Cjrocn '2wat'Lr Jexeh in het harL,
Het gaat best met cle Gemeente-varkens
Probleem aan Hallerweg werd opgelost
en er is zelfs een financieël voordeel behaald
Export-eieren worden
goed verpakt
tbc 11 lialüvj eeuw CjcfecWt
De molen van Oudeschild
wordt gerestaureerd
In 1600 gebouwd
Initiatief Christelijke Besturenbond, afd. Texel,
met goed succes bekroond
Jong en Oud hacl
voor de films
veel belangstelling
le Oosierend
Bij voorjaarsbeurt
WOENSDAG 15 MAART 1950
63e JAARGANG. No- 6408
TEXELSEWCOURANT
Uitgave N.V. v.h. Fa. Langeveld De Rooy i.o.
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Bankrek.: Rotterdamsche Bank en Coöp.
Boerenleenbank Postgiro 652
Abonnementsprijs f 2,45 per half jaar.
HET GAAT BEST MET DE GEMEENTE-VARKENSMESTERIJ. Er is zelfs een fi
nancieel voordeel mee behaald! Dit werd medegedeeld op de Vrijdagmiddag in
Hotel De Lindeboom gehouden ledenvergadering van de Vereniging Texel tot
verwerking van uit nood geslachte en gestorven dieren. Vorig jaar Mei wer
den 26 biggen in de varkenshokken aan de Hallerweg gedreven en die groei
den als kool- Geen wonder: driemaal per dag konden ze zich lekker
rond eten ja, de heer Grisnich heeft goed voor ze gezorgd! Best
eten was het: een mengsel van meel en vlees- en beendermeel. Dit
laatste werd na allerlei bewerkingen verkregen uit afgekeurd materi
aal (vlees en organen), dat voorheen de kuil in ging.
Dank zij het voortreffelijk werk van
genoemde vereniging hebben wij, ge-
meentenaren. dus twee vliegen in één
klap gevangen: het afgekeurde
materiaal hoeft niet meer de grond in,
dus geeft dat geen zorgen meer ten aan
zien van de volksgezondheid en we zijn
er financieel zelfs beter van geworden-
Maar bij de ,,op stapel zetting" van de
mesterij is natuurlijk allereerst aan de
volksgezondheid gedacht!
Ieder jaar moest er aan de Hallerweg
50,000 kg. afgekeurd materiaal worden
begraven. Daar ging zoals men begrijpt,
op de duur een noodtoestand heersen-
Kr was praetisch geen plaats meer voor
nieuwe kuilen. Het terrein was vol!
„Als de gemeente er eens varkens ging
mesten? Dan kunnen we het materiaal,
dat niet voor de consumptie geschikt is,
tot varkensvoer verwerken!" zo werd er
gezegd- Dat leek veien een goed idee en
men heeft die zaak meteen goed aange
pakt.
De ..Vereniging Texel" werd het he
iteer van de mesterij teovertrouwd Wij
herinneren ons nog de vraag, die wij
vorig jaar aan de heer E. Noordijk,
Hoofd van de Veterinair-Hygiënisohe
Dienst) van onze gemeente 'richtten: „Zal
de mesterij financieel voordeel opleve
ren?" En het antwoord: .Waarschijnlijk
niet, we kunnen uiteraard nog niets zeg
gen, want het is iets geheel nieuws"
Hoe dan ook, de gemeente heeft begre
pen. dat de mesterij moest worden be
proefd en zonder strubbelingen werd be
sloten f 5000 voor dit doel uit te trekken
voor de bouw van de kookinstallatie, etc.
Na de vergadering hebben we een vi
site afgelegd bij de gemeente-varkens.
Het logies was dik in orde en weer wer
den we ervan overtuigd, dat een varken
een zindeijk dier is als-ie maar op tijd
nieuw stro krijgt- De loods die we bin
nenstapten had twee vakken, een voor
de biggen, die inmiddels tot flink.'
schrammen waren opgegroeid en een
voor,varkens- Ze lagen allemaal op een
oor, 'de meesten bleken in diepe slaap
verzonken, ze lieten een hoogst, tevre
den gesnurk horen. Enkele varkens
er waren er hier negen konden de
slaap niet te pakken krijgt 11 en snorden
beris-pend- Ze waren blank, als opge
poetst vanwege hot bezoek-
„Dat beleef je niet vaak, negen bar-
gen uit een nest!" zei Grisnich. ,.We
hebben in totaal 26 krulstaarten in de
kost, want in een andere loods liggen er
nog 8 (varkens).
'De in Mei ontvangen biggen zijn (zoals
van zelf spreekt) reeds afgeleverd. De
verenging mest ze tot 100-120 kg.
Uit het verwerkte materiaal is tevens
een llinke partij technisch vet verkre
gen, steriel, kiemvrij,"
Ons compliment aan de lieer Grisnich-
Over de vergadering nog het volgen
de: ze stond onder leiding van de heer
U- Stoepker, voorzitter, die zijn stem ook
ditmaal niet behoefde le verheffen 0111
de aanwezigen welkom te lieten, immers
was de opkomst weer gering. Het voor
stel van de heer N- Helman, 0111 volgende
keer 's avonds te vergaderen werd dan
ook in ernstige overweging genomen-
'De administrateur, de heer C. Buijs-
man, deelde mede, dat in 1949 172 dieren
waren goedgekeurd. Afgekeurd 154 die
ren- Er waren 26,764 ponden vlees ver
kocht. jaar daarvoor 22,338 pond- Aan de
eigenaars was f 12,400,05 uitbetaald, bo
vendien ontvingen zij 111 totaal f 581,93
toeslag van het V.V-A. (Vee- en Vlees-
aankoopbureau). Er was dus totaal uit
betaald f 12,981.08, het iaar daarvoor
f 11.472,61-
De heren J. Keijser en Van Heer-
waarden hadden de rekening in vol
maakte orde bevonden- Op' voorstel van
de voorzitter, werd de heer N, Eelman,
bestuurslid, bij acclamatie herkozen.
DAARTOE UITGENODIGD hebben we
dezer dagen een kijkje genomen in de
sorteerloods van Adr- L. Zijp's Eier-
handel. gevestigd in het pand War
moesstraat nr. 75- Te midden van stapels
kisten stond de eiersorteermachine, die
non-stop werkte. Ze had een capaciteit-
tot 8006 eieren per uur. De eieren wer
den door eeiv v ernuftig instrument auto
matisch gewogen, in zes groepen ver
deeld en tegelijkertijd gestempeld. De
hoenders produceren over het algemeen
weliswaar normaal gevormde eieren,
maariedere gram is er ten slotte
een! Vooral nu de prijs zo hoog is!
„Dit is speciale export-verpakking!"
zei de heer Zijp. „Je ziet. ze kunnen een
stootje hebben!"
Hij liet een kist op een ruwe manier
kantelen, zette 'm vervolgens allesbehal
ve zachtzinnig neer en merkte ter illu
stratie op: „Er viel ers een kist met eie
ren van een flink beladen wagen- Ik
schat, dat-ie van drie meter hoog op de
straatstenen terecht kwam. Tot grote
verwondering waren er van de 360 eie
ren slechts 4 radicaal kapot, 18 waren
er gekneusd",
Anderhalf jaar gededen richtte de
heer Zijp zijn bedrijf op Texel op en het
gloeit- In Hoorn heeft hij twee panden
- oor een neveribedrijf aangekocht, spe
ciaal bestemd voor de exporthandel.
„Ik ben verzamelaar, handelaar, gros
sier en exporteur- Moet je zien, wat een
paperassen je tegenwoordig nodig hebt"!
BOUWPLAN EN UASSENKEUZE-
Nu de zaaitijd voor de zomergewassen
weer voor de deur staat is op de mees
te bedrijven het bouwplan voor 1950 al
wel gereed. Er za! in vergelijking met
1949 wei een kleine verschuiving van de
gew assenkeuze merkbaar zijn o-a- als ge-
volg van de goede prijzen die bv. voor
zomergerst- aardappelen en uien zijn
gemaakt- Vooral de laatste twee gewas
sen Zijn mevr m de belangstelling ko
men te staan. Wij willen er echter op
wijzen, dat plotselinge verschuivingen
naar een bepaalde teelt zeer speculatief
en gevaarlijk is. Met'het achter de markt
aan hollen iv.m- de te h 1-en gewassen,
moet men zeer voorzichtig zijn. Het is
bekend, dat zolang er van een bepaald
gewas meer aanbod is dan vraag, de
prijs laag blijft. Bij uien rn aardappelen
is dit zeer sterk het geval, temeer daar
voor deze gewassen de mogelijkheid tot
export een belangrijke factor is- De ho
ge prijzen welke momenteel voor deze
producten betaald worden, komen niet zo
vaak voor.
Wanneer het bouwplan gereed is.
komt als tweede punt de rassenkeuze de
aandacht vragen- Immers men zal een
keiize moeten maken uit het. rassensorti-
rnent van het betreffende gewas- De keu
ze moet vallen op die rassen die onder
de betreffende omstandigheden van
grondsoort en bedrijfsvoering de beste
resultaten beloven op te leveren. Men
bedenke evenwel, dat een hoge produc
tie tevoren niet positief kan worden
v astgesteld- We zijn immers afhankelijk
van natuurlijke omstandigheden, die
men niet in de hand heeft.
Het zou te ver voeren om van ver
schillende gewassen het assensortiment
te bespreken We verwijzen daarvoor
naar de rassenljjSt die voor de prijs van
f 1.is te verkrijgen hij de N V. Lei-
ter-N'üpels te Maastricht Eigenlijk moet
iedere bnuwboer elk jaar dit boekje
aanschaffen, teneinde od de hoogte te
blijven van de ontwikkeling van de ras
sen van praetisch alle gewassen en de
daaraan verhonden voorwaarden voor
de productie i.v.m grondsoort, vrucht
baarheid, ziekten, machinal) bewerking
enz.
De Rijksland'bouwvoorliehting,
TEXELSE MARKT
Den Burg, 13 Maart 1950. Aangevoerd:
9 koeien f 700-f 900; 34 schapen f 80
f 90; 16 biggen f 45-f 65. 27 n- kalveren
f 35-f 50-
OM HET TURNKAMPIOENSCHAP.
Naar de beer C. Mets ons meedeelt,
l'gt het in de bedoeling 0111 op Zaterdag
25 Maart in Casino wedstrijden te orga
niseren voor de jongens- en meisjes-
adspiranten van Gymnastiekvereniging
Texel. Dat zijn zeer bijzondere wedstrij
den, want het gaat. 0111 de verenigings-
kampioensehappen! Dus.... trouw oefe
nen, want het is al weer spoedig 25
Maart!
DRIE KWART EEUW IN DE
SCHAPENHANDEL!
De heer S- van Wieringen, te Alk
maar woonachtig, herdacht gisteren zijn
75-jarig jubileum als schapenhandelaar
op de veemarkt te Pui-merend. Het ge
meentebestuur en de handel hebben
hem gehuldigd. Wij plaatsen dit beTicht.
omdat er natuurlijk heel wat Texelaars
zijn. die de krasse baas kennen!
ER RIJDEN BUSSEN.
Uit de adv- blijkt dat er van ieder dorp
bussen rijden naar de vergadering van
de Vereniging Texel tot bestrijding van
Runder-tibc en andere veeziekten, welke
Vrijdag a s. wordt gehouden,
„Oudeschild, 2 Maart 1900 Uit. Am
sterdam kwam hier hedenmorgen ie
mand met het. doel om bootwerkers aan
te werven, ter lossing van stoomschepen,
die geregeld in de hoofdstad lading aan
brengen- Een flink loon. f 1G per week.
werd uitgeloofd en aangezien de vissers
zulk een weekloon maar zelden mogen
genieten, waren al spoedig ettelijke lief
hebbers gereed om zich voor scheeps
lossers te verbinden. Met de namiddag
boot vertrokken 25 personen die zich te
gen gemeld loon hadden verbonden om
daarvoor 72 uren per we-k te arbeiden"
„OH, WONDERFUL!" Dit is de enthousiaste uitroep van een Nieuw-Zeelands
meisje, een brunette van duizend weken, die (net zo moedig als destijds Michiel
de Ruyter op de toren van Vlissingen) langs allerlei kleine trapjes en tenslotte
over een balk uit de kap van de korenmolen van ons havendorp Oudeschild
is gekropen. Ze geniet op zo n 25 meter boven de begane grond van een koste
lijk panorama: je kijkt van hieraf op het haventje van Oudeschild Een zo goed
als leeg haventje. Daar liggen slechts enkele schepen: de voorwaarts, een
beurtschip en van achter een gebouw komt de boeg van nog een ander vaar
tuig: de vissers zijn de zee op en de passagiersschepen zijn eveneens uitg#-
Dc molen van Oudeschild wordt ge
restaureerd. het karwei wordt uitge
voerd door A- Blom Zonen-
Dtze molen is in 1944 door de gemeen
te Texel aangekocht- Hij wordt voor f 4
per week verhuurd. De N V TESO sub
sidieert. Sedert 1943 is met de N.V T-E.
S.0, een regeling getroffen krachtens
welke zij voor 50 pet- deelt in de exploi
tatie-uitkomsten- Ook in het ten laste
van de gemeente gebleven gedeelte van
de koopsom èn in de kosten der eerste
reparatie droeg zij 50 pet- bij. Voor het
onderhoud over 1950 werd f 450 op de
l>cgroting uitgetrokken-
450 Gulden. Wij zijn ervan overtuigd,
dat er heel wat lezers zullen zijn. die
voor geen duizend gulden op de kap
klimmen, zoals de gebroeders Blom dat
dezer dagen deden om die kap met een
laag stevig rubberoid te bedekken- Hoog
tevrees kennen deze vaklieden niet-
De Nieuw-Zeel a ndse bezoeksters trou
wens evenmin, want ze lopen dood-
nuchter over de stellage, die rondom de
kap is aangebracht- En breed is die stel
lage nu bepaald niet. in ieder geval
niet gemaakt, voor toeristenbezoek! De
dames hebben trouwens geen tijd om
aan hoogtevrees te denken: ze hebben
enkel oog voor het schone tafereel van
deze verheven post. Ze zien de kleine
huisjes van Oudeschild. zeer velen nog
bedekt met de oud-TIollandse rode pan.
de Waddenzee ware het weer helder
der geweest, zo zouden ook de rij bo
men, huizen en kerktorentjes van Wie-
De Chr. Besturenbond van liet Ohr-
Nationale Vakverbond kan met vol
doening terugzien op de filmvoorstellin
gen, die op zijn initiatief tc Oosterend
zijn gehouden: 's middags hebben 110
kinderen niet. grote aandacht gekeken
naar de film „De kinderen van de grote
fjieid" en 's avonds hebben 200 volwas
senen genoten van de film ..Naar ver
nieuwing der sameleving"
In „De kinderen van de grote fjieid"
ontmoeten we «even kinderen, welker
ïader door drankmisbruik om liet leven
is gekomen; ook moeten zij hun moeder
verileaen. Ze besluiten de hut waarin ze
woonden, te verlaten en door cle einde
loze sneeuwvelden naar het Zuiden te
vertrekken, omdat zij geön vertrouwen
hebben in de zorgen van het gemeente
bestuur. De geit (Goudsik) gaat met hen
mee, en zij zal meer dan eens de aller
kleinsten van de hongerdood redden met
haar melk. Schoenenpeter, een oude
schoenmaker is hun eerste redder in de
nood, zij verblijven na een lange en
zware tocht twee dagen bij deze goeds
man en gaan dan vol moed weer verder
Het jongste kind raakt in een sneeuw
storm verloren, maar wordt gevonden
door eon kinderloze houtvester, die er
zijn vrouw overgelukkig mee maakt- Zo
treffen zij meer goede mensen op hun
tocht en dé groep van zeven slinkt ge-
sladig. totdat na allerlei avonturen, de
oudste alleen overblijft Nu hij alleen is,
wordt het. leed hem bijna te machtig-
Maar dan ontmoet hij de dominee, die
reeds van al hun avonturen op de hoog
te is, en die hem zijn ideaal om predikant
te worden, wil helpen verwezenlijken
Het was een mooie en leerzame film.
waar de kinderen dan ook volop van
konden genieten Er was een mooie so
ciale moraal in verwerkt. Sommige kin
deren waren zeer geroerd-
Hierna werd nog een tekenfilm ver
toond. waar de kinderen hartelijk om
lachten!
De avondvoorstelling werd door de
voorzitter, de heer P. Bakker Jzn„ ge
opend door het laten zingen van psalm
98 vers 4 Hierna las bij Jesaja 55 en
ging voor in gebed. Ijoorzitter heette de
aanwezigen van harte welkom en hoop
te dat het een mooie en leerzame avond
zou worden. In het bijzonder werd wel
kom geheten vriend D de Ridder, dis-
trictsbestuurder van N -Holland van het
C-N-Vvoor veie Texelaars geen onbe
kende- Hierna was het woord of de
daad aan vriend Der, de filmoperateur.
Hij draaide eerst de film o\er 't Vlieg-
tuigmoederschip, de Karei Doorman- De
ze film liet ons zien hoeveel werk er wel
op 7X>'n schip te doen is. Vervolgens za
gen we een tekenfilm ..Strandgenoe-
gons". Die bracht de lachspieren ge
ducht in beweging! Na nog een film te
hebben vertoond, werd het woord gege
ven aan vriend De Ridder. Spreker her
innerde in zijn rede aan de schrille toe
standen die voorheen bestonden en de
strijd die gevoerd is voor sociale ge
rechtigheid. Spr. ^rduidelijkte dit door
ccn vooi beeld. dat op ons eiland is voor
gevallen. Ten slotte wees hij op hetgeen
reeds-bereikt werd èn op de strijd die
nog steeds gevoerd wordt- Dat wij al
met al een principiële rede hoorden, be
hoeft geen betoog Hierna werd de
hoofdfilm gedraaid „Naar vernieuwing
der samenleving'1- Een film van leven en
werken in het C-N-V- De film toont ons
eerst het verband tussen de Zondag en
de andere dagen van de week. De Zon
dag is de rustdag, de dag voor de kerk
en voor liet. ge-zin. Vervolgens maken we
kennis met vader er. zoon Weiber, werk
zaam in hetzelfde metaalbedrijf- Vader
als opzichter en zoon op kantoor. Ze
brengt ons ook bij de klompenmaker De
Groot in zijn landelijke omgeving De
oorlog komt en de bezetting brengt
moeilijkheden De Groot en zijn gfizin
moeten evacueren- Zij komen terecht bij
hun familie de Webers. De Groot krijgt
werk op de fabnek waar de Webers
ook werken- Hij kan hier echter niet
aarden- Ook thuis heeft hij het moeilijk,
vooral door de voedselschaarste en de
gedachten aan zijn eigen huis. dat nu
een prooi is van het water- Doch de be
vrijding komt. zij gaan aan de wederop
bouw. Ook van de Chr- Vakbeweging. De
Groot blijft echter pessimist. In eij on
derling gesprek komt. ter sprake wat 't
ONV doet- waarbij allerlei beelden uit 't
werk van de Chr- Vakbeweging op het
doek komen. Ten slotte moet De Groot
zich gewonnen geven. Er is perspectief
in de weg der Chr. Vakbeweging. Ook
hij gaat zich aansluiten bij de Chr.
Vakbeweging- Dit laatste woord brengt
het slot der film- Ruppert, de voorzitter
van het ONV opwekkend tot aansluiting
om mede te streven naar vernieuwing
der samenleving, opdat eens d' arbeid
bloeien zal. in vrijheid overal"-
Voorzitter bedankte alle aanwezigen
voor hun aandachtig gehoor. Hij ver
zocht. te zingen de Avondzang, waarna
vriend De Ridder voorging in dankge
bed
ringen hebben kunnen onderscheiden.
Naai- het Noorden liggen de Texelse
weiden Boven de molen wieken vogels.
Deze molen wordt dus gerepareerd en
dat is een wjjs besluit, want zonder dit
bouwwerk zou de eerste kennismaking
met Texel lang niet zo aardig zijn Als
de toeristen nu de haven in zicht krij
gen zien zij op de achtergrond die molen
met zijn 'grote wieken- Heel anders dan
op Don Quichotte maakt zo'n molen op
ieder onzer een vertrouwde indruk. Een
vele jaren geleden hij Den Burg (Molen
straat) staande molen beetle de Vrede"-
Dat is een zeer juiste benaming- Zij, die
daar oog voor hadden zullen in 1902 dan
ook met voldoening hebben vernomen,
dal bij de haven een molen werd ge
bouwd. Die molen stond aan de Zaan.
IT e t was een pelmolen, maar op Texe!
>;ou men er graft n mee gaan malen- Wij
len de heer Klaas Knijper heeft de mo
len hier weer opgebouwd- Een knap
stuk werk De molen heette in de Za an
I ..Do Tlaanroeier", maar op Texel ken-
j den w ij hem niet met die naam. Het. was
„de molen van Oudeschild" of ..de molen
van Dros Co." want dié firma heeft
hem laten houwen.
,Jk heb ïvspect voor de bouwers van
zulke molens!" zegt. de heer Blom Sr-
i „Deze is misschien wel van 1600 Hoe
i kregen ze 'het met de primitieve midde-
j len voor mekaar!"
Inderdaad, dat is een enorm werk ge-
w eest
Drie eeuwen oud'n driehonderd
jaar kan de tand des tijds lelijk werk
doen- Deze molen werd niet gespaard-
Toen men hem hier. in Oudeschild. weer
overeind zette, ontdekte Knijper, dat de
vurenhouten boekstellen verre van klok-
gaaf meer waren. Hij oordeelde het 't
beste om ter versteviging meteen dikke
baddings rondom aan te brengen. Intus-
van liet huis hebben de handen veel
te lijden Hamea-Gelei maakt ze
weer zacht als zijde, gaaf en blank.
sen hebben de gebr Blom de (8) hoek-
steilen geheel vernieuwd: er kwamen ei
ken steilen voor in de plaats Dat is een
h el karwei geweest, want zo'n steil is
ngeveer 14 m lang! Het was meer dan
lijd, want de oude boekstellen kon je
meteen in de kruiwagen scheppen: door
en door vergaan!
„Deze zijn over 300 jaar nog goed!"
zegt Blom Sr.
Behalve de kap, moet nok de omloop
opgeknapt, worden. ..Loop er maar niet.
op. ik vertrouw hem niet meer", is liet
advies en we volgen die raad gaarne op,
want ook de omloop is nog verscheidene
meters boven de veilige grond.
De molen zal opnieuw geschilderd
worden- (In 1932 is de buitenwand van
de romp geheel van rubberoid voorzien
en dat spul 'heeft zich nog steeds goed
gehouden) Een jaar of 25 geleden heeft
de storm de molen geducht te grazen
gehad, er braken tw ee wieken af De re
paratie kostte een lieve cent, maar men
liad het er (gelukkig) voor over-
In 1944 héeft-ie nog gedraaid- Dat
was in de tijd, toen u en ik de molenaars
van ons eiland zo'n warm hart toedroe
gen. U weet wel, toen we niet ons clan
destien zakje tarwe of rogge op pad
gingen. Huurder was toen de L.T.B
