4oe Texel in 1813 van ie Fransen bevrijd wérd Mï Te midden der krijsende meeuwen worden duinen ingepolderd Het bedrijfspensioen voor de Landbouw Algemene Voorjaars vergadering Vereen, van Oudleerlingen L.L S. INDONESIË de iVOENSDAG 26 MEI 1948 61e JAARGANG. No. 6221 TEXELSCHE COURANT door Ad. Blok v.d. Velde. V. Midden in de nacht werd er alarm ge lagen. Het was uitgekomen, dat de Plaatsmajoor de Schans in de lucht wil le laten vliegen. Al gauw was ieder veer op de been om dit snod° plan te erijdelen, vol verontwaardiging «ver lit verraad. Dezelfde afgevaardigden gingen weer aar het fort om nu van de coniman- tant overgave op genade of ongenade e eisen. Een weigering zou door een genblikkelijke bestorming gevolgd vorden. De Fransman zei, dat het gebeurde lem erg speet. Hij was» er niet van op de hoogte geweest. De billijkheid van dj eisen'der Texelaars kon hij niet ontken den. Vertrouwende oj) een edelmoedige behandeling, legde hij de wapens neer Flij werd op zijn erewoord ontslagen. De schutters bezetten nu het fort en ontwapenden de Franse en andere Teemde soldaten. Onder sterk geleide werden zij naar Oudeschiid gebracht, waar de kagen al klaar lagen, nu echter niet om ze naar Den Helder te brengen, maar om als krijgsgevangenen naar Am sterdam gevoerd te worden. De Plaatsmajoor was weerbarstig aan dies en tegen allen. Déze man had on der Napoleon, zijn vereerde keizer, tal an veldtochten meegemaakt en steeds as de overwinning aan zijn kant ge- /eest. Hij kon en wilde niet inzien, dat lit alles een keer had genomen. In zijn [diepe- teleurstelling dat alle ondergane ontberingen vergeefs geweest waren, had het leven voor-hem zijn glans ver loren. Tot het uiterste-wilde hij zich te gen dit roemloos einde verzetten. De man was sterk overspannen en er zat niets anders op, dan hem te boeien. Zo werd hij aan boord gebracht. Spoedig werd de tóeht naar Amster dam aanvaard. Op iedere kaag gingen gewapende Texelaars mee, om er zeker van te zijn, dat de schepen ock op de plaats van bestemming zouden aanko men. De Schans werd door burgers bezet en de kanonnen geladen om op eventu ele tegenmaatregelen voorbereid te zijn. In Den Helder voerde Admiraal Ver- heull nog iiitijd net bevel, zodat maat regelen genomen moesten worden tegen het dreigend gevaar, dat de Fransen weer op het eiland zouden landen. Vijf ompagni?ëii, samen 800 man sterk, wer den opgericht en voorzien van wapens, meegebracht door de schepen, die de krijgsgevangenen naar Amsterdam had den gevoerd. Texel was' bevrijd, overal heerste feestvreugde, er wapperden vlaggen van alle torens en van iele huizen. Een pe riode in de geschiedenis van het eiland behoorde tot het verleden. Vol goede moed en vol vertrouwen ging men een nieuw tijdperk tegemoet. Een deputatie uit de bevolking begaf zich naar Den Haag om de Prins van Oranje verslag uit te brengen van alles wat zich op het Mland had afgespeeld. Deze ontving hen vriendelijk en aan vaardde minzaam* hun verzekering van aanhankelijkheid aan het Huis van Oranje. Met de dank en een groet van de Vorst voor zijn trouwe aanhangers, keerde de deputatie weer naar Texel terug. Gelukkig is er vanuit Den Helder geen aanval meer gedaan op het eiland. De burgemeester bleef tol Mei 1814 Texel bewaken, want eerst toen gaf Ver- lieull, die aan de landzijde door kozak ken werd belegerd, terwijl een Engelse v loot de zee blokkeerde, zich over. Hier mee was liet laatste steunpunt gevallen en waren alle Fransen uit ons land ver dwenen. Do bevrijding was een feit ge worden. DE KANSELBOODSCHAP VAN DE NED. HERV. KERK. In een Zondag in alle diensten der Ned, Herv. Kerk voorgelezen kansel- boodschap van de Generaie Synode, wordt stelling genomen tegen het com munisme, zoals het in'onze dagen uit. Moskou aan de volkeren wordt opge drongen en zlph in zijn gewetenloze methoden doet kennen en elke totalitaire binding aan een mens of mensen, al zou deze zich in een Christelijk gewaad ver tonen. De Kerk der Hervorming, aldus de boodschap, ziet de drang om te kiezen: „Moskou of Rome" als een wereldse verzoeking. OPBRENGST EMMABLOEM- COLLECTE. De Koog f 9,49. MEDEDELING VAN HET WITTE KRUIS. Het bestuur van de afd. Texel van 't Witte Kruis maakt de leden er nogmaals opmerkzaam op, dat zij ten behoeve van langdurige patiënten een beperkte hoe veelheid lakens, slopen en dekens in voorraad heeft. Nadere inlichtingen hieromtrent wórden verstrekt door de wijkverpleegsters en het secretariaat Wilhelminalaan 19, Den Burg. TEXELSE MARKT. Den Burg, 24 Mei 1948. Aangevoerd: 4 koeien f 400-650; 34 biggen X 40-70; 1 paard f 275-300 3700 lammeren f 29-35. Voor de levering 23 n. kalveren.- Texel staat bekend om zijn duinafslag. In do Joop der jaren (eeuwen) heeft de mens vele honderden meters duinen aan de zee moeten prijsgeven, zo erg zelfs- dat liet hier en daar verontrusten de vormen heeft aangenomen. De mens zou de in us niet zijn, als hij zich hier niet tegen te weer stelde, daarbij gehol pen door de vele technisohe hulpmidde len. De Rijkswaterstaat. De dienst, welke zich hiermede op Texel belast is de Rijkswaterstaat. Op verschillende plaatsen van het eiland is men bezig kunstmatig tot een nieuwe duinvorming over te gaan, o.a. bij de Slufter en c.p de Zuidpunt van Texel, de Hors geheten. Hier ligt een zandvlakte van ongeveer 4x2 km., die met stormvloed onder loopt. In dit gebied, temidden der krij sende meeuwen, worden pogingen aan gewend om een duinpolder to vormen. Reeds eerder had men dit geprobeerd, doch zonder" succes. Tijdens de oorlog stond dit werk stil, evenals al bet onderhoud van onze bin- nenduinen en boe deze daar onder ge leden hebben is vandaag de dag nog te zien aan de vele diepe inhammen. Gelukkig heeft »het Rijk het onderhoud der duinen na de oorlog weer spoedig ter hand genomen door helmbe planting en ook met stro teneinde de verder gaan de verstuiving niet er ger te doen worden en hierdoor stop te zetten. Met kruisschermen van riet. Aan de Hors is de Rijkswaterstaat bezig met een prachtig hulp middel, ui. met het aan brengen van kruisscher men van riet, waardoor kleine zandheuvels ont staan, die naar verloop van tijd met helm beplant werden, zo dat er kleine duintjes ontstaan. Op een mooie, zonnige middag hebben we dit alles eens van nabij kunnen gade slaan en hoewel natuurlijk moet worden afgewacht hoe de definitieve resultaten zijn, was onze indruk, dat ev hier al verrassende vorderingen zijn gemadkt. In dit wondermooie gedeelte, waar de natuur nog zo zuiver en ongerept is, ont staan geheel nieuwe duinrichels. Krij sende meeuwen, die Verwoed werden aangevallen door scholeksters, welke hun eieren trachtten te beschermen, vlo gen om ons heen, toen we daat waren. In het Marsdiep lag vreedzaam een oorlogsbodem en niet meer dan 6 km. van ons af Den Helder en verder de vuurtoren van Huisduinen, een fraai pa norama, gezien vanuit een gebied waar maar weinig mensen komen. Dit alles is bij naai 6 en 7, waar dus duintèrrein gewonnen wordt Even ver der van paal 9 tor, paal 13 is het net anders om. Hier verliest de mens het legen de woedende elementen, In de loop der jaren zijn de duinen hier met enkele honderden meters afgebrokkeld, doch wie weet, wordt ook aan deze af- braak nog eens een halt toeroepen- Planncu voor de toekomst. Voor de toekomst staan nog meer plannen op het programma, o.a. het ma ken van een grote ringdijk van duinen. Hel zal allemaal afhangen van het suc ces, dat men heeft met de huidige werkzaamheden, of dit doorgang kan Een de r diepe inhammen in de binnen- duinen hij Westerslag. vinden. Niet alleen hier, maar ook aan de Slufter en bij het voormalige eilandje Onrust, dat nu aan de Hors vastzit, is de Rijkswaterstaat bêzig om bet verlo ren terrein te herwinnen óp de altijd woelige zee. Z. Registratie op Texel gaat begin nen. Zoals uit de adv. in dit nr. blijkt, neemt ook de registratie v.h. pensioen fonds in de landbouw op Texel een aan vang. Reeds op 1 Mei 1947 werd dooi de betrokken organisaties overeenstem ming voor dit pensioenfonds bereikt en ook door de regering in principe aan vaard. Het duurde echter nog geruime tijd, alvorens het als wetsontwerp bij de Ka mer werd ingediend, zpdat de registratie moest worden ingesteld. Dit neemt niet weg, dat de rechten der arbeiders reeds op 1 Mei 1947 in gaan. Voorlopig wordt de premie uit *liet iandbouwcrisisfonds betaald. Daar het l'onds met terugwerkende kracht tot 1 Mei 1947 gaat werken, wordt ook de pre mie over dit tijdvak uit hefr- iandbouw crisisfonds betaald. Het is de bedoeling van do regering, dat binnen afzienbare tijd in ieder be drijf een pensioenionds komt. Arbeiders die niet regelmatig in de landbouw wer ken kunnen zodoende toch aan het volle pensioen toekomen, daar de verschillen de pensioenfondsen elkaar aanvullen. Daarom is het van groot belang, dat allen, die na 1 Mei 1947 in de landbouw gewerkt hebben (&1 is het ook maar \oor één dag), zicli aanmelden. Zonder dat het de arbeiders ook maar iets kost, worden de rechten over de achter ons liggende periode vastgelegd. Zorgt daar om op de voor uw rayon vastgestelde plaats en uren aanwezig te ?jjn. Het is de bedoeling *an de Soc. Ver- zekerings. Commissie op Texel, om de aanmeldingsformulieren reeds direct ter plaatse in te vullen, zodat deze formulie ren reeds spoedig kunnen worden opge zonden. Indien ieder zich aan de vast gestelde lijd (volgens de beginletters van zijn .vhternaam) houdt, kan het ge heel vlot worden afgewerkt. Daar ook. het nummer van de ren- tekaart moet worden ingevuld, is het nodig, om de rentekaart mede te nemen. Is deze opgezonden, dan kan worden volstaan met het nummer van de rente- kaart. Alle personen, die geen' rente- kunnen meenemen worden verzocht, de stamkaart mee te nemen. Met nadruk wordt er op gewezen, dat de aanmelding niet alleen geldt voor landarbeiders, do'ii voor allen, die na 1 Mei 1947 in de landbouw hebben ge werkt. De pensioenfondsen, welke te vens rechten inhouden voor weduwen en wezen, bij vroegtijdig overlijden, zijn voor de arbeiders van zeer groot belang. Wil men moeilijkheden voor de toe komst voorkomen, dan is het zaak zich tydig aan te melden. Voorlopig behoeven zich nog niet aan te melden: Arbeiders jonger dan 17 jaar; Arbeiders, die op 1 Mei 1948 6{> jaar of ouder waren; Arbeiders, welke niet meer valide zijn. De Soc. Verz. Commissie voor- Texel is als volgt samengesteld: H. J. Keijser, voórz., W. Wassenaar, secr.. Den Burg. A. de Grave, De Cocks- dorp. C. Breman, 'l Noorden. B. Druif Oosterend. .In. Schraag, De Westen. Daarnaast zijn er nog vier sub-com missies, t.w..* De Cocksdorp: A. Dros, „Volharding" en P. L. Buysman. .Oos terend: G. Witte en P. Riemens. De lvoog: J. List en IC. Bonne. Den Hoorn: N. .1. Kikkert en II. Kiljan. Donderdag 20 \Iei hield do Vereen, v. Oud-leerlingen der E.L.S. een algeme ne vergaderingin Hotel „Texel". Voor deze vergadering bestond grole belang stelling. In zijn openingswoord riep de voorz., dhr Joh. Roeper een bijzonder woord van welkom toe aan een aantal „■ouwelijke bezoekers, de burgemeester, 'Ie Jury's van lezing- en stalwedstrjjd 011 plni. 25 oud-leerlingen van de L.L.S. te Lippenhuizen (Fr.), die onder leiding van liet hoofd der school een excursie naar ons eiland maakten. De notulen van de najaarsvergadering werden gelezen en onveranderd goedge keurd. Hierna deed de voorz. enkele mede delingen over de vergadering van hel bestuur van de Prov. Bond. In deze ver gadering werd o.m. gesproken over het uitwisselen van sprekers uit eigen kring Hierna werd liet woord gegeven aan dlir W. II. Lap om namens de jury me dedelingen te doen over de lezingwed- „strjjd. Din- Lap gaf vooraf nog een uit eenzetting over het doel van deze wed strijd. Spr. zegl dan, dat dg praatavon den van de oud-leerlingenTéeds lange tijd de aandacht van verschillende cor poraties op Texel hadden getrokken. En wel speciaal om de volgende reden. In liet verleden is het vaak zo geweest, dat liet platteland in allerlei opzichten ach ter gesteld werd bij de stad. De oorzaak hiervan, was gelegen in het feit, dat het platteland niet de beschikking had over mensen, die in staat waren hun belan gen te verdedigen. En spr. was van me ning, dat hier nu een mogelijkheid werd geschapen om zich te oefenen in hot vrije en ongedwongen spreken. Dhr Lap hoopte dan ook van harte, dat de ver. op de ingeslagen weg zal voortgaan en het zou spr. een genoegen zijn nog meerde re jaren aan deze lezingwedstrijden me de te werken als jury-lid.' Dhr Lap gaat dan op de hem eigen wijze over tot het uitreiken der prijzen. In zijn toespraak tot de prijs winners wisselden luim en levensernst elkander at De jury had de deelnemers aan de wedstrijd verdeeld in twee groepen. In de le groep kwamen de sprekers, die naast liet onderwijs op de L.L.S. ook middelbaar onderwijs hadden ontvan gen. De prjjswinners in deze groep wa ren C. J. van Leeuwen, J. Schrammeijer en Joh. Bakker, achtereenvolgens met 'n le, 2e en 3e prijs. In de 2e"groep werd de le prijs toege kend aan Fer Roeper Lzn, de 2e aan D. Bakkei» en de 3e aan A. Buerhorst. De prjjzen bestonden uit fraaie boekwer ken, die aangeboden werden door Teso, Coop. Zuivelfabriek. Coop. Aankoopver., Handelsraad der L.T.B. en de Ver. van Oud-leeringem Ook dhr J. C. Rah sprak nog namens de jury over liet grote belang van deze wedstrijd. „Onze moderne tijd", aldus dhr Rali, „vraagt van de landbouwer niet alleen een goede technische scho ling, maar ook het vermogen om vlot te spreken. Vooral voor de afzet van de met veel zorg verkregen producten is liet nodig, vlot en ongedwongen om te kunnen gaan met de* handelaar. Spr. prees de goed samenwerking in de ver. Het zou ook deze spr. een genoegen zijn om een volgend seizoen weer als ju rylid mede te werken. Voorz. dankte de jury voor haar werk en sprak zijn teleurstelling uit over het feit, dat dhr E. Noordijk wegens ziekte niet aanwezig kon zijn. Namens de jury voor de Sinlwedstrijd brengt dhr C. J. van Leeuwen hierna rapport uit uver haar bevindingen. Dil rapport wordt ook in dit blad gepublh ceerd. De le prijs, een wisselheker, beschik baar gesteld door de Texelse Courant, werd toegekend aan 't bedrijf van Lap en Kikkert. Den Hoorn. Ook het vorig jaar kreeg dit bedrijf de le prijs. .Het puntenaantal was 91 (max. 100). Het be drijf van F. Breen, Harkebuurt, kreeg 'met 90,3 p. de 2e prijs. De 3e prijs werd verkregen door C. P. Witte, 'i Noorden, met 83,9 p.; de stal van C. II. Roeper, UITGAVE v.h. Fa LANGEVELD DE ROOIJ Boekhandel - Drukkerij en Bibl Den Burg Texel Postbus 11 Telefoonnr. 11 Postgiro 652 Bankrekening: Rotterd Bankver en Coöp. Eoerenleenbank. Verschijnt Woensdags en Zaterdags Postabonnementen f2,25 p. half j Verantw. Redacteur: J. ZEEMAN. Emmalaan 92, tel 157 Den Burg Spang kreeg met 81,8 p. de -1e prijs. Een 7-tal stallen ontving een eervolle vermelding. Dit waren de stallen van Jac. Eelman GznOosterond met 81,5 punten; D. Hin, Dijkmanshuizen 80,6 p.; J. Kuip, Spijkdorp 80,4 p.; W. Keesom, Den Burg 77,3 p.; Jac. Kager, 't Noor den 76,5 p.; L. Roeper Pzn„ 't Noorden 75,6 p.; K. Mantje, Dijkmanshuizen 75,2 punten. In deze groep verdienen de stallen van Jac. Eelman Gzn en Jac. Kager een bijzondere vermelding. Op deze bedrij nen werd met een oude stal, die allerlei nadelen heeft wat de inrichting betreft, een zeer goed resultaat bereikt. Hierna werd de pauze gehouden. De voorz, moest de teleurstellende medede ling doen, dat dhr v.d. Horst, die deze avond de première zou gever van zijn Texelse Schapenfilm, verhinderd was aanw ezig te zijn. Dhr Laan was evenwel bereid gevonden in de plaats hiervan enkele kleine filmpjes te vertonen. Na de filmvertoning volgde de rond vraag, waarin enkele mededelingen wer den gedaan over deze zomer te houden excursies. Nadere berichten hierover volgen nog. Hiermee kwam het einde einde van deze goed geslaagde avond. C.v.Gr. Meermalen stellen belangstellenden mij de vraag of ik op mijn drie lange reizen door 3e uitgestrekte Indonesische archipel nooit eens een ongeval heb meegemaakt. Het antwoord is: „Ja en neen. Ja, omdat ik eens met een auto ben omgeslagen en neen, omdat noch auto (benalve een doorgesneden kap) noch ik zelf er onder hebben geleden". 't Gebeurde op liet merkwaardige, on bekende eiland Nios (ten W. van Noord- Sumatra) op reis van Goenoeng Sitoli (in liet N.U.) naar Telok Dabem (in het Z.W.). Het eerste gedeelte maakte ik ge bruik van de enige auto, die op het ei land aanwezig was. De niet verharde weg was op verschillende plaatsen in re paratie. Dat herstellen geschiedt door er aarde op te werpen en deze vast te klop pen met een stuk hout. Die vastgeklop- te natte modder het regende voortdu rend kon de wielen niet dragen, zodat ze in weg zakten. Als dol draaiden de achterwielen rond, wierpen grote klod ders modder de hoogte in| zodat de auto af en toe tot de as in het „wegbed" weg zakte. Gelukkig werd er aan de weg ge werkt, Telkens als we bleven steken, riep de inheemse bestuursambtenaar, die „het Hoofd van Bestuur" mij als hulp had toegevoegd, enige Niassers, die de BEVOLKING EN NATUUR. Om een of andere onnaspeurlijke re den werkte de ontsteking weer nor maal. We slipten niet meer. Dit consta teerde ik met grote voldoening, want links en rechts van de weg bevonden zich diepe ravijnen. Plotseling voelde ik bet rechtervoorwiel wegzakken. Ik keek naar buiten om te zien hoe dit af zou lo pen. Na heel korte tijd constateerde ik, dat ik op mijn buik lag, de auto boven op me en dat de drie mannen, die vóór zaten, alle moeite deden om ouder de au to vandaan te komen. Ik kon ze even tjes een heel klein beetje opbeuren (het was een kleine Ford). En de mannen schoven als palingen over de kop: ze waren bevrijd. Rechts van me droop de petroleum uit een lampje, 'k Was bang voor brand. Waar ik muurvast under de auto lag, zou het gevolg zijn geweest: levend verbranden! Maar er brak geen brand uit. De chauffeur trok aan mijn benen; de politieman, een der drie pas sagiers, aan mijn armen, maar zonder resultaat, >vant ik lag met mijn lange re genjas vast verankerd tussen koffers, kistjes en blikken. Toen nam de be stuursambtenaar een kloek oesluit. Hij sneed met zijn zakmes de kapbekleding door en ik was hecd gauw bevrijd. De Chinees was hevig aangedaan, zijn ge- in,t •-«VLlj 1 - j- ~\y, v„I \,y>* w De omgeslagen auto in liet ravijn. „Zou er iets kapot zijn? En hoe krij- \ve ze weer op de weg?" auto duwend en trekkend vooruit werk ten. En zo ploegden we voort door de modder. 't Ging zo niek lie stelde da chauffeur, een Chinees, voor om touw om de wie len te winden (op de wijze van sneeuw kettingen-in de Alpen), 'k Had me voor liet vertrek van een flinke voorraad dun en dik touw voorzien, om op mogelijke gebeurtenissen voorbereid te zijn. De Chinees vond het best. Klaarblijkelijk beschikte hij over ervaring, want toen ik voorstelde het sterke dikke touw te gebruiken, merkt^ hij op. dat liet beter was het dunne te nemen, omdat dit ge makkelijker en beter om do velgen kon worden gewonden. Zo geschiedde liet dan ook. 't Ging best, We slipten niet meer, kwamen op de eerste versnelling goed vooruit. Maar na een kwartier be gon het lieve leven weer! Het touw was verdwenen: weggesleten. Intussen gin gen wij voort, diepe voren trekkend in de modder. Af en toe .stopte de motor: de ontsteking gaf het op. Dan werden de wegwerkers ter hulp geroepen: tien man achter duwen en twintig vóór trekken aan een dik touw. Dat ging perfect.... dank zij hef feit, dat de weg in repara tie was. Eindelijk was de modderellende achter de rug, het hoogste punt, van het sterk geaccidenteerde traject was be reikt. Daar was de weg vrij hard, maar door de regens ook zeer gladl Ik stelde de chauffeur voor om het dikke touw om de achterwielen te winden, wat hij een lumineus idee vond. 't Was gauw ge daan. zicht vaalgrijs van-schrik.^tiij riep niets dan: „tjèlakka, tjêlakka" (Wee, weel. Maar ik merkte op, dat we „oentaing" (geluk) hadden gehad, omdat we niet met z'n allen levend waren verbrand. Die opmerking sloeg in. Hij vertelde me, dat een paar jaar geleden dezelfde auto ook was omgeslagen en dat toen de chauffeur gedood was. Hij ze: ook, dat hij nog onder de wagen gelegen, dade lijk de benzinekraan hgd gesloten. 't Wap df uur. op het ogenblik van 't ongeluk. We waren ongeveer vijf uur onderweg geweest en hadden 24 km. af: gelegd. Na een uur stond de auto weer op de weg, dank zij de voortreffelijke maatre gelen door de inheemse ambtenaar.... en de aanwezigheid van veel sterk touw en de hulp van een 20-tal Niassers uit een naburig dorpje. Aan de auto mankeerde niets, behalve dan de lange snede in de kap. De motor werd aangeslagen en liep weer net alsof er niets was gebeurd. 'k Heb ;le Niassers voor hun hulp vla de bestuursambtenaar een zilveren rijks daalder aangeboden. Ze weigerden, hoe wel ze straat- ei. straatarm waren. Waarom? 'k Ben dit niet te weten geko men. Dit spijt me. Vermoedelijk was de oorzaak gelegen m mijn uiterst geluk kige taalkennis! (Een gewoon verschijn sel by het grootste deel der Europeanen, ook zij, die tientallen jaren in Ind"" t,0b- ben gewerkt en gewoond). Dr. H. F. TILLE jjf

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1948 | | pagina 1