.-
?eneraal Dittmar gehouden, is het
J eigende ontleend.
••Met bijzonder veel zorg, aldus spr.,
richten wij op het oogenblik de blik naar
het westen Engelschen en vooral Ame
rikanen hebben hier gebruik gemaakt
van hun numerieke meerderheid aan for
maties en strijdmiddelen en wel op een
wijze, welke aan de Duitsche doorbraak
door de Maginollinie en naar de mond
vano de Somme in 1940 herinnert; toen
behaalde de Duitsche weermacht vernie
tigingsoverwinningen op een vijand,
wiens sterkte niet belangrijk bij de
Duitsche achterbleef; thans worden de
operatieve vruchten der geallieerde ope
raties niet ontrukt aan een vrijwel even
sterke vijand.'ook zijn ze niet het gevolg
van een betere leiding. Evenals in het
Oosten werd door ontoereikendheid der
middelen ons-succes in 't westen ontzegd.
Wij erkennen volledig, vervolgde spr.,
dat de operatieve prestaties, vooral die
van de Amerikanen, in opzet en uitvoe
ring op een aanzienlijk hoog peil hebben
gestaan Maar juist tegen deze achter
grond worden de prestaties van de Duit
sche legers in het westen bijzonder be
langrijk. Wat zij hier presteerden, is vol
doende om ons zelfbewustzijn nieuw
voedsel te geven. Wat wij tot dusverre
tegenover de Eritten en geallieerden
konden plaatsen, waren meestal rriaar
numeriek zwakke formaties, die het op
dringen der vijandelijke tankstrijdkrach
ten wel konden, vertragen, maar niet te
genhouden.
Maar thans wordt het anders. Juist
op 't beslissende moment is de groo-
te mobilisatie begonnen.
Om zonder zeer zware schade te lijden
in een oorlog terrein té kunnen, verlie
zen, heeft men eerst terrein moeten ver
overen. Nooit hadden we de groote strijcf
tot op dit oogenblik kunnen doorstaan,
zonder de breede materieele en personee-
le basis, in de eerste jaren van de oorlog
verworven Nu is een grooter evenwicht
ontstaan tusschen oppervlakte en ge
vechtskracht, wat voor de verdediging
steeds voordeelig is. Wanneer eenmaal
onze volledige volkskracht beschikbaar
zal zijn voor de verdediging der verkor-
te voorbereide linies, zal het in het wes
ten verloren gegaan strategische even
wicht kunnen worden hersteld, zooals
dat, tot verrassing van alle kleingeloo-
vigen en van onze vijanden, ook aan het
oosten is gebeurd.
Bulgarije verbreekt betrekkingen.
Sofia besloot de diplomatieke betrek
kingen met Kroatië, Hongarije en Italië
te verbreken.
Vertrouwen in de overwinning.
De Noorsche premier Quisling spoorde
lijn medestrijders tot uiterste krachtsin
spanning aan en gaf uitdrukking aan
zijn vaste vertrouwen in de ovei winning.
Japan en Oost-Indic.
De Japansche regeering besloot ook
aan de bevolking van de vroegere Ned.
Indische gebieden onafhankelijkheid te
verleencn.
Vergeefsche aanval op convooi.
Bij een aanval van sterke BritSche
luchtstrijdkrachten op edn Duitsch con
vooi, N.W. van de Noorsche kust, werden
drie 'toestellen neergehaald. Het afweer
geschut verhinderde het gericht afwer
pen van de bommen.
Kolennood in Engeland en Frankrijk
Het. is met de kolenpositie in Engeland
slecht gesteld. De regeering bereidt Jiet
volk reeds op een koude winter voor. On
der deze omstandigheden zijn dè vooruit
zichten wel zeer slecht voor het bezette
gebied in Frankrijk, dat geheei op Enge
land is aangewezen
Van „uitroeien" gesproken.
.Ronduit gezegd ben ik. er voor. elk in
Duitschland, neen beter nog, elk in Eu
ropa levend wezen, man, vrouw, kind,
vogel en insect, .uit te roeien! Ik zou
geen enkele grashalm meer 'aten op
schieten! Europa moet een nog grootere
woestenij dan de Sahara worden!" Dit
kon men lezen uj de „News Chronicle"
Turkije en Sovjet-Rusland.
Turkije verbrak de betrekkingen met
Duitschland, maar daarmee is Moskou
blijkbaar niet tevreden. Er is nog sprake
van wrijving tusschen beide landen; de
hirken weten niet precies, wat Stalin
ivel van hen verlangt. Maar wel zeker is
echter, dat Turkije van plan is, zijn rol
op de Balkan in overeenstemming met de
geallieerden te spelen. (Der Bund, Bern).
Voor oorlogsindustrie en front.
Om arbeidskrachten vrij te maken,
werd het Pruisische Ministerie van Fi
nanciën opgeheven; een aantal hooge-
tcholen wordt gesloten of samengevoegd.
Van de 1500 tijdschriften zullen de mees
te niet meer verschijnen; ambulante ten
toonstellingen worden opgeheven; door
reorganisatie zullen bij het Duitsche
Roode Kruis duizenden krachten vrijko
men.
De strijd om de tijd.
De Voelkischer Beobachter schrijft o.a.:
Met tanden en nagels zullen wij de tijds
ruimte verdedigen, die wij tot de voltooi-
ng van de nieuwe wapens noodig heb-
oen. Dat de Duitsche soldaat deze diepe
re zin van de tegenwoordige oorlogsfase
geheel heeft begrepen, bewijst hij dage-
ijks en in ieder uur aan de fronten. Hij
is dezelfde gebleven, die hij in de jaren
van de zegenrijke opmarsch was: de su
perieure afzonderlijke vechter, de vin
dingrijke improvisator, die iedere ver
schrikkelijke seconde doorstaat en tel-
-kens weer middelen en wegen vindt, om
de vijandelijke plannen te doorkruisen
en den vijand met verrassingen op te
wachten.
Het opgeven van gebied is niet van
zooveel belang, betoogt Rijksminister
Goebbels in „Das Reich". Iets anders zou
/iet zijn, wanneer de Duitsche troepen
zouden worden verslagen. In de herfst
zal vermoedelijk een geheel nieuwe situ
atie ontstaan. Veel tijd hebben de tegen
standers dus met. Dat punt moeten we
zien te bereiken.
DE ZON. -
Za. 9 Sept. op 7,04; onder 20,10
DE MAAN.
Za. 9 Sept. op onder 15,21
Laatste Kwartier: 9 Sept. 14,03.
HOOG WATER OP TEXELS REE.
Za. 9 Sept. 2,37 en 15,02
Zo. 10 Sept. 3,30 en 16,
Ma. 11 Sept. 4,36 en 17,18
~>i. 12 Sept. 5,03 en 18,48
ZWEDEN. In Oct. komt de Rijksdag ter
bespreking van de buitenl.-politieke toe
stand bijeen.
ENGELAND. De communisten, krijgen
in Engelandsteeds meer invloed. Het
comm. blad aily Worker heeft reeds een
oplaag van 100,000 exemplaren.
Londen verwacht, dat Finland har
der vredesvoorwaarden dan ooit te wach
ten heeft. omdat het te lang heeft ge
wacht".
De Duitschers vechten #nog als tij
gers, zoowel in het westen als in het
oosten. Aldus Vansittard voor radio-Lon-
den.
PORTLTGAL. Plet kabinet werd gewij
zigd Zijn koers niet.
OOST-INDIE. In de wateren der Mo-
lukken gingen 2 Amerik. duikbooten ver
loren.
ROEMENIE. De bolsjewistische ter
reur neemt in dit land een steeds grooter
omvang aan.
HONGARIJE. Voor alle ongehuwde
vrouwen van 18-30 jaar geldt nu de ar
beidsdienst.
LITTAUEN. In het door de Sovjets be
zette gebied zijn alle destijds opgeheven
communistische instellingen, organisa-
enz. ingevoerd.
FINLAND Een missie heeft zich naar
Moskou begeven om over de vredesvoor
waarden te spreken.
DUITSCHLAND.
De laatste collecte voor net Kriegs-
hilfswerk gaf een record-opbrengst.
JAPAN De Japansche premier ver
klaarde, dat de dag niet ver meer is, dat
de krijgsfortuin Duitschland weer gun
stig zal zijn.
In 8 rrmd. werden in Groot-Azië
2700 geallieerde vliegtuigen ten val ge
bracht.
ZWITSERLAND Twee Zwitsersche
vliegtuigen, die Amerikaansche toestel
len boven Zwitsersch gebied tot dalen
wilden dwingen, werden van achter be
schoten. Het eene stortte neer, het ande
re moest een noodlanding maken.
ZWEDEN. Een Zweedsche krant
schreef ..Het ergste komt nog voor Fin
land".
Zweden houdt van 7-17 Sept. groote
manoeuvres in O. Zweden en op Gotland.
Een Britsch kbenervliëgtuig stortte
bij Lidkoeping neer: 11 dooden, vier ge
wonden.
FRANKRIJK. Steden in het zuiden
hebben de hulp den geallieerde troepen
ingeroepen, nu, na het vertrek der Duit
sche soldaten, communisten daar ongere
geldheden verwekken.
Daags na d,e intocht der geallieerden
in P a r ij s is een groot aantal arrestaties
verricht.
Van het Fransche front
Vergeefs poogden geallieerde strijd
krachten N. van Nancy over de Moezel te
trekken. Ook mislukten hun krachtige
aanvallen O. van Verdun bij Pont-è-
Mousson en Toul. Bij Baum-les-Dames
op de N.-oever van de Doubs dourgedron-
gen vijanden, werden teruggeslagen. De
gevechten om de paswegen op de
Fransch-Italiaansche grens zijn heftiger
geworden na het optreden van Marok-
kaansche troepen. Aan des kust» houden
Brest en Le Havre nog steeds stand; het
voorterrein van eerstgenoemde vesting
ging voor een deel verloren. Behoed
zaam rukten de geallieerden naar Bou
logne op; door de Duitsche artillerie wer
den ze teruggeslagen. Duitsche troepen,
welke uit Z. en Z.W. Frankrijk werden
teruggetrokken, bereikten het Plateau de
Langres en het gebied van Dijon. Op de
Bourgondische poort gerichte vijandelij
ke aanvallen waren vruchteloos.
De strijd in België.
In het gebied van Antwerpen werden
volgens het Weermachtsbericht van
Woensdag de Duitsche divisies terugge-
men naar het Albertkanaal. In de st.?.d
werd die- dag nog verbitterd gevochten.
Een vijandelijk bruggenhoofd N. van
Antwerpen, werd uiteengeslagen. Op de
linie Leuven-Namen-Sedan rukt de vij
and over een breed front op, maar van
slechts geringe terreinwinst is hier spra
ke. Aan beide kanten van Luik werd vol
gens het laatste W.M.B. door de gealli
eerden druk uitgeoefend; aanvalspogin-
gen van Ypc-ren in noordelijke richting
strandden. Gravelotte werd door Duit
sche troepen hernomen. Tusschen Sam-
bre en Albertkanaal wordt nu zwaar ge
vochten. 1
Van het Italiaansche front.
Zwaartepunt van de strijd ligt nog aan
de Adriatische kust, waar de vijand voort
gaat de Duitsche stellingen met sterke en
steeds weer nieuwe strijdkrachten te be
stormen. In een week verloor hij daarbij
259 tanks, terwijl van terreinwinst nau
welijks sprake was.
Van het oostelijk front.
In het Z. van Zevenbergen wierpen
Hongaarsche en Duitsche troepen Roe-
meensche formaties terug; vijandelijke
aanvallen in de O. Karpaten werden af
geslagen. In scheervlucht werden in Roe
menie 60 locomotieven en een met mate
riaal volgeladen trein vernietigd. Overi
gens was alleen de strijd aan de beneden-
Narew, waar Ostrolenka verloren gipg,
van beteekenis.
De luchtoorlog.
De laatste dagen waren het doel der
geallieerde vliegers: Mannheim, Ludwigs-
hafen, Stuttgart, Karlsruhe, Hannover,
Emden en Hamburg. Het WMB van 6
Sept. maakte melding van het neerschie
ten van 31 vliegtuigen.
MOSKOU VERKLAART BULGARIJE
DE OORLOG.
Sofia vraagt wapenstilstand.
Naar Moskou verklaarde, heeft Bulga
rije drie jaar lang steun verleend aan
Duitschland; wel beweerde dit land, zich
van Duitschland te willen losmaken,
maar in feite onderhield het nog steeds
betrekkingen met Berlijn en volgde het
aldus Moskou zijn z.g. neutraliteits
politiek alleen, om Duitschland van
chenst te kunnen zijn. Om deze reden
verklaarde Moskou aan Bulgarije de oor
log, maar reeds kort daarna werd door
Sofia aan Sovjet-Rusland om wapenstil
stand verzocht. Onderhandelingen zijn
thans gaande.
CHINA. Volgens Tsjoëngking verloor
China tot rfu reeds 2,8 millioen man.
SLOWAKIJE heeft een nieuwe regee
ring gekregen.
LAATSTE NIEUWS
In Toulouse is een Sovjet-Russ. ge
nootschap opgericht.
In het gebied van Yperen werd het
noordwaarts uitwijken van Duitsche divi
sies door achteropkomende troepen be
veiligd. In het gebied van Toul werden de
geallieerden uiteengeslagen.
Boven de Roemeensche hoofdstad
werden door Sovjetvliegtuigen pamflet -
ten uitgeworpen, waarin de bevolking
aangespoord werd, een Sovjet-regeering
te vormen.
De geallieerden hebben bij hun aan
vallen op de startbanén der V-l 450 ma
chines en 2900 man verloren.
In een Australisch gevangenenkamp
sloegen 900 Japanners aan het muiten.
Ruim 200 van hen werden door de bewa
kers omgebracht.
SCHAPENFOKDAG.
D? aangekondigde schapenfokdag is
tot nader te bepalen datum uitgesteld.
„DAPPER ZIJN".
Nog even je tanden op elkaar.".
Die woorden, in je eigen landstaal tot
je gesproken, duizenden kilometers van
je geboortegrond, terwijl je daar ergens
in een veldlazaret ligt, die woorden ha
len je er bovenop. Die woorden doen je
beseffen, dat er naast de vele en goede
kameraden, die met je zijn opgetrokken
tegen het bolsjewistische gevaar voor 'n
veilig Europa, ook meegekomen zijn:
dappere jonge meisjes uit je eigen land.
Wil je een derzulken zijn, zoo meld je
dan voor de opleiding tot pleegzuster bij
het SS-Ersatzkommando Niederlande,
Den-Haag, Korte Vijverberg 5, of bij de
navolgende Nebenstellen: Amsterdam,
Dam 4; Alkmaar, Langestraat 56; Heer
len, Saroleastraat 25; Groningen, Heeren
straat 46; Enschedé, Hengeloschestr. 30;
Utrecht, Vredenburg-19.
SPORT.
S V. TEXEL
Voor Zondag zijn alle wedstrijden af
gelast.; alle comp.-wedstrijden zijn op
last van NVB uitgesteld; de training is
tot nader datum stopgezet. Over hervat
ting volgt zoo spoedig mogelijk bericht.
De storm van Donderdag heeft aan on
ze terreininrichting belangrijke schade
berokkend De schutting aan het Middel-
wegje is voor de helft omgewaaid. De
vangnetten achter de doelen zijn gesneu
veld. D.D
De aangekondigde athletiekwedstrijden
zijn tot nader te bepalen datum uitge
steld P.
Zweer de zelfzucht af en stel u in
dienst van het goede.
In dagen van spanning een verant
woordelijke taak vervullen is een groote
weelde, welke door sterke beenen alleen
gedragen kan worden. Nu de oorlog onze
grenzen is genaderd (er waren geruchten,
volgens welke op enkele punten de grens
overschreden zou zijn) blijkt pas .goed,
welke mannen terecht met een verant
woordelijke post werden bekleed en wel
ke daarvoor niet in aanmerking hadden
moeien komen. Verscheidene tot dusver-
rê^vooraanstaande personen hebben nu
laten zien, wat ze waard zijn. Ze werden
gewogen en te licht bevonden. Mannen
als de directeur-generaal van Winterhulp
en Volksdienst, hoogere en hoogste de
partementale gezagsdragers namen ijlings
ae beenen, hoewel ze voor de veilige mi
crofoon altijd zoo dapper over de nieu
we orde wisten te praten; nu nadden ze
persoonlijk iets te riskeeren voor het
ideaal, dat ze zoo vurig beweerden te be
lijden.
Wat een „labbekakken"! Op de loop
gegaan en alleen voor een gerucht! Deze
menschen, die ten onrechte verantwoor
delijkheid droegen, hebben verscheidene
anderen, die blind op hun woorden en nu
ook op hun daden vertrouwden, een ver
keerd voorbeeld gegeven. Op en bij de
stations van de groote steden heeft men
de treurige gevolgen daarvan kunnen
zien Door paniek bevangen, zijn duizen
den en nog eens duizenden aan het trek
ken geslagen. Mannen en vrouwen, kin
deren, ouden van dagen, invaliden, allen
waren opgeschrikt door het bericht, dat
nu déze bekende figuur, dan dié bekende
politieke leider de beenen had genomen.
Zij waanden zich in eigen omgeving nie'
langer veilig en gingen trekke». '«'aar-
neen? De meesten wisten nof niet En
terwijl de sneltreinen en de auto's met
de bonzen en hun' gezinnen snel oost
waarts rolden, zaten die duizenden hun
ner volgelingen verlaten, hulpeloos op
de perrons. Een triest, beklagenswaardig
schouwspel.
Wat hebben de lieden, die nu de eer
sten waren oin met de noorderzon te ver
trekken, in de afgeloopen 4 jaar afgege
ven op de Nederlandsche regeering, die
in de Meidagen 1940 naar Londen ver
trok. Zij, dapperen, wisten het beter, ja,
rpet hun mond.
Het is in ons aller belang.
Nu zijn orde en rust weergekeerd, al
weten we ook. dal ons land thans onmid
dellijk achter het front ligt en dat nog
ernstige gevaren met zich kan brengen.
Wanneer we nu allen orde en discipline
handhaven, worden ons aller belangen t
best gewaarborgd. De belangen der voed
selvoorziening wel in de eerste plaats
Nog is de toestand ernstig, maar van
een opklaring kan toch wel worden ge
sproken nu verantwoordelijke lieden, aan
wie vier jaar lang ten onrechte verant
woordelijkheid was toevertrouwd, ver
dwenen zijn. Allerwege kan men de
wensch hooren, dat zij weg mogen blij
ven. De vier jaar lang schijnbaar zoo
brandende kwestie van de tegenstelling
tusschen pro en anti is plotseling tot haar
ware verhoudingen teruggebracht Nu
de ncod aan de man scheen te komen,
bleek ook deze brandende kwestie maar
een poover stroovuur te zijn.
Luxe brood, ook kleine broodjes, zoo
als cadetjes, mogen sinds 8 Sept. niet
meer worden gebakken of afgeleverd.
In Den Haag hebben ter besparing van
electr. stroom voorloopig geen bioscoop-
en theatervoorstellingen meer plaats.
Het Haagsche gasbedrijf levert nu gas
(ook aan Rijswijk, Voorburg en plaatsen
in het Westland) van 6,30-8,30; 11-13;
17-19.
In een pension aan de Euterpestraat te
A'dam, dat een speelhol bleek te zijn,
werden 10 personen verbaliseerd. De
roulette en f 1710 werden in beslag ge
nomen.
De Burgemeester van Amsterdam spoort
de burgerij tot groote zuinigheid met gas
en èlectr. stroom aan. Wanneer niet al
len meewerken, is na korte tijd totale
stopzetting van de levering van electrici-
teit en gas niet te vermijden.
Uit een pakhuis aan de Prinsengracht
te A'dam werden 600 kg. suiker, blikken
biscuits en een partij kaas gestolen. Bij
een loodgieter in de Jordaan, den heler,
werden de goederen in beslag genomen.
Naar de daders wordt gezocht.
In het zwembad Heiligcweg te A'dam
werd een zwemmer van al zijn kleeren
beroofd. Twee personen, die op de O. Z.
Achterburgwal werden aangehouden,
bleken de daders. Zij trokken de aan
dacht, doordat zij het gestolene onder
hurt kleeren verstopt hadden.
Elke tegenslag is een mogelijkheid
voor een nieuw succes.
GERUCHTEN OM BREDA.
's-Gravenhage, 6 Sept Tn verband
met de geruchten, welke sedert Maandag
loopen, dat Engelsch-Amerikaansche
troepen Nederlandsch grondgebied heb
ben bezet een bericht, dat voor de
Britsche radio omgeroepen is vestigt
men er van Duitsche zijde de aandacht
op, dat deze geruchten niet juist zijn In
dit verband wordt de bevolking aange
maand tot het bewaren van de grootste
kalmte en bezonnenheid, ten einde ver-
warring te voorkomen, die slechts in het
nadeel van do bevolking zelf kan zijn
Men houde zich dus aan officieele mede-
deelingen en late zich niet op sleeptouw
riemen dooi' voorbarige geruchten.
WETENSCHAP.
De vermaarde scheikundige prof. dr.
Holleman werd dezer dagen 85 jaar
Techn. Hoogcschool Delft. Op 18 en 19
Sept. bestaat gelegenheid tol inschrijving
van studenten.
Prof. dr. Noordtzij, oud-hoogleeraar in
de theologie te Utrecht, is op 73-j. leef
tijd te Diablerets m Zwitserland overle
den.
LUCHTBESCHERMING.
Heeft u brandbluschmiddelen (water,
zand, een laddertje of trapje, een vuur-
zwcep, een hark of schop en zoo moge
lijk een emqierpomp) bij de hand?
(Hoofdinspectie Luchtbescherming).
RECHT OP STAATSPENSIOEN.
Op een behoorlijk staatspensioen heeft
iedere werker, die op zekere leeftijd ge
komen is, recht. Staatspensioen mag geen
fooi zijn. Het bezwaar, dat voor een be
hoorlijk pensioen geen geld te tónden
is,'zal iedere thans wel als ongegrond
willen beschouwen.
(BILDERDIJK).
PIEJEB DE BITTER. Commandeur van
Makassar 1663. Sloeg in 1665 te Bergen
de aanval der Engelschen op de retour
vloot af. C-ti P. im)
■hhbhhhhhmhri
Ook thans weer strijden Nederlan
ders voor Europa's vrijheid ter zee. in
tiouv/e verbondenheid met hun Duitsche
karnetoden. fO-H P.m.).
Zet ook gij u derhalve in voor de toekomst van uw volk en meldt u als vrij-
williger bij de Kriegsmanne.
Aanmelding staat open voor iederen Nederlander van 17-45 jaar en kan ge
schieden bij de Marine Annahmestelle Niederlande, gevestigd te Utrecht,
de aanmeldingsbureaux voor Marine-vrijwilligers te Amsterdam, Kal-
verstraat fli, en Rotterdam, Nieuwe Binnenweg 98-100, bij alle Hafen en
Ortskommandanturen en bij de Nebenstellen der Waffen SS, Alle gewenschte
inlichtingen, zoowel voor dienstnamc bij de marine als hij de VVaffen-SS, wor
den aan bovengenoemde adressen verstrekt.
