lang moet Texel nog modderen
zonder waterleiding
pr
Kg
Geslaagd debuut van de Maria Congregatie
Hoornder jeugd handhaafde ook dit jaar een
Ouwejaarsavondtraditie
Kalenders 1949
fOENSDAG 5 JANUARI 1949
62e JAARGANG No. 6285
EXELSCHE COURANT
Wat niet niet weet wat niet deert,
maar alle Texelaars weten het wél!
Zfl voelen zich op het gebied van de
hygiëne een stuk achtergesteld bij
tienduizenden landgenoten aan de
overkant wier woning op de water
leiding is aangesloten. Een enkele
manoeuvre aan de overkantse
kraan en het kostelijke water vliegt
er uit.
Er is tegenwoordig geen enkele
rxelaar meer, die niet eens per jaar
n reisje naar liet Vasteland onder-
emt en zodra hij weer met de geneug-
n van de waterleiding kennis maakt,
oet het 'm steeds van het hart: „Wat
li genot, zo'n kraantje, wat een genot
n douche, wat een genot zo'n had
jis!"
En als die Vastelanders hun tegenvi-
te komen maken en by flinke droogte
in de knierpende pomp een scheut
ater trachten te ontfutselen, tja dan
lor je nogal eens: „Hè, ik zou hier
joit kunnen wennen.'Goed, Goed, het
ag hier fyn wonen zijn met al dat na-
urschoon om je heen en ik voel ook
iver dennengeur door mijn slaapka-
erramen naar binnen zwoelen dan die
irwenste fabrieksdampen, maar het
irrukkeiyke bezit van een kraan en
op dc- waterleiding spant toch de
oon,"
Daal' staan wij dan met onze dennen-
issen en duinen en strand en wij be
ven plechtig, dat-ie volgend jaar voor
ekaar komt!
Nu is het waar, dat het woord water-
iding over de lippen komt, zowel over
e van de eenvoudigen van geest als
er die van onze vroede vaderen en
ij weten niet wie het vurigst hoopt op
Twezenlyking van de waterleiding op
?xei. In 1911 werd er al in de Raad
er gedelibereerd en verschillende
iskundigen hebben hier en daar al ja-
n geleden steekproeven genomen
Edoch, Texel zelf zal nooit m slaat zijn
een waterleidingsbedrijf te exploite-
11. liet zal zich moeten aansluiten bij
t ProiBedi-yf. Een gelukkig ver-
■liijnsel is, dat Ged, Staten het met el-
lar eens zijn, dat Texel niet langer
nder een waterleiding kan leven.
Zodra er materiaal beschikbaar is
imt ze er ook.
Zeg het met slakken.
Tot zolang moeten wij dus blijven
lormodderen. In de tegenwoordige tijd
n wij trouwens nog een voordeel in
ontstentenis van een waterleiding: de
geinbakken vormen een geliefd woon-
>rd van die moddervette slakken en
en teger. een, dat de Texelaar by het
jtten van liet onontbeerlijke vocht zo'n
est mee naar boven krijgt. Nu niet
opperen en ajakkes roepen, want de
eigen betalen altijd nog een flinke
ijs voor onize wulken en dat zijn ook
iszuivere stamboekslakken.
Dat slakken vies ziin is maar inbeel-
ng. Natuurlijk kunt U aanvoeren, dat
'nderen maar al te graag het deksel
itillen en een of ander voorwerp in
put laten vallen, waardoor de zui-
rheid van het water niet wordt bevor
derd. Laat liet zo zyn maar vieze var
kens w orden niet vet en in doorsnee
'zien wy-op-Texel er tooh heel ivat ge
zonder uil. dan de stadsmensen, die niet
voor niets bleekneusjes worden ge
noemd. Bovendien: menig Texelaar
heeft de goede gewoonte om eenmaal
pef jaar ziin regenput of zelf of door
een deskundige te laten schoonmaken,
waarbij wy mogen aanemen, dat niet 't
materiële (een verloren gegane trouw
ring, een kinderschopje een bloempot)
op de voorgrond staat, doch de lust tot
het doen delen van de put in de alge
mene hooggeprezen schoonmaakwoede
van Moeder de vrouw.
25 JAAR ORGANIST!
Op Niéuw-jaarsdag herdacht de heer
W. van Heerwaarden,' Gravenstraat, de
dag, dat hy 25 jaar lang de functie van
organist vervulde in de R.K. kerk in de
Molenstraat.
Tijdens de plechtige Hoogmis, welke
ter gelegenheid van dit jubileum met
grote luister werd gecelebreerd, en
waaronder de zangers een keurig uitge
voerde meerstemmige Veni Creator en
Mis zongen, memoreerde de Pastoor in
zyn Nieuwjaarspreek dit heugelijk ju
bileum en wees op de accuratesse en het
plichtsbesef van de jubilaris, die nooit
verzuimd had of te laat gekomen was.
Ten huize van de jubilaris verscheen
het voltallige kerkbestuur, dat bij
monde vai, Pastoor Gussenhoven een
ruststoel aanbood. De heren zangers
schonken een courantenbak en een mu-
ziek-ca taloog.
Geheel de dag was de woning van de
jubilaris gevuld met belangstellenden,
die hun gelukwensen kwamen aanbie
den.
Twee woningen, één put.
Een hoogst actuele noot worde hier
tussendoor geslingerd: samen goed is
armoed, zegt liet spreekwoord.
Maar vele trouwlustigen kruipen liever
met twee paren in een hokje om met
z'n vieren lief en leed te delen dan nog
jaren in liet stadium van vaste verke
ring te blijven rondlopen. By die deling
behoort ook liet gezamenlijk putten van
water. Waar overvloed is kijkt men op
geen druppel, doch in tijden van droogte
- en dan behoeft het niet eens zo erg
te worden als in de nooit vergeten zo
mer van 1947 dan vormt de water-
schaarste en waternood een enorme bron
van twist, waaruit om in de terminologie
te blyven, de gevaarlijkste toestanden
kunnen voort vloeien.
Dan kennen wy ergens in Den Burg
twee woningen, die gezamenlijk één re
genput hebben en waar het ene gezin
met een behoorlijk aantal spruiten is j -
gezegend, terwijl de ooievaar de andere zuivelfabriek, dat water kost me 75 cent
woning maar steeds braaf voorbij blijft j per cubieke meter. In Oudeschild-Oost,
fladderen. Gevolg in tijden van droogte dus in de richting van de haven, krijg je
achterdocht en kwaje gezichten. enkel zout water. In liet westen ligt het
Dezer dagen zyn wy er op uit getrok- land wat hoger. Merkwaardig, maar als
ken om eens te onderzoeken, hoe men je daar een kolk op het hoogste punt
zich op het eiland oe.helpt. Wij sloegen j van liet land graaft, heb je de meeste
de Sdhiiderweg in en ontmoetten daar j kans op beter water. Alle sloten by Ou-
Vorst, storm, sneeuw, alles in één week
Maandag zag Den Burg in bovenstaand
beeld
een Oudeschilder veehouder, die mei 'n
grote watertank op zyn wagen naar de
zuivelfabriek reed. Wy roken eopie en
inderdaad, het interview paste keurig in
dit bestek. De man vertelde: ,,Ik rydt
al mijn levenlang om water, want by
ons in he! dorp is het misère. In heel
Oudeschild zyn niet meer dan zes pul
len, waaruit je goed water haalt. (Wel
water, bedoelen wy). Die putten liggen
helemaal in de west Ik ga nu naar de
OVERZICHT OER WATERLEIDINGEN
LIGGING DER POMPSTATIONS
e-J'-
-x-.KVWltPrfi^
/t-0 muis
PLAATS, WAM ten DRINKWATERLEIDING 15 GEVESTIGD.
ZETEL EENER GROEPSWATERLEIOING
POMPSTATION
GEARCEERD GEBED VOORZIEN VAN DRINKWATER
PROVINCIE.GRENZEN
GEMEENTE.GRENZEN
RUKS INSTITUUT
VOOR DE VOLKSGEZONDHEID UTRECHT
deschild zyn fout, bij Rozenhout. zyn ze
j geschikt als drinkwater voor het vee.
Ik rijd een paar keer per week naar
i de fabriek ter w ille van myn koeien,
schapen en het paard. Er zit hier, met
die drie melkbussen erbij, een zeven
honderd liter op de wagen als ik voor
zien ben. Tk kan ook wei water halen
van de gemeentelijke pomp aan de weg,
maar hier leg ik de slang er in en de
tank loopi vanzelf vol."
„Dat is zo garnv bekeken!"
„Nu wel, maar kom hier eens zomer
dag!! Dan staat er een hele file van wa
gens, dan kun je uren wachten, hadden
wy maar een waterleiding!"
„Moet U het hele jaar door water ha
len?"
„Practisoh wel, want al is het geen
zomer meer, zolang er geen regen
komt, zitten wy zonder. September was
droog en November gaf ooi: niet veel
vocht!! Nevel geeft geen water!! Tk ken
by Den Helder een boer, die zyn rund
vee doorlopend op stal houdt, hii is aan
gesloten op de waterleiding en heeft dus
geen gebrek, maar dat moet ook niet,
want een koe-op-stal heeft dagelijks 60
liter nodig!"
Daarop hebben wij' een on
derhoud gehad met de lieer
Wieringa, directeur van C.Z.
„De Eendracht", die ons ver
telde, dat er zomerdag door
particulieren meer water van
de fabriek wordt betrokken,
dan hem lief Onze norton-
pompen (dezer dagen is er
nog een bijgeslagen), ont
vangen prachtig water van de
Hoge Berg. De capaciteit is
10,000 liter per uur. Wij heb
ben dagen gehad, dat er 5—6
uur aan pen stuk door voor
boerderijen en andere parti
culieren werd geleverd. Dat
werd dan 40—50,000 liter. De
kosten van het water zelf
vallen mee, maar het trans
port naar Eierland kost voor
een vracht van 3 ton toch
wl f 12-14! Weinig boerde
rijen hebben een nortou-
pomp."
Meer melk door heter water..
Van welk een groot belang
goed drinkwater voor de boe
ren is, blijkt uit het feit. dat
een bedrijf, dat voorheen
troebel water moest gebrui
ken, door aansluiting op de
waterleiding 20 pot. meer
melk opbracht! Dat is na
tuurlijk wel een unicum, maar
dat de koeien heel wat meer
melk geven bij zuiver water
is buiten kijf. Op het platte
land moet nog tiee! wat ge
beuren, zoals uit bijgaande
kaart blijkt. Niet alleen ont-
breekt de waterleiding op de
waddeneilanden, ook in Dren
te is het grootste gebied nog
verstoken, alsmede grote op
pen-lakten in Groningen, de
Veluwe, Limburg, e a. Slechts
00 pet. van de bedrijven op
het platteland is aangesloten.
De Friese Rijksveeteeltcon-
lent was van mening, dat er
per stalperiode bij 40 stuks
vee gerekend moet worden
op 'n schadepost van f!500,—
indien in plaats van het bes
te water uit de waterleiding,
ander water wordt gebruikt.
(Slot volgt)
Wat ze aan De C'ocksdorp kun
nen, kunnen wij toch ook wel!?"
meenden de Jongens en meisjes van
de Marlacongregalle.
Laten wij er dadelijk aan toevoe
gen, dat 7.U er met vlag en wimpel
zijn gekomen, de jongens en meis
jes, die vorig jaar Mei zulk een suc
ces oogstten met hun schetsen, dat
zij het aan durfden met een heus
toneelstuk voor het voetlicht te
treden. En in de adv. lazen wij dan
ook het kordate woord: „De Toneel
club"!
Na hen aan het werk te hebben ge
zien, kunnen wy zonder, schroom ver
tellen, dat Texel weer een toneelclub
rijker is geworden. Natuurlijk is dit ge
zelschap nog geenszins een gevaarlijke
mededingstei naar de beker. Wie zou
dat mogen eisen?: vele Texelse ama
teurs hebben huu sporen pas verdiend
na jarenlange volharding, na veel cii-
tiek te hebben moeten horen, vandaag
vernietigend, morgen opbouwend en zo
kwamen zij ten slotte m het rijk, waai
de beroepsspelers tronen! Het is tori)
bekend, dat wij zelf onzuiver door 'n
tikkeltje Chauvinisme meermalen
van overkants auditorium de opmerking
hebben horen maken: „Die lui hoeven
voor beroepsspel by ons in de grote
stad niet onder te doen!" Dan voelden
wij ons gestreeld!
De Mariacongregatie is dus op de
goede weg. Het is een alleraardigste op
voering geworden, nadat het ensemble
wat huiverig naar liet uiteenw ijkende
doek zal hebben gekeken, want....
naar wij uit goede bron vernamen, wil
de 'het met de generale repetitie niet erg
i lotten.
De inhoud.
„Marjatla's Kerst" Wij worden mee
genomen naar de Tanvmerohoeve, in 'n
onherbergzame streek van Noorwegen.
Het is hartje winter, sneeuwstormen
gieren rondom de- gebouwen, hongerige
wolven zwerven begerig rond en wee
de lei-dwaalde reiziger, die hun in het
vizier komt! „Maar wy moeten er op uit,
mannen", zegt Conrad Përzer (Marius
Witte, „Si. Marcus", de eigenaar van
de Tamnif-ro-hoeve, „wij moeten de ar
me, geïsoleerde bewoners van het Jung-
fröh-dal redden, wij moeten hen redden
van hongersnood!" De expeditie is ech
ter zeer gevaarlijk, waar zij zes uur
lang over een zeer smalle, iangs diepe
afgronden voerende bergpas moet trek
ken, één misstap en men is verloren
Marjatta (Rita Reij Tld.) verkeert in
grote angst omtrent liet lot, dat de
mannen te wachten staaf. Zij houdt van
haar man. En van haar dochertje In-
grid (Loc-sje Buisman .ld.). Wel is waar
blijft Mfirjatta's \ader (Jaap Barhorst)
op de hoeve en Aili, (Corrip van Heer
waarden) haar zuster zal haar ook ge
zelschap houden, maar geen enkel be
moedigend woord kan haar geruststel
len.
De mannen, die de dalbewoners zul
len ravitailleren, bonden krijgsraad. Als
Conrad aan Odegin van Majalter (Jan
Smit) op de man af vraagt, of deze er
mee op uit trekt, krijgt hij een ontwij
kend antwoord. Odegin wijst er o.m. op,
dat de tocht zeer gevaarlijk is. Oonrad
maakt hem uit voor een lafaard, maar
Marjatta verdedigt Odegin, angstig als
zij is loor de bijkans onverantwoorde
onderneming, waaraan ook Aili's man
(ore Odegard (Thijs Bakker) en haar
broer Balt (Jan Hopman Frzn.) zullen
deelnemen. Conrad wordt kwaad en ver
denkt zijn vrouw er van, dat zij die Ode
gin wat al te aardig vindt, Marjatta
denkt echter niet aan ontrouw De ex
peditie vertrekt en Simon Böre, de ou
de knecht (Jan Noo,y) loopt dapper op
w acht met het geweer, om wolven en ro
ers up een afstand te houden! Maar de
ouwe baas wordt overrompeld en neer
geslagen door drie rovers (Dirk Witte,
Siem van Swinderen en Jaap Bakker),
die op hun beurt door Odegin onschade
lijk worden gemaakt, althans op de
vlucht worden gedreven. Odegin heeft
de hele zaak echter in scène gezet om in
de ogen van Marjatta een held te zijn
en daardoor haar liefde te veroveren.
Zij is hem hoogst dankbaar dal zij hem
heeft ontzet, maar als hij haar in zijn
a men wii nemen om haar te kussen,
tracht ze zich resoluut los te worstelen.
Voordat zij daarin slaagt, worden zjj
door de op een onverwacht tijdstip te-
i nggekeerde expeditieleden verrast.
Haar man wordt door grote woede ge
grepen en het is maar gelukkig, dat hy
meteen rechtsomkeert maakt! Hel ge
luk in de Tammero-hoeve keert pas te-
nig, als een der rovers, door een kodde-
li nu zwaar verwond, getuigt, dat Mar
jatta niets van Id-gin heeft willen we
ten. ('onrad en Marjatta vinden elkan
der weer in een innige omhelzing.
Goed op dreef.
Wi.j hebben reeds gezegd, dat't - jeug
dige gezelschap goed op dreef was.
Regi seur was dhr W v. Engelen
De rollen waren goed ingestudeerd en
werden flink vertolkt. M. Witte was een
kranige hoer, die recht door zee ging en
voor geen kleintje vervaard was. Rita
Reij een zorgzame huisvrouw. Was zij
aanvankelijk wat stug in het spel, in '1
2e en 3e bedrijf wist zij de achterstand
keurig in te halen. Loesje Buisman pas
negen jaar, speelde heel lief en kende
haar rol uitstekend! Die zal nog wel
eens op de planken mogen komen! Jaap
Barhorst v.as dc oude vader, die al heel
w at stormen had getrotseerd en de jon
ge generatie vaak van advies diende.
Jan Xooy was een uitstekende kracht,
die de figuur van de oude knecht vol
kanen tot zijn recht bracht, Corrie van
Meerwaarden gaf een knappe creatie als
de kordate zuster van Marjatta. die
zelf zovee! zachtaardiger karakter be
zat Ook de andere spelers. Jan. Hop
man. Sientje Zijm, Thijs Bakker, Jan
Smit, Dirk Witte, Siem van Swinderen
en Jaap Bakker bleken het klappen van
de zweep al aardig te verstaan, vooral
de uitbeelding van de drie rovers werd
ongekunsteld, rauw-eoht, weergegeven
en geloof maar, dat dat driemanschap
1 ij een défilé voor de Ouwe Sunder-
klaas jury deze aan de haal had laten
gaan!
Zo hebben we ook deze uitvoering
met plezier verslagen. Moge de Maria
congregatie in deze richting voort gaan!
Alle boeren van Den Hoorn weten
het. en toch gaat er gtcn jaar
voorhij of een of meerderen van
hen worden lelijk bij de neus fieno-
meu. In de nacht, waarop liet moe-
gestieden jaar de ogen sluit en de
kleine dappere knaap vol levens
moed de estafette overneemt. Zo
hebben de „kwajongens" van Den
Hoorn ook ditmaal reuze succes ge
had bij hun speurtochten over er
ven en landt rijen.
Een nalatigheid van de heer A Smit
leverde de grootste tropliee op: Smit had
zijn hooihark ver buiten schot - ten
minste, dat dacht-ie Wie zoekt zo'n
werktuig helemaal in de Mars hij de
Oude Weg! De jeugd zocht en vond en
in een glorieuze tocht tiokken zij er
mee naar de duinen. De ijzeren hooi
hark werd n h. boven op een nol ge
bracht. „Met een paard had je het niet
gered!" vertelt ons een oudore dorpe
ling. die nog weer na-gnuift, en die
blijkbaar ook best had willen meedoen,
a's wij zo de tinteling in zyn ogen zien!
„Heeft u ze zien gaan? Heeft de hoer
ze zien gaan?"
„Nee, wy hebben niks gezien!"
Dat is kras, want geloof maar, dat liet.
een hele optocht is geworden. De lieer
Hans Zijm had verzuimd, zijn „hooi-
kras" (een soort wagen) veilig in de
schuur te loodsen, nu die was de vol
gende morgen natuurlijk evenmin in
velden of wegen te vinden. Daar was-ie
ook niet, want ook dit vehikel had een
plaatsje gekregen in de duinen!
Aan liet Klif stond een onbeheerde
sohapenkrib, hij zal wel leeggegeten
zijn, waar de söhapen hun kradhtrant-
soen wel op kunnen en nok deze krib
werd in triomf meegevoeld. Bij mevr.
de wed. A. Bruin-zag de jeugd een leu
ke schoorsteen, niet zo gek hoog en als
narretje van de kermis hebben ze hem
om die schoorsteen geslingerd, de voer
bak! Dit. ging echter met zo'n vaart, dat
de schoorsteen bezweek en bewoonster
en huurt verschrikt naar buiten kwa
men. Natuurlijk hebben de Ouwejaars-
avondvierders de zaak meteen gefinan
cierd. want liet moet een grap blyven en
zo bekijken wii liet ook. Die avond
hoort er bij en dan moeten de boeren
maar op hun hoede ziin.
Bij bakker Dros werd een broodkar
op hel plat van liet huis gezdl.
Misschien herinnert de lezer liet zich
nog, dal eens een boerenwagen werd ge
demonteerd, in onderdelen op een stolp
weid geplaatst, gemonteerd en vol most
werd gejadpn. emmertje voor emmertje
Zo'n vaart heeft het ditmaal niet gelo
pen, maar Smit en Zijm zullen het wel
roerend met elkander eens ziin, dat het
zo best top kon.
Ook de Parool kalender wordt
een oude bekende. De kalender is ver
lucht met talrijke foto's welke een
beeld geven van de weer toegenomen
bedrijvigheid in ons land.
De ..Oranje' op weg naar Indonesië
en de K.L M. openen de rij. Zelfs Mo
kum's pierement en poppenkast en de
traditionele wasdag in Volendam ont
breken niet.
De kalender geeft verder talloze
wenken en puzzles, waarvan de oplos
singen en de prijsuitreikingen te zijner
ïijd 111 Parool opgenomen worden.
Korenaar kalender 1,75.
Deze bekende dagkalender is te be
kend. Goede wijn behoeft geen
krans.
Nederland in beeld f 2,40.
Wederom prachtige opnamen van
natuurschoon in ons land sieren deze
duidelijke weekkalender. Wanneer is
Texel ook eens vertegenwoordigd?
Aviatica 3.90.
Een prachtige kalender voor de lief
hebbers van de luchtvaart. 27 afbeel
dingen van vliegtuigen met duidelijke
toelichting, zijn ook later het bewaren
waard.
