Cjroen ^wartsjexels in het harL,
KIEZERS,
V. V. D.
Onze fotograaf vereeuwigde een
kluit boter van 200 k.g. in zuivelfabriek
„De Eendracht"
LIJST 4 LIJST 4
LIJST 4
LIJST 4
Actie, actie, actie kenmerkt dit drukke bedrijf
De Vogel-Wandeltocht zal bij gunstig weer
duizend deelnemers tellen
R.K. schooljeugd had geen clementie nodig
ZATERDAG j28 MEI 1949
TEXELSE
62e JAARGANG No. 6326
COURANT
Uicgave v h. Fa. Langeveld Dc Roojr
Boekhandel - Drukkerij - Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 1 1 Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Bankrek Rotterdamsche Bank en Coöp. Boerenleenb.
Postgiro 65 2. Abonnementsprijs f 2,45 per halfjaar
De heren Van Kasperen en Slikker nemen de melk van de heer P. Smit
in ontvangst.
De heren v. Kasperen en Slikker keren de bussen melk in dc bascule.
De heer Van Lcxmond bekijkt de boter in de karn.
Hij heeft het kluitje holer op het droge.
Terug van een reportage pleegt de
verslaggever nog eens de revue te laten
passeren, van hetjgeen hij bij de bestu
dering van een bepaald onderwerp heeft
gehoord en gezien. Dan neemt hjj de
pen op, nadat hij nog even een blik
heeft geslagen in zijn aantekeningen.
Hij gaat schrijven en maakt doorgaans
het laatst de inleiding, waarin de ciou
van het artikel wordt gelegd.
Wij konden ditmaal heel gemakkelijk
dat „moeilijke begin" te pakken krijgen,
want terug van ons bezoek aan C.Z. Zui
velfabriek „De Eendracht", onze grote
Texelse zuivelfabriek, naar nu dagelijks
zo'n 3(1,000 liter melk wordt aangevoerd
enverwerkt!, terug van deze zeer
belangrijke Industrie, ligt ons als eersie
woord op de lippen en wegvloeiend uit
de pen „Haast, haast, haast!" De melk
rijders hebben er haast, de melkontvan-
gers hebben er haast, de hotermakers
de kaasmakers, de controleurs, de direc
teur.
Snel draaier er de machines, snel
stroomt de melk van de ene bak in tic
andere: hier heet ze nog' doodgewoun
melk, daar heet ze room, doordat een
wild ronkende centrifuge geraffineerd
gebruikmakend van de middelpuntvlie
dende kraüht de znvaarste delen 't verst
wegslingert en in een ander reservoir
eer belanden de lichtste delen, de room,
die dra goudgeel wegvloeit en later op
nieuw bewerkt wordt in een alsmaar
draaiende karn, die er roomboter van
maakt.
Roomboter. Aan de wand van de
kelder, waar de boter wordt ingepakt,
hangt de prijsnotering: f4,35 per kg.
Eens zagen wij een plaat, waarop stond:
„Taleri's inkt is niet voor de ganzen ge
brouwen!" je krijgt bijna het idee, dav
deze boter niet voor ons, mensen, is ge
kneed f4,35 per kgDat kan lang
stemt bij de a.s. Gemeente
raadsverkiezing op 15 Juni,
op een der candidaten van
lijst 4 van de
1. S. J. Keyser Hogeberg
2. Mevr. Vrijdag-Keyser
Den Burg
3. J. Bakker D.Pzn. Den Burg
4. C. v. d. Kooi Den Burg
5. I. Bruyn Den Hoorn
De partij die de Gemeente
lijke zelfstandigheid voorstaat
niet iedereen betalen en de boiermaker
heeft dan ook de indruk, dat er heet wat
meer pondjes margarine worden gecon
sumeerd, hier op Texel, dan roomboter.
Wjj gaan nu niet (en later ook niet)
over de prijzenpolitiek mijmeren, maar
liet doet toch vreemd aan te bedenken,
dat er van de 550 kg. boter, die er dage
lijks op „De Eendracht" wordt geprodu
ceerd, slechts 150 '/i ktg's en 150 kg's
deze fabriek verlaten in de resp. pakjes,
zoais wij ze in de winkels teugvinden,
'liet. grootste deel wondt in vaten van 50
leg, geperst en naar het vaste land ver
zonden.
BOO pond per uur.
En dun kijk je naar de nieuwe machi
ne, waarmede ieder uur zo'n 600 pond
boter in blokjes worden verdeeid, waarop
deze, na te zijn voorzien van stevig pak
papier, gedecoreerd met het fabrieks
merk „De Kluut" aan de detaillist wor
den afgeleverd. Wij gaan ook hier niet
veider op in, waar je misschien sociaal-
economisclie factoren gaat belichten, je
kunt niet weten, met die raadsverkiezin
gen in hei verschiet
Wel willen wij nog eens door de fa
briek dwalen, want die fabriek heeft
ons lick oord. Ja, die ochtend, waarop «ij
de Sohildcrweg insloegen, is vruchtbaar
geweest, reeds goed door het aanschou
wen van een 200 kg zware kluit roombo
ter, die kersvers uit de karnton was ge
spaand.
Ook dat euvel wnrdt verholpen.
De klok wees half 10 toen wij voor de
fabriek arriveerden, wjj telden daar vier
melkwagens, terwijl een andere auto mei
een grote tank juist consumptiemelk
laadde. De ene bus na de andere werd
door de ontvangers in de bak onder hel
weeginstrument geleegd, het gewicht
werd genoteerd. Alles ging rap, zo vlug
als liet kon, maar een melkrijder merkte
np, dat. de toestand lang niet ideaal is
want „gisteravond bv. was ik hier al om
vijf voor adht met mijn wagen en om
twintig over tien was ik pas weer thuis",
terwijl het lossen en laden nau
welijks drie kwartier duurt" Gelukkig
zal de uitbreiding van de fabriek niet zo
lang meer op zich laten wachten en zal
ook dit euvel uit de wereld geholpen
worden, dunkt ons.
Actie, actie, actie, dat kenmerkt dit
bedrijf. En dan sta je daar copy te ver
zamelen. Je wilt vragen stellen, ie
mand wil je ie woord staan, maar plots
wordt hij door een collega weggeroepen
of door een machine waaraan moet wor
den gedraaid, die moet worden in- of
uitgeschakeld. Dan loop je weer verder,
noterend dat je over een half uur bij de
controleur terug kunt komen om in
lichtingen en als je later weer elders
schipbreuk lijdt, geef je de hoop en het
plan een prachtige, chronologische lijst
aantekeningen samen te stellen maar op
en zul je thuis wel weer zien. Maar er
is meer troost.... versgekantde karne
melk
Groot verschil.
Ziellier dan het resultaat van alle be
moeienissen: de melkontvanigt-rs plom
pen iedere dag zo'n 36,000 liter melk weg.
's Morgens is de aanvoer iets groter dan
de helft, 's avonds iets kleiner, want
VERKIEZING GEMEENTERAAD.
Tervislelegging geldige lijsten van
candfdaten.
De voorzitter van het als centraal
stembureau optredend hoofdstembureau
loor de verkiezing van de leden van de
raad dezer gemeente brengt ter openba
re kennis, dat ter gemeente-secretarie
ter inzage voor een ieder zyn nedergc-
legd de gridige lysten van candidaten,
ingeleverd voor de verkiezing van de
leden van de gemeenteraad.
Texel, 21 Mei 1940.
De Vuorzitter voornoemd,
Mr. G. D REHORST.
INLEVERING SCHEERWOL.
Het Rijksbureau voor Textiel maakt
bekend, dat s-chapentiouders verplicht
zijn de scheerwol, afkomstig van de pro
ductie 1949, alsmede alle nog in hun be
zit zijnd? scheerwol uit vroegere jar m.
te verkopen en af te leveren aan de Ne
derlandse Wolfederatie. Deze instantie
zal t.z.t. 'i tijdstip en de plaats van leve
ring beleend maken.
Vericoop en aftevering van inlandse
scheerwol door soliapenhouders aan an
dere instellingen of firma's, alsmede hel
vervoer van inlandse scheerwol door of
namens schapenhouders anders dan naar
de innameplaatsen van de NeJ. Wolfe
deratie, is verboden.
Söhaperihouders, die aan hun leve
ringsplicht hebben voldaan, zullen als
premie volgens een nader bekend te ma
ken regeling een bepaald gedeelte der
opbrengst in de vorm van breigarens
krijgen teruggeleverd.
Aldus bericht, het Min. v. L. V. en V.
ZON. MAAN EN HOOG WATER.
De zon komt 28 Mei op om 4,28; onder
om 8,47. Maan: 4 Juni E.K., 10 Juni V.M
Hoog water ter rede van Texel: 28 Mor
9,35 en 9,56. 29 Mei 10,10 en 10,35. 30 Mei
10,47 en 11,12. 31 Mei 11,26 en 11,49. 1
Juni en 12,07. 2 Juni 0,34 en 12,51.
3 Juni 1,21 en 1,42.
de koeien hebben de hele nacht, de uiers
«■eer kunnen vullen. Een der ontvangers
vult, de monsterflesjes, die nodig zijn
om een overzicht, te krijgen van het vet
gehalte der melk. Elke 14 dagen wordt
de melk onderzocht. Er wordt imnie-s
uitbetaald naar het vetgehalte! Het ver
schil kan 3-4 et, per kg bedragen en on
langs hebben we al berekend, hoeveel
meer de ene koe opbrengt dan de ande
re! De monsterneming is dus ook van
belang met het oog op de selectie van de
runderatapel.
Eenmaal per week worden er monsters
genomen om een onderzoek in te stei-
len naar de aanwezigheid van bacteriën.
De monsters gaan in reageerbuisjes, die
tevoren met een blauwe kleurstof zijn
gevuld. Hoe vlugger deze kleurstof ver
dwijnt, hoe groter het aantal bacteriën
is. Is de kleurstof binnen het uur ver
dwenen dan betekent dit „slecht", van
1-4 uur betekent „matig" en van 4 uur
en langer „goed". De melik, die de Texel
se boeren aanvoeren is lang niet sleoht,
want de controleur vertelt ons, dat er
weinig „slecht", zelfs weinig „matig" er
r eel „goed" genoteerd kan worden.
U wist., dat de melk Van tbc-vrye
koeien dus Texelse koeien van ge
zond? koeien wel te verstaan, bacterie-
vry uit de uier komt. Blijkt melk bij con
trole dus bacteriën te bevatten, dan ligt
de oorzaak niet bij de koe maar bij de
omgeving. Het gebruik van bacterie-
vrij gereedschap is misschien practisch
uitgesloten, maar de zindelijkheid kan
toch door iedereen worden belracht en
raar wij vernemen; valt ooik op dit punt
veel lof te zeggen
Hels lawaai.
De volgende stap was naar de boter-
miakerij. Daar trok de centrifuge de
meeste aandacht eerst, rvant dat ding
maakte een hels lawaai. Nu is het hier
niet zo: veel geschreeuw en weinig wol,
want dat apparaat heeft een capaciteit
van 5000 liter per uur. De ochtendTnelk
gaat meteen naar deze centrifuge, maar
de avondmeik blijft de hele nacht in de
egn. oproombakken staan, nadat zij door
de nieuwe koeler- is gestroomd. De kaas
makers laten deize melk in de kaasbakken
lopen, maar niet alles, want een 400 tot
500 liter blijft ais zgn. sdhepronm achter.
Die wordt dan gepasteuriseerd en
naar de roomtank gedirigeerd voor d?
boterbereiding. Van de ochtendrneik
wordt een deel gecentrifugeerd en de
room daaruit naar genoemde tank ver
voerd. Daar is dan 1400 tot 1500 liter
room verzameld, die thans een vetgehal
te heeft van 25 tot 30 pet. Ten slotte
wordt de room door het toedienen van
reincultuur zuur gemaakt Vervolgens
wordt ze naar de karnton gebracht, een
grote installatie, die 3200 liter inhoud
heeft, met 40 pet. karnvennogen. De
eerste karn begint al om kwart voor
vier ie draaien. Na een kwartier tot een
half uur (de temperatuur en de kwaliteit
van de room spelen een rol), is de boter
gereefd.
Interessant was de opmrking, die de
botermaker deed: „Er wordt door var-
schillende hotels en pensions al weer bo
ter ingeslagen!"
(Slot volgt)
Moge de Vogelwandeltocht door goed
weer worden begunstigd! Ja, van de
kiwaidteit van het weer hangt heel veel
af. De regen, diie Donderdag viel pij
penstelen waren het. kan de wande
laars morgen geen kwaad doen, maar
nftg weten wij op dit ogenblik niet, wat
de Weergoden met ons voor hebben.
Veel igeduimeld en het zal wel goc-d zit
ten!
'Grote voldoening geeft de wetenschap
dat unze burgemeester ons niet in de
steek laat, d.w.z. dat ook hy aan de start
verschijnt, want na die start moeten de
schoenzolen zo'n 40,000 meter versleten
worden. Gp zo'n onderneming kan er
heel «at gebeuren! Er kan na 15 km een
verleidelijke tuin.wal opdoemen of een
knalgroen duinweïdje of een rieten
stoeltje, buiten de Wettige Pleister
plaats. Er kan een blaar gaan meedoen.
Hieronder volgt het programma, dat
getuigt van goede smaak. Ons brandt de
vraag wie de prijzen zullen verwerven.
Wie van de Texelaars zulten meedoen,
of er ook kamen bij zulten zijn opge
bouwd uit Sunderklaasgroepcringen of
zo. Of hier ook niet een strüd zal ont
vlammen zoals op die traditionele 12de
Dec. Intussen blijft het een machtige
prestatie, dunkt ons. al die 40 km. te tip
pelen.
De Texelaars zyn edhtqr ecu sportief
en volhardend ras en ongetwijfeld zulten
Dc Snackbar verzorgt de lunchpakket
ten en zo meer
zij het bolwerken tegen de vastelands?
gasten, die van hun kant die eilanders
eens zulten laten zien, wie de best ont
wikkeld? kuitspieren heeft.
Vanavond zal feest worden gevierd
rondom een kampvuur dat bij liet kamp
huis „De Pelikaan" aan de Kogerweg zal
worden ontstoken. Wij wensen de wan
delaars veel plezier, veel zon en weinig
blaren.
Het parcours, 15, 25, '0 km., Is
aangegeven door Oranje pijlen.
Voor hen, die Zaterdags op Texel ko-
„Wij marcheren heel de wijde wereld
door"!
men, is de start hij de Ulo-school te Den
Burg, Zij wandelen in de richting Oude-
cihil'd en slaan voor de ijsfabriek rechts
af. Zij, die Zondagmorgen op Texel ko
men, starten vanaf de Openbare School
ie Oudesdhild en wandelen in de ridh-
Iing Den Burg, slaan bij de ijsfabriek
linksaf.
15 k.m.
Langs Doolhof en Hogeberg via Zuid-
haffel langs Russenkerk'hof. Bij de
Hoornder,weg linksaf tot Den Hoorn,
Rust alleen voor de deelnemers aan de
15 km. Vervolgens door liet dorp Den
Hoorn langs het schelpkleifiietspad naar
de Dennen tot hotel Bosch en Duin. Rust
atleten voor de deelnemers aan de 25 km.
De deelnemers aan de 15 km. gaan nu
v ia Rozendijk. Duinweg, Kogerweg naar
de Ulo-school te Den Buig waar de fi
nish is.
25 k.m.
Als voren; na de rust straatweg vol
gen naar Westerslag, deze volgen tot het
strand. Strandwandeling tot De Koog.
Rust alleen voor deelnemers aan de 40
km. De deelnemers aan de 25 km. gaan
van De Koog langs de hoofdweg naar de
finish.
40 k.m.
Na de rust de Kampweg volgen tot
paddestoel 1440, hier gaan we een hek
door links en volgen het goed te bewan
delen landpad. Zodra we aan onze rech
terhand een hek krijgen, waarachter een
straatweg begint, slaan we dit pad in,
steeds door de duinen. Via de Sluftervveg
slaan we by paddestoel 1784 rechtsaf en
by paddestoel 1442 weer liriksaf, we zien
hier het vliegveld en slaan by padde
stoel 1783 weer rechtsaf. Asphaltweg
volgen toe Gemaal van de polder Waui-
en-Burg. Hier eer rechtsaf slaan en de
asphaltweg volgen tot de finish.
Mocht by slecht, weer het strand niet
begaanbaar zyn dan wordt ter plaatse
het parcours door het Dennenbos aan
gegeven.
Terwyl leden van de R.K. Landarbei-
dersbond ,,St. Deus Dedit", afd. Den
Burg, n Hotel „De Zwaau" in diepe
ernst byeen waren gekomen 0111 de pro
blemen des levens te bespreken, weer
klonk enkele honderden nieters verder
op in de Zwaanstraat het gejuich van
uitgelaten kinderen, toeschouwers van
ecu in „Casino" door de jeugd van dc
R.K. St. Josephschool voor het voetlicht
gebrachte non-stop-aivond.
Ja. die jeugd daar beeft zich best ver
maakt en met hen de oudei's, de vele ou
ders, die de zaal nagenoeg vulden. Dhr
P. B. Riteeo, het li.d.s., sprak een har
telijk welkomstwoord, waarin hïi hoopte,
dat het publiek niet. al te hoge eisen zou
stellen.
Na de eerste geslaagde nrs. gingen on
ze verwachtingen echter automatisch op
groter spanning over! En alvorens de
revue hier nog eens te laten passeren,
willen wy gaarne onze hulde brengen
aan het hoofd der school, dhr Riteeo, on
der wiens voortreffelijke leiding het to
neelstukje „De Wondersteeri' op voor
beeldige wijze werd vertolkt. En daarbij
willen vvy tevens met ere noemen het
werk van het personeel der school, dat
eveneens heeft getoond op een dergelijk
festijn „hun" kinderen te kunnen laten
meedoen!
Under leiding van dhr Spronk, zong
een kinderkoor een welkomstlied, dat
door dhr Spronk zelf was geschreven en
gecomponeerd. Het klonk heel mooi en
toen een andere zelfderyse toeschouwer
ons terloops toefluisterde, dat de dirigent
al verscheidene malen met eigen werk
in het openbaar was opgetreden, zagen
wy in hem wel een zeer trouwe dienaar
van Apollo.
De jeugd voerde hierop alleraardigste
reidansen uit (de reidans is 'n vorm van
dansen tussen het gewone dansen en de
volksdans). Zy huppelden zo spontaan
en vrij rond, dat de coulissen beschermd
moesten worden, maar dat heb je op
zo'n avond-zonder-zorgen!
„Het snoepwinkeltje" wekte grote
vreugde by dp kinderen-kijkers, die za
gen hoe een snoeper (Annie Bakker, als
jongen, verkleed) door zyn baas (Ans Ide-
ma) op heterdaad werd betrapt. Guri? v.
Swlnderen was de speaker oftewel het
geweten.
„De weei-wolf" werd voorgedragen
door Ielse Beers, Willy Hin en Sjaantje
Witte, liet „Appeltjesschellen" door Jo-
sie Smit en Martha Smit,
Toen kregen wy het eerste deel van
„De Wondeisteen", toneelstuk in 3 be
drijven, waarin wij eerst kennis maakten
met de gebroeders Witte uit het Bur-
ger-Nieuwland, Martien en Jaap. Daar
komt een tovenaar, Irene Nalewozy, die
een grote steen laat spreken. Ach, ach,
die «ondersteen brengt wat angst en
beef te weeg! Het eerste slachtoffer is
een vrolijke Frans, Gerie van de Berg,
die dwor de steen, Jan Buisman, tot de
orde geroepen wordt. I11 liet 2e bedryf
komt een vervaarlijke veldwachter,
Maarten Dyt er aan te pas, die zou de
stoen wel mores leren, maar hy knypt 'm
als een dief. Grote schrik bevangt ook
een groep scholieren, die onder leiding
van hun juf, Addie Riteeo, door het bos
wandelen en door de steen worden toe
geroepen. Ten slotte komt de burge
meester. Kees Ettiema, er ook nog by,
maar niémand kan raad schaffen tot de
tovenaar voor een happy end zorgt. Jan
Buisman sprak de epiloog.
Jan Buisman! Hoe knap declameerde
hy Boerke Naas! Dat was af. Zeldzaam
goed, waaraan Pastoor Persoon In zyn
dankwoord dan ook nog even herinnerde
Wy noemen voorts „Arbeid Adelt",
door Henny Ryk en Sjaantje Witte.
„Bereisde Roel" door Reina Halsema.
Al met al een avond, die er evenals de
orige en eerste zyn mocht. (Vorig jaar
weixl opgevoerd de operette „Jantje in
Modderstad". Ook o.l.v. dihr Riteeo.)
Pastoor Persoon betrad het podium
0111 namens alle aan/wezigen dc jeugd en
hun leiders dank te brengen. „Wij zijn
tevreden, ja, wy zyn vol bewondering
voor wat 11 met dit levendige materiaal
hebt bereikt! De kinderen hebben deze
avond uw werk beloond! Beroemde to
neelspelers, aldus de pastoor, kunnen
'geen groter aandacht, hebben dan deze
artisten higr. De ouders mochten consta
teren, dat de onderwijzers een belangrijk
dee.1 van hun taak vilten overnemen en
dit ook kunnen. Daarom moeten de ou
ders geheel achter de onderwijzers staan,
opdat verkregen worde de heerlijke
vnvcht van de godsdienstige en maat
schappelijke uitgroei der kinderen. (Ap
plaus).
Hiermede was het einde gekomen van
dit festijn, dat de jeugd ziicfh nog lang
met vreugde zal herinneren.
