Cjrocn c2wai±s JexeU in het 'exel heeft reeds vierhonderd nortonpompen mot' ag d De zomer spoedt ten einde Niet getreurd, want herfst en winter zijn heus niet zo kwaad wor zet! 'ken -3- eb cgave v.h. Fa Langeveld Sc Dc Rooy t>. fli Jockhandel Drukkerij - Bibliotheek )tn Burg Texel - Postbus 1 1 - Tel 11 zee \vi 3ep; staa 7AÏ )E? t d voo nen n d e 4 voi ]on irk ATERDAG 3 SEPTEMBER 1949 TEXELSE 62e JAARGANG No. 6354 COURANT Verschijnt Woensdags en Zaterdag! Bankrek Rotrerdamsche Bank en Coöp. Boerenleenb. Postgiro 65 2. Abonnementsprijs f 2,45 per halfjaar Uit het grootste dëel van de Texelse bodem kan goed water worden betrokken Uit het Oostelijke deel van Friesland wam een interessant artikel door over lannen om door het aanleqgen van 'n vaterleidinq de werkloosheid te ver- linderen. Of voor Texel dezelfde motie- en kunnen qelden zullen de deskundi- fen moeten uitmaken. Onderwijl heeri iet in Friesland geopperde plan ons veer geïnspireerd tot een beschouwing iver de watervoorziening op Texel Waterleidingplannen in het oosten van Friesland De N.V Intercommunale Watcrlei- ng, gebied Leeuwarden heeft het plan zÖ|l>gevat in het Oosten van Friesland een perkt industrialiserings-waterleiding- lan ten uitvoer te leggen. Drievierde van de Nederlandse bcvol- ng is in het genot van waterleiding, óór de oorlog werd geregeld aan de liibreidlng van dc plattelands-drinkwa- rvoorziening gewerkt- In Friesland be- ]e4itaat op het gebied van de drinkwater- ocl: dn d oorziening een grote teleurstelling. In iet Westen en Noorden van deze pro ne ie hebben 28 gemeenten een volledi ge of vrijwel volledige drinkwatervoor- iening; in liet Oosten hebben acht ge- neenten slechts gedeeltelijk waterlei- ling, terwijl drie gemeenten nog geheel van zijn verstoken. Bovendien hebben aasterland en de Waddeneilanden nog (■een waterleiding De gemeenten op het asteland van Friesland, welke nog hts gedeeltelijk of in het geheel niet linluin waterleiding zijn voorzien, hebben erf en bevolking van 190,000 zielen- Blij - anlkens de gegevens van de volkstelling '47 Is Friesland de provincie met op één na daiet hoogste percentage niet op een wa- uelrrleidingnet aangesloten woningen. c| Dat in het bijzonder oostelijk Fries land zich de grote bezwaren van het ont- zaJhreken van waterleiding scherp bewust ejlis, blijkt uit de actie, welke sedert dc «(bevrijding aldaar wordt gevoerd. Nevgans in de provincie is 't bevol kingsvraagstuk zo moeilijk en nergens wordt de roep om industrialisering krachtiger geboord dan daar- Voor de economische verheffing van het Oosten etroost men zich grote offers, aan de verbindingen le land en te water wordt veel aandacht geschonken, doch als de waterleiding er niet komt. zullen de an dere maatregelen, hoe nuttig ook, huil volle rendement niel kunnen afwerpen. De hoop mag worden gekoesterd, dat de regering haar onontbeerlijke steun aan het plan niet zal onthouden, aange zien zij in 1947-'48, dat wil zeggen in een periode, welke, wat de materiaal voorziening betreft, kritiek kan wor den genoemd, de aansluiting Z.O.-Drente op liet waterleidingnet ten behoeve van de industrialisering heeft doorgezet Oostelijk Friesland, dat overeenkomstige zorgen kent. behoort daarbij niet te wor den achtergesteld Het net zou een lengte van 180 km krijgen. Het zal duidelijk ziin, dat de tegenwoordige capaciteit van de pomp stations Noordbergum en Oldeholtpa niet toereikend is voor een dergelijke veelomvattende uitbreiding van het lei dingnet. Watertorens zullen moeten wor den gebouwd te Kollum, Surhuistervc» n Drachten en Appelscha De voorlopige begroting van de kosten verbonden aan de uitvoering van liei plan, dat bijna 0(100 woningen zou kun nen aansluiten, bedraagt meer dan drie milliner gulden, waarvan nog niet de helft door de te verwachten ontvangsten wordt gedekt. Het industraliserings- waterleidingplan is dus niet rendabel, locli liet. ongedekt kapitaal is in de ge geven omstandigheden laag, hetgeen niet wegneemt, dat de financiële zijd» van liet plan de daarbij betrokken ge meenten voor een niet geringe moeilijk heden plaatst- Kr staat hier echter voor Friesland en in liet bijzonder voor de oostelijke ge meenten, zoveel op het spel. dat moei worden gehoopt, dat de moeilijkheden zullen worden overwonnen. Dat liet nieu we plan van de I.W.G.L een prachtig werkohjeet is, dat vele arbeiders gerui me tijd werk kan verschaffen, maakt liet (lubbel aantrekkelijk. In het Oosten van Friesland stijgt de werkloosheid. Bijna .'■000 personen moesten in 194S door hot Arbeidsbureau buiten de provincie te werk "worden gesteld en evenveel vei- Irokken naar het buitenland. De werk loosheid is in Oost-Friesland 24 pet- ho ger dan in 1948 en 54 pet. hoger dan in 1947. Men hoopt in 1951 met. de uitvoering le kunnen beginnen en dat men in drie jaar tijds kan gereedkomen- Daarna zul len de economisceh omstandigheden, naar wordt gehoopt, zodanig zijn, dat in een vlot tempo gestreefd kan worden naar de voltooiing van Frieslands drink watervoorziening. De heren Jb. en Th. van Heerwaarden Wzn., bezig met hel slaan van een nor- tonpomp. Th. v. Heerwaarden boort zijn 150ste bron aan! Dagelijks zien wij wagens met een of meer watertanks over het eiland rijder- Dagelijks wordt in vele gezinnen de waarschuwing vernomen „Zuinig aan met water, als er geen regen komt, de eers'e tijd, zijn we zuur". Ja, die waterkwestie houdt wat. het beeft de mensen hier al heel veel hoo^l- brekens gekost. Velen zien verlangend uit naar de, in gebruikneming van een Texels Waterleidingbedrijf, naar zeer velen trekken de verwezenlijking ervan sterk in twijfel- Niet alleen de leken, ook dc vaklieden, Eli dezer dagen hebben wc dan een onderhoud gehad met vaklieden op liet gebied van de watervoorziening, want wij wilden wel eens weten of r nog andere mogelijkheden zijn om hrf waterprobleem tot een afdoende oplos sing te brengen. Of ivjj op een centraal ingericht waterleidingbedrijf, met een watertoren, die heel Texel bedient, of wij daar al onze hoop op moeten vestigen, of dat or nog andere mogelijkheden zijn- De firma, die wij dezer dagen over de watervoorziening aanklainptene bleek 't juiste adres, want zij is vooral na do oorlog druk bezig met het slaan van nortonppmpen- Na de oorlog heeft zij er zo'n 200 geslagen. Daarvan heeft Th. v- Ileerwaarden er 150 voor zijn rekening genomen en nog iedere dag kunnen wij hem, geassisteerd door zjjn broer, be zig zien met dit karwei-. Ja, iedere week komen er nieuwe, gelukkige gezinnen bij. Gezinnen, die eerst in tijden van droogte moesten wikken en wegen om niet zonder water te geraken en die ge zinnen kunnen thans onbeperkt water gebruiken! Ja, onbeperkt, want een go •- de bron laat ons nimmer in de stee!; en zorgt, dat u uw verdere leven de beschikking hebt over prima water. Iïr wordt net zolang gezocht en gepulst tot men mooi. helder wefiier heeft gevon den. Dat is vaak een hpel karwei, maai de mannen houden van hun vak en zo als de bakker niet zal rusten voor het brood hem naar de zin is, zo zullen ook de bronboorders niet rusten vooi zij water hebben ontdekt, dat goed van smaak 's, dat goed van kleur is. Water, dat uit een mooie kleur zand komt, uit wit zand of uit blauw. Dieper en dieper. Soms hoeven ze niet verder te gaan dan tot een meter of zes. maar in een an der geval moeten er nieuwe buizen wor den aangeschroefd en moet de puls die per en dieper zakken- Dan kan m n zware kleilagen ontmoeten en die klei laat zic.il niet makkelijk doorboren- He. ophalen van de puls. gevuld met geek bruin en tenslotte wit of blauw zand, kan menig droppeltje zweet kosten! In en bij Den Hoorn heeft men ook al veel goed werk verricht, lil en rond liet dorp komt weliswaar veel klei voor klei. die wij in verschillende graden van hardheid aantreffen maar de puls gaat er doorheen. Soms heel langzaam, soms vlugger. In normale zandgrond brengt men het tot 12-15 meter per dag In kleigrond heeft meiv-aan 2-2.5 meter per dag wel eens de handen vol! Wij hebben de puls zien werken in d. tuin achter de woning van de familie J. P. Verberne aan de Molenstraat- De fa milie had altijd te kampen met slecht water, nu krijgt zij prachtig water, van goede smaak. Het welwater, dat hier voorheen uit het pompje vloeide, was ijzerhoudend en niet te drinken- Men gaat hier, om eens een bekend geval te noe men, tot 18 meter diep. In De Koog ligt de bron 6-12 meter. De voorwaarden zijn daar gunstig. Ook in hei gebied van de Leemku'i. dus bij Xoordhaffel, zijn nortonpompen geslagen- Dezer dagen was men bezig met een bron naast het perceel, bewoond door de familie A. van Heerwaaiden. Op 50 cm. diepte stiet men reeds op lemn. Tot 9,50 m. bleef de leemlaag het werk bemoeilijken, maar men hield vol en ook hier vloeide weldra rijkelijk het heldere vocht! In Oudeschiid kan de beste norton- pomp helaas geen uitkomst brengen, BERM VERBETERING BIJ OUDESCHILD- Binnenkort zal een begin worden ge maakt met liet bestralen van de berm in de buurt van de pakhuizen van de fa- J. C- Rab aan de Schilderweg nabij Oude schiid. SOHILDEREIND WACHT OP MATERIAAL. De straatverbetering van liet Schilder- eind zou reeds ter hand zijn genomen, als liet materiaal hiervoor was aangeko men. Maar men wacht nog steeds op de nieuwe stenen. Het oude uit dc straat te breken materiaal zal gebruikt worden voor de zijbestrating. 45 NIEUWE PUNTEN GELDIG. Het Min- van Econ. Zaken deelt mede. dat met ingang van 1 Sept- 1949 van de textielkaart VA 905 geldig werden do bonnen gemerkt U één punt, V één punt, U vijf punten, V vijf punten, U reserve, ter waarde van 10 punten en V reserve ter waarde van 15 punten. STRAAT VERBETERD- De Hogêwerf te Den Hoorn is van een echte bestrating voorzien. Totnogtoe lag hier een rulle zandweg. De Hoorndet' jeugd heeft gepruild: ,,Van de winter zal liet niks meer worden met het sleeën op de Hogewerf". Dan maar naar de duinen, jongelui! vant hoe diep men daar ook boort, men stuit steeds op brak water. Heel lang ge leden heeft een heldere Texelaar liet denkbeeld geopperd b;j Brakenstein etn watertorentje te bouwen ten behoeve van de Oudeschilders Bij Brakenstein liggen zoals men weet, de Wezenputten, juist buiten de brakkezóne. Het is al die tijd bij een vaag denkbeeld geblev n. Zo zijn er meer plaatsen op liet eiland, waar men altijd water vindt, dat niet als drinkwater in aanmerking kan komen in polder Eierland bv. Meerdere boei- derijen daar zuilen hun heil moeten zoe ken in grote regenbakken. Wjj kennen daar een bedrijf, dat over een bak \an 55 in3 inhoud beschikt en de boer heefl zich in lijden van d r oog te nimmer zor- ■gen te maken over de watervoorziening voor zijn vee. Texelse wichelroedeloper. In Den Burg is dezer dagen op eej terrein aan de Hollewalsweg een wolma- niseerinrieliting geopend door de L.T-B-, hetgeen wij in een vorig nummer al be- rich'lten. Voor zulk een inrichting heelt men veel water nodig. Welnu, ook daar zijn twee nortonpompen geslagen, resp 17 en 22m. diep- Eerst kon men het ge- w enste water niet vinden d.w-z men kreeg geen goed water. Daarop werd de he"r Bram van Houten van Oost. de Texeisa wichelroedeloper, in de arm genomen en enkele ogenblikken nadat deze op liet terrein was verschenen werd door hém de prepiese plaats van goed water aan gewezen- „Hieronder is het!" zei Van Houten eenvoudig en inderdaad heelt men daar prachtig water gevonden! Het wordt op gepompt van onder een zwarj leemlaag van 7-8 meter. Dit is heel goed drinkwa ter en de capaciteit van de bronnen 'S zo groot 1100 liter per minuut) dat al spoedig van particuliere zijde werd ge- informeerd, ol daar ook voor hen water verkrijgbaar was, zoals bv- aan de zui velfabriek, die soms niet iedereen kan leveren, waar zij zelf ook grote hoeveel heden nodig heeft. Waar de L.T.B. gaarne het algemeen belang wil dienen werd hierover beraad met de vakman, die verzekerde: ,,Dee bronnen krijg je nooit droog!" ,.En laar vertrouwen we dan maar op" zei dhr R. J. Timmer lachend, toen wy hem over dit onderwerp aanklampten- Water overal- Voor mens en dier. Voor dorpeling en landbouwer- Voor burger en kampeerder. (Op een kam peerterrein aan de Kogerweg liggen zes bronnen!) Water uit alle diepten, want de nor- tonboorinstallatie boort tot 35 meter. Water voor practisch iedereen te be komen, want vanaf 5 00 gulden kan reeds een nortonpomp worden geslagen. Honderd gulden I-aten wij eens even narekenen: Op T°xel zijn ai zo'n 400 pompen. Schatten wij het aantal gebou wen op '2400, dan blijven er een '2000 over. Krijgt ieder een nortonpomp mei een electrische pomp, die f 700 kost, dan komen wij (om het laagste bedrag te ne men voor de norton) op 2000x800 gld. is ruim anderhalf millioen gulden. Bij e;n handpomp van f 250 wordt dit bedrag f 700.000. De aansluiting van 6000 wonin gen in hel oosten van Friesland (zie dat onderwerp elders), kost 5,5 millioen gld of ruim een millioen gulden voor 2000 gebouwen. Daarbij moet wel worden aangenomen, dat die gebouwen worden aangesloten op een reeds bestaande lei ding! Uit een en ander blijkt dus, dat de nortonpomp een uitnemende oplossing is van het probleem. Men dient dit wel te bedenken en ook open oog te hebben voor het feit. dat het tijdstip van een eventueel in gebruik te nemen waterlei dingbedrijf nog wel enige jaartjes op zich zal laten nachten. BRANDSPUIT MOEST UITRUKKEN. Al mogen wij de zomer niet prijzen, voor de kans op de laatste onweersbui is verdwenen, in ieder geval heeft hel hemelvuur onze boerderijen dit jaar nog gespaard. Maar de brandweer moet na tuurlijk paraat zjjn en dat is ze ook, wat Woensdag is gebleken, toen zij g alar- meerd werd voor „kolenbroei" in een op slagplaats van dhr J. O- Rab te Oude schiid. Het personeel van hel pakhuis had reeds maatregelen getroffen doeli om op alles voorbereid le zijn de rode haan laat zich nooit in de kaart kijken was de deskundige brandweer naar de broeiende briketten gedirigeerd- Safety first! AFREKENEN S.V P. Ten efnde dc stand van de actie oo le maken, verzoekt het bestirur van .,IIe' Witte Kruis" alle Texelaars, die loten onder hun berusting hebben, deze ten spoedigste te willen afrekenen aan het pdres der administratie: Wilheiminaiaan 45, Den Burg-Texcl. De nog niet-ver- kochte loten kunnen dan gebruikt wor den voor de verkoop aan de vaste wal. Wacht u hier s.v.p- niet te lang mee, doch doet dit per omgaande. Het Bestuur. OPENBARE VERGADERING van de Raad der gemeente Texel op Dinsdag 6 September 1949, des namiddags 2.30 uur ten gemeente- huize. Texel, 31 Augustus 1949. De Burgemeester Mr. G. D. RRHORSI 1 Beëdiging raadsleden- 2. Benoeming wethouders. 3. Notulen. 4. Ingekomen stukken. 5. Benoeming stratenmaker. Aanbevo len wordt: 1. dhr J. Martens ie Wierin- gen- 6- Advies aan Ged. Staten ter zake van een ontwerp-salarisregeling voor ge meente-ontvangers- 7- Toekenning tijdelijke loonbjjslag eu tijdelijke kindertoeslag aan het gemeen- tepersoneel. 8. Toekenning gratificatie aan het ge- meentepersoneel. 9. Overname van het Rijk van twaa'f Zweedse noodwoningen en 2 Maycrote- woningen. 10 Beginselbesluit tot deelneming in de stichting voor de schooltandverzor- ging. 11- Terugkoop van grond te De Koog, van mevr. M- C. Mareclial. 12. Beginselbesluit lot verkoop van grond te -Den Hoorn aan dhr S. P. Hin 't Was een schone avond. Nog ver was de duisternis, maar de zon was weggeneveid in esn heiige lucht- 'Het strand van liet Westerslag lag stil en verlaten Het telde geen tien baders m baadsters meer. Vier bunkers, twee kwallen, wat wrakhout- Over het grijze water dat flauw deinde en. nauwelijks een wit- gekuifde golf kon ontrollen voe ren enkele schepen in de wazige oneindigheid- Een paar meeu wen trokken laag vliegend langs de duinrand, doken neer als er een korst brood of iets anders \an lnin gading in iiet vizier kwam. Enkele kanoetstrandlopers („nee, geen.grutto's, al zjjn ze ongeveer even groot en a! zou hun kaneelbrulne, roest rode onderzijde ons in de war maken") liepen haastig langs de ebiij-n Het wa reu broodvogels van het hoge noorden van Europa en Siberië en Groenland. Roerloos stond de helm. Het is met liet. vreemdelingenverkeer weer gebeurd, zeiden wij tot elkander, Texel gaat zijn winterslaap in. ,.Ik .moet er niet aan denken!" kwam het antwoord op onze verzuchting, dat die winter zo lang kan zijn. Dat is de consequentie, die je als si- landbewoner moet aanvaarden.. Maar, mens, durf te leven! Durf ook te leven, als de dagen korten en de herfst zijn in trede doet! Durf ook straks te leven als de winter geweld gaai plegen met medo- genloze stormen Maak ook dan van liet leven, wat er van te maken is en dat is nog heel veel! Peins niet over wat je dan moet missen! (De zon, di? je bruin hrandde, de zee, waarin je naar hart'- lust spartelde, de heidevelden, waardoor je dwaalde, het mos. waarop je je neer vlijde en al rustend de schapenwolkjes in de azuren hemel volgde op hun grot; reis door het heelal. De kleine lamme ren, de kreetjes vjn jonge vogels- En zo veel meer). Pas je aun en zoek de gezel ligheid thuis als straks de winterse re genbuien los komen. Als de bossen drui pen van het vocht en het strand een toonbeeld van grauwe mistroostigheid is geworden. Thuis, waarvan zo raak ge zegd is: wie thuis het geluk niet vindt, die zal liet nergens vinden, wie thuis h -t geluk niet ziet. die vindt liet eiders niet! Als straks de herfst- en winterregens op de daken kletteren, weet de jonge middenstander die vooruit wil, wat hem te doen staat! Ook dj soholier-met-huiswerk zal zich niet behoeven te vervelen! De kleuters zullen naar wij hopen materiaal ontvan gen om de handen bezig te houden. Degenen, die zich kunnen concentre ren op de inhoud van een goed bock, zullen genieten van w at de schrijver hun vertellen gaat! De kunst zal de aandacht vragen: de Texelse muziek- en toneelver. zuilen zich weer gaan voorbereiden, straks voor liet wintel-programma, dat hopenliik weer welgekozen stukken zal brengen! Als de regenbuien het eiland bestoken. Maar gelukkig ziin winter en herfst er nie'. steeds op uit om ons in huis .e drijven. Vergeten wij niet hoe schoon het km zijn langs het strand en in de bossen als de storm loeit! Ook dan valt er buitens huis volop te genieten. Wordt dan wee1- toerist! Kleedt u extra warm en confron teert u met die bulderende wind. Laa' Jiem door uw lokken razen. Biedt weer stand. Ga de zee zien als de branding in felle woede op de duinen aanstormt! Een best werpseizoen. Zoals wij al eerder schreven vertelde .I-- a het strand lag stil en verlaten. een vogelwachter ons dezer dagen, dat het een best broedseizoen is geweest. Wij kunnen hieraan toevoegen, dat het gezien de vele jonge konijnen die wij eergisteren op een wandeling door de duinen waarnamen ook een best werp seizoen is geweest- Ach, het wemelde van de konijnen en konijntjes op een kléine weide die midden in de woestenij lag. Aan de rand van een bosje met dicht op een groeiend hout en aan drie zjjden omsloten door lage duintjes bekleed met paarse heide. Als straks liet vlees van de bou is, als de bonloze runderlapjes weer gezellig sudderen in de pan. dan zal liet. konij nenboutje wel sterk in prijs dalen, maar wat niet kan dalen is de hartstocht van de stroper, die een hecht politiecorps len spijt onweerstaanbaar naar 'buiten wordt getrokken als de duisternis is in gevallen. Want wat de jutter van zijn strand zegt, denkt de stroper van liet duinterrein: „het pachtstelsel is een mankement aan onze beschaving! Vrij zjin zomers de hossen en de duinen en 'i strand voor de toeristen, vrij moeten die gebieden zijn voor ons, stropers en jut ters van het oeroude gjlde, dat geen be stuur heeft, enkel maar leden, trouwe le den, die trouw ter training komen... En aan die stropers dachten wij, tosn wij die weide zagen wemelen van de ko nijnen. Makke konijnen, die rustig door knaagden in het groene gras. Konijnen, die pas-rustig wegsprongen, toen twee mannen vervaarlijk in de handen gin gen klappen.. Wij zagen hen verdwijnen onder het lage, dicht begroeide hout- Wat zij van ons dachten wisten wij natuurlijk ni<-t. Misschien hebben velen van hen nog nooit een geweerschot horen knallen! Misschien nog nooit het felle schijnsel van een lichtbak ontwaard. Misschien hebben zij nog nooit een kwaadaardig keffende hond achter de sneeuwwitte staart gehad- Wij hoopten, dat die kleine konijntjes straks de grootste voorzichtigheid in acht zouden.nemen en ver weg zouden vluchten in het donker van hun ho'.eu. Als de jacht gaat beginnen en overal ge vaar gaat dreigen! Want wij meenden haar nog te horen, de angstige stem van Rambi! DEZE WEEK GEREED. Deze week zal men gereedkomen met de straatvernieuwing te De Cocksdorp. Het betreft een deel van de dorpsstraat, die successievelijk geheel za! worden hersteld ZON. MAAN EN HOOG WATER. 'De zon komt 3 Sept. op om 5,55; onder om 7,22. Maan: 7 Sept. V M., 15 Sept. L.K. Hoog water ter rede van Texèl: 3 Sept. 5,41 en 6.35- 4 Sept. 7,08 en 7,47. 5 Sept. 8,09 en 8.42. 6 Sept- 8,59 en 9.24. 7 Sept 9,38 en 10,01- 8 Sept. 10,46 en 11,01. Aan het strand is het ongeveer een uur éérder hoog water.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1949 | | pagina 1