Cfroen ^wartsJ'exeU in het harL, Tendo's DAHPO-PASTILLES Ruilverkaveling en Natuurschoon Een sociografisch onderzoek noodzakelijk DCoeda/unoede? stanlmout Ging hier niet door Koning Winter trad af Kapiteins en chauffeurs herademden Dames! Vooral nu IIzei lief en leecl ZATERDAG 4 FEBRUARI 1950 TEXELSE 63e JAARGANG. No. 6397 COURANT Uitgave v h. Fa Langeveld De Rooy Boekhandel Drukkerij - Bibliotheek Den Burg Texel - Postbus 11 - Tel 11 Verschijnt Woensdags en Zaterdags Bankrek Rotrerdamsche Bank en CoÖp. Boerenleenb. Postgiro 65 2 Abonnementsprijs f 2,45 per halfjaar Met belangstelling las ik in de Texelse Coulant liet verslag, dat de altijd ac tieve lieer Van Groningen schreef over een voordracht door de heer Schram- ineijer. De laatste besprak de uitkomsten van het vooronderzoek naar de ruilver kaveling» óók op een bijeenkomst in Den Hoorn, en hij stelde de aanwezigen in de gelegenheid hun kijk op dit onderwerp naar voren te brengen. Volgens het ver slag was er rogal wat oppositie: de boe ren van Den Hoorn, die klaarblijkelijk veel grond in De Hommer in eigendom hebben, maaklen vooral bezwaren tegen de kosten en zij merkten op, dat hun boerderijen hoofdzakelijk in het dorp Den Hoorn gevestigd zijn, waardoor de gronden ook b;j een betere verkaveling toch moeilijk bereikbaar blijven- In Den Burg was het vooral de heer W. H. Lap, die bezwaren tegen de ruilverka veling naar voren bracht. Hij vreesde '11 aantasting van het natuurschoon, waar door liet vreemdelingenverkeer nadelig beïnvloed zou worden. Als belangstellende in vee] Texelse aangelegenheden-zü het mij vergund, mijn visie op de ruilverkaveling nog eens te mogen geven. Tk doe dit vooral onk gaarne omdat de heren van ruilverka veling mij reeds geruime t ijd geleden een briefje zonden met de aanhef, waar in ik als een tegenstander van die ruil verkaveling werd aangesproken. Hoe zeer op dit punt een misverstand be slaat. zal blijken uit hetgeen ik hierna schrijven zal. Sociographlsch onderzoek nood zakelijk. Toen ik bijna 30 jaar geleden op Texel voor 't eert voet aan wal zette, had liet eiland 7000 inwoners- Thans telt Texel 10,000 bewoners, m.a.w in een betrekke lijk korte tijd is de bevolking met 3000 inwoners toegenomen. Niemand zal be ueren dat Texel een armelijke bevolking beeft. Ieder, die ogen heeft om te zien en oren 0111 te horen, kan waarnemen, dat ook de 10,000 bewoners '11 betrekke lijk grote weivaart genieten. Ik zou wel ens willen weten welke de middelen van beslaan zijn, die het mogelijk maakten, dat 3000 mensen op Texel na het jaar 1920 een bestaansmogelijkheid verwoei en. Een veelvoudig antwoord kan ilaar- P gegeven worden: het vreemdeiingen- erkeer is bier voornamelijk de oorzaak an, er werd meer land in cultuur ge bracht, men ging over van de schapen- ip de rundveeteelt. Waarschijnlijk zijn leze antwoorden juist- Omdat er echter nooit een wetenschappelijk, laten we ggen sociografisch onderzoek naar in- esteld is, blijft dit antwoord een gis- ug. De heren van de Cultuurtechnische icnsl zuikm de welvaartsbronnen in ïonfdizaak zoeken in grondverbetering, noderner landbouw methoden. verande- ing in de aard der boerenbedrijven, nz., terwijl degenen, die voordelen ge- jolen van het vreemdelingenverkeer stiBttiseci op UBBJOiti 'tifiz impnz .pgmuaë iiogelijkherid van velen toe te schrijven, loevvel ik de grootste waardering voor et verslag van de beer Van Groningen eib, had ik wel eens willen vernemen I hv. het aantal landbouwbedrijven is legenomen, hoe in de afgelopen dertig aar bv. de opbrengst der gewassen per under is geweest, hoe groot de toename an de rundveestapel en de afname van e ischapenstapel was. Hoe zijn de rij ers voor de bollenteelt en hoe is het ge leld met de pluimveehouderij? Op al eze vragen is een antwoord mogelijk 1 eerst dan zal het mogelijk zijn 0111 it te maken of de argumenten van de lïltuurtechnische Drenst dan wel die an de tegenstanders van ruilverkave- ng in veitband met de belangen van het eemdelingenverkeer, de meeste vvaar- hebben. Op Texel redeneert men er belangen, die men in wezen niet ut. Men praat langs elkaar heen en ireekt alleen naar vermoedens- Het is urnen een eis van zeer groot algemeen flang, dat de Texelse gemeenteraad ein- lijk aan een erkend vvetenschappe- ik bureau voor sociografisch onderzoek idracht geeft eeu onderzoek naar de 'onnen van het Texelse volksbestaan in stellen. Er kan clan tevens Pen rapport orden uitgebracht, waarin mogelijkhe- n voor de toekomst worden aangege- n. E11 zonder twijfel zal dan blijken ik belang groter is: dat- van het VW dat van de boerenstand. Ik heb zo het rmoeden boe men in een dergelijk pport tot de conclusie za'. komen dat geen tegenstelling van belangen tus- n beide groepen bestaat, Want zijn er et vele boeren, die rechtstreeks of gs een omweg ook van het VVV de ordelen genieten? En zouden cle eemdelingen naar Texel komen als zij niet, genoten van het landschap, dat h in de eerste plaats en voor een be- ngrijk deel door de boeren in stand houden wordt? Talrijke steden en dorpen gingen voor. Het bijna steeds de dwang der om- indighedeu, die een bevolkingsgroep ijft naar intensiever bodemcultuur en naar bet zoeken van nieuwe bestaans mogelijkheden. Evenals elders in ons land was de grote bevolkingstoename op Texel een prikkel 0111 naar andere middelen van bestaan om te zien- Al moet direct worden toegegeven, dat aan zienlijke toename van liet VVV oor zaak werd \an een deel der bevolkings aanwas. Juist omdat deze'fde problemen bijna overal in ons land naar voren zijn gekomen, besloten talrijke gemeente besturen ten sooipgraphie te laten ma ken. Zeer eigenaardige resultaten kwa-' men daarbij voor de dag, resultaten waaraan men dikwijls nauwelijks had gedacht. De gemeende Enschede bv., waar de textie industrie belangrijk is, sukkelde met een gebrek aan arbeids krachten. in het naburige Hengelo wa ren verschillende machinefabrieken e.d. omstaan, waar de mannelijke jonge ar- eiders uit Enschede een aangenamer en lonender vak konden uitoefenen dan in hun geboorteplaats. Het gevolg was een veroudering der mannelijke arbeids krachten In Enschede, en, daar de En- scliede'se meisjes dikwijls de jongens achterna gingen, nok een toenemend te kort aan vrouwelijke arbeidskrachten in Enschede. Bovendien bleven door bet genoemde t erschijnsel veel meisjes in Enschede ongetrouwd alles nadelig voor een goede gemeentelijke huishou ding. Enschede heeft vooral ook vrou welijke arbeidskrachten nodig en het ge volg was, dat een ingesteld sociografisch onderzoek tot de gevolgtrekking kwam, dat liet gewenst was naast de eenzijdig georiënteerde textielindustrie andere in dustrieën te vestigen die de Enschede'se jonge mannen en met hen de vrouwen in hun geboorteplaats doen blijven. Het zal de lezer nu duidelijk ziin, waarom de gemeente Enschede op znike gemakke lijke voorwaarden terreinen beschikbaar stelt voor bepaalde industrieën en waar" 0111 daarvoor verschillende faciliteiten worden verleend. ■Harlingen en Ameland, Velzen en Marken en talrijke andere gemeent"n nebben door een goed-sociografisch on derzoek de ontwikkeling hunner ge meenten in een bepaalde richting gesti muleerd. Het wordt tijd dat Texel in de ze richting eindelijk eens wat onderne men gaat en de gemeenteraad meen ik het advies te mogen geven hieraan eens aandacht te schenken. Want, deze aan gelegenheid is heus belangrijker dan het feit of er al dan niet kermis zal ge houden .worden. Het vreemdelingenverkeer. Laat ik terugkeren tot mijn eigenlij ke onderwerp, de ruilverkaveling. Ook zonder 'n sociografisch rapport is daar, hangende de tegenwoordige stand van zaken, nog wel iets over te schrijven. Op .Texel zijn dus twee bronnen van bestaan van overwegend belang: de landbouw en veeteelt enerzijds, bet vreemdelingenverkeer anderzijds- Zo lang niet is uitgemaakt welk belang overwegend is valt niet uit te maken in welke richting de gemeente (in het bij zonder ouJ-Texel) in hoofdzaak moet ontwikkeld worden. AI3 ik evenwel ver neem, dat liet vreemdelingenverkeer in 1948 '2Va milHoen en in 1949 2Vi millioen gulden heeft opgeleverd ik neem aan dat (leze cijfers bij benadering juist zijn dan moet ik hieruit wel opmaken (lat- dit vreemdelingenverkeer voor Texel van zeer grote betekenis is. E11 als ik het aardige blad lees dat de VW 111 grote aantallen ondt;r de Nederlandse bevolking verspreidt en daarin de lange lijsten zie met adressen van hotel- en pensionhouders, dan w ordt de aanvanke lijke indruk nog versterkt. Onder deze omstandigheden is heit zonder meer on verstandig 0111 oud-Texel in zijn geheel te gaan rmlverkavelen. En ik hecht dan weinig waarde aan de mededeling van de lieer Sehranuneijer, die beweert, dat door de ruiverkaveling liet landschap op Texel nog verfraaid zal worden. De lezers, die Vlieringen hebben gekend vóór en na tie ruilverkaveling zullen mij wel begrijpen. Vieringen is landschap pelijk door de ruilverkaveling bedorven. Wat voor Vieringen niet zo erg is, zal voor Texel een doodsteek zijn en het is daarom de plicht van ieder, die het goed met het eiland meent, 0111 zich met alle macht te verzetten tegen een ruilverka veling van die gedeelten, waardoor liet landschap tegenwoordig wordt bepaald. Bijna alle hogere gronden vallen hier onder, ik noem Noord- en Zuidhaffel, Ooster- en Westergeest, Bargen, het ho ge land onmiddellijk bij De Waal en v eel hogere gronden achter Den Hoorn Deze gebieden, die bij de beste ruilver kaveling nog maar een zeer beperkte vermeerdering van bodemopbrengst te zien zullen geven, dienen met. het oog op het uiterst belangrijke vreemdelin genverkeer in hun tegenwoordige staat behouden te blijven en ik vraag mij af, of het zo zottjesaan geen tijd wordt, dat de gemeentelijke autoriteiten of hogere gezagsdragers hier maatregelen tegen ontluistering gaan nemen. Ook dit is belangrijker dan het al of niet houden UITSLAG AANBESTEDING. Bij de op 31 Jan. jl. gehouden open bare aanbesteding voor het bouwen van een boerderij in Ongeren te Texel, door de architect N. Schermer, waren de in schrijvingen als volgt: M. Kooro, Den Burg f27622, G ebr Timmer, Oosterend f 24397, Gebr. Bruin, Den Burg f23990, J- Drijver, Oosterend f23975. B, Gieze, Eierland f22770. Begroting was f 22822,88. vernieuw» en verbetert uw bloed N V. A. J TEN OOESSCHATE - ZWOLIE van de kermis, dan het al of niet plaat sen van een lantaarn en het al of niet. uitdiepen van een moddersloot. Ruilverkaveling is plicht. Texel is voor een belangrijk deel óók van liet boerenbedrijf afhankelijk en de w etenschappdijke landbouwmethoden, de verbeterde afwatering enz. zijn daar mede oorzaak van een verhoogde bodemopbrengst. Even duidelijk als de betekenis van het vreemdelingenverkeer lijkt mij de belangrijkheid van de in krimping der schapenstapel en de ver grote rundveestapel. Men heeft op land bouw- en veeteeltgebied al heel wat be reikt, duidelijk springt dit vooral in bet oog als men- kennis genomen heeft van de toestanden zoals die in vroeger eeu wen op Texel heersten. Niet iedere jon ge boerenzoon zal in een ander vak dan dat zijns v aders een bestaan willen zoe ken- Veie uitstekende jonge boeren is 't een voortdurend verdriet dat voor ben geen boerderij beschikbaar is, dat zij genoodzaakt zijn te lang in het ouderlijk huis te blijven, dat zij soms gedwongen worden te emigreren of naar 'n „baan tje" 0111 te zien. Het is daarom een eis van de eerste orde, dat de beschikbare grond op Texel, die verbeterd kan vvor- deiij zo intensief mogelijk wordt ge bruikt lui ik geef de beren van de ruil verkaveling volmondig gelijk als zij be logen, dat ruilverkaveling hiervoor van uitermate grote betekenis is. Behalve de terreinen die ik hiervoor heb genoemd en die in bet algemeen voor de landbouw weinig waardevol zijn, beeft Texel nog talrijke gebieden, waar een betere verkaveling, een betere drainage, een betere bewerking, zouden leiden tot een steile verhoogde opbrengst. De Hemmer beiidort tot deze gebieden en grote stukken tussen Oudeschild en Oos- terend, gedeelten van Waalenburg en 't Burger NieuwJand, 't Hoornder Nieuw- land enz. Het is zelfs voor een leek be droevend 0111 te zien hoe de Hemmer een woestenij is, waar msschien vijf of zes boerenplaatsen aan een even groot aan tal gezinnen een behoorlijk bestaan zou den leveren. Het is kortzichtig en on verstandig, legen bet- eigenbelang van de boeren 0111 de productiviteit van al detze gronden niet op te voeren- E11 het getuigt, van verkeerde zuinigheid geen kapitaal aan een ruilverkaveling van de ze gebieden te bestéden. Zo verzetten de boeren zich een halve eeuw geleden te gen bet gebruik van kunstmest, tegen het in gebruik nemen van dure land bouwmachines. Langzamerhand heeft de Texelse bóer leren inzien, dat de uitga ven aan lure kunstmest en aan land bouwmachines wèl waren besteed- Hij zou er niet, meer aan denken om tot de oude toestanden terug te keren. Het kapitaal, dat hij op advies van weten schappelijk geschoolden uitgaf, heeft '11 hoge rente opgeleverd. Waarom- aarzelt hij, nu de lijn verder wordt getrok ken? Heeft'hij zo weinig met zijn kin deren op. dat hij hun geen kansen gunt? Leeft hij alleen maar voor zichzelf, of is het alleen maar behoudzucht, die hem legen het nieuwe gekant doet zijn? I11 't belang van de Texelse boerenstand móét worden ingegrepen opdat niet nog eens een rapport over Texel verschijnen zal, waarin deskundigen hun verbazing uit spreken over achterlijke toestanden op iiet- eiland, die elders in ons vaderland nog maar zelden worden aangetroffen Conclusie. Moge ik in enkele zinnen thans sa menvatten wat n.m.m. voor Texel ge wenst zal zijn: Ie Opdracht van de gemeente, zo mo gelijk in samenwerking en met, steun van de bo-wenorganisaties, de VVV enz. tot- het samenstellen van een sociogra fisch rapport 2e. Het oprichten van een commissie, die zal trachten vast te stellen welke ter reinen voor het behoud van natuur schoon gespaard moeten blijven en wel ke gronden zonder het natuurschoon te schaden voor ruilverkaveling in aan merking komen. Zowel de Cultuurtech nische Dienst als de beschermers van 't landschap dienen in deze commissie zit ting te hebben. J. A. VAN DER VLTS- OPVOERING VAN „BOENG TONI". Dit mooie toneelstuk, dat ons plaatst in een geheel Indonestisch milieu en ons laat zien, line onze jongens daar leven en strijden, wordt Zondag 12 Febr. a. s. door de R.K. Toneelvereniging ,,St. Jan" in Casino ten tonele gebracht- Het word-' een prachtavond. (Zie ook adv. in dit en volgend nr.) DE WINNAARS. Eerst Woensdagochtend ontvingen wij liet verslag van de ijswedstrijden, die voor de kinderen van Den Hoorn werden gehouden, maar er is zo fel 0111 de over winning gevochten, dat wij de triom- Icerders nog gaarne even noemen: Jongens en meisjes van 0, 7 en 8 jaar: le. Theo Bakker, ..Amalia"; 2e. Arend Heerschap; 3e. Ferry Shilling. Jongens er meisjes van 9 en 10 jaar: le- Harm Roffel; 2e. Klaas de Leeuw; 3e. Biet van Rossum. Meisjes 1115 jaar: le. Ali de Bruin; 2e. Nel Koopman; 3e. Nel Drijver. Jongens 1115 jaar: 1e. Henk Boon; 2e. Simon de Jager; 3e- Dick Smit. TOT- Ze had zo gehoopt dit weekend in de duinen te kunnen gaan skiën en nu is olie sneeuw weggesmoltenAls ze over genoeg contanten (en deviezen) be schikt zou zij naar Zwitserland kunnen aaan, want de Alpen houden de sneeuw langer vast dan de Texelse duinen! Sedert Donderdag jl. kan TESO haar dienst TexeHDen Helder v.v. gelukkig weer normaal uitvoeren. We schreven reeds, dat de boot Dins dagmiddag cm drie uur uit Den Helder ■zou vertrekken, het zou de tweede po ging zijn 0111 de verbinding van Den Helder naar Texel te hernieuwen. Dii gelukte, er lag nog wel heel wat ijs voor de haven (en op Texristroom!) maar na verschillende keren voor- en achteruit te zijn gevaren slaagde de dokter Wage- maker er toch in bij hoger water de Ou deschilder haven binnen te lopen. Om half vijf konden de vele passagiers aan wal stappen. Onder hen merkten wij ook eon aantal Belgen op, leden van een vlasrepelploe-g. Zij waren bepakt en be zakt uit- hot Zuiden gekomen en bereik ten Texel na een 2-daagse reis Woensdag ji. vier de boot ont 3 en 5 uur van Den Helder en om 4 uur van Texel. Zo is dan de dooi gekomen, je verlangt naar de dooi en gelijktijdig vrees je hem. want de dooi wil graag vergezeld gaan van sneeuw en regen. Dinsdag viel er sneeuw en al spoedig begon het die dag ook te regenen. Hoewel er niet veel sneeuw was gevallen, begreep de Direc teur var. Gemeentewerken, dat het niet oveitbodig zou zijn 0111 de sneeuwploeg in actie te laten komen Deze ploeg heeft de veitbinindgswegen tussen de dorpen over hun gehele lengte berijd baar gemaakt. Veel sneeuw lag er niet, maar in de luwte van wallen, schuurtjes enz. waren de vlokken in kleine bergjes opgehoopt. „Het viel gelukkig zeer mee!" aldus de lieer Tiessen. De sneeuwploeg verrichtte zijn nuttig werk nok op wegen, die hij andere dan de gemeentelijke instanties in onder houd zijn 11 Spang en Zuidhaffel lagen hier en daar nogal lastige honen sneeuw. De automobilisten hadder, de sneeuw-en rgenibuien met bevreesd gemoed zien hangen: toen Zuster Harinck bij de boerderij Oedelem (in de Prins) na een bezoek haar wagentje weer zou starten, bleek de motor te ziin .ingesneeuwd". De auto moest naar Den Burg worden gesleept-. Het grootste ongerief veroorzaakte echter de regen, die. in ondergekoelde staat zijnde, meteen ijs wordt als de druppels vaste voet krijgen. De ruilen dei- auto's werden met een laag üs bedekt en overal zag je chauffeurs hun wagen stoppen, uitstappen en de ruiten schoon- Hamea-Gelei voor Uw handen HONDERD JAAR. Honderd jaar geleden werd te De Koog een reddingboot gestationneerd. (Wij hopen hier uitvoeriger op terug te komen). ZITTING CONSULTATIEBUREAU. Het Consultatiebureau voor Zuigelin gen houdt zitting op Woensdag 8 Febru ari. Voor buiten Den Burg van half 2 tot half 3. Voor Den Burg van 3-4 uur VISAFSLAG OUDESCHILD. Aangevoerd van 23 t.ni. 29 Jan. 5407 kg bot; 447 kg garnalen; 2550 kg garnalenpuf; 8 kg kaan; 736 kg kabel jauw; 764 kg rog; 3081 kg schar; 9754 kg schol; 37 kg lever; 36 kg kuit-; 348 kg tarbot; 2683 kg tong; 1156 kg wijting. ZON, MAAN EN HOOG WATER. De zon komt 4 Febr. op om 8,16; onder om 5.33. Maan: 9 Febr. I,-K., 16 Febr. N.M. Hoog water ter rede van Texel: 4 Febr. 10.32 en 10,48. 5 Febr. 11,11 en 11,24 6 Febr- 11,48 en7 Febr. 0,04 en 0,26. 8 Febr. 6,04 en 1,03. 9 Febr 1.20 en 1.41.10 Febr. 2,05 en 2,24. Aan liet strand is het ongeveer een uur eerder boog water. maken. Sommigen hadden glycerine op de ruiten gesmeerd, in die gevallen kon de wisser nog wel eens een klein stukje glas met succes bestrijken. OPDOOI VAN WEGEN. De Burgemeester van Texel maakt na mens alle webbeheerders ^ip Texel be kend, dat zodra de dooi intreedt, het in gevolge art. 49 van liet Motor- en Rij- wielreglement, verboden is, tot nader or der op de wegen van bet eiland te rijden, te doen of te laten rijden met een motor rijtuig of een aanhangwagen, waarvan belasting van enig wiel meer dan 600 kg. bedraagt. Eveneens is bet verboden, ingevolge liet Wegenreglement Noord-Holland op de wegen van het eiland te rijden met voertuigen, waarvan de vvielbelasting groter is rlan: 600 kg. indien de wielbandbreedte 10 cm- of meer bedraagt; 300 kg., indien de wielbandbreedte minder dan 10 cm. bedraagt. Een ernstig beroep wordt gedaan op liet gemeenschapsgevoel van alle belang hebbenden dit verbod nauwlettend 111 acht te nemen. Den Burg, Texel, 30 Januari 1950- De Burgemeester. Mr. G. D REHORST. Een Texelse huisvader schrijft ons: ,,Niks gebroken? Hè, ik ben blij, dat je thuis bent!" Mijn vrouw stond in de deur. Ze had het pad van tuinhek naar huisdeur kwistig met as bestrooid om mij de laatste loodjes wat lichter te maken. Ik was een kwartier later dan gewoonlijk en geen wonder: de straten van het dorp waren gelijk een ijsbaan. Practischkon je niet fietsen en zo was ik in een soort schuivende gang huis waarts getogen. Er waren er die fietsten en een motorrijder snorde zelfs langs me heen voor mij slechts een bevesti ging van de bewering, dat er buiten het gekkenhuis meer. enfin- ,,Ga jij nog even naar dè kruidenier, de suikerpot is leeg!" zei mijn dierbare wederhelft, welk verzoek ik eigenlijk moeilijk kon verwerken, na een begroe ting die van zoveel warmte en medele ven getuigde en blijdschap om de behouden voort. Maar ten slotte: kof fie zonder suiker is ook geen drinken en dus wurmde ik de ofgeknipte mouwen van een uit de voddenmand geviste wol len trui over mijn schoenen. Juist had ik mij reisvaardig gemaakt toen mijn jongste zoontje juichend naar binnen holde: ,,Papa, wij kunnen op de weg schaatsen! En dan zak je er niet doorheen ook!" Ik dacht oan mijn eigen jeugd, ja wij waren net eender! Even later stonden wij buiten: „Maar dat is niet lief van mama", zei de en thousiasteling, terwijl hij op het met as bestrooide pad wees- „Nee", zei ik, zonder bij die woorden na te denken. „Want nou kan ik niet meer tot de deur rijden!" verduidelijkte hij. „Nee!" zei ik weer achteloos. Bij het tuinhek bond hij zijn schaatsen onder en zwierde wui vend wég. Heelhuids kwam ik bij de kruidenier, heelhuids bereikte ik weer 't tuinhekje. „Fijn!" riep mijn vrouw en meteen kwam ze mij uit huis tegemoet. Maar bij de eerste stap lag zij al gelijk vloers Op dat ogenblik kwam onze jongste lieveling uit het „rommelschuurtje", waar hij de bezem weer netjes op zijn plaats had gezet

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1950 | | pagina 1