Cjroen 2tmrL- Jéxels in het harL, De Amerikaanse Ambassadeur Herman Baruch kwam om de vogels, maar strandde bij de schapenkaas. In 1856 telde De Koog nog slechts 17 huizen! Van walvisvaart en schapenfokkerij naar een bloeiend toeristenoord Nummering Candidatenlijsten Hij reisde incognito (en onze redacteur ook!) liVOENSDAG 25MEI 1949 TEXELSE 62e JAARGANG No. 6325 COURANT Uitgave v.h. Fa. Langeveld De Rooj Boekhandel Drukkerij - Bibliotheek Den Burg - Texel - Postbus 11 Tel. 11 Verschijnt Woensdags en Zaterdigl Bankrek Rorterdamsche Bank en Coöp. Boerenleenb. Postgiro 65 2. Abonnementsprijs f 2,45 per halfjaar Ze mogen van De Koog zeggen, wal ze willen, wij constateren enkel maar 't feil, dal daar heel wat actieve lieden wonen, die er naar streven om het dorp zo voordelig mogelijk te laten uitkomen, het dorp, dat in 1856, dus nog geen 100 jaar geleden, nog maar 17 huizen telde. Opgaan, blinken en verzinken Ook wederopbouw, hetzij na bruut ge weld, dat alles medogenloos verwoest te, hetzij door de verandering der tijden, die het dorp geen bestaansmogelijkheid meer biedt. Zoals het laatste, was het gegaan met De Koog, want luistert u maar eens even naar wat onze vriend F. Allan er in 1856 van vertelde: Dit plaatsje, l'/< ure van Den Burg verwijderd, telt tegenwoordig slechts een 17-tel huizen, bewoond dooi ruim 70 mensdhen Het ligt in eenen lossen zand grond, is onbestraat, en zonder boom of heester. Volgens hetgene mij verhaald werd, was het dorpje weleer tene zeer bloeijende plaats, alwaar ziah vele inen- sdhen gevestigd hadden, die zich van de aldaar uitgebreide vissoherij onderhiel den. Inzonderheid bloeide het dorp, toen de grote visscherij of walvisvangst haren hoogsten top bereikt had., toen 'n aanzienlijk getal commandeurs van de Groenlandvaarders hier hun verblijf hielden, en leven en welvaart over dit dor.p verspreidden; ja, men zegt, dat de Koog vroeger zelfs de hoofdplaats des eilanrls moet zijn geweest, 't geen echter te betwijfelen is, aangezien Den Burg, oudtijds versterkt en met poorten voor zien, meer tot verblijf der regering, in dus tot hoofdplaats, geschikt was. Dan, wat daarvan oök zijn moge, het afnemen door de zee, van uitgestrekte buitenlanden of uiterwaarden, ten N.W. van de Koog, het verval of verplaatsen der visscherij en scheepvaart, enz. heeft deze plaats bijna geheel doen verdwij nen; en het is alleen aan de overgeble vene kerk, den rang van dom nog te danken, daar liet, na de zeer belangrijke afneming in de laatste 60 of 60 jaren, nauwelijks van gehucht, aansmnak zou de kunnen maken. Aan de Koog is zelfs geen spoor meer overig van de vissoherij en zeevaart. vroeger zijne mildvloeijende bronnen. De weinige inwoners, weUce zich (hans hoofdzakelijk op de veeteelt, en bepaa.- delijk op de schapenfokkerij toeleggen, leven zeer eenvoudig. Jammer maar, dat de gesteldheid van den grond dn deze streek zoo schraal en door gebrek aan behoorlijke waterleiding zoo ongezond, of, zoo als men hier zegt, ongans is. Vooral noordwaarts van hier, op het zoo genaamde Koogeiweld, vindt men nioer gronden met pollen en spichtig gras. Het Kooger keikje is een vrij net, doch klein steenen gebouw, voorzien van een houten koepeltorentje en uurwerk. De eerste leeraar, welke hier het pre dikambt bekleedde, was Petrus Seroos- kerke, diie hier in 1632 beroepen werd, en in 1637 overleed. Na den dood van den predikant Henrious Lanibertus Glasvoort, die op den 7 October 1803 overleed, zijn de Hervormden gecombi neerd met de Waal. De Roomsdh gezin- den belmoren tot de gemeente van den Burg, terwijl de weinige Doopsgezinden, mede tot die van den Burg behoren. He: aantal leerlingen der openabre sdhool aldaar, bpdraagt gemiddeld 30 kinde ren, zoo van het dorpje zelf, als van het omliggende veld. Oude lieden weten bij overlevering, dat de Koog zich heeft uitgestrekt tot de oude kerk, welke echter, blijkens de af braak en het kerkhof, slechts klein moet zjjn geweest. De vissohers geven den naam van Noord-Koog aan eene plaats inde Noord zee, N.N.O. van de Koog gelegen, waar men, naar men zegt, nog heden eenen weg van duifsteen vindt. Dezelve ligt éénen mijl van den Texelsohen wal af, en is, naar gissing, 'h mijl lang. Deze plaats wordt ook wel de Straat genoemd. Naar :iien zegt zou er op de plaats, waar nu de Eijerlandsche gronden zijn, een eilandje hebben gelegen, dat de Bui- ten'grind genoemd werd. Zoo men meent, was dit eiland of eilandje oudtijds be woond, en zou Drusus, de opperbevel hebber der Romeinen, daarop een ka steel of burg hebben doen aanleggen, dat Felvum werd genoemd Althans, in 1590 waren op de Grind nog eer.ige, van zeer groote steenen gemetselde, putten aanhvezig. Ook is het door de berigten van Adr-i- anus Junius, den Marquis de St. Simon en Rutger Paludanus, buiten twijfel ge steld, dat Drusus in deze streken, zoo wel Noord- als Zuidwaarts, dijken heeft aangelegd, zoo als o.a. de Straat hij Texel, welke Zuidoostelijk van de Koog door den .geheelen Wieringerwaard, over de Gammels, ten Noorden van Sta voren, in de Zuiderzee uitstrekt. wex Dan denk je; Aan dat verleden denk je terug als je daar bovenop de duinen staat en de blik laat gaan over liet wijde landschap. Overdag, als de meeuwen hoog vliegen. Of de lepelaars, of de reigers, en de lucht vervuld is wan de zangers. Als de warmte trillend opstijgt vanuit de duin pannen, waar de duindoorn bloeit. Dan denk je: hoe lang is het hier al zo mooi? En zouden die vroeger eeuwse Koge- naars ook open oog hebben gehad voor deze rijkdom? Of hadden zij al evenmin lijd om te filosoferen en te bewonderen? Toen wegens de drukte, die de visserij gaf, de vis, diie op tijd in de vismarkt ti Den Burg moest worden afgeleverd, of zaten de commandeurs van die roeraruelr le v alvisvaandere dan thuis hij moeder de vrouw te veihalen over alles wat in den vreemde zo vreemd was? Evenmin tijd tot mijmeren als de tegenwoordige Kogenaars, diie tot hun oren in het werk komen te zitten en nu al zitten, hij de voorbereiding van het seizoen en de be handeling van hun correspondentie en zo meer. Maar dan word je uil je diepzinnig gepeins gevlekt door geklop en geklik, daar ergens beneden aan een gebouw, dat daar een half jaar geleden nog niet stond. Zoals je hier ieder .jaar opniew de verheugende ontdekking doet, dat De Koog groeit en bloeit en voorstands nog lang niet tevreden is met haar om vang. Streeft zit weer naar liet praedi- caat „hoofdstad", dat zij volgens velen heeft bezeten, ofschoon d.it. door Allan zelf enigermate wordt betwijfeld met bewjjs gestaafd, niet polemiserend uit lust tot Wgensipreken, want zo is Allan nu ook weer niiet! Blijvende welvaart. De Koog groeit; de hoop op blijven de welvaart herleeft. iDe hoop, ach, dat woord hebben wij dezer dagen geletzen op een tegel tableau, dat binnenkort zal worden aan gebracht in het gebouw van zuster J. M. Vermeulen en haar ensemble, die aan het Kamerwegje -een voor Texelse be- gitippen kolossaal gebouw laat verrijzen, een gebouw, dat zo'n paar ton heeft ge kost, „De Hoop" is de naam van een der zeilschepen, die wereldzeeën bevoeren, die Holland zijn Gouden Eeuw gaven Zeilschepen waren het ook, die O Koog groot maakten, zoals uit bovenstaande gebleken is De exploitanten van het pension hebben hun bedrijf de naam gegeven „Koger Hoop". (Het tableau is afkomstig uit een pastorie te B,rang- gum, Friesland.) Dit gebouiw za! over enkele weken worden geopend. Het is 22,5 meter lang, 9 meter diep, daar komt dan nog bij de aanbouw van een dubbele garage en een conciërgewoning. Een totaal van 2250 m3. Gelijkvloers liggen de grote eetzaal, de conversatiezaal, een kantoor, de woonkamer van de exploitanten (de schoorsteenmantel, opgebouwd uit klei ne, bruine steen, is gedecoreerd met oc;i tableau van blauwe tegels, voorstellende een bouquet bloemen, als symbool van de vruchtbaarheid, schoonheid en wederge boorte. (Het tableau is afkomstig uit een Friese boerderij). Een prachtige parket vloer ligt in de woonkamer. Overal el ders, op de slaapkamers, waarvan de meeste op de eerste verdieping zijn ge bouwd en dan uitkomen op een lange gang, overal elders is de vloer voor zien van een plestic laag, die het lino leum vervangt en even glad gewreven kan worden. Op de kamers is deze ples tic geaderd in bruin en geel, op de gang is zij Bordeaux rood gevlamd. Iets nieuws voor Texel, volgens de fa. Reii- walieth. Het gehele gebouw is voorzien van stromend koud en warm water. Een electrisch; boiler zorgt voor warm wa ter, een Aga boiler voor warm v ater ten behoeve van de douchecellen en de keuken, waar de kok zijn kunsten ka:i PROGRAMMA VAN HET CONCERT van hedenavond te verzorgen door Tcx, Fanfare en D.E.K. van Den Hoorn. Texels Fanlare; 1. Avantti, mars C. J. N. Cori 2. Les Vikings, ouverture II. Villette 3. Cerialis, ouverture F. Jakroa Sr. 4. Marie Henriette, ouverture L. Montagne 5 Con Brio, mars P. B. Bisselink D.E.K. 1. De Gladiator, mare Soussa arr. P. J. Molenaar 2. Les Vikings, ouverture II. Villette 3. Dans Snlite. Naar oude wijzen in W. Friesland. G. Boedijn, opus 110. 4. Fantaisie Pastorale G Boedijn 5. Record, mars Alphons Dreissen TF.XELSE MARKT. Den Burg, 23 Mei 1949. Aangevoerd: 2470 lammeren f 28-f 355 koeien f567 f 700; 50 biggen f 60f 80. Voor de le vering: 17 n. kalveren. VISAFSI.AG OUDESCHILD. Aangevoerd van 10 tan. 21 Mei 1949: 270 kg bot; 9595 kg garnalen: 824 kg geep; 23 kg haai; 72 kg kaan; 443 kg ka beljauw; 428 kg horsmakreel; 56 kg ma kreel; 92 kg mulets; 43 kg zalm; 50 kg bliek; 3369 kg schar; 320 kg ansjovis; 16530 kg schot; 2 kg paling (zeepaling); 13 kg pieterman; 3126 kg poon: 1693 kg tarbot; 6991 kg tong; 1 kg horder; 3226 kig wijting; 256 kg ongesorteerd; 79 kg kruikels Het Hoofdsteuibureau voor de a.s. ge meenteraadsverkiezingen deelt ons me de, dat de candidatenlijsten de volgende nummering hebben ontvangen: Lijst 1 Partij van de Arbeid; lijst 2. Katholieke Volkspartij; lijst 3. Christelijke Histori sche Urne met de Anti-revolutionaire partij; lijst 4 de V.V.D. (overeenkomstig de Kieswet kunnen' vooikeurnummers worden verzocht door de zitting hebben de raadsleden, waarvan door genoemde vier partijen gebruik is gemaakt met resp. 6, 3, 2 en 1 zetel. Zoals hekend neemt de C.P.N. ditmaal niet aan de ver kiezingen deel. UITSLAG STIERENKEURING. Burgemeester en Wethouders der ge meente Texel maken bekend, dat de uit slag van de in 1949 in deze gemeente gehouden keuring van stieren ten gc- mcentehuize ter inzage ligt en aan het gemeentelijk aanplakbord te Den Burg is aangeplakt. Texel, 20 Mei 1949. Burgem. en Wethouders voornoemd. De Burgemeester Mr. G. D. REHORST De Secretaris P. BEEMSTERBOER ONS ESPERANTOHOEKJE. WAT VROEGER NIET MOGELIJK WAS. In verband met een radiorede, uitge zonden ooor Radio Praag, schreef de Hal. professor Dr. Georgdo Canuto van de Universiteit te Panna (Italië) een brief, waarin 'hij zegt, dat wezenlijke in- ternationaliteit in de radio slechts kan worden bereikt door het bezigen van eer. internationale hulptaal en hij wees in dit verband op de mogelijkheid die Es peranto biedt. Professor Canuto zegt in z'n brief: „Ik beheers volkomen de Fran se, Duitse en Spaanse taal; legde me toe op het bestuderen van de Poolse en Russische taal en leerde bovendien Roe meens, Portugees, Deens en Zweeds. Ik doorkruiste Europa van Lapland tot de Zwarte Zee en van Oxford tot War schau, doch de sleutel tot volkomen ver standhouding vond ik pas toen ik Espe ranto ging leren. Nu kan ik spreken en wordt verstaan gelijktijdig door mensen van verschillende nationaliteiten, wat v roeger met de door mij geleerde talen niet mogelijk was. OPGELET! De deelnemers aan de Streekdag der Ned. Herv. Jongeren te Alkmaar, wor den er op gewezen, dat de mededeling: boot vertrekt 6,15 uur onjuist is. Dit moet zijn 7,30 uur. Zie adv. van de N V. TES». A. BREET. vertonen op een A'ga fornuis. Naast de provisiekelder bevindt zjich de cen trale verwarming met een praclisdhe ko lenbunker. Het trappenhuis heeft twee bordessen met een lichtraam van 4,5 m hoog en 80 om. breed. „De Koger Hoop" is bestemd voor '1 verblijf van zomer, en wintel-gasten en in het voor- en naseizoen voor recon valescenten. personen dus, die herstel lend zijn en door de daanesjverpleegsters wel spoedig aan de beterhand geholpen zullen worden, dunkt ons. Er kunnen to taal 40 gasten logeren. Daar stond een prachtige Chrysler met de Stars en Stripes de Ameri kaanse vlag op het marktplein te Den Burg. Op die Zaterdagmiddaq. Een bij zonder rustige middag, er was qeen markt, de eerste vroeqe (verstandige, toeristen hadden zich verspreid, de Texelaars waren alom aan de arbeid nog. Veel zon viel door het zachte qroen van de bomen. Enkele kinderen stonden die „slee" aan te gapen en lie ten hun fantasie de vrije teugel. Even verderop was iemand, die zich eni germate klein voelde. Maar dodelijk nieuwsgierig, opgedraaid door die Ko ningin der Aarde, die regeren wil tegen wil en dank. Hij gluurde eens schroom vallig naar de gevel van „De Linde boom", hij liep er zowaar vlak langs, durfde de kellner die veel haast had, iets te vragen en het woord „Ambassadeur" te noemen. Informeerde naar het gevolg en zo. Kwam tenslotte in stijl binnen, neen, niet in de conversatiezaal of de eetzaal daar verbleef de ambassa deur. Hij wandelde langs de tapkast, kwam in de daarachter liggende zaal en trof de chauffeur aan een welvoorzie ne dis zij het zonder schapenbout. V.'aar de ambassadeur heen wilde? En of een van de leden van t gevolg zo vriendelijk zou zijn de pers enkele in lichtingen te verstrekken? Maar de goedgemutste chauffeur ver telde hem, dat er helemaal geen gevo'g was, de ambassadeur was er slechts in gezelschap van zijn secretaresse en hij reisde incognito. De wagenbestuurder had de bezoeker door, was hem welge zind en ried hem zijn diensten aan te bieden als gids. „Want eigenlijk ju, wij zijn hier zo maar heen gereden naar dit eiland en ja. wij willen in dTie 2 uur zo veel mogelijk zien, rogcis en eie ren in de eerste plaats Ja, daarvoor komt de ambassadeur feitelijk naar dit eiland". Klokslag half vier verliet de ambassa deur het 'hotel, wandelde naai zijn we gen, begroette daar allerhartelijkst zijn gids, wilde weten wat voor camera hij daar bij zicth had, fotografeei-de zelf ook, vandaag vogels en zo. Bood meteen Ko dak film aan (een Auierik product, zoals u weet). De ambassadeur stapte in, zijn secre taresse nam ook plaats, de gids stapte in, de Chauffeur kroop achter het stuur en de Ohrysler gleed weg, schoof langs de Vismarkt, de Binnenburg Half 4 was het. Om half zes moest hij alweer aan de haven zijn, want 's avonds, nog voor de duisternis viel, wilde de ambas sadeur weer terug zijn in de residentie. Twee uur, soms een zee van tijd, nu een glimp ervan, en de gids bepeinsde, wat hij de hoge bezoeker in twee uurtjes moest laten zien. Hfj kon zich niet ver zoenen met de gedachte straks aan de haven te moeten opmerken: „Heer am- bassedeur, U heeft feitelijk nog niets gezien, U moest twee weken blijven. Texel heeft zo véél, wat U zal boeien!" Geïmproviseerd programma. In ieder geval was onmiddellijk eva programma in elkaar gezet. En dat was al begonnen, nog voordat hij de gids de eerste söhapemboet zou aanwijzen, de eerste vogel (zo mogelijk een kluut of 'n lepelaar) zou charteren. Hfj had vlie gensvlug Den Hoorn opgebeld. Wie heeft telefoon? Loodsmanswelraren? „Leg een volvette schapenkaas klaar, de Amerkiaanse ambassadeur moet ei- beslist een mee!" En tot zijn vreugde vernam hij inmiddels van dlir Kikkert Jr., dat Boswachter Schol al een assis tent van de ziilivermeeuiwenkolonie in het geweer had geroepen, opdat deze hoge beizoeker 'n partijtje meeuweneieren zou kunnen worden aangeboden. De Chrysler wist er door tv komier., langs de bakkerskarren en andere vehi kels, die hier en daar heel gemoedelijk op het middenpad van de straatjes ston den opgesteld. De Wtoaldemveg op. Naar polder Waalenburg. De ambassadeur luisterde belangstel lend naar de geschiedenis en het doei van de schapenscthuurtjes, vroeg naar andere monumentale gebouwen Vroeg, wijzend op Mennothoeve, hoeveel zo'n boerderij kostte. (Antwoord f 30,000) Vroeg hoeveel een ha. land d»ed. (Ant woord f 2.000.). En toen wielde de Ohrysler al over de Bomend ijk. De ambassadeur vond het heel erg, dat het kerkje was gebombardeerd van het dorp De Waal, hij keek naar do fundamenten, waarop eens huizen ston den, voor die vreselijke 6e April 1945 Dan lag ook ddt dorp alweer achter "t stof, dat de Chrysler opwierp, want. in vaart ging het polder Waalenbung in. Links en redhts liepen vette lammeren „Hoeveel kosten die?" „Dertig gulden, heer ambassadeur!" De Amerikaanse ambassadeur, Dr. Herman Baruch scheepte zich Zaterdag middag te Den Helder in voor een trip naar Texel. Hij reisde incognito, d.ws., dat zijn bezoek geen otticiëel karakter zou dragen. Dat er geen toespraken zou den worden gehouden. Dat zelfs de bur gemeester onzer gemeente „er buiten stond". Maar iedereen begrijpt wel, dat dit bezoek niet onopgemerkt voorbij ton gaan en dat dra als een lopend vuurtje het nieuws zich verspreidde, dat Dr. Her man Baruch, de Amerikaanse ambassa deur, naar Texel overstak. Want wio tent hem niet? Deze vitale figuur, die spot met de ouderdom hij is 77! Deze lange, slanke Amerikaan met zijn zeer verzorgd uiterlijk. En wie het plaat je ziet, dat wij hierbij afdrukken, zal hem ogenblikkelijk herkennen. „De Amerikaanse ambassadeur is etl" Wat zouden wij graag een luchtig va- canfiegespret met hem hebben aange knoopt, met deze hoge diplomaat (am bassadeur is de titel van de hoogste di plomatieke vertegenwoordiger! en hier bovendien van een land, dat de toon aangeeft in de wereldl). „Als ik hem eens met eerbied te ken nen gat, dat ik hem gaarne als aids wil de rondleiden, als kenner van de mooi ste pietjes van Texel?" Zo dacht een onzer medewerker* en deze optimist had succes, zoals uit nevenstaand artikel blijkt. ,Dat is duur!" ,Maar de bedrijfslasten zijn hoog!" Toen door dit dorado van allerlei vo gels: bergeenden, kluten, scholekster*, tureluurs, enfin iedere lezer weet d» rijkdom van dit oord. De gids vertelde van het doel der molentjes, opdat de grond lekker drassig hier blijft. Dear passeerden zit vogelwachter Boot met 'a (andere) toerist. Dhr Boot keek belang stellend naar de wagen met de Stars en Stripes, die vrolijk wapperde in de Texelse wind. Zo'n bezoeker bij het nest van eon kemphaan, een gevedht a's hoofdschotel en voilé de fooi van je le ven, maar de Chrysler kend-j geen rus: Rechts door de hoofdweg van deze pol- dei- langs Pomona. Eierland in. Daag vernam de ambassadeur, hoe hitter In deze polder vooral gestreden was tussen de Russen en de Duitsers. Hoeveel boer derijen hier in vlammen waren opge gaan. De ambassadeur sprak dan prij zend over de wederopbouw als hij alom gloednieuwe gebouwen met hel rode da ken ontwaarde Hij wees op het graan, dat al in (fx korrel stond „And there you see very good pota toes!" voegde de gids er aan toe. waarop de ambassadeur repliceerde; „En die aardappels staan er ook goed bij!" (In vi jj ffoed Nederlandsl). En toen kiwam het gesprek even op Esperanto, waar de gids steeds strui kelde over de uitspraak van het Engelse woord voor sdhapenboet... De heer am bassadeur bleek geen heil te zien in Fs- peranto: eerst Engels, dan Frans, Duits, Spaans en Italiaans dan pas Esperan to. (Maar wie kan al die talen leren, bepeinsde de gids). Naar de Slufter. Naar de Slufter, meldde het program ma. Bij een dwarsweg stond ren padde stoel, waarop heel duidelijk het woord van deze, Texels mooiste plek stond ver meld. Dus linksom liet stuur. Een weg In uitvoering, de gids wilde zich excuse ren, maar de ambassadeur vond het he lemaal geen ramp. Zo kwamen zij onder de duinen, edochgeen ontspanning „Van der Werf", wel barakken. B>n misplaatste paddestoel? De barakklsten vertelden, dat die paddestoel op de -fiet sen sloeg. Terug naar de Postweg en met 5 min. vertraging stond de wagen aan de voet van de duinen. Hoe die duinen ontstaan zijn en wanneer Eierland aan Texel werd gekoppeld vernam de ambassadeur. En dat we nu dadelijk vanaf die hoge duin top een buitengewoon mooi uitzicht zou- (Vervolg ommezijde).

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1949 | | pagina 1