1
Wat biedt de V.V.V.
de gasten aan
Verlovings
kaartjes
Drukkerij
Texelse Courant
Nu kunnen ze hun jasje wel missen
Vakonderwijs in
West-Friesland bestond
40 jaar.
De Veredeling van het
Ambacht.
N- &8
ALGEMENE BEKENDMAKING.
De Burgemeester van Texel vestigt de
aandacht up art. 51 der Algemene Poli
tieverordening krachtens hetwelk het
verboden is radio-ontvangtoestellen zo
danig aan te hebben, dat de omgeving
daarvan hinder ondervindt.
Men stelle dus geen luidsprekers bui
ten op en late de radio niet aanstaan,
wanneer de ramen geopend zijn.
Texel, 27 Juli 1948.
De Burgemeester voornoemd,
Mr. G. D. REHORST.
Donderdag 29 Juli. Toneeluitvoering
„Het Klein Toneel" Oudeschild. Opvoe
ring „Pukkel en Pukkel", van G. Nielen.
Aanvang 8 uur in „De Oranjeboom".
Vrijdag :10 Juli: Filmvoorstelling
„Texel, de Parel der Waddeneilanden".
Aanvang 20 en 21,45 precies in de Bio
scoopzaal.
EEN BEROEP OP DE BEVOLKING
OM DE VREEMDELINGEN AAN
ONDERDAK TE HELPEN.
Zoals we op een andere plaats reeds
schreven, stromen de vreemdelingen ons
eiland binnen. Voor hen, die vooral be
sproken hebben is er in de eerste plaats
onderdak, maar er zijn ook velen, die dit
niet deden en dus maar op goed geluk
al' naar hier kwamen.
Dit Is moeilijker, daar het maar niet
een, twee, drie mogelijk is deze mensen
onder te brengen.
De V.V.V. „Texel" doet daarom met
deze een beroep op degene, die nog
ruimte over hebben, dit per omgaande
aan de VVV Bureau's op te geven. Texel
staat bekend om zijn gastvrijheid. Laat
dit beroep niet te vergeefs zijn!
De komende wfeken zal het ongetwij
feld zeer druk blijven en als al de gasten
ondergebracht kunnen tvoiden, is dit
op zichzelf al een reclame vpor ons ei
land. Zie de adv.
PARKCONCERT.
Onder auspiciën van de VVV „Texel"
en begunstigd door ideaal zomerweer,
gaf het fanfarecorps VIOS en het Ned.
Herv. kerkkoor, resp. van Oost en Oos
terend, Zaterdag j.l. een concert, het ge
heel o.l.v. van dhr A. Flokstra.
Door 't koor werd begonnen met een
drietal liederen: Komt allen te zamen, 'n
Portugees Kerstlied; Ik kniel aan Uwe
kribbe neer, J. S. Bach; en Een Naam
is onze hope, S. S. Wesley.
De liederen werden behoorlijk gezon
gen, maar toch moet er een ernstige
waarschuwing klinken tegen het over
dreven langzaam tempo, waarmee deze
kerkliederen gezongen werden. Het
klinkt volkomen onnatuurlijk en onlo
gisch als men een strijdlied zoals „Een
naam is onze hope", in zo'n traag tempo
zingt.
Daarna voerde VIOS enkele nrs. uit,
naast twee marsen de fantasiën Les lilas
Blancs en Aurore. De indruk was, dat 't
orkest door z'n kleine bezetting te veel
geluid w ilde produceren, waardoor het
geheel vaak ruw en schel klonk. De vier
liederen, die daarna door het koor uit
gevoerd werden, konden ons beter bevre
digen. Twee liederen van Bac.li: O hoofd
bedekt met wonden en Bij het kruis, en
verder \an Wesznitzer: Jezus, leven van
mijn leven en \an J. W. Franck: Kom,
heilige geest. Bii het laatste lied kwam
het koor goed op dreef. Jammer was, dat
de alten te fors in verschillende delen
zongen.
Tot besluit speelde het fanfareorkest
Een zonnige dag op de Veluwe, het be
kende Heinzel Mannchens Wachtparade
en enkele marsen. Ten opzichte van de
muzikale prestaties der orkestleden is 't
jammer, dat het orkest zo slecht bezet is.
Is de mogelijkheid er niet om er leden
bij te winnen of zich samen te voegen
met een ander orkest daar? Het zou de
muzikale prestaties ten goede komen.
HET STRAND BIJ PAAL 9 EN HET
FIETSPAD DAAR NAAR TOE.
DEN HOORN. Onze correspondent te
Den Hoorn schrijft, dat Zondag de druk
te aan liet strand bij paal 9 zeer groot
was. Vele badgasten waren daar aanwe
zig. Jammer is het, dat 't fietspad nog
niet geheel klaar is, daar het hier een
mooi strand is en een goed pad het
vreemdelingenverkeer zeker zal bevor
deren.
Aan Den Hoorn vraagt men zich af,
waarom deze werkzaamheden nu moeten
wachten en bij wie de schlud ligt, dat dit
fietspad nog niet gereed gekomen is, te
meer, daar we reeds midden in het sei
zoen zitten. Wordt er wel voldoende re
kening gehouden met de belangen van
Den Hoorn?
Wij hebben
ontvangen
een mooie
collectie
^IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIim
LYCEïSTEN UIT HILVERSUM AAN
HET BOLLENROOIEN.
Een 106-tal leerlingen van bet R.K.
Ly'eeuin te Hlhersum zijn voor de twee
de maal op ons eiland in schoolverband
aanwezig om de Texelse bollenkwekcrs
een handje te helpen bij 't bollenroolen.
Het vorige jaar was dit ook reeds het
geval en zoals toen in een afscheids
avond tot uiting kwam, waren de kwe
kers zeer tevreden over de prestaties
van deze jongelui. Het behoefde dus
geen verwondering te wekken, dat ze
deze vacantie weer zouden komen.
Voor enige tijd werden besprekingen
gevoerd met de Algem. Ver. v. Bloem
bollencultuur met resultaat, dat vorige
week de jongelui naar hier gekomen
zijn, in de eerste plaats om te werken,
maar daarnaast om te genieten van het
vele mooie, dat Texel biedt.
Deze keer zijn de jeugdige oogsthel-
persfsters) Ondergebracht in een grote
schuur van dhr Bakker, aan de Koger-
weg. Hier slapen en eten ze.
's Morgens om half acht gaan ze de
deur uit op hun fietsen, naar alle delen
van het eiland, waar de bollenkwekers
wonen, om deze te helpen rooien.
Na 7 uur werken per dag komen ze
weer naar hun tijdelijke home. We wa
ren er getuige van dat de jongens en
meisjes rat volbrachte dagtaak netjes en
ordelijk op de beurt af hun eten gingen
halen, dat klaar gemaakt was door het
Bureau Oogstvoorziening en in grote
ketels werd aangevoerd.
Op „Padang" in Eierland, wordt dit
dagelijks gekookt, niet alleen voor de
Hilversumse LyceïSten, maar eveneens
voor de Intern, studenten in Eierland.
Gemeenschapszin.
In een gesprek, dat wij hadden met de
heer Dekker, de onvermoeide leider,
deelde deze ons mede, dat 't doel van de
ze kampen is om de gemeenschapszin te
bevorderen. Hier gaat het dus niet zon
der meer om alleen maar een paar weken
gezellig op Texel door te brengen. De
gemeenschappelijke arbeid staat voorop.
Het geld, dat verdiend wordt, dragen de
jongens en meisjes af aan de leiding van
het kamp. Alle kosten worden gezamen
lijk betaald. Dat dit alles mogelijk is,
komt in de eerste plaats door de goede
leiding en ten tweede door het eendrach
tig willen van de jongelui zelf. Deze jon
geren willen niet alleen met elkaar ge
nieten, maar ook gemeenschappelijk
werken.
Resumerende is onze mening, dat hier
iets goeds van uit gaat, waar de maat
schappij op de duur de vruchten van zal
plukken.
Deze kampen kunnen daarom niet te
veel georganiseerd worden en dat de
Texelse bollenkwekers en het Bureau
Oogstvoorziening hieraan ten volle me
dewerking verlenen, kan niet anders dan
tot voldoening strekken. Z.
WELKOM IN HET VADERLAND.
Als dit bericht onder uw ogen komt
zijn de 15 Texelse militairen met „de In-
drapoera" in het vaderland aangekomen.
Ze kunnen terwijl wij dit schrijven,
(Dinsdag) ieder ogenblik thuiskomen.
We roepen hen met deze een hartelijk
welkom toe. Op de thuiskomst zelf ko
men wo nog nader terug.
FOTO VAN DE WEEK.
1
PER. MOTORRAKET.
Wij leven in de eeuw van de raket en
de atoombom; mannen van de weten
schap zijn veelal meer waard dan gene
raals en admiraals. Dat is wel eens an
ders geweest. De geleerden hebben eoh-
ter ook hobbies en hier zien we dan
professor A. M. Low uit Engeland, die
een race-motorfiets met raketaandrij
ving heeft uitgevonden.
DE DOEKOEN IN DE DESSA.
Op Woensdag 28 Juli (heden) zal Dok
ter A. A. M. Djelantik, lid van H.B. van
SImavl over zender Hilversum II van
17,4518,00 uur een radiolezing houden
over bovenstaand onderwerp.
Dokter Djelantik is op Bali geboren en
getogen en weet dus uit eigen ervaring
te vertellen van de medische nood in de
Tropenlanden over het verschil tussen
de Westerse geneeskunde en de doe-
koenpractijken.
GESLAAGD EN BEVORDERD.
De volgende leerlingen van het Gem.
Lyceum te Den Helder werden bevor
derd:
van de le naar de 2e klas Nellie Ag-
ter, Jan de Beurs, G. v.d. Kooi,
Van de 2e naar de 3e klas .1. Boswijk,
Fr. Zegel.
Afdeling H.B.S.
Van de 3e naar de 4e klas B. Bakker,
J. Dekker, Agna v.d. Sterre en N. Veld-
stra.
Van de 4A naar 5A Grietje Vlas.
Van 4B naar 5B P. Eelman en C. de
Wit.
Van 4 gymnasium naar 5 P. Rehorst
en Netty Zeeman.
MULO-EXAMENS.
Voor het Mulo-diploma A slaagden
nog Hanna Keijser en Kees Alkema, Den
Burg era Nel Keijser, Eierland. Van de
21 leerlingen der Ulo-school, die examen
deren, slaagden er 19. Een fraai succes!
Henny Slort ging over van de 2e naar
de 3e kl. op de Meisjeskweekschool te
Arnhem. Elly Slort ging naar de 5e kl.
van de RIIBS te Den Helder.
Voor het practijkdiploma boekhouden
slaagden 1'. J. Stoepker, Joustra. Bakker
W. Slaman en Merx (leerlingen van In
stituut Mercurius en Bakker (leerling
van dhr W. van Zeijlen.)
Ongeveer 40 jaar geleden zag het er
voor de jeugdige mens, die het in zijn
hoofd gezet had om zich een vak eigen
te maken, allesbehalve rooskleurig uit.
Er was niemand, die hem hierin kon on
derwijzen. Dit alles werd nog eens on
derstreept op de 40ste algem. vergade
ring van de Ver. tot bevordering van het
Vakonderwijs in West-Friesland, welke
vorige week te Wognum werd gehou
den.
De voorz., li-. Keesman uit Alkmaar,
constateerde do veelvuldige belemmerin
gen, die het verambtelijke Nederland de
dienaren van het ambacht oplegt, waar
door de animo hiervoor teloor dreigt te
gaan. De achteruitgang van het aantal
leerlingen en van het aantal soholen is
dus nel verklaarbaar. Gelukkig heeft
zich onder de leerlingen een enthousias
me en werklust geopenbaard, zoals
sedert jaren niet meer is voorgekomen.
Hieruit mag een toegenomen belangstel
ling voor het vakmanschap worden af
geleid, temeer nu men gaat inzien, dat 'n
goed vakman altijd zijn brood zal ver
dienen en de vele sociale maatregelen, de
risico's sterk hebben verminderd.
Installatie H.B.-leden.
De heren Glas van Wognum, Franken
van Hoogwoud en Nap van Wieringer-
meer, (opvolger van Ridder), werden als
hoofdbestuurslid geïnstalleerd.
De scholen te Hoorn en Enkhuizen
zijn opgeheven. Het aantal soholen be
draagt dientengevolge thans 12. Men
hoopt echter weder een bloeiende school
op te richten in de Wieringermeer.
De rekening van 1947 sloot met een
nadelig saldo van f8531,92. Hierin
draagt het Rijk 70 pet. bij. De begroting
spreekt van een tekort van f 10,903.
Rjiks, prov. en gemeentelijke subsidies
vullen dit tekort weer op. De volgende
vergadering zal 23 Juli 1949 te Castri-
eum worden gehouden.
De examinatoren getuigden, dat de
jongens ditmaal met bijzondere ijver had.
den gewerkt, hetgeen duidelijk tot ui
ting kwam bij de diverse werkstukken.
Ir. Keesman sloot de vergadering met
een dankwoord en opende de tentoon
stelling.
Een tentoonstelling.
In de zaal van „de vier Heemskinde
ren", waar de algem. vergadering werd
gehouden, prijkten honderden tekenin
gen van allerlei aard, te veel om alle op
te noemen. Alles getuigde van de ijver
en de nauwgezetheid, waarmede de jon
gelui hun opdrachten hadden uitgevoerd.
Ze waren een bezichtiging meer dan
waard.
„Hoe wordt ik meester in miin
vak"?
In de moderne tijd spreekt men veelal
van werkgevers en werknemers, van pa
troons en van arbeiders, doch er bestaat
woord, nl. ambachtslieden; niet alleen
om zijn historische betekenis, doch ook
omdat dit woord de beide groepen omvat,
die een ambacht uitoefenen. Zo kennen
wij de ambachtsjongen, de ambachtsgezel
en de meester in het ambacht.
Reeds in de Middeleeuwen bestonden de
ambachten. De ambachten waren in zgn
gilden verenigd en de bedrijven, die het
ambacht uitoefenden, waren onder wet
telijke verordening gesteld. Dit gaf de
gildeband een ernstig karakter, doch wijst
ook op een innerlijke band tussen al de
genen, die een ambacht uitoefenden. De
Gildemeesters onderling hadden een zelf
de maatschappelijke stand; zij stonden in
een zelfde verhouding tot het publiek, dat
rechtstreeks bij hen kocht en bestelde.
En niet alleen, dat van de gilden een
bepaalde ordening uitging, zij streefden
ook terdege naar de verdeling van het
ambacht naar de opvoering van de vak
bekwaamheid tot een hoger peil. De op
leiding van de leerling en gezel werd tot
in onderdelen geregeld en dat was in die
tijd ook eenvoudiger, omdat het ambacht
toen zuiver handwerk was en de techniek
daarvan slechts uiterst langzaam groeide.
Het ambacht werd als het ware van gene
ratie op generatie overgedragen en de
eenmaal vergaarde vakkennis bleef van
geslacht op geslacht bewaard.
Als zovele andere instellingen zijn ook
de gilden het slachtoffer van de grote
Franse omwenteling geworden. Op 5 Oc
tober 1798 zag een publicatie van het uit
voerend bewind der Bataafse Republiek
het licht, waarbij alle gilden, corporatiën
of Broederschappen van neringen, am
bachten of fabrieken werden ontbonden.
Van dat tijdstip af was de vrije arbeid
voor goed geproclameerd en iedereen
mocht dus voortaan een ambacht, nering
of kunst naar believen gaan uitoefenen.
En door de opheffing der gilden en
door de opkomst van de industrie in de
19e eeuw, kwam de opleiding van de jon
ge ambachtsman in het gedrang. Het per
soonlijk contact tussen de meester en de
leerling ging veelal verloren. Bovendien
verviel voor de meester ook het persoon
lijk voordeel, aan de opleiding verbonden,
omdat hij in vele gevallen geen waarborg
meer had, dat, wat hij aan de leerling ten
koste legde, aan zijn eigen bedrijf ten
goede zou komen.
Jhr. Ir. E. van Heemskerck van
Beest, secr.-penningmeester van de
Vereniging tot Veredeling van het
Ambacht, heeft onlangs een toe
spraak gehouden over het ontstaan
de organisatie en de heropleving van
de oude ambachten, aangepast aan
de ^Isen, welke de moderne tfld
van industrialisatie en mechanisatie
stelt. Zijn rede drukken wij op deze
pagina af.
De geschiedenis herhaalt zich.
Een en ander had tot gevolg dat in
1888 een nog jonge Vereniging van Kunst-
industriëlen te 's-Gravenhage, „Arti et
Industriae" het denkbeeld opperde, de
verbetering der ambachten ter hand te
nemen en wel door de gelegenheid open
te stellen tot het doen afleggen van proe
ven van vakbekwaamheid door ambachts
lieden, die door hun kennis van het vak
aanspraak op de titel van meester of van
gezel konden maken
Uit het initiatief werd de Vereniging ter
Veredeling van het Ambacht geboren. Een
der moeilijkste vraagstukken was het op
stellen van ontwerp-programma's van de
eisen, welke voor elk vak van de candi-
daten moeten worden gesteld.
Deze programma's van eisen zijn, wat
hun opzet en indeling betreft, de stan
daardprogramma's van de Ver. ter. Ver
edeling van het Ambacht voor de latere
jaren gebleven, al spreekt het van zelf
dat zij bij voortduring moesten worden
aangepast aan de eisen van de nieuwere
tijd. Het ontwerp-programma voor elk
vak is in drie gedeelten gesplitst en wel:
De practische kennis, w.o. wordt ver
staan het uitvoeren van een werkstuk;
de theoretische vakkennis en de alge
mene ontwikkeling.
GESLAAGD EN BEVORDERD.
OUDESCHILD. Gerda Blom Hd. slaag
de bij het te Alkmaar gehouden examen
als Gezinsverzorgster. Zij krijgt als
standplaats de gemeente St. Pancras.
Voorts wordt een onderscheid gemaal; ?P
tussen de eisen voor meester en ge2
immers van een gezel kan noch dezell
algemene, noch dezelfde theoretische va
kennis worden gevorderd als van
meester.
Het aantal vakken, waarin werd g wf
examineerd, onderging geleidelijk uitbn ke
ding. Begonnen werd met de vakk se
timmeren, meubelmaken, smeden, kop< lei
bewerken en huisschilderen.
In 1902 werd de proefaflegging met
vakken metselen en steenhouwen uitg
breid, terwijl in 1918 de voortschrijden
mechanisatie en specialisatie de splitsü
van het examen voor smid noodzakeli
maakte en wel in plaat- en smidsban
werker en machinedraaier.
Van dat tijdstip af ging de Ver. zid
dus ook op het gebied van de induslrië
ambachten bewegen.
Thans worden jaarlijks in de maan
Augustus door de V.V.A. examens afg
nomen voor gezel en-of meester in
vakken timmeren, meubelmaken, plaa
en smidsbankwerken, vuurwerke
huisschilderen, metselen, constructieban
werken, machinebankwerken, machin
draaien, lood- en zinkwerken, koperb
werken, modelmaken en steenhouwen. Zi
die daarvan meer willen weten wende
zich tot het Secretariaat der Ver. ter Vei
edeling van het Ambacht, Raadhuis, Ka
mer 197, Amsterdam.
Hoe worflt men meester?
Thans de beantwoording van de vraaj
,,Hoe word ik meester in mijn ambacht?
Het spreekt vanzelf, dat daarvoor ee
opleiding nodig is. Immers, zodra de jon
gen in de hoogste klasse van de lager
school is gekomen, rijst bij de ouders d
vraag: Wat moet mijn zoon worden? Ei
wanneer men dan voorbij gaat aan al di
toevallige omstandigheden, die zo vaak d
keuze van de opleiding en het toekomsti
ge beroep van een jongeman bepalen
doch er van uitgaat, dat de ouders hen
een ambacht willen doen leren, dan be
staan er 2 mogelijkheden:
De jongen gaat zijn opleiding volgei
aan een ambachtsschool, wanneer daartoi
de gelegenheid bestaat, of hij volgt eei
opleiding volgens het leerlingenstelsel
wanneer voor hem de eerstgenoemde op
leiding niet mogelijk is.
Volgens de wetgever verdient de school
opleiding de voorkeur en is de opleiding
langs de weg van het leerlingenstelse
bestemd een aanvullende functie te ver
vullen voor die gevallen en plaatsen, waai
gehele schoolopleiding niet zou zijn t(
verkrijgen.
In titel II van de Wet op het Nijver
heidsonderwijs werd daarom een eenvou
dige regeling van het. leerlingenstelsel on
der wettelijk toezicht genomen en were
een subsidie-regeling van Rijkswege daar
voor getroffen. Na het beëindigen van d<
leerovereenkomst, welke wordt getroffeV
tussen patroon en wettelijke vertegen
woordigers van de leerling en meesta
over 3 a 4 jaar wordt verdeeld, kan d(
leerling zich aan een bekwaamheidsonder-
zoek onderwerpen, waarbij van hem het
maken van een proefwerk wordt ver
langd
Ook na de opleiding van de Ambachts
school is het geweest, dat de jonge a.s
ambachtsman een opleiding volgens het
leerlingenstelsel, doch uit de aard dei
zaak van kortere duur, volgt, gepaard met
aanvullend theoretisch schoolonderwijs,
omdat bij het onderwijs aan de ambachts
school er van wordt uitgegaan, dal de
leerling slechts de beginselen van het
ambacht worden bijgebracht.
Immers, eerst na het verlaten van de
Ambachtsschool zien wij de jongen als
leerling in de ware zin des woords.
Het moet de patroon niet voldoende
zijn dat zijn jeugdige werknemer geduren
de de werkdag zijn arbeid voor hem
heeft geleverd. Zijn leiding moet zich ver.
der uitstrekken, hij dient er zich wel de
gelijk van te overtuigen, wat de am
bachtsjongen in zijn avonduren doet. Hij
kan zelfstudie aanmoedigen door hem van
zijn vakliteratuur of vakbladen te laten
kennis nemen, want op deze wijze kan
de jongeman er toe worden gebracht,
zich te bekwamen voor het examen van
gezel. Dit kan geschieden door het vol
gen van privélessen of van een goede
schriftelijke cursus; anderzijds hebben
verscheidene ambachtsscholen avondcur
sussen ingesteld, welke speciaal voor het
theoretische gedeelte van een of meer van
de door de V.V.A. ingestelde gezelexa
mens opleiden De practische kennis moet
vanzelfsprekend in de werkplaats worden
opgedaan.
Het gezellendiploma heeft niet alleen
ideële waarde. Door tal van ambachtspa
troons en grote industriën wordt het ook
financieel gewaardeerd en brengt het de
bezitter in een hogere loongroep of geeft
het voorkeur bij het verkrijgen van een
beter betaalde positie. Na het behalen van
het gezel-diploma op 19-jarige leeftijd
voor de bouwvakken, op 22-jarige leeftijd
voor de metaalvakken, volgt dan tenslot
te, door middel van zelfstudie, het volgen
van persoonlijke of schriftelijke lessen,
de opleiding voor het meester-examen.
waarvoor, in tegenstelling met het gezel
examen een uitgebreide theoretische
kennis wordt vereist.
Met de graad van Meester heeft men
dan de top van de ambachtelijke ladder
bereikt. Afgescheiden van de persoonlijke
voordelen door aanspraak op een leiding
gevende functie, kan men zich als am
bachtspatroon vestigen. Uiteraard zal men
voor die ambachten, welke onder de Ves
tigingswet Kleinbedrijf 1937 vallen, bij
vestiging als ambachtspatroon levem
moeten voldoen aan de voor deze ambach
ten vastgestelde eisen van handelskennis
en credietwaardigheid. Men kan ook de
jongeren in de werkplaats opleiden voor
het mooie ambacht, tot heil van de weder
opbouw van ons vaderland, waarbij zo'n
grote en dringende behoefte aan ge
schoolde ambachtslieden bestaat
