Cjro&n <2wartsjexels in het harL, Nazo mer Texel dorst .Jiet goud-geel graan edere dag slaan de dorsmachines er samen tweeduizend mud uit 4 October Dierendag De laatste Texelse trekhond werd vijfjaar geleden uit het tuig genomen Hoe laat vaart de boot? VARA hield geslaagde propaganda-avond Jicgave v h. Fa. LangeveW De Rooy Joekhandcl - Drukkerij - Bibliotheek ■)tn Burg Texel - Postbus 1 1 - Tel 11 ATERDAG 1 OCTOBER 1949 TEXELSE 63e JAARGANG No. 6362 COURANT Verschijnt Woensdags en Zaterdags Bankrek Rotterdamsche Bank en Coöp. Boerenleenb. Postgiro 65 2. Abonnementsprijs f 2,45 per halfjaar Daar gaat weer een mud graan! Van vroeg tot Iaat rollen de korrels thans uit de op Texel dorsende ma chines. En elders op de leeg geoogste akkers :s de ploeg al weer bezig de grond zacri- rijp te maken voor het win tergraan! Het bedrijf van de boer is een non-stop-bedrijfiedere dag vraagt nieuwe zorg. Hij brengt ook vreugd, gelukkig! JAN OUD uit Lutjebroek is langs een hoge ladder op een nog hogere klamp jeklommen. Ik zet er wat op, dat hij vandaar een aardig panorama heeft! Wellicht kan hij achter het blonde duin 'n mast ontdekken van een koop- raarder, die de Noordzee doorklieit of hij ziet aan de andere kant de 'exelse boot over het nu rustige water van de Texelstroom haar reis naar het iieuwediep maken. Of hij zietmaar nee, voor het zich verlustigen in vijde blik is thans geen gelegenheid: er wordt op hem gewacht, daar rond- >m en op de dorskas, waarmede vandaag al karrevrachten kostelijk graan rit de lange halmen zijn geslagen. ss-vjwap* Er wordt op hem gewacht, want wi? ot het personeel van een dorsmachine 1 iehoreoi weten, dat zulk een arbeid >en lion-stop-karwei is: gestaag, zonder hi- lat, moet de ene klamp graan na de mdere worden weggepikt. Schoof voor choof- En is het werk bij dei'e boerde rij (Veeger, de Westermient) gedaan, :lun komt meteen de traetor aangerupst >m de dorskas, de stropers en verdere itjtrdbuSon naar een volgend operatie- errein te slepen. Zo verdwijnen succes sievelijk alle klampen graan en in de plaats daarvan krijgen wij dan weer zakken tarwe, haver, gerst, rogge en de orenhoge stapels stro. Jan Oud heeft onderwijl het draad- eTiverk, waaraan kanjers van stenen han- n-lgen, van de. kop van de klamp verwij d-Berd en de vork ter liand genomen om 'ei de eerste sohool' af te werpen. Op de dorskas, die door epn 175 pk. sterke motor var. een tractor op gang is ge tracht. De chef van dit bedrijf is trots op de machinerie en hij vertelt ons, dat die in tractor 'm best hebben kan, hij speelt r mee. ,,Dit is zeker de zwaarste ma- hine van heel Texel, een volautomati sche dorskas, welks transporteur, snij der en verdeler samen ook nog 5 p.k. i.ilvan de motor eisen! Die tractor kost f21,000, bij weegt 10 ton. De dorskas li Iton en de stropers 5". Veel graan. Texel dorst zijn graan. Ei- word; blijkbaar veel graan op het eiland ver bouwd, want er moeten wel tien dotm- kassen draaien en die werken een be hoorlijk aantal weken achtereen: „Wij zijn aangenomen voor de periode van begin Aug. tot begin Dec. en als bet weer tegenloopt duurt het werk wel toi Kerstmis," aldus een lid van de ploeg, die hier uit negen man bestaat. Eerst zijn ze begonnen met de kool- zaadoogst, daarna ging het eerst ge wonnen graan zo van het land per wa gen naar de dorsmachine en nu zullen ze steeds de grote klampen afwerkt- n. Hoeveel klampen heeft het Texel se bedrijf gemiddeld? Dat wilden wij wel eens weten. Gemiddeld zes. zeven- Een rtdamp is doorgaans de opbrengst van een bunder graan. Maar die daar (men wijs' ons een beslist niet bijzonder iioge klamp), draagt de oogst van iwee bun ders, geen best land, zeker!" De dorsmachine draait op volle toe ren. Een twintig meter lange drijfriem, de zgn. hoofdriem, die van de tractor naar de dorskas loopt en wel 75 kg. weegt, doet een zwaar wiel snel rond draaien en via allerlei stangen en ra deren vliegen weer andere riemen raJ zend snel rond, 35 in* totaal Zo van buitenaf kunnen wij de scho ven niet lang volgen: als ze op de dors kas zijn beland worden ze meteen ver- ui der geloodst en verdwijnen dan uit het "og Daar Binnenin worden ze hardhan- I dig aangepakt met als resultaat, dat al le korrels uit de aar vliegen en. via ze ven en zeefjes naar de zakken vloeien. De ene zak ontvangt de eerste soort; die er naast hangt de tweede soort en zo tot vier soorten toe. Ieder uur kan zo'n machine 4000 kg zaad !e voor schijn toveren- Ja. het gaat vlug: een goed half uur, nadat een lege wagen was gearriveerd, kon dez.e zwaar heia den het terrein afrijden en het graan naar de voorraadschuur brengen. (Tri de practijk produceert men 200 tot 250 mud per dag) Het stro maakt 'n langere reis, want het moet vanuit de dorskas naar dr stropers getransporteerd worden. Zie zo n stroom van goudgele halmet! De stropers kan een flink portie verwerken en dat moet ook want uit iedere zak haver komt een pak stro. uit iedere zak rogge anderhalf pak en uit iedere zak gerst een half pak. Iedere minuut ziet men een pak ge perst, gebonden en al uit de machine komen Daar staat dan een mannetje gereed om zo'n pak op z'n nek te ne men. ,,IIet wtegt 50 kg!" werd er gezegd, toen wij onze verwondering verrieden door een blik van „die man speelt, die jongleert er mee!" Toen dp tran sporteur zijn vrachtje heel kwiek via een steile trap op een reeds hoog ge groeide stapel legde. Elders stonden al twee torenhoge stapels stro, van 600 en 500 pakken! „Het contract aan het va3te land is acht pakken stro op elkaar, maar hier doen wij dat weer anders!" De machine gaat onvermoeid voort cn de mannen weten wel wat ze re doen hebben! Een1 eenvoudig sommetje ieert, dat er op Texel iedere dag in totaal zo'n 2000 mud graan wordt gedorst. En dat er zo'n 250 kg draad voor net binden tan de pakken nodig is! En hoe groot het aantal schoven is. dat iedere dag tan de schelf op de dorskas wordt ge mikt, nee, daarvan hebben wij geen flauw idee! Minder ongedierte- En evenmin kunnen we nagaan, hoe- t eel muizen er in het dorsseizoen on schadelijk worden gemaakt door de honden er. katten van de boerderijen of door do leden van het personeel zelf. ,,Toch valt het nu weer best mee met het ongedierte!" aldus de chef, die er in 1046 ook bij was, toen op de boerde rij „de Mars" 160 ratten, zich zat ge vreten ratten, onder één klamp van daan kwamen! Men heeft in die periode liet seruminstituut uit Delft in de arm genomen. Het zal nu niet meer zo'n vaart met die ratten kunnen lopen, want nu worden de klampen spoediger weggedorsl. Kort na de oorlog daaren tegen. toen men met een groot tekort aan materiaal te kampen had. bleven de klampen veel te lang overstaan, en ter. liet graan van 1045 in 1046 werd ge dorst, viel het dus niet te verwonde ren, dat de raten er hun domein had den gevestigd.... Men kwam toen op het snuggere idee 0111 de onderhanden zijnde klam pen m >t kippengaas af te sluiten, de ratten zaten toen in de val en er was geen ontkomen meer aan, bij massa's gingen /e het graf in. Texel dorst zijn graan en we zullen straks weer dankdiensten houden voor de rijke oogst En zeer zeker zullen ve len terugdenken aan die tijd, waarin de honger ons land was binnengetrokken Waarin kapitalen voor een mud tarwe werden betaald. Velen zullen ook met dankbaarheid terugdenken aan de Texelse boeren, die z.oveel graan (clan destien) verkochten als maar mogelijk was. Voor scherp concurrerende prij zen (een kwartje per kilogram!) Ja, aan die jaren denken wij nog te rug,nu wij die dorsmachine daar zi;h staan- Zij staat daar heel eenzaam: ne gen man-en-een-machinist houden haar in liet oog, de boer rijdt af en aan zijn land op. Soms passeert een wiel rijd steren die wielrijdster wendt pas de blik als een guitige dorser haar ami caal iets toeroept. Soms wuift ze terug. Soms ook niet. Och, zo'n dorsmachine is weer een doodgewoon ding gewor den, niels bijzonders. Voor de „buiten staanders" is er niets attractiefs meer aan. Daar wordt gedorst. Meer niet. Nog zindert de zon schier elke dag, Alsof 't midzomer is. Nog bloeien bloemen overal Zelfs primulaveris. Bloeit zeldzaam voor de tweede keer Al is het dan niet rijk. En madelieven blinken weer In 't groen, voorjaar gelijk! In herfsttuin pronkt nog zomerpracht. Al bruint kastanjeleer, De koesterende zonne bracht Baders in zee nog weer. En grazig groent de weide Na 't regenbadfestijn, Kwam 't milde licht verblijden: Nazomer zonneschijn. Verkwikt, versterkt, 'o schijn maar voort Verfraai het heifstgetij, Want regenvlagen, storm en wind Scheppen een woestenij. Der bomen gouden blad'renkroon, 't Beeld der vergank'lijkheid. Maar zo ontroerend, wonderschoon. Lang heerse deez' mooie tijd! EEN TEXELAARSTER. BOVEN WATER. De „geruchtmakende zaak" van deze week, de diefstal in „Casino" is buiten de pQlitïe om in het reine gebracht: de berouwvolle, althans verstandig gewor den dader heelt de buit van tien guidon, het resuliaat van een greep in des kas teleins lade aan de rechtmatige eige naar ter hand gesteld. Hij heeft beloofd het nooit meer te zullen doen. OP 18 NOVEMBER. Op 18 Nov. treedt U.D.I, op. In een adv. wordt het donateurschap aanbe volen. METHODEN VAN MECHANISCH MELKEN. 'Hoewel de meningen omtrent mecha nisch melken veelal nog een tegenstrij dig karakter dragen, begint men nok in ons land de doelmatigheid van mecha nisch melken steeds meer in t? zien. De ruimere toepassing hiervan kan hoven- dien de bedrijfsresultaten in gunstige zin beïnvloeden. Men luistere Maandag 3 Oct. a.s. van 19,45-19,50 uur naar Radio Hilversum 4 October Dierendag. In alle kran ten zal weer worden gewerkt op het ge voel van de mensen om de dieren mst zachtheid te behandelen en i'.e vogels te sparen. De in vele opzichten weerlo ze dienen te beschermen. Wij denken aan koeien of kalveren, die naar 1e slachtbank Worden gesleept en a's- of 'n angstig voorgevoel hen beeft ge waarschuwd zich gaan verzetten, koppig worden en daarvoor dikwijls hardhandig worden aangepakt. Ho* vaak komt het voor, dat men zo'n beest met een hard stuk hout afbeult of een capriolen makende koe met een rake klap op hel neusbeen tot de orde trachl te roepen. ..'Hij mot toch dood!" Onlangs vervoerde een vrachtauto 21 veulens ran Maastricht naar Culein- boi'g- Tenminste, dat was de bedoeling. Toen bij Roermond de „veewagen" ge controleerd werd. bleken 4 veulens .e zijn gestikt. 'Het voertuig was ingericht voor hei transport van hoogstens tien dieren. Gelukkig wint de gedachte veld, dat de dieren óók gevoel hebben en rerht hebben op ..dierwaardige" behandeling. Goede voorbeelden worden gelukkig gegeven door de politie en andere in stanties als bv- ruiterverenigingen, ilui venliefhebbers, konijnenfokkers met reputatie. Vele koetsiers, die hart voor hun paard hebben,de zweep nimmer over de rug leggen en het dier de ba- ver geven die het verdient. Bestuur ders van Jan Pleziers, die bij mulle zandwegen rekening houden met de zwaarder" last achter het schoftstuk Ach, er is in vele opzichten gelukkig veel verbeterd. Het palingtrekken is voorbij, vinkenclubs mogen hun vogil- tjes niet meer met een gloeiende brei naald de ogen uitschroeien. Op de transporten van vee wordt streng*r gecontroleerd. Transport van vee, transport door dieren. Wij denken aan de trekhond Op Texel is de laatste trekhond 5 jaai geleden uil het tuig genomen, het was het span van dhr W- Halsema. Maar elders in ons land zlin er nog ruim 22"0 trekhonden! Wij namen kennis van het jaarver slag over 1946 van de Anti-Trekhon- denbond, de bond die reeds jarenlang ijvert voor het afschaffen van de hond als trekdier onder 't motto „Dierenbe- schermen is geen deugd, maar plicht! De hond is nu eenmaal geen trekdier Mede dank zij het werk van deze bond is het aantal trekhonden zeer ver- minderd. In 1932 waren er 3*2600; in 1934 nog maar 18411, en daarna ging het aapta. steeds In dalende lijn: 1936 13233 1942 5132 1938 9891 1947 2717 1940 6957 1 949 2281 'Noordholland heeft altijd hel minste aantal trekhonden gehad. In 1932 nog 1059, thans nog 27. Reeds zijn er 107 gemeenten in dez- provincie zonder trekhonden. Zuidholland heeft nog 198 trekhon den, Zeeland 36, N.-Brabant 209, Lim burg 178, Gelderland 232, Utrecht 51. Overijssel 204, Drente 502, Groningen 217, Friesland 424 Moge, het einddoel van de Bond ,,Ir. Nederland gemi trekhond" spoedig be reikt zijn. TEXELDEN HELDER V.V. Op werkdagen: Van Texel: 5,20; 7,45; 11,46; 14,50; 17,60 Van Den Helder: 6,30; 10,20; 13,09; 16,20; 19,30. Op Zon- en alg. erkende Chr. Feest dagen: Van Texel: 7,45; 11,45; 17,50 Van Den Helder: 10,20; 13,10; 19,00- TEXELSE SCHILDERSTUKKEN' NAAR DENEMARKEN. De kunstschilder Jan van Ham gaat ons eiland weer verlaten en toen wij hem dezer dagen toevallig ontmoetten cn hem zo druk zagen inpakken, begre pen wij, dat het kort dag werd. ,,Nee, aan inpakken zijn we nog niet toe, ti.w.z. voor onze reis naar het winter kwartier nog niet: de doeken, die ik nu „reisvaardig" maak (prachtige stukken van het eiland), zijn bestemd voor een expositie in Denemarken, een ten toonstelling van ons genootschap". Veel succes er mee, Jan van Ham en dank voor de propaganda! „Volgend jaar kom ik terug", sprak de kunstschilder met beslistheid. ,,Jk heb uw eiland niet in één seizoen kun nen schilderen" Dat redt niemand, waarde vriend! HUISSLA OHTINGSREGELING 1949-195#. Mét ingang van 1 Oct. a.s. bestaat vooi do zelfverzorgers van vlees weder de gelegenheid naar gelang van de grootte van het gezin één of meer var kens en-of schapen voor eigen gebruik te slachten. Voor het verrichten van 'n huisslachting is een schriftelijke mach tiging vereist, welke dient te worden aangevaagd bij de plaatselijke bureau houder. Machtigingen tot liet slacht in van varkens moet worden aangevraagd door middel van het aanvraagformulier dat op de achterzijde van de voor het varken afgegeven aanhoudvergunning is afgedrukt. De traditionele VA'RA-avond werd dit jaar voor het eerst aan Den Buig gehouden en wel in „De Oranjeboom", die behoorlijk bezet was. Het openings woord werd gesproken door dhr Alb. Backer, voorz. van de afd. Texel, een kort woord, want Max van Praag, Clem Clements, Henny Fontaine en Tonny Bakkenes stonden al te popelen om luin revue „Eenmaal vier is vijf" voor bet voetlicht te brengen. Welnu, daar kwamen zij dan met een alleraardigst openingsliedje, meteen gevolg*! door 't optreden van de fenominale tekenaar Clem Clements. Wij kregen een aller gezelligst geschiedenislesje. En dachten onderwjj!: bad die meester van ons vroeger ook moeten kennen. Nooit zon den wij meer zijn vergeten hoe de Ba tavieren hun gezin stichtten, hoe zji er uitzagen, hoe ruw en onbeschaafd zjj waren. Met enkele blfksemsvlug ge trokken strepen stonden daar de oud" Batavieren ten voeten uit. Max en Hen ny kwamen een en ander accentueren door in dierenvelJen uit donkere schuil hoeken te komen sluipen. Daarop trok Clems met ons naar bet Riddertijd- perk, vervolgens naar 1900 met zijn sensationi le uitvindingen en tenslotte kwam 1949 met Swing en Samba cn steeds weer kwamen Max en Henny 'ui levende Ijjve onze verbeelding verster ken. Dat sloeg best in! En om in die beeldspraak te blijven: men brandde al weer van verlangen naar bet volgend? tafereel. Een liedje met een moraal zoals er vele waren, deze avond „Er is niets veranderd!" zei er een. W'ij weten wel bet"r: liet is nog niet zo lang geleden, dat de arbeiders geen kans nog hadden om voor bun recht'1', te strijden, hoe zeer zij ook naar be'e- re tjjde'n verlangden. Nu spreekt de ar heid"r een woordje mee. Zacht klonk '1 Morgenrood". Dan al sterker en ster ker tot liet prachtige lied wits aange zwollen tot die grootte, waarin het Recht voor iedereen thans schittert. De non-stop-revue werd voortgezet door Tonny Bakkenes met zijn accor deon. Vol bewondering volgde de zaal deze begaafde accordeonist, knap in voordracht en techniek. Meesterlijk. Ook viel zijn pianospel np Hoe keurig sloot zijn spel aan als Max of Hennv, of zjj heiden voor de microfoon kwa men. Om ernst te brengen. Of luim Dolle dwaasheid soms. Leuke liedjes zongen ze: van Ferdinand en Marietje. over huwelijks lief en leed (natuurlijk En toen kwam Clem Clements gooche len. Hii greep de sigaretten en sigaren uit de lucht, hij knipte dikke koordep door, hij was wonderlijk en voor de honderd en zoveelste maal hebben wjj de trucs van een goochelaar niet kun nen onderkennen. En zo nam ook Clem zijn geheimen weer mee Zeer goed was Clem ook als tekenaar van grote figuren: Bevin, Stalin, Dl' Drees, Lieftinck (natuurlijk). De heer W. Verhagen sprak 'n pro pagandistisch woord. Hij begon met e herinneren hoe sterk wij in do oorlogs jaren verlangden naar de vrijheid, d'e de bezetters ons had ontroofd Vrjjhe'd is een dei kostbaarste goed"rrn. Waar vrijheid is, is democratie en omge keerd. Wie de vrjjheid mint wil zich uiten zoals hij dat verkiest, het instel len van ten zgn. nationale omroep zou dan ook in strijd zijn geweest met de aard van het Ned. volk. Onze VARA is zelfstandig gebleven. Hij is een rode omroep. De omroep van het democra tisch socialisme. De VARA is, wat hij voor de oorlog was, ja meer nog! Ook gezien zjjn ledenaantal, want dit is van 130,000 geklommen tot 180,000. Maar er kunnen er nog meer bij en als de Vara volgend jaar zijn zilveren jubileum viert, hopen wjj op het grote lan delijke zomerfeest (waar dat wordt ge houden is nog niet bekend) ons Hoofd bestuur een geschenk te kunnen aan bieden in een ledenwinst, die tot vreug de za! stemmen Spr. herinnerde er voorts aan, dat de VARA in 1925 klein is begonnen. Hij wil zjjn taak groots voortzetten in dienst van vrede en vrijheid, van socialisme en democratie. De VARA tracht ook het culturele peil van dj luisteraars te verhogen Spr. wees op de propagandistische uitzendingen van belangrijke meetings, zoals die waarop dezer Jagen Koos Vorrink sprak. Dank zij de VARA kon den duizenden en duizenden landgeno ten deze meeting via de VARA-radlo bijwonen. Daarom verheugt het ons, dat de vrijheid ook de V'AiRiA terugge bracht heeft. Er is immers zovel maat schappelijk als cultureel nog veel werk ie doen. Wie dit beseffen zullen ziih ongetwijfeld in haar gelederen scha ren". Na de pauze kwam Clems terug urn als down-tekenaar nog meer succes le oogsten. Hij kreeg twee modellen uit de zaal op het toneel en een hunner op een vurig paard. Besloten werd met een potpourri van bekende liedjes, die al heel wat keer onder de naald zijn geweest of door de aether hebben gegolfd. („Ik heb maar 5,84", „Mariandel", gevoelvol door Max gezongen, „Als de klok van Arnemui- den"). De voorz. beslool de avond -met dj hoop. dat ieder lid een nieuw lid zou werven en dat de aanwezige niet-ieden zich onverwijld zouden melden als lid. De VARA-gids, zo besloot hij, is u'tge- breid van 24 tot 32 pagina's.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1949 | | pagina 1