Cjroen r£wartrJ~exels in het harL, 3 Coöp. Zuivelfabriek de „Eendracht" maakt prima kaas Door nauwgezette controle naar hoger pCt vet De heer J. A. v. d. Vlis heeft zijn manuscript voltooid De luilakken hadden een k waje dag WOENSDAG 8 JUNI 1949 TEXELSE 62e JAARGANG No. 6329 COU RANT Uitgave v.h. Fa. Langeveld Sc De Rooy 12 Boekhandel - Drukkerij - Bibliotheek sj Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11 I!; IS 1- )e Verschijnt Woensdags en Zaterdags Bankrek Rotterdamsche Bank en Coöp. Boerenleenb. Postgiro 65 2. Abonnementsprijs 2,45 per halfjaar Dhr Groendljk drukt de wrongel ln de koppen (Slot.) De Ned Zuivelfabrieken staan met bun kaasbereiding aan de spits. Geen enkele buitenlander kan tegen liet kleine Hol land op. Het advies van minister Mans- holt is meer kaas te maken en minder boter. De minister zei dezer dagen: „Zuivelfabrieken die vnl. boter produ ceren, zullen moeten omschakelen op ge deeltelijke kaasproductie. De boter vindt nl. een geringer afzet op de buiten landse martel, dan kaas, condens of melk poeder, Om de omschakeling te prikke len heeft de regering voor de boter een, in vergelijking tot de kaasrprjjs ongunsti ge prijs vastgesteld". Welnu, aan De Eendracht is de kaas makerij steeds belangrijker geweest clan de boterproductie. En wij weten uit pu blicaties en marktberichten, dat de kaas van De Eendracht geroemd wordt. Rij ons bezoek aan deze fabriek (waar over wij reeds een artikel plaatsten), hebben wij die kaasbereiding lange tijd van nabij gadegeslagen om enige in druk te krijgen van de fabricage. Voor dag en dauw. „Wij beginnen al 0111 twee uur in de ochtend, tenminste in de Deri- ode, waarin de melkaanvoer het grooist is, want sis er eenmaal daags wordt op- gebaald kunnen we later aantreden". Terwijl wij dit interview hielden, lie pen ook liier de mannen af en aan: twee sneden er de wrongel met lange messen in grote viiePkanten en vanuit de perska mer kwam een wagentje aangereden, waarop de zgn. kaaskoppen stonden. Daarin werd de wrongel gedrukt en ver volgens naar liet perslokaal gebracht Deze kaasmelkbakken hebben een in houd van 4000 liter, praohtige bassins derhalve, badkuipen voor reuzen. „Hoeveel kaas haalt u uit. zo'n bak?" vroegen wij. „Dat hangt er van af: de melk van oud- melkse koeien bevat veel kaasstof, van frisse koeien minder. Thans krijgen wij van de 100 Liter vijf Edammer kazen van 40 pillis. Wij maken thans alleen maar Edammertjes, enkele weken geled n hebben wij nog wat volvette Goudse af geleverd, maar gebrek aan ruimte be moeilijkt de fabricage van meerdere soorten. Plnksterdmkte! Thans heeft „De Eendracht er enn derde kaasbak bij. De eerste vier kaas bakken worden nu van de avondmeik gemaakt, de tweede vier van de ochtend- melk, 's Winters is dit resp. vier en drie. Als het tegen Pinkster loopt, maken wij 7000 liter consumptiemeTk, terwijl deze hoeveelheid thans nog 3500 liter be draagt. (Men mSékt tegenwoordige melk, let wel!). Dat scheelt ons een bak kaas". Er komt een bak vrij, nieuwe melk stroomt toe, de stremsel wordt toegp- voegd, na een half uur kan dr wrongel door twee grote harken worden verdeeld. Een vernuftige installatie laat. de harken door de bak waden, van voor naar ach ter, alsmaar draaiend heen en weer „Dit geschiedt. om het gelijkmatig uit treden van de wei te bewerkstelligen!" (Keurig gezegd, bedenken wij, maar dc spreker voegt er aan toe: ,,7>ie termen leer ik op de cursus, snap je Na 20 minuten draaien laat men de helft van de wei wegvloeien, waarop '11 hoeveelheid water in de bak wordt gela ten, gelijk aan 10 pet. van het oorspron kelijke aantal liters melk. Na 70 minuten te zijn bewerkt is de wrongel gereed om te worden gestopt. Wii volgen de kazen naar de persin- riöhting. Het is daar een wirwar van stangen als het onderstel van een dui zendpoot. Nadat de kazen 2,5 uur onder de pers hebben gestaan, worden ze afgerond, daarop gaan ze andersom in de kop, blijven daar ruim een uur onder druk en kunnen dan in de pekelbakken worden gedompeld, blijven daar 3 tct 4 dagen en belanden tenslotte in de ga tenborden, waarin ze dagelijks moeten gekeeld 0111 te voorkomen, dat er geen platte kar.ten ontstaan. 4-6 dagen later linden wijde kaas in hei pakhuis. Als de kaas de leeftijd van 12 dagen heeft bereikt wnrdt hij gewogen. Tenville van het rijpingsproces laat men hem dan nog een week m het pakhuis lirmmi. lh.OOO kazen In het pakhuis stonden de kazen in lange rijen bijeen. En de pekelbakken lagen ook boordevol. Wij lelden er 31, iedere bak bevat tegenwoordig (wegens gebrek aan ruimte) plm. 181) tot 200 kazen, wier zoutingsproces moet worden geforceerd: .iedere kaas wèg geeft weer plaats voor een volgende. Alsmaar ko- 'pji men er nieuwe kazen bij, 14O0 tot 1500 per dag. De fabriek liad bij ons bezoek een ruw geschatte voorraad van 19,000 kazen! hi liet laboratorium heeft men ook heel wat te doen, naast het onderzoek van de monsters, die wij reeds noemden, onderzoekt men de melk op de aanwe zigheid van streptococcen dat zijn ziek te verwekkende bacteriën speciaal in de uier, die o.a. uierontsteking te weeg brengen. Voorts wordt eenmaal per 14 dagen de melk onderzocht op grof vu Vuil en vuil. Men toonde 011s enige watten, waaruit de leek al dadelijk liet verschil ontdek ken kon Wij zagen liet vuil va.i een hal ve liter melk. En wij dachten diep na. De veehouders krijgen een lijst met de wat er bij, waarbij vermeld staat „Zink- sel uit halve liter van uw melk". Ook worden iedere 14 dagen de bus sen gecontroleerd. Van de 250 bedrijven wouden de koeien individueel onderzocht, op de productie 70 bedrijven daarvan zijn aangesloten bij de Rundveefobkerij „Texel", die baar eigen monsternemers heeft, op de 180 Dhr ,J. Hulzlnga vult een bus consumptiemelk andere bedrijven nemen de veehouders de monsters zelf. De mannen van „De Eendracht" leven mee met het wel en wee van hun fa briek. Van verschillende kanten horen wij deze morgen, dat de pakiiuisruimie te klein is, dat de pekelbakken te weinig zijn, dat de komst van een derde kaas bak een uitkomst is, dat er een nieuwe koeler is geplaatst, een grotere melk- pomp, er een room. en consunrptiemelk- tank is bijgekomen, en een nieuwe op- room bak. Wij gaan de hele fabriek nog eens door, vinden de afdeling „karnemelks pap met gort", die staat te pruttelen in con bak van 150 liter, maken nog een praatje n et een pakhuisknecht, die daar als een schrijnwerker het mes over een snel ronddraaiende kaas drukt, zodat er een fijne strook afkrult: .Die gaan straks naar de winkels, de marktkans heeft deze luxe behandeling niet nodig". Iedere kaas heeft een nummer. mum HELICOPTERS EN EENDEKKERS TEGEN DE COLORADOKEVER. Grootscheepse actie in Normandlë Als éen can de resultaten van de in 't laatst van Jan. 1949 te Parijs gehouden conferentie van liet Int. Comité tot be strijding van de Coloradokever worden van 25 Mei j.l. tot 5 Juni in de vlakte van Caen in Normandië, dat een uitge breid centrum van de aardappelteelt in Frankrijk is, intensieve acties van de monstratief karakter ondernomen ter be strijding van liet tienstrepige gevaar Heeft deze actie tot doel werkzaam te zijn in het belang van de directe be strijding in Frankrijk, daarnaast dient zij in niet mindere mate de nationale be langen van de andere landen, die actief zijn in het kader wan de Coloradokever- bestrijdir.g op internationale voet, door vermindering van liet invasiegevaar uit de Franse besmettingshaard. Bovendien ontplooit de arbeid van het Intern. Co mité zich steeds meer als een werkzaam element van zich uitbreidende intern Co- nveniwerking, vooral nu op de laatste conferentie nieuwe contacten werden ge legd, o.a. met de landen in Scandinavië en Oostenrijk en de bestaande contacten met de bezette Duitse gebieden werden versterkt. De actie, die uit de lucht werd uitge voerd niet behulp van helicoptèrs en ééndekkertjes van hei type Piper-cub met vloeibare DDT-oplossingen zowel als met verstuivingspoeder, wekte een levendige belangstelling bij de Franse bevolking, terwijl ook de militaire ter minologie van de operatie 111 „la hitte contre ie doryphore" (de strijd tegen de Coloradokever) bijdroeg tot liet demon stratieve effect. De president van liet Intern. Comité, de Engelse onder-staats secretaris van Landbouw, Dr. V. E. Wil- kins, sprak zich zeer waarderend uit over rle Franse medewerking bij de uit voering van de actie, die opnieuw ge tuigt, van de waardp van een internatio nale activiteit bij de bestrijding van de Coloradokever-plaag, die samenwerking en gezamenlijk optreden in de plaats wil stellen van een methode, waarbij de 'an- den elkaar met invoerverboden te lijf gaan. Voorbeeld van zindelijkheid. De machines draaien maar voort. Drijf riemen trillen van de vaart, rook stijgt op uit de hoge schoorsteen, rook uit de oven, die dagelijks meer clan 1000 kg. nodig heeft ofti de stoomketel zoel te houden. Water en stoom .zijn hier even belangrijk als boter en kaas. Voortdu rend wordt er gespoeld en gereinigd, want hier toch moet liet voorbeeld van zindelijkheid worden gegeven! „De Eendracht" heeft hiel een in drukwekkend bedrijf gesticht, een bloei end bedrijf, een b°drij,f, dat al weer Tl' klein is geworden en dat dan ook zo spoedig mogelijk zal worden uitgebreid. Dat zal velen een blij gezicht geven, ook de fotograaf-van-later-datum, want thars moest hij zich in een ïieel bescheiden hoekje wegdrukken om een plaatje te maken van de melkontvangem-in-actie. Gaarne besluiten wij met de wens, dat de „Eendracht" blijft groeien en bloeien en dat de veehouders zich mogen blijven verhengen over rendabele prijzen. Dhr S. de Waal heeft de bussen gelost VAN VOORUITGANG GESPROKEN! In de Texelse Courant van Donderdag 24 Mei 18SS lezen wij „Men heeft kunnen uitdenken de melk in hare natuurstaat met enige bewerking gedurende enige maanden goed te houden ie proeven die men nam slaagden uitstekend men bevond, dat de melk, die 29 Maart jl. w-as gebotteld tot, heden, 19 Mei, in zuivere, heerlijke, verse staat was geble ven; er is sprake van 0111 op ons eiland een afdeling daar te stellen, die de melk koopt, bereidt, bestelt en exporteert. De veestapel bestaat op heden uit on geveer 500 koeien - zo vervolgt het bericht uit 1888 iedere koe geeft ge middeld 16 liter daags, alzo te zamen per dag 8000 liter, de kwaliteit onzer koemelk is beter dan die van Zuid-Hol land en het getal koeien was bij geregelde afzet der melk minstens tot 1000 stuks te brengen tezamen af werpende 160,000 liter daags. Een koe cip stal zal gemiddeld 8 liter daags ge ren. Voorts wil men een kaasfabriek op richten en wel van schapenkaas melk- tijd Juni, Juli en Ahg., melkbare scha- pen 10,1X10, ieder schaap geeft gemiri- deld liter daag9 alzo 5000 liter daags. I prijs 5 cent per liter de gehalte dier melk is uitmuntend en er kan een lekke re pikante kaas van worden gefabri- I ceerd. model als Zwitsersp en ook droog voor bederf geconserveerd. Men verwacht dan goed resultaat, vooral omdat onze Engelse naburen ai 1 wat pikant is prefereren en aan de onl- I bijttafel niet mag ontbreken. P. Koning alhier is feitelijk belast met liet onder zoek in hoeverre alhier een afdeling er. fabriek met succes zouden te plaateen I zijn. Met het oog op het grote belang I voor ons eiland roept hij ieders mede- werking daartoe in. (Ingezonden). „Het manuscript is nu gereed!" aldus dhr J. A. van der Wis, toen wij hem ergens in Haarlem ontmoetten.Hij was zojuist uii liet archief aldaar gestapt, waar hij weer heel wat uurtjes die dag had vertoefd. „Je hebt er geen flauw idee van...„Wij weten liet, wij weten het!" „Ik hel) zojuist de poldergeschie- denis voltooid, kijk moet je dit zien!" E11 daar stonden wij dan ergens in een drukke Haarlemse verkeersstraat. Wij vergaten de mensen rondom. E11 de bus sen. En doken in het grijs verleden, dat zoveel geheimen zal moeten prijsgeven nu, door de scherpe neus van de schrij- ver-ondenzoeker, die zeer verheugd was, dat het werk er op zit! Zet 'm op!! Als de wolveehouders hun lammeren hebben verkocht, komt cr weer werk aan de winkel voor de gemeentewerklieden: aan hun taak om het pleintje weer te maken tot ecu toonbeeld van Hollandse zindelijkheid. Er is water volop en die prachtige nortonpomp, waarop de brand slang kan worden gekoppeld laat je nooit in de steek. Hij had het '111 plechtig moeten belo ven, hem te wekken 0111 vier uur, want hij wilde meedoen met het feest van de luilak, die jongen van tien jaar. De .schrijver van dit stukje vond liet een heel verkeerde gewoonte om door een wekker te worden wakker gerinkeld als de vogels nog gapend de veren schud den, als de zon nog afwezig is (want bij houdt van de zon), als de nacht nog maar nauwelijks wijken gaat. Dan keert een normaal mens zich nog eens lekker 0111, niet waar! Maar hij had het '111 beloofd en prompt op tijd stond-ie Zaterdagochtend voor 't bed van de tienjarige enthousiasteling van de avond te voren. „Kom jö, het is vier uur, ik heb ze al door Den Burg horen gieren met noe mende bussen en zo. Het is luilak van daag!" Geen enkele vorm van reactie op dit zoet gefluister want de rost van de familie sliep, zoals het behoorde. Dan zachtjes aan de dekens getrok ken, een hand door de donkere kuif en nog ers aanmoedigen, maar niks hoor: de luilak bleef waar-ie was en verroerde zich niet. „Laat 'in dan maar doomiaffen, hij is nog zo jong!" zei een stem. De porder keek eens rond, in de grau we wereld daaubuiten, waar zowaar al wat vogels hun vrolijk gezang lieten ho ren. Hij slofte naar zijn kamer terug, keek naar het omgegooide beddegoed, bekeek zich vervolgens in de spiegel, gaapte met genoegen en kreeg plots lust er op uit te gaan, toen hevig geronk, ge bonk en daverend gedreun de straat in- sproeide. Maar loen-ie beneden kwam lag de straat weer als verweesd. Eenzaam ston den de bomen met hun mooi gevormde bladeren onder de jagende wolken, die een wat het weer betreft mislukkende Pinkster suggereerden. In de Kog»r- straat was het ook stil. Daar sloop een kereltje van zes, zeven jaar langs de huizenkant, plaikte iets op de ramen greep dan een stuk touiw beet, waaraan een slee van rommel als emmers en hiscuitblikken gebonden zat, die alsmaar moest wachten tot de plakker en smaad- bn'iigex liet, werk er weer op had zitten. Met ernstig gezichtje als van een stok oud mannetje, dat zijn kippen gaat voe ren, liep het voort, groette de andere vroege eilander niet eens, tastte in zijn zakken en keek opeens benauwd, vre zend, dat-ie liet. niet, zou halen.... hé! eind van de straat, dat-ie er een paar zou moeten teleurstellen. Vol verwachting trok de man, die dit allemaal gezien heeft, naar het centrum van bet dorp, waar stellig geen burger meer in Morpheus armen kan hebben gelegen, of ze moeten vaste slapers zijn zoals dat (overleden?) mannetje van die rooktabakreclame, die zelfs geen kanon schot hoorde. Als Gerrit Sebulte op zijn rond» door Nederland, vlogen tientallen knapen en een heel enkel meisje ook door de bochten op hun fietsen, waarachter een sliert van alle mogelijke spullen hun del bijdroegen tot de lawaaicampagne van de Luilakdag: emmers zonder bo dem, kachelpijpen, hiscuitblikken, afge dankte stofzuigers, zakketelt.jes en groen toblikken. De klok wees vier uur vijftien De grote mensen lagen nog op één oor en dat was ook de bedoeling, voelt 11? Niet allemaal: de postbode was op weg naar het kantoor om de eerste buslichting te verzorgen, de bakker stond glunderend vanachter een raam het gedoe daarbui ten gadè te slaan, terwijl zijn deeg lin ger en hoger rees, maar daarmee is zo wat alles opgesomd ook O, neen, 00111 agent surveilleerde.... Oom agent, die \andaag populair zou worden er. wiens huis zo maar voor de aardigheid later in de morgen (pas om 6 uur) gebarricadeerd zou worden. Oom agent dacht: „Ik hou een uogje in het zeil, want je kunt nooit weten Maar het is best afgelopen dit jaar. Er zijn geen slachtoffers gevallen, zelfs geen klappen uitgedeeld, alleen wat woede gefokt misschien bjj degenen, die dit keer op het programma stonden: drie families: twee in de Weverstraat en een 111 de Parkstraat. Daar kan men zich kwaad om maken, maar daar doet men niet wijs mee, leert de praetijk. Deijk maar eens aan die vrouw, die vorig jaar het mikpunt was, of al langer geleden misschien: nadat de jongens de gevel hadden opgesmukt met groen (brandne tels) en bruin (roest) kwam zij als in die pe erkeiuc li,ikheid voor de betoonde be langstelling naar buiten met. een trommeltji vol koekjes, doodgewone koekjes, 11 aar begeerd door de nuchtere maag! En 11a enkele ogenblikken was de trommel leeg, de wraak geweken en de rommel geruimd! Zo ging dat vandaag niet: een gedu peerde schoot met grof geschut, het geen de bedoeling was en een rum, een au secours tengevolge had. Dan maak ten ze honderd passen de benen, bleven daar tong uitstekend en heerlijk-gillend staan. E11 dat ging zo door. „Als die mensen wijs zijn tracteren ze op een koekje, voor een kwartje zijn ze van de narigheid af," zei er een en een ander gaf een heter recepl: „Dat ze nou geen emmer water vanuit de eerste ver dieping kieperen!" (Olie op het vuur?) Tenslotte gelastte de politie tot algeme ne verspreiding waai aan stipt gevolg werd gegeven. Toen stonden de stoeltjes van Hotel Texel nog dromend opeen, tegen elkaar leunend in diepe slaap, zoals men scho ven graan opstelt. Toen zag de toe schouwer liet eerste dienstmeisje met rappe benen een rank trapje beklim men 0111 de ramen een extra beurt te geven. Ei' dwarrelde een pampiertje door dc lucht, de toeschouwer greep het en las er op wat hijzelf die morgen beslist niet was geweest! „Zo zijn we niet getrouwuü" DIENSTREGELING NV. TESO. Op werkdagen: Van Texel: 5,20; Ma6,15; 7,45; 11,45; 14,40; 17,45. Van Den Helder; 6,30; MaS,30; 10,20; 13,00; 16,20; 19,30. Op Zon- en Alg. erkende Chr. Feest dagen: Van Texel: 6,15; 9,30; 11,45; 17.50. Van Den Helder: 8,25; 10.30; 13,10; 19,00

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1949 | | pagina 1