Cjroen 2tmrL- Jéxels in het harL,
De Amerikaanse Ambassadeur
Herman Baruch kwam om de vogels,
maar strandde bij de schapenkaas.
In 1856 telde De Koog nog slechts 17 huizen!
Van walvisvaart en schapenfokkerij naar een
bloeiend toeristenoord
Nummering
Candidatenlijsten
Hij reisde incognito (en onze redacteur ook!)
liVOENSDAG 25MEI 1949
TEXELSE
62e JAARGANG No. 6325
COURANT
Uitgave v.h. Fa. Langeveld De Rooj
Boekhandel Drukkerij - Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdigl
Bankrek Rorterdamsche Bank en Coöp. Boerenleenb.
Postgiro 65 2. Abonnementsprijs f 2,45 per halfjaar
Ze mogen van De Koog zeggen, wal
ze willen, wij constateren enkel maar 't
feil, dal daar heel wat actieve lieden
wonen, die er naar streven om het dorp
zo voordelig mogelijk te laten uitkomen,
het dorp, dat in 1856, dus nog geen 100
jaar geleden, nog maar 17 huizen telde.
Opgaan, blinken en verzinken
Ook wederopbouw, hetzij na bruut ge
weld, dat alles medogenloos verwoest
te, hetzij door de verandering der tijden,
die het dorp geen bestaansmogelijkheid
meer biedt. Zoals het laatste, was het
gegaan met De Koog, want luistert u
maar eens even naar wat onze vriend
F. Allan er in 1856 van vertelde:
Dit plaatsje, l'/< ure van Den Burg
verwijderd, telt tegenwoordig slechts een
17-tel huizen, bewoond dooi ruim 70
mensdhen Het ligt in eenen lossen zand
grond, is onbestraat, en zonder boom of
heester. Volgens hetgene mij verhaald
werd, was het dorpje weleer tene zeer
bloeijende plaats, alwaar ziah vele inen-
sdhen gevestigd hadden, die zich van de
aldaar uitgebreide vissoherij onderhiel
den. Inzonderheid bloeide het dorp, toen
de grote visscherij of walvisvangst
haren hoogsten top bereikt had., toen 'n
aanzienlijk getal commandeurs van de
Groenlandvaarders hier hun verblijf
hielden, en leven en welvaart over dit
dor.p verspreidden; ja, men zegt, dat de
Koog vroeger zelfs de hoofdplaats des
eilanrls moet zijn geweest, 't geen echter
te betwijfelen is, aangezien Den Burg,
oudtijds versterkt en met poorten voor
zien, meer tot verblijf der regering, in
dus tot hoofdplaats, geschikt was.
Dan, wat daarvan oök zijn moge, het
afnemen door de zee, van uitgestrekte
buitenlanden of uiterwaarden, ten N.W.
van de Koog, het verval of verplaatsen
der visscherij en scheepvaart, enz. heeft
deze plaats bijna geheel doen verdwij
nen; en het is alleen aan de overgeble
vene kerk, den rang van dom nog te
danken, daar liet, na de zeer belangrijke
afneming in de laatste 60 of 60 jaren,
nauwelijks van gehucht, aansmnak zou
de kunnen maken.
Aan de Koog is zelfs geen spoor meer
overig van de vissoherij en zeevaart.
vroeger zijne mildvloeijende bronnen.
De weinige inwoners, weUce zich (hans
hoofdzakelijk op de veeteelt, en bepaa.-
delijk op de schapenfokkerij toeleggen,
leven zeer eenvoudig. Jammer maar, dat
de gesteldheid van den grond dn deze
streek zoo schraal en door gebrek aan
behoorlijke waterleiding zoo ongezond,
of, zoo als men hier zegt, ongans is.
Vooral noordwaarts van hier, op het zoo
genaamde Koogeiweld, vindt men nioer
gronden met pollen en spichtig gras.
Het Kooger keikje is een vrij net,
doch klein steenen gebouw, voorzien van
een houten koepeltorentje en uurwerk.
De eerste leeraar, welke hier het pre
dikambt bekleedde, was Petrus Seroos-
kerke, diie hier in 1632 beroepen werd,
en in 1637 overleed. Na den dood van
den predikant Henrious Lanibertus
Glasvoort, die op den 7 October 1803
overleed, zijn de Hervormden gecombi
neerd met de Waal. De Roomsdh gezin-
den belmoren tot de gemeente van den
Burg, terwijl de weinige Doopsgezinden,
mede tot die van den Burg behoren. He:
aantal leerlingen der openabre sdhool
aldaar, bpdraagt gemiddeld 30 kinde
ren, zoo van het dorpje zelf, als van het
omliggende veld.
Oude lieden weten bij overlevering,
dat de Koog zich heeft uitgestrekt tot de
oude kerk, welke echter, blijkens de af
braak en het kerkhof, slechts klein moet
zjjn geweest.
De vissohers geven den naam van
Noord-Koog aan eene plaats inde Noord
zee, N.N.O. van de Koog gelegen, waar
men, naar men zegt, nog heden eenen
weg van duifsteen vindt. Dezelve ligt
éénen mijl van den Texelsohen wal af,
en is, naar gissing, 'h mijl lang. Deze
plaats wordt ook wel de Straat genoemd.
Naar :iien zegt zou er op de plaats,
waar nu de Eijerlandsche gronden zijn,
een eilandje hebben gelegen, dat de Bui-
ten'grind genoemd werd. Zoo men meent,
was dit eiland of eilandje oudtijds be
woond, en zou Drusus, de opperbevel
hebber der Romeinen, daarop een ka
steel of burg hebben doen aanleggen,
dat Felvum werd genoemd Althans, in
1590 waren op de Grind nog eer.ige, van
zeer groote steenen gemetselde, putten
aanhvezig.
Ook is het door de berigten van Adr-i-
anus Junius, den Marquis de St. Simon
en Rutger Paludanus, buiten twijfel ge
steld, dat Drusus in deze streken, zoo
wel Noord- als Zuidwaarts, dijken heeft
aangelegd, zoo als o.a. de Straat hij
Texel, welke Zuidoostelijk van de Koog
door den .geheelen Wieringerwaard,
over de Gammels, ten Noorden van Sta
voren, in de Zuiderzee uitstrekt.
wex
Dan denk je;
Aan dat verleden denk je terug als je
daar bovenop de duinen staat en de blik
laat gaan over liet wijde landschap.
Overdag, als de meeuwen hoog vliegen.
Of de lepelaars, of de reigers, en de
lucht vervuld is wan de zangers. Als de
warmte trillend opstijgt vanuit de duin
pannen, waar de duindoorn bloeit. Dan
denk je: hoe lang is het hier al zo mooi?
En zouden die vroeger eeuwse Koge-
naars ook open oog hebben gehad voor
deze rijkdom? Of hadden zij al evenmin
lijd om te filosoferen en te bewonderen?
Toen wegens de drukte, die de visserij
gaf, de vis, diie op tijd in de vismarkt ti
Den Burg moest worden afgeleverd, of
zaten de commandeurs van die roeraruelr
le v alvisvaandere dan thuis hij moeder
de vrouw te veihalen over alles wat in
den vreemde zo vreemd was? Evenmin
tijd tot mijmeren als de tegenwoordige
Kogenaars, diie tot hun oren in het werk
komen te zitten en nu al zitten, hij de
voorbereiding van het seizoen en de be
handeling van hun correspondentie en
zo meer.
Maar dan word je uil je diepzinnig
gepeins gevlekt door geklop en geklik,
daar ergens beneden aan een gebouw,
dat daar een half jaar geleden nog niet
stond. Zoals je hier ieder .jaar opniew
de verheugende ontdekking doet, dat De
Koog groeit en bloeit en voorstands
nog lang niet tevreden is met haar om
vang. Streeft zit weer naar liet praedi-
caat „hoofdstad", dat zij volgens velen
heeft bezeten, ofschoon d.it. door Allan
zelf enigermate wordt betwijfeld met
bewjjs gestaafd, niet polemiserend uit
lust tot Wgensipreken, want zo is Allan
nu ook weer niiet!
Blijvende welvaart.
De Koog groeit; de hoop op blijven
de welvaart herleeft.
iDe hoop, ach, dat woord hebben wij
dezer dagen geletzen op een tegel
tableau, dat binnenkort zal worden aan
gebracht in het gebouw van zuster J.
M. Vermeulen en haar ensemble, die aan
het Kamerwegje -een voor Texelse be-
gitippen kolossaal gebouw laat verrijzen,
een gebouw, dat zo'n paar ton heeft ge
kost,
„De Hoop" is de naam van een der
zeilschepen, die wereldzeeën bevoeren,
die Holland zijn Gouden Eeuw gaven
Zeilschepen waren het ook, die O Koog
groot maakten, zoals uit bovenstaande
gebleken is De exploitanten van het
pension hebben hun bedrijf de naam
gegeven „Koger Hoop". (Het tableau is
afkomstig uit een pastorie te B,rang-
gum, Friesland.)
Dit gebouiw za! over enkele weken
worden geopend. Het is 22,5 meter lang,
9 meter diep, daar komt dan nog bij de
aanbouw van een dubbele garage en een
conciërgewoning. Een totaal van 2250
m3.
Gelijkvloers liggen de grote eetzaal,
de conversatiezaal, een kantoor, de
woonkamer van de exploitanten (de
schoorsteenmantel, opgebouwd uit klei
ne, bruine steen, is gedecoreerd met oc;i
tableau van blauwe tegels, voorstellende
een bouquet bloemen, als symbool van de
vruchtbaarheid, schoonheid en wederge
boorte. (Het tableau is afkomstig uit een
Friese boerderij). Een prachtige parket
vloer ligt in de woonkamer. Overal el
ders, op de slaapkamers, waarvan de
meeste op de eerste verdieping zijn ge
bouwd en dan uitkomen op een lange
gang, overal elders is de vloer voor
zien van een plestic laag, die het lino
leum vervangt en even glad gewreven
kan worden. Op de kamers is deze ples
tic geaderd in bruin en geel, op de gang
is zij Bordeaux rood gevlamd. Iets
nieuws voor Texel, volgens de fa. Reii-
walieth.
Het gehele gebouw is voorzien van
stromend koud en warm water. Een
electrisch; boiler zorgt voor warm wa
ter, een Aga boiler voor warm v ater
ten behoeve van de douchecellen en de
keuken, waar de kok zijn kunsten ka:i
PROGRAMMA VAN HET CONCERT
van hedenavond te verzorgen door Tcx,
Fanfare en D.E.K. van Den Hoorn.
Texels Fanlare;
1. Avantti, mars C. J. N. Cori
2. Les Vikings, ouverture II. Villette
3. Cerialis, ouverture F. Jakroa Sr.
4. Marie Henriette, ouverture
L. Montagne
5 Con Brio, mars P. B. Bisselink
D.E.K.
1. De Gladiator, mare Soussa arr.
P. J. Molenaar
2. Les Vikings, ouverture II. Villette
3. Dans Snlite. Naar oude wijzen in W.
Friesland. G. Boedijn, opus 110.
4. Fantaisie Pastorale G Boedijn
5. Record, mars Alphons Dreissen
TF.XELSE MARKT.
Den Burg, 23 Mei 1949. Aangevoerd:
2470 lammeren f 28-f 355 koeien f567
f 700; 50 biggen f 60f 80. Voor de le
vering: 17 n. kalveren.
VISAFSI.AG OUDESCHILD.
Aangevoerd van 10 tan. 21 Mei 1949:
270 kg bot; 9595 kg garnalen: 824 kg
geep; 23 kg haai; 72 kg kaan; 443 kg ka
beljauw; 428 kg horsmakreel; 56 kg ma
kreel; 92 kg mulets; 43 kg zalm; 50 kg
bliek; 3369 kg schar; 320 kg ansjovis;
16530 kg schot; 2 kg paling (zeepaling);
13 kg pieterman; 3126 kg poon: 1693 kg
tarbot; 6991 kg tong; 1 kg horder; 3226
kig wijting; 256 kg ongesorteerd; 79 kg
kruikels
Het Hoofdsteuibureau voor de a.s. ge
meenteraadsverkiezingen deelt ons me
de, dat de candidatenlijsten de volgende
nummering hebben ontvangen: Lijst 1
Partij van de Arbeid; lijst 2. Katholieke
Volkspartij; lijst 3. Christelijke Histori
sche Urne met de Anti-revolutionaire
partij; lijst 4 de V.V.D. (overeenkomstig
de Kieswet kunnen' vooikeurnummers
worden verzocht door de zitting hebben
de raadsleden, waarvan door genoemde
vier partijen gebruik is gemaakt met
resp. 6, 3, 2 en 1 zetel. Zoals hekend
neemt de C.P.N. ditmaal niet aan de ver
kiezingen deel.
UITSLAG STIERENKEURING.
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Texel maken bekend, dat de uit
slag van de in 1949 in deze gemeente
gehouden keuring van stieren ten gc-
mcentehuize ter inzage ligt en aan het
gemeentelijk aanplakbord te Den Burg
is aangeplakt.
Texel, 20 Mei 1949.
Burgem. en Wethouders voornoemd.
De Burgemeester Mr. G. D. REHORST
De Secretaris P. BEEMSTERBOER
ONS ESPERANTOHOEKJE.
WAT VROEGER NIET MOGELIJK
WAS.
In verband met een radiorede, uitge
zonden ooor Radio Praag, schreef de
Hal. professor Dr. Georgdo Canuto van
de Universiteit te Panna (Italië) een
brief, waarin 'hij zegt, dat wezenlijke in-
ternationaliteit in de radio slechts kan
worden bereikt door het bezigen van eer.
internationale hulptaal en hij wees in
dit verband op de mogelijkheid die Es
peranto biedt. Professor Canuto zegt in
z'n brief: „Ik beheers volkomen de Fran
se, Duitse en Spaanse taal; legde me
toe op het bestuderen van de Poolse en
Russische taal en leerde bovendien Roe
meens, Portugees, Deens en Zweeds. Ik
doorkruiste Europa van Lapland tot de
Zwarte Zee en van Oxford tot War
schau, doch de sleutel tot volkomen ver
standhouding vond ik pas toen ik Espe
ranto ging leren. Nu kan ik spreken en
wordt verstaan gelijktijdig door mensen
van verschillende nationaliteiten, wat
v roeger met de door mij geleerde talen
niet mogelijk was.
OPGELET!
De deelnemers aan de Streekdag der
Ned. Herv. Jongeren te Alkmaar, wor
den er op gewezen, dat de mededeling:
boot vertrekt 6,15 uur onjuist is. Dit
moet zijn 7,30 uur. Zie adv. van de N V.
TES». A. BREET.
vertonen op een A'ga fornuis. Naast de
provisiekelder bevindt zjich de cen
trale verwarming met een praclisdhe ko
lenbunker. Het trappenhuis heeft twee
bordessen met een lichtraam van 4,5 m
hoog en 80 om. breed.
„De Koger Hoop" is bestemd voor '1
verblijf van zomer, en wintel-gasten en
in het voor- en naseizoen voor recon
valescenten. personen dus, die herstel
lend zijn en door de daanesjverpleegsters
wel spoedig aan de beterhand geholpen
zullen worden, dunkt ons. Er kunnen to
taal 40 gasten logeren.
Daar stond een prachtige Chrysler
met de Stars en Stripes de Ameri
kaanse vlag op het marktplein te Den
Burg. Op die Zaterdagmiddaq. Een bij
zonder rustige middag, er was qeen
markt, de eerste vroeqe (verstandige,
toeristen hadden zich verspreid, de
Texelaars waren alom aan de arbeid
nog. Veel zon viel door het zachte qroen
van de bomen. Enkele kinderen
stonden die „slee" aan te gapen en lie
ten hun fantasie de vrije teugel. Even
verderop was iemand, die zich eni
germate klein voelde. Maar dodelijk
nieuwsgierig, opgedraaid door die Ko
ningin der Aarde, die regeren wil tegen
wil en dank. Hij gluurde eens schroom
vallig naar de gevel van „De Linde
boom", hij liep er zowaar vlak langs,
durfde de kellner die veel haast had, iets
te vragen en het woord „Ambassadeur"
te noemen. Informeerde naar het gevolg
en zo. Kwam tenslotte in stijl binnen,
neen, niet in de conversatiezaal of de
eetzaal daar verbleef de ambassa
deur. Hij wandelde langs de tapkast,
kwam in de daarachter liggende zaal en
trof de chauffeur aan een welvoorzie
ne dis zij het zonder schapenbout.
V.'aar de ambassadeur heen wilde? En
of een van de leden van t gevolg zo
vriendelijk zou zijn de pers enkele in
lichtingen te verstrekken?
Maar de goedgemutste chauffeur ver
telde hem, dat er helemaal geen gevo'g
was, de ambassadeur was er slechts in
gezelschap van zijn secretaresse en hij
reisde incognito. De wagenbestuurder
had de bezoeker door, was hem welge
zind en ried hem zijn diensten aan te
bieden als gids. „Want eigenlijk ju,
wij zijn hier zo maar heen gereden naar
dit eiland en ja. wij willen in dTie 2
uur zo veel mogelijk zien, rogcis en eie
ren in de eerste plaats Ja, daarvoor
komt de ambassadeur feitelijk naar dit
eiland".
Klokslag half vier verliet de ambassa
deur het 'hotel, wandelde naai zijn we
gen, begroette daar allerhartelijkst zijn
gids, wilde weten wat voor camera hij
daar bij zicth had, fotografeei-de zelf ook,
vandaag vogels en zo. Bood meteen Ko
dak film aan (een Auierik product, zoals
u weet).
De ambassadeur stapte in, zijn secre
taresse nam ook plaats, de gids stapte
in, de Chauffeur kroop achter het stuur
en de Ohrysler gleed weg, schoof langs
de Vismarkt, de Binnenburg Half 4
was het. Om half zes moest hij alweer
aan de haven zijn, want 's avonds, nog
voor de duisternis viel, wilde de ambas
sadeur weer terug zijn in de residentie.
Twee uur, soms een zee van tijd, nu
een glimp ervan, en de gids bepeinsde,
wat hij de hoge bezoeker in twee uurtjes
moest laten zien. Hfj kon zich niet ver
zoenen met de gedachte straks aan de
haven te moeten opmerken: „Heer am-
bassedeur, U heeft feitelijk nog niets
gezien, U moest twee weken blijven.
Texel heeft zo véél, wat U zal boeien!"
Geïmproviseerd programma.
In ieder geval was onmiddellijk eva
programma in elkaar gezet. En dat was
al begonnen, nog voordat hij de gids
de eerste söhapemboet zou aanwijzen,
de eerste vogel (zo mogelijk een kluut of
'n lepelaar) zou charteren. Hfj had vlie
gensvlug Den Hoorn opgebeld. Wie
heeft telefoon? Loodsmanswelraren?
„Leg een volvette schapenkaas klaar,
de Amerkiaanse ambassadeur moet ei-
beslist een mee!" En tot zijn vreugde
vernam hij inmiddels van dlir Kikkert
Jr., dat Boswachter Schol al een assis
tent van de ziilivermeeuiwenkolonie in het
geweer had geroepen, opdat deze hoge
beizoeker 'n partijtje meeuweneieren zou
kunnen worden aangeboden.
De Chrysler wist er door tv komier.,
langs de bakkerskarren en andere vehi
kels, die hier en daar heel gemoedelijk
op het middenpad van de straatjes ston
den opgesteld. De Wtoaldemveg op. Naar
polder Waalenburg.
De ambassadeur luisterde belangstel
lend naar de geschiedenis en het doei
van de schapenscthuurtjes, vroeg naar
andere monumentale gebouwen Vroeg,
wijzend op Mennothoeve, hoeveel zo'n
boerderij kostte. (Antwoord f 30,000)
Vroeg hoeveel een ha. land d»ed. (Ant
woord f 2.000.).
En toen wielde de Ohrysler al over de
Bomend ijk.
De ambassadeur vond het heel erg,
dat het kerkje was gebombardeerd van
het dorp De Waal, hij keek naar do
fundamenten, waarop eens huizen ston
den, voor die vreselijke 6e April 1945
Dan lag ook ddt dorp alweer achter "t
stof, dat de Chrysler opwierp, want. in
vaart ging het polder Waalenbung in.
Links en redhts liepen vette lammeren
„Hoeveel kosten die?"
„Dertig gulden, heer ambassadeur!"
De Amerikaanse ambassadeur, Dr.
Herman Baruch scheepte zich Zaterdag
middag te Den Helder in voor een trip
naar Texel. Hij reisde incognito, d.ws.,
dat zijn bezoek geen otticiëel karakter
zou dragen. Dat er geen toespraken zou
den worden gehouden. Dat zelfs de bur
gemeester onzer gemeente „er buiten
stond". Maar iedereen begrijpt wel, dat
dit bezoek niet onopgemerkt voorbij ton
gaan en dat dra als een lopend vuurtje
het nieuws zich verspreidde, dat Dr. Her
man Baruch, de Amerikaanse ambassa
deur, naar Texel overstak. Want wio
tent hem niet? Deze vitale figuur, die
spot met de ouderdom hij is 77!
Deze lange, slanke Amerikaan met zijn
zeer verzorgd uiterlijk. En wie het plaat
je ziet, dat wij hierbij afdrukken, zal
hem ogenblikkelijk herkennen.
„De Amerikaanse ambassadeur is etl"
Wat zouden wij graag een luchtig va-
canfiegespret met hem hebben aange
knoopt, met deze hoge diplomaat (am
bassadeur is de titel van de hoogste di
plomatieke vertegenwoordiger! en
hier bovendien van een land, dat de
toon aangeeft in de wereldl).
„Als ik hem eens met eerbied te ken
nen gat, dat ik hem gaarne als aids wil
de rondleiden, als kenner van de mooi
ste pietjes van Texel?"
Zo dacht een onzer medewerker*
en deze optimist had succes, zoals
uit nevenstaand artikel blijkt.
,Dat is duur!"
,Maar de bedrijfslasten zijn hoog!"
Toen door dit dorado van allerlei vo
gels: bergeenden, kluten, scholekster*,
tureluurs, enfin iedere lezer weet d»
rijkdom van dit oord. De gids vertelde
van het doel der molentjes, opdat de
grond lekker drassig hier blijft. Dear
passeerden zit vogelwachter Boot met 'a
(andere) toerist. Dhr Boot keek belang
stellend naar de wagen met de Stars en
Stripes, die vrolijk wapperde in de
Texelse wind. Zo'n bezoeker bij het nest
van eon kemphaan, een gevedht a's
hoofdschotel en voilé de fooi van je le
ven, maar de Chrysler kend-j geen rus:
Rechts door de hoofdweg van deze pol-
dei- langs Pomona. Eierland in. Daag
vernam de ambassadeur, hoe hitter In
deze polder vooral gestreden was tussen
de Russen en de Duitsers. Hoeveel boer
derijen hier in vlammen waren opge
gaan. De ambassadeur sprak dan prij
zend over de wederopbouw als hij alom
gloednieuwe gebouwen met hel rode da
ken ontwaarde
Hij wees op het graan, dat al in (fx
korrel stond
„And there you see very good pota
toes!" voegde de gids er aan toe. waarop
de ambassadeur repliceerde; „En die
aardappels staan er ook goed bij!" (In
vi jj ffoed Nederlandsl).
En toen kiwam het gesprek even op
Esperanto, waar de gids steeds strui
kelde over de uitspraak van het Engelse
woord voor sdhapenboet... De heer am
bassadeur bleek geen heil te zien in Fs-
peranto: eerst Engels, dan Frans, Duits,
Spaans en Italiaans dan pas Esperan
to. (Maar wie kan al die talen leren,
bepeinsde de gids).
Naar de Slufter.
Naar de Slufter, meldde het program
ma. Bij een dwarsweg stond ren padde
stoel, waarop heel duidelijk het woord
van deze, Texels mooiste plek stond ver
meld. Dus linksom liet stuur. Een weg In
uitvoering, de gids wilde zich excuse
ren, maar de ambassadeur vond het he
lemaal geen ramp. Zo kwamen zij onder
de duinen, edochgeen ontspanning
„Van der Werf", wel barakken. B>n
misplaatste paddestoel? De barakklsten
vertelden, dat die paddestoel op de -fiet
sen sloeg.
Terug naar de Postweg en met 5 min.
vertraging stond de wagen aan de voet
van de duinen. Hoe die duinen ontstaan
zijn en wanneer Eierland aan Texel werd
gekoppeld vernam de ambassadeur. En
dat we nu dadelijk vanaf die hoge duin
top een buitengewoon mooi uitzicht zou-
(Vervolg ommezijde).