Strijd tegen defaitisme.
Texel en Randers
aan de kop
De Federatie voor Oorlogsgetroffenen
Texel bedreigd
Als de stormen
naderen
Kauwgom
NACO-DIENSTEN
Eerste Nutsavond
WOENSDAG 20 OCTOBER 1948
PEXEL IN DE PERS.
62e JAARGANG No. 6263
TEXELSCHE COURANT
In een artikel in de Haagse Post
mder het opschrift „Texel Bedreigd"
-orden oude herinneringen op gehaald
oen Jac. P. ThiJSse nog onderwijzer
as op Texel en zijn leerlingen voor
iet eerst kennis liet maken met de le
gende natuur.
Xa een kort historisch overzicht van
iet vreemdelingenverkeer op Texel
orden de verschillende evoluties van
ns eiland behandeld.
De eleetrificatie bracht eon betere
«maling van de polders tot stand,
lank zij de lage dijkjes rond de vo
elreservaten werden deze drassig ge-
iouden en bleef de vogelstand intact,
jet dennenbos kwam in de plaats van
ochtige duinpannen.
Na de ruilverkaveling aan de orde
esteld te hebben worden nog enkele
oorden gewijd aan een van de nieuw-
tiei dreigingen van Texels natuur-
fl ichoon, de (event, tot stand komende)
j waterleiding.
Het „Handelsblad" (zie editie van
Zaterdag j.l.) heeft een eigen verslag-
;ever met de inspectietocht van de
S'rd.- Zuid Holl. Keddingsmij van Den
Helder naar Texel, Vlieland en Ter
schelling meegezonden.
Met de „Dorus Rijkers" ging het
ver liet Marsdiep, met prachtig herfst-
eer. zonder oliejas. Van Oudeschild
„ing het met de heren Lap en Rem-
ners per auto na.ir De Cocksdorp.
Hoe staat het met de reddingsboot te
3e Koog? Zij kan nog altijd niet wor-
en uitgebracht d°or de staketsels op
iet strand. Maar men oefent met het
ivippertoestel om een lijn naar een
•schip te schieten. Trouwens er zijn
piog meer argumenten, die pleiten vóór
mechanisatie van ons reddingbootwe
zen. Het risico voor de bemanning van
en roeireddingboot is groter, de kans
op redding voor de schipbreukelingen
is geringer. Wat blijft er dan voor al
ternatief over dan met spoed voort te
gaan met de meinanisatie? Maar het
s zeer kostbaar, nu na de oorlog. Met
gebouw en tractor mee kost een com
pleet uitgeruste motorstrandredding-
lioot thans anderhalve ton. En dat voor
organisatie, die op vrijwillige
g giften on contributies is aangewezen!
Wijk aan Zee is het eerst aan de
lieurt voor een dergelijke mechanisatie
De Cocksdorp is al uitgerust met
inotorboot en tractor, die de boot in
zee „lanceert".
Doch terwijl in het middaguur de
zon blinkt op de golfjes van de Rog-
sloot, waar geen badgast meer te zien
is, verlaten we Texel weer en de Johun
Ortt (die na de oorlogshandelingen
door een Engelse reddingboot weer in
Holland is gebracht) brengt ons naar
Vlieland. Onderweg werden weer de
oorlogsherinneringen opgehaald. Aan
het roer van de Johan Ortt staat schip
per .1. Bakker Gzn. Samen met motor
drijver C'or Dros bracht hij in April
1945, tijdens de Russenoorlog op Texel,
illegalen en Russen naar Engeland om
daar hulp te vragen. De reddingboot
die zij gebruikten, de „Joan Hodson"
is de drie maanden verwaarlozing, in
Yarmouth, waar niemand er naar om
keek, nog niet te boven. Er moet -en
nieuwe motor in komen, al°er ze weer
in de duinen te De Cocksdorp wordt
gestationneerd.
In Katwijk bij de Gebr. Taat is men
druk bezig er een 50 pk motor in te
plaatsen. (Uit Handelsblad, doch in 'n
uitgebreider vorm en gerectificeerd).
GEMENGD NIEUWS
De landbouwer Van Arendonk, in
de Wieringermeer, trof bij het rooien
van een aardappelveld, beteeld met Al
pha's, een aardappel aan die 775 gram
woog.
Het is thans gebleken dat het hui
dige tempo van het stichten van be
drijfsgebouwen zo traag gaat dat het
uitgeven van nieuwe bedrijven in de
if Noord-Onst-Polder erdoor belangrijk
vertraagd wordt,
De Australische schapenstapel wel
ke was gedaald van 125 mill, in 1942
tot 96 mill., in 1946-47, nam in 1947 ,48
toe tot 103 mill, stuks.
De totale verliezen v. de kustvaart
gedurende de ooi log bedroegen 25 pCt,
tegen bij de grote vaart 50 pCt. Van de
92 totaal verloren gegane coasters zijn
er weer 56 in de vaart, waarvan 25
nieuwe schepen. De Groninger vloot
behoorde vroeger voor 82pCt, aan ka
pitein-reders momenteel 65pCt. Thans
is 35pCt. der coastervloot in het bezit
van rederijen; schepen die vroeger
f 100.000 kositten brengen thans
f 500.000 tot f l.OOO.OOo op.
MIDDENSTANDSVERGADERING
Op de Donderdag j.l. gehouden ver
gadering van de Texelse Middenstand
(voor verslag hiervan zie onze vorige
editie) sprak de bondspropagandist de
heer Pijl ovei* Oriënteren eist Orga
niseren".
Spreker uitte allereerst zijn teleur
stelling dat er van de 140 Texelse mid
denstanders er slechts 40 ter vergade
ring aanwezig waren. De onverschillig
heid onder de middenstand is zo sterk
uitgegroeid dat dit de oorzaak is ge
worden van de slechte positie waarin
dit volksdeel zich thans bevindt. Het
is een oud kwaad. Door de slechte eco
nomische omstandigheden is onder de
middenstand een soort van minder
waardigheids-complex ontstaan, wij
zijn maar middenstanders.
Doch inplaats dat dit deel van onze
bevolking een reserveband van een oud
Fordje uitmaakt, wordt het thans toch
zeker wel weer tijd dat zij de motor
van ons economisch leven vordtl t
Spreker gaf hierna een historisch over
zicht van liet middenstandsleven.
In de 10e eeuw werd in Tiel hetgil-
dewezen geboren, de organisatie van
de branches. Tot de Gouden Eeuw zijn
deze organisaties sterk, groot en re
presentatief gew.eest. Zij zijn helaasl
buiten de grenzen van haar bestaans
recht getreden en gingen zich later
ook op sociaal en politiek terrein be
wegen. De edelen het intellect
stonden met veel jalouzie tegenover
deze hechte organisatie en dienden het
verzoek in om ook lid te mogen wor
den. Zij zagen evenwel in, dat het bin
dende element bij deze organisaties
ontbrak en toen ontstond het vak-
groepsgewijze, overkoepelende orgaan:
de broederschap van gilden.
Hoe machtig deze instellingen wa
ren blijkt wel dat indien niet aan hun
wensen voldaan werd, zij hun verlan
gens afdwongen. Uiteindelijk trad liet
werkelijke belang het zakelijke
naar voren.
Doch een middenstand die zijn ge
schiedenis verloochend gaat ten gronde
De tegenwoordige middenstand zal
moeten begrijpen dat slechts door gro
ie eenheid nog iets bereikt kan wor
den. Van 1928 tot 1940 hebben wij cri
sisjaren meegemaakt, met grote werk
loosheid. Vanaf 1934 bepleitte de mid
denstandsbonden bij de departementen
om de vaste lasten op de bedrijven van
de middenstand te verlichten. Andere
organisaties zoals! de sterk georgani
seerde Holl. Mij van Landbouw bereik
te op deze weg wel successen doch het
resultaat van de middenstandsbonden
was nihil. Men wist in Den Haag niet
dat er nog een middenstand bestond.
Wij worden thans wederom statise
tisch geregeerd, d.w.z. met getalsterkte.
Want hoe groot is de Middenstands
organisatie? Slechts 16% is georgani
seerd. De middenstand stond voor de
\ollc in00,o te protesteren, doch, zoals
gezegd, slechts 16°/o van hen konden
hun verlangen bij het departement
kenbaar maken. Daarentegen zijn de
groot industriëlen, 'het. agrarisch be
drijf en de diverse arbeidersgroepen
hecht georganiseerd. De regering die
noemde de middenstand terecht een
..aangenomen kind". Voor deze indivi
dualistische mentaliteit weet zelfs prof
Casimer, de voorzitter van de Imo geen
oplossing, de middenstand is een mys
tiek ding. Eerst moet de bliksem er in
slaan.
Toen kwam de oorlog, was dit de
zg. bliksemslag?
Na afloop van de oorlogshandelingen
was er evenwel niet veel verbeterd.
Wederom ging men met de rug te
gen elkaar staan, en inplaats van el
kaar als collega's te bejegenen, zag
men in een ieder in de eerste plaats
zijn concurrent. De vakgroepen werden
met voorkennis van de Ned. regering
in Londen opgericht (zijn dus niet
Duits georiënteerd). Het grootbedrijf
zag zijn bedrijf gedurende de bezet
ting met 50% teruglopen, terwijl het
kleinbedrijf zich handhaafde. Het zal
evenwel duidelijk zijn dat deze toe
stand het grootbedrijf niet neemt. Met
man en macht wordt er thans gewerkt,
grote bedragen zijn gereserveerd voor
een intensieve reclame-campagne. En
spoedig zal de middenstand hiervan
iets gaan merken. De middenstand
heeft een angst voor het grootbedrijf
en voor de coop, bedrijfsvorm.
De coop gedachte begon in Engeland
verdere uitbouw aan dit idee vond
plaats, en daarna sloeg 'het ook naar
Frankrijk over. Spoedig verwaterde
evenwel dit hele principe. Want na 150
jaar is niet veel meer van de oorspron
kelijke gedachte over. Nu blijkt uit de
jongste statistieken weer 81% van het
Ned. volk zijn inkopen bij midden
standszaken te doen. Het particuliere
bedrijfsleven kan dank zij de persoon
lijkheid van de leider en zijn grote
service weer volledig de overhand in
het bedrijfsleven veroveren. Men zal
over het algemeen liever gebruik ma
ken van een goed georganiseerd mid-
denstandsbedrijf dan zich laten in
schrijven onder een stamboeknr. bij
een grootbedrijf.
De middenstand moet zijn klanten
weer gaan opzoeken, niet wachten tot
ze bij hem komen. Het is funest om te
veronderstellen dat men de contributie
in een automaat werpt, om de volgende
dag er het dubbele uit te kunnen te
rugontvangen.
De kost gaat altijd nog voor de haat.
Bij landbouworganisaties doet men dit
wel terwijl de boer over het algem.
toch als een zuinig iemand bekend
staat. Terwijl, de middenstand zeven
eeuwen lang het voorbeeld heeft gege
ven! Via de landelijke organisaties!
vindt de middenstand bij Min. v.d.
Brink een open deur.
Wij verwachten op korte termijn thans
een belangrijke verbetering voor de
middenstand. De nieuwe aspecten ste
ken zich gunstig af. Wij hebben deze
betere tendenz te danken aan de rege
ring, doch vooral aan de middenstan
ders zelf die zich georganiseerd heb
ben.
Nadat spreker in de vorm van een
legende een aardig voorbeeld gaf, wat
eenheid vermag, behoorde ook deze
boeiende voordracht weer tot het ver
leden.
Randers heeft de eerste nederlaag
te pakken. In de morgenuren won Wa
tervogels met 2-1. Texel deed ook kra
nig werk, door na de pauze met de
sterke wind tegen het winnende punt
te scoren.
LSVV behaalde ook thans haar eer
ste punt niet en verloor met 3-2 van
Wieringerwaard.
In N. Niedorp dacht men na de
opfrisser van de vorige week niet aan
een overwinning, doch voetbal is voet
bal en 'N.N. zegevierde met 2-1 over
Schoorl.
De stand is thans:
Randers en Texel 6-9; Zeevogels 4-8;
Waterv. 5-7; N. Niedorp 6-7; RKAFC!
5-i6; Berdos 4-4; W,waard 6-3; Schoorl
5-2; Vrone 5-1; LSVV 4-0.
Het is jammer dat het terrein van
Vrone afgekeurd werd, hierdoor ver
viel de wedstrijd tegen Zeevogels en
raakt deze club nog meer achter.
Zondag a.s.:
Zeevogels-Texel
LSVV-Vrone
Berdos-Schoorl
N. Niedorp-Watervogels
KandoTS-RK AFC
Je ziet ze in huis en je ziet ze op straat
Je ziet ze waar heen je de ogen ook
slaat
De hope des lands, dat de toekomst nog
wacht
Het kauwgummikauwende kinderge
slacht
Alsof ze herkauwen zo zie je ze staan
Met malende monden, die rusteloos
gaan
En als het genoeg is doorkneed en
doormaald
Dan wordt het in slierten naar buiten
gehaald
Zover het maar kan, een onnoemelijk
eind
Waarna het dan weer in de gaper
verdwijnt
Dan wordt het eens daniq qekneed
met de handen
Men maakt er een afdrukje op van
de tanden
Daarna kneed men nóg eens het hele
geval
Dan blaast men een bel en dan volgt
er een knal
Vriendinnen en vriendjes, of broertje
en zus
Die delen 't gekauwde, zo nodig heel
knus
En Karei die roept als van verre vriend
Lou komt
„Lou, kom, als je gauw komt dan krijg
je óók kauwgom"
En Lou komt op 't kauwgom met
spronqen haast af
Dan is het weer kauwen en blazen
en plaf
Doch thuis is het kauwqom een bron
vaak van last
Het kleeft en het plakt overal haast
aan vast
Het zit aan de stoelen, de tafel 't karpet
Het zit in de lakens geplakt van het
bed
Het zit in de haren van Jantje en Piet
In één woord gezegd: 't is een kauw-
g omverdriet
Dat eindigt als 't kroost eerst naar
bed is gegaan
Maar 's morgens begint het van voren
weer aan
Iluib de Rijmelaar. (Nadruk verboden
Huib heeft hierboven de diverse na
delen van kauwgom weergegeven, doch
het gebruik van dit product kan soms
toch ook weer voordelen geven, we heb
ben Zondag j.l tenminste Texel kau
wende de overwinning zien behalen.
Het ogenblik nadert waarop u kennis
kunt komen nemen van de doelstellin
gen van de Landelijke Federatie voor
Oorlogsgetroffenen
lk vertrouw dat mijn aan u gericht
artikeltje u hebt doen inzien de enorme
belangen welke voor ons op het spel
staan. Ik heb u de weg gewezen, welke
gevolgd dient te worden om uit het
moeras van ellende, waarin zeer vele
oorlogsslachtoffers dreigen onder te
gaan, te geraken. Individueel staat men
machteloos. 'Hecht aaneengesloten!,
schouder aan schouder strijdend, opent
daarentegen de mogelijkheid de Over
heid te bewegen het recht der geteis-
terden tav. integrale vervanging van
hetgeen door oorlogsgeweld is verloren
gegaan te erkennen. Een massale actie
zal bovendien de Overheid nopen wat
meer spoed te betrachten. Acht u het
niet tergend dat na 3Va jaar bevrijding
men nog niet weet, op welke wijze men
zal worden schadeloos gesteld en tot
welke 'bedragen? Of men nog eenmaal
het hoofd fier zal kunnen opheffen als
een vrij en zelfstandig man zonder af
hankelijk te wezen van de liefdadig
heid van de Overheid, of wel, dat men
zal kunnen blijven ploeteren om zijn
verplichtingen tegenover de Staat te
kunnen blijven nakomen, terwijl ande
ren maar kunnen reserveren voor de
oude dag? Wij oorlogsgetroffenen heb
ben ook recht op een menswaardig be
staan, op levensvreugd, op een normale
ontplooiing onzer zaken en bedrijven,
op mogelijkheden om te kunnen con
curreren. kortom om op één lijn te wor
den gesteld met de niet-getroffenen
die eveneens zo breed van opvatting
z;jn dat zij verlangen, dat hun getrof
fen medeburger, die buiten de schuld
in moeilijkheden is geraakt, rno wor
den geholpen, niet langs de weg van
philanthropic, maar langs die van
het recht. Moeten wij een langer sollen
nog langer dulden? Herinnert u zich
nog dat reeds in November 1945 ver
scheen het besluit op de materiele oor
logsschaden (Staatsblad no. F 255)?.
Dat ruim twee jaar daarna t.w. 23 Jan.
1948 pas het wetsontwerp daaromtrent
de 2de kamer werd aangeboden. Dat
men daarna weder 6 maanden nodig
heeft gehad om liet voorlopig verslag
uit te brengen? En dat, als klap op de
vuurpeil, de behandeling van het wets
ontwerp in dit jaar niet meer zal kun
nen plaats hebben. Zo is dan andermaal
een kostbaar jaar vol spanning heen
gegaan. zonder enig positief resultaat
voor de onder zorgen gebukt gaande
slachtoffers, zodat zij nog in het onze
kere verkeren bij het nemen van be
sluiten of zij wel goed dan wel in hun
nadeel handelen. Na een dergelijk ge
peuter moet men toch wel weinig of
geen zelfrespect meer bezitten, noch
moed en verantwoordelijkheid ten op
zichte van zijn gezin, als men dit alles
maar sanctioneert. Oorlogsgetroffenen
van Texel en Den Helder aan u mede
de plicht hier stelling tegen te nemen.
Komt derhalve op 22 dezer ter verga
dering, welke zal worden gehouden in
de zaal van Hotel „Texel" te Den
Burg. Ook in Den Helder hoop ik op
zeer korten termijn een vergadering te
kunnen beleggen. Beziet met mij de si
tuatie 0111 daarna tot een besluit te ko
men.
Moge dit opwekkend woord tot ge
wenste resultaat leiden.
De redactie mijn oprechte dank.
A. Schouten
Directeur Landelijke Federatie
ZITDAG BEDRIJFSGROEP
DETAILHANDEL
Evenals in 1947 komt ook dit jaar de
Bedrijfsgroep Detailhandel een 'zitdag
op Texel houden, om daar kennis te
nemen van de wensen en verlangens,
welke bij iedere zakenman op zakelijk
en-of organisatorisch gebied leven.
13e lieer M. W. Wiewei, secretaris van
de Bedrijfsgroep Detailhandel voor N.
Holland, zal op Maandag, 25 October
1948 ten Raadhuize te Den Burg zit
ting houden voor iedere zakenman, die
bij de detailhandel is ingeschreven.
De zitdag wordt gehouden des mid
dags van 25 uur.
Gaarne vertrouwen wij, dat evenals
vorige jaren ook thans van de geboden
gelegenheid een ruim gebruik gemaakt
zal worden.
UITGAVE
v h Fa LANGEVELD DE ROOIJ
Boekhandel - Drukkerij en Bibl.
Den Burg Texel Postbus 11
Telefoonnr. 11 Postgiro 652
Bankrekening: Rotterd Bankver
en Coöp. Boerenleenbank.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Postabonnementen f 2,25 p. half j.
ONTWERP HERZIENING
UITBREIDINGSPLAN
Het Hoofd van net Gemeentebestuur
van Texel brengt ter kennis, dat aan
vangende met Donderdag 21 October
1948 gedurende vier welien derhalve
tot en met Woensd ig 17 October 1948
ter secretarie der gemeente voor een
ieder ter inzage zal 'iggen een ontwerp
van een plan tot herziening van het
plan van uitbreiding in onderdelen
v oor Den Burg en omgev 'lig, op welk*
herziening van toepassing zullen zijn
de bebouwingsvoors nrif'.in en overig*
bepalingen, vastgesteld b'j raadsbesluit
van 20 December 1940, nu. TV.
Gedurende de voornoemde termijn
van vier weken kunnen belanghebben
de bij de gemeenter md bezwaren in
dienen.
Texel, 19 October^1918.
De Burgemeester van Texel.
Mr. G. D. REHORST.
Thans is ook de nieuwe winterdienst-
regeling van de Naco bussen uitgeko
men (in onze boekhandel verkrijgbaar
tegen de prijs van 15 cent).
Verbindingen naar Haarlem
De bussen naar Alkmaar en Haar
lem (zonder overstappen) vertrekken
uit Den Helder om 6.40W; 7,40; 8,50
en vervolgens elk uur. Laatste bus om
21,50.
De vertrektijden vanuit Haarlem zijn
6.40; 7,40 en vervolgens ieder uur.
Laatste bussen 20,40 en 21,50 welke
evenwel slechts tot Alkmaar rijden.
Vanuit Alkmaar zijn de vertrektij
den naar Den Helder 6,20W; 7,20; 8,10
en ieder uur. Laatste bus 21,10.
Verbindingen naar Friesland
Vertrektijden vanuit Den Helder n.
Leeuwarden, 7,40; 8,40W; 9,40; 11,40;
13,40; 15,40; 17,40; 19,40; 20,30 Reis-
duur ong. 'i'/i uur.
Op gelijke tijden vertrekken de
bussen met als eindstation Heerenveen
Alleen de bus van 8,40W. vervalt.
13e vertrektijden vanuit Leeuwarden
zijn 6,15; 9,15; 11,15; 13,15; 15,16; 17,15
en 19,15. Reisduur naar Den Helder is
9 kwartier.
Vertrektijden vanuit Heerenveen zijn
6,50; 8,50; 10,50; 12,60; 14,50; 16,50 en
18,50. Reisduur naai Den Helder 2 uur
en 40 min.
Donderdag j.l. hield het Nut zijn eer
ste avond in het seizoen 1948'49.
De voorzitter heette in het bijzonder
de plm. 30 nieuwe leden welkom en
bracht dank voor de ruim f 100,die
men voor de bibliotheek had bijeenge
bracht. Daarna verleende hij het woord
aan de jdnge voordrachtkunstenaar
Henri Emmelot uit Dan Haag.
Gekleed als Spaans edelman maakte
deze z'n entree met een fragment uit
Don Quichotte.
Dadelijk voelde i len, dat hier een
kunstenaar van formaat optrad.
Al de personen uit. dit fragment
werden met enkel gebaar, een stembui
ging tot leven gebracht. Daar tussen
door ging luchtig verhalend de stem
van de verteller.
Drie sprookjes van Andersen volg
den. De sfeer van Andersen, gemoede
lijk, licht spottend en o zo fijntjes
was meteen getroffen. Prachtig gedaan.
Het onderwerp voor een geïmprovi
seerd sprookje, dat één der aanwezigen
mocht opgeven, was wel heel moeilijk
en prozaïsch: „ecu kaststoel". Maar
met behulp van een oude aardappel
werd er toch nog iets \an gemixed.
Ontroerend weren de Klaagliederen
en de Openbaring van Johannes. Het
genre lag misschien niet ieder, maai
de voordracht getuigde van een groot
kunnen.
Het gedeelte na Je pauze werd be
gonnen met flagmen'li uit „Mei" van
Gorter, gevolgd door liet prachtig voor
gedragen dramatisohe weiK „Het Slag
veld". Hoeveel facetten de kunst van
Emmelot heeft, bewees liij ook in de
rest van het programma: „De Dijk"
van Adema van Scheltema, een frag
ment uit Peer Gynt en tct besluit en
kele snakerijen van Tijl Uilenspiegel.
Alles even knap opgevoerd.
Een speciaal woord van lof voor de
prachtige costumes.
De muzikale inleidingen en verbin
dingen waren in goede handen bij mej.
E. Dijt, De heer E nmelot en het be
stuur boden haar hiervoor bloemen
aan.
Het was een heel mooie avond.