Cjroen ^imvtsJïxeU in het harL,
f2500,- voor de samenstelling
van een sociografisch rapport
Gemeenteraad kwam bijeen
De Koog wacht op een brandspuit
IMPORT CIGARETTES - 85
Texel onthulde nieuw Esperanto-monument
VI
Devies van de Oud-leerlingen
„Mens, durf in het openbaar te spreken
flCt f
Ld
WOENSDAG 31 MEI 1950
TEXELSE
63e JAARGANG. No. 6430
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Fa. Langeveld De Rooy
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Bankrek.: Rotterdamsche Bank en Coap.
Boerenleenbank- Postgiro 652-
Abonnementsprijs f 2,75 per half ja<*.
OE GEMEENTERAAD heeft Vrijdag
middag besloten f2500 uit te trekken
v oor de samenstelling van een sociogra
fisch rapport. Dat is een rapport waarin
deskundigen niet alleen beschrijven hoe
de diverse bronnen van bestaan in de
loop der jaren hebben gavioeid en of
ze hebben gevloeid maar tevens
brengt hun onderzoek aan het licht, wat
ons in lieden en toekomst te doen staat.
In ieder opzicht- Qjt ieder terrein. Moe
ten wjj meer bollen gaan planten? Meer
of minder wolvee fokken? Meer koeien?
Meer kotters? Meer pensions? Of moet
er in deze of gene tak nnn'der kapitaal
geïnvesteerd worden? Hoe zonden wij
alle Texelaars aan het werk. zodat zij.
die in hart en nieren Gouden Bol-bewo
ners zijn. niet 'behoeven te emigreren?
..In 1960 zullen wij 12000 inwoners heb
ben. de landbouw kan beslist geen men
sen meer opnamen clan thans en naar
gelang de mechanisatie in de landbouw
toeneemt, heeft die landbouw eer min
der dan meer krachten nodig", aldus de
■heer Wassenaar, die met de heren Daal
der, Beumkes- Hin, Timmer. De Waard.
Bruin, Zijim en Dros accoord ging met
bet voorstel van B en W om een socio
grafisch rapport te laten samenstellen-
De lieer Van der Vis wilde eerst wat
meer over dc waarde van zo'n rapport
weten- Hij scheen sceptisch te staan te-
de vergadering- Hij heette in het bijzon
der welkom de heer Jli). Bruin, die weer
in zoverre van zijn ziekte is hersteld,
dat lui aan de besprekingen van de
Vroedschap kan deelnemen- De heer C.
IJ Roeper had bericht van verhindering
gezonden.
Bij1 de mededelingen werd de verpachting
van verschillende percelen afgekondigd
en wel aan de heren A. Lap, Den Hoorn.
Keesomi, Den Burg, Beers, Den Burg, G-
Hin, Wczenspijk en aan mevr. L. Blom-
Ti ruch er.
Uitvoerig werd gesproken over de wo
ningen van bepeikte duur- Hieronder
zou bv- een woning vallen, welke wat
ronstiuctie betreft nog beter is dan de
Bruynzeelwoning. Betreffende woning
kost f 6000-f 6500, moet die na 15 jaar
worden gesloopt, dan kost-ie veel te
duur. aldus betoogde de heer Zijm De
heer Keijser wilde t-a.v. de levensduur
der woningen een bepaling vaststellen
in alg- zin. maar uit de uiteenzetting van
de voorzitter bleek wel, dat zulks niet
mogelijk is.
Heel lang werd gediscussieerd over 'n
tussen de heren Muntje en Verstegen
gerezen kwestie-
De heer Mantje wilde zijn zaak
uitbreiden, het huis, bewoond door de
lieer Verstegen, zou worden gesloopt en
de heer V- zou een noodwoning krijgm-
genover (bepaalde .richtlijnen". „Wij
kiegen ook richtlijnen voor de pension-
bedrijven. Daarin werd o.a- gezegd, dat
een pension, dat minder dan 1 löOUO aan
ontvangsten boekt, niet rendabel kan
zijn. maar hij is ervan overtuigd, dat het
grootste aantal Texelse pensions bene
den die som blijft. Bij de discussie bieek
duidelijk, dat er aan dit ondeafwerp heel
wat vast zit moor nog dan aan de
kwestie Mantje-Verstegen, waarover
ruim een half uur werd geboomd (zi?
elders)- Sommige gemeenten, aldus de
voorzitter, lushben reeds profijt van hun
sociografisch rapport getrokken. Som
mige gemeenten hebben er nl- meer
bouwvolume door gekregen! De heer
Jb- Bruin bleek ook een wanm voorstan
der van bet plan en liij herinnerde aan
liet. uitvoerig artikel, dat in de Texelse
Courant van 4 Fefor- jl was verschenen
van de hand van dc heer J. A- v. d Vlis.
De beer Bruin gelofde, dat men van een
soc. grafisch rapport veel plezier zal
hebben bij de bestudering van liet
vraagstuk hoe werkgelegenheid te
scheppen voor de steeds toenemende
bevolking.
Mevrouw Vrijdag-Kejjser meende een
oplossing te zien in de mogelijkheid tot
emigratie, maar de heer Wassenaar gunt
de Texelaars (die „over zouden zijn"),
giaag een goede boterham op hun eiland
zelf- „Het zijn Texelaars en die horen
'hier thuis!"
De heer Hin merkte op. dat Texel zo-
merdags arbeidskrachten tekort komt,
■bij winterdag treedt daarentegen werk
loosheid op- Wij hebben industrie no
dig- De een zegt een vlasindustrie, de
ander spreekt van een aardappelindus
trie. Het rapport zal ons wel op de hoog
te brengen van wat ons te doen staat-
Schagen beeft al eens gedacht, aan de
bouw van een strocartonfabriek-
Ik wil maar zeggen: 'het is
jammer, dat. de ladingen vlas
onbewerkt de haven uitgaan. Waar
om kunnen wij het niet bewerken? Als
de deskundigen ons straks richtlijnen
aangeven moeten wij de mogelijkheden
aangrijpen.
De heer Eruin deelt mede, dat Schoorl
(Bergen? red-) een diamantslijperij is
begonnen, daar vinden 80 man werk- De
heer Zijm vestigt de aandacht op de
(bloeiende? red kleine tuinbon,wbe-
diijfjes tussen Hoorn en Enkhuizen-
Misschien is dat bier ook mogelijk?
vraagt hij zich af.
Op voorstel van de voorzitter wordt 't
voorstel van B en W in stemming ge
bracht. Wij noemden reeds de namen van
tien die voorstemden. Tegen stemden
mevr. Vrijdag en de heer S. Keijser, ter
wijl de lieer Van der Vis zich van stem
ming onthield.
Deze aangelegenheid was wel liet be
langrijkste punt van de agenda, nochtans
duurde de zitting van de Gemeenteraad
drie volle uren.
Omstreeks half drie opende de voor
zitter, loco-burgemeester S- de Waard,
Deze zou vv orden gebouwd in een aan de
Vogelenzang gelegen tuin- Er kwam ech
ter een kink in de kabel: de (bouten)
noodwoning moest (krachtens een ge
meentelijke verordening worden bekleed
met onbrandbaar materiaal. Men heeft
lang getwist over de vraag wie de extra
kosten voor zijn rekening moest nemen
en het resultaat was dat de nood-woning
van-Mantje-en-Verstegen werd verkocht-
Nu woont de familie V. in een huis,
welks ramen zijn dichtgemetseld.
De heer Hin: Burgemeister Rehorst
bad alles gedaan om een bouwvergun
ning voor de 'he.'r Mantje los te krijgen.
Voorzitter: De heer Mantje is nog niet
klaar met ons!"
Illegale bouw-
Vervolgens werd lang en breed ge
sproken over de illegale bouw van een
noodwoning aan de Duinweg- Er was
goedkeuring verleend voor do bouw van
een kippenhok maar.... het werd een
voor mensen bestemde woning- Een en
ander lekte uit, toon de schoorsteen van
liet bouwsel boven een rij boompjes ver
scheen! De bouwpolitie heeft toen het
stopzetten van de bouw gelast.
Weth- Hu.: Het gelbouw is met vijf-
duims spijkers vast geslagen, afbreken
kun je liet practisoh niet meer. Om geen
precedenten te scheppen, zullen B en W
de teugels strak houden: het „kippen
hok" moet kippenhok „blijven" en moet
bovendien 50 m- meer landinwaarts ge
bouwd worden!
De heer Wassenaar vindt dit best,
want volgens hom heeft men getracht
1! en W om de tuin te leiden.
De Rekening van het Alg- Weeshuis
over 194S werd goedgekeuid. Mevr. Vrij-
dag-Keijser vroeg zich af, waarom men
een kasgeld van f 33,000 nodig had!
Den Hoorn kreeg zijn f 1060 voor de
muziek nis-
De heer Bruin stelt voor om een cul
tureel fonds te stichten, de gelden hier
voor zou men aan de opbrengst der ver
makelijkheidsbelasting kunnen ontle
nen- De voorzitter zegt, dat dit bij dl
eerstvolgende begroting zou kunnen
worden bekeken. De gedachte is hem
sympathiek.
De Stichting Texels Museum krijgt de
bijdrage van f 497,21 (zie ons blad van
Zaterdag, artikel museum). De heer vd.
Vis meent, dat TESO goed zou zijn voor
een eventueel tekort. Hij heeft dan ook
de indruk dat TESO terugkrabbelt. De
secretaris, vvien de voorzitter om inlich
tingen vraagt, merkt op. dat TESO maar
niet bereid is om alle kosten automa
tisch te betalen! De voorzitter zegt, dat
liet hier een extra uitgave betreft, het
gewone onderhoud wordt door TESO
betaald.
De heer Jac. Hopman weid, zoals wij
reeds meldden een bijdrage verleend van
f 300 per jaar in de kosten van de op
leiding van diens zoon Gerardus tot on
derwijzer. De heer Daalder zegt, dat er
in de voorn aaaide tot verlening
van een subsidie iets scheefs
zit. De onderwijzers, die bij liet Bijzon-
VRI.ISTELLING VAN DIENST.
De Burgemeester dergemeerte Texel
brengt ter algemene kennis, dat de
Minister var. Oorlog d-d. 20 Mei 1960.
Afd- A3, S 2, Bur 1, nr. 490156 aan
Hendrik Flens, geboren 4 October 1928,
wonende te Eierland. E 60, met. ingang
van 1 Juni 1950 voorgoed vrijstelling
van dienst als gewoon dienstplichtige
wegens persoonlijke onmisbaarheid heeft
verleend
Tegen deze uitspraak kan iedere be
langhebbende uiterlijk de tiende dag
na dagtekening van deze bekendma
king in beroep komen-
tiet verzoekschrift, waarhij beroep
wordt ingesteld, moet met redenen om
kleed zijn en bij de Burgeme ester worden
ingediend, ter secretarie dezer gemeen
te Het behoeft niet op gezegeld papier
ie worden gesteld De Burgemeester
zorgt voor doorzending van het ver
zoekschrift aan de Koningin, die op bel
beroep beslist, na advies van de Raad
van State, afdeling voor de ges-billen
van bes!uur
Texel, 23 Mei 1950-
De loco-burgemeester van Texel,
S. DE WAARD
der Onderwijs in dienst willen treden,
zijn venplichl om 2 jaar op Texel te
wenken. Is hier een plaats bij het Bijz.
Onderwijs vacant, dan is de zaak oké,
maar moet men les geven in eon o 1-
school dan zullen zich gewetensbezwaren
voordoen! Mevrouw Vrijdag: „Dan moet
men het. geld niet aannemen, principes
kosten nu eeranaal geld". De voorzitter
meukte op, dat het nog niet is gebeurd,
dat een ondemvijzer(es). die zijn (haar)
taak aan oen Bjjz. school wil gaan be
ginnen bij een o.l-sschool op Texel moest
solliciteren-
De>heer W. J. Jouwersma werd met
ingang van 1 Juni benoemd tot Hoofd
van de ULO. maar doordat de woning
aan de Kogerstraat nog niet geheel vrij
gekomen is heeft liet nieuw benoemde
Hoofd van on'ze ULO verzocht om na de
zoniervacantie in dienst te mogen tre
den. Na ampele besprekingen werd be
sloten om de heer Jouwersma te berich
ten, dat men er op rekent, dat hij zijn
werkzaamheden per 1 Juni op Texel zal
aanvangen-
Mcj- A- van Hasselt werd met algeme
ne stemmen benoemd tot onderwijzeres
te De Cooksdorp-
Rondvraag-
De heer Van der Vis betoogt, dat De
Koog hoognodig een brandspuit moet
hebben. (In de pensions en hotels wordt
veel gerookt ook op bed en de dames
doen volgens hem voor de heren niet
onder). (Kort geleden is een huis ver
brand doordat iemand op bed 'had ge
rookt, dé mail, die deze brand veroor
zaakte, kwam in de vlammen om-
red-) De Koog heeft water genoeg (in de
Brink), men kan de beschikking krijgen
over de garage van C- Bonne, aldus de
heer v.d. Vis. De voonzitter is het met
de heer v-d- Vis eens, dat De Koog in 't
seizoen een eigen .spuit moet helbben- De
zaak zal in behandeling worden geno
men. De heer vd. Vis hoopt voorts,
dat. de bekende bunker naast Buitenkist
na het Vertrek van de bewoners onmid
dellijk verzegeld zal worden- Voorzitter:
Hij zal onbewoonbaar worden gemaakt-
De heer K. Beumkes hoopt, dat er zo
spoedig mogelijk vergunning zal worden
■verleend v el- bouw v.e. vismeelfabriek-
(De fabriek van de heren Gebr. Blom is
destijds verdwenen, toen zij een ijsfa
briek begonnen). Als wij de kotters wil
len behouden moet er een vismeelfabiiek
komen- Voorzitter: In de eerstvolgen
de vergadering van B en W zal dit ter
sprake worden gebracht.
De heer Keijser vraagt of de vismeel
fabriek op een andere plaats gezet kan
worden, gedachtig aan de stank, die de
vorige fa'iriek verspreidde- De heer
Hin veitklaart, dat de nieuw te bouwen
fabriek door andere constructie reuk
loos zal werken-
Ds heer Beumkes: De zuivelfabriek
geurt ook niet zo lekker, als de hepr
Keijser daarover praten wil.
De lieer Bruin is het me-t de heer
Keijser eens, dat het stankprobleem op
gelost moet worden. Het ritje langs de
fabriek was voor de toeristen tot dusver
re nu niet bepaald een entree joyeuse.
De heer Bc-umkes hoopt, dat het riool
aan het- Klif te Den Hoorn zal worden
verlengd- De heer Nobel begint daar
straks met een aardappelsohihiiachine te
werken en dan zoekt men een uitweg
voor het vele water- De heer Wassenaar
vindt het ook nuttig, dat de riool daar
wordt verlengd- Zal worden bekeken.
De heer Beumkes verzoekt tenslotte
nog verbetering van de gemeentelijke
omheining van het schoolplein te Den
Hoorn, waarna de heer Timmer als laat
ste. spreker nogmaals de aandacht ves
tigt op het gevaar, welke de put voor de
Vergulde Kikkert oplevert. Plaats daar
een pomp- De voorzitter kan hem een
rapport over een te plaatsen pomp aan
bieden. De kosten zijn. f600. dat wordt
dan een echte dorpspomp, zoals op de
Stenenplaats. De heer Timmer zou al
tevreden zijn niet een eenvoudige ponvp.
Om kwart over vijf volgt sluiting.
MALKQNSTOUITA EN I94U. REKONSTRUITA EN 1950A,
PE» K11HLAB0R0 INTER LA ESPEBANTISTARO KA^_
TEKSELA PUIUJK0, M0N0RE AL LA KEMEMOeg tJEV"
JOH. M. DUtNKEB
Kill INICIATIS LA K0NSTRU0N 'EN I99SA.
VERTROKKEN PERSONEN.
Aidrianus L Zij-p en gez., v- B 165b n
Hoorn, Weslerdijk 38- Johannes C. Eel-
man, v- Oudeschild 87 n. Den Helder,
Duinweg Sa-
INGEKOMEN PERSONEN.
Gertrudis A- van Beusekom v. Den
Helder, Javastr- 167 n Groeneplaats 11-
Carel M. Boswijk v- A'dam, Rokin 8 bo
ven n. Kogeistr. 31. Cornelis J Bos en
ecflitg. v. Wieringemveer- Westerterp-
weg F 73 n- E 123- Trijntje Jeninga. v-
Anna-Paulowna. Narcissenstraat 5 naar
W 42. Joost Dekker en gez- v. Andijk,
Broekoord 234 n. Kogerstr. 19a
Het nieuwe Emp9-
rantomonument acm
de Kogerstraat, dat
Maandag, Tweede
Pinksterdag werd
onthuld- (Zie ver
slag op 2e pagina).
In de muur rem
het monument ie
een nieuwe steen
aangebracht. Hier
naast ziet u er een
foto van- Daarop
staat, dat dit monu
ment in 1941 werd
verwoest (niet bij
oorlogshandelingen,
maar op last van de
Duitsers). Daarop
staat ook dat de her
bouw kon plaats
vinden dank zij de
medewerking rem
de Esperantorer-
enigingen en de
(vele) bewoners van
Texel. Opnieuw ge
bouwd, mede ter
nagedachtenis van
Joh. M. Duinker, die
't initiatief had ge
nomen tot de bouw
van het Monument
1935-
PRAATAVOND OPLEIDING VOOR
KRAAMVERZORGSTERS-
Het Kraam centrum Den Helddr-Texel
stelt a-s. leerlingen voor de Cursus
Kraamverzorgster reeds nu in de gele-
genllieid zich hiervoor als leerling aan te
melden- De leidster-docente van boven
genoemd centrum. Zr- Cornelissen, heeft
zidh bereid verklaard over deze oplei
ding enz. uitvoerige inlidhtingen te ver
strekken aan belanghebbenden. In ver
band hiermede nodigt het bestuur van
het Witte Kruis belangstellenden uit fcet
het bijwonen van daze interessante
praatavond op Donderdagavond, 1 Juni,
8 uur in het Witte Kruisgebomw te Den
Burg.
In de Algemene voorjaarsvergadering
van de Vereniging van Oud-leerlingen
der landbouwschool zijn de prijswin
naars van de lezingswedstrijd bekend
gemaakt-
Groep I
1 F. Roeper Lzn met 433 punten- Hij
ontving het boek „Amerika" aangeboden
door N.V- T-E-S.O.
2 J- Schrammtyer met 425 punten (het
boek „Oij -ui het leven" aangeboden door
de heer J- C. Rab)-
3 L. v-d- Geest met 417 punten ('t boek
„Boerderijen in Nederland" aangeboden
door L-T.B-)
4 C. J. v- Leeuwen met 404 punten (het
boek „Canada" aangeboden door C-A.V-)
In groep twee werden prijzen gewon
nen door:
1 M. Kuip Ozn met 399 punten( het
boek „Rundvee-1" aangeboden door C-Z-
Eendracht)
2 K. van Heenvaarden met 381 punten
(het boek „Zweden" aangeboden door
V.O-L.)
3 J- Smit met 379Vn punten ('het boek
..Nederland zoals liet was. zoals het is")
De prijzen werden uitgereikt door de
heer W H. Lap, lid van de Jury, die de
deelnemers hartelijk toesprak en o.a- op
merkte: „Jullie leren hier spontaan in
het openbaar te spreken, je gedachten
te ordenen en je eigen mening vlot naar
voren te brengen- Het gehalte van het
geen wij hier hebben beluisterd was
goed. maar probeert ook eens een inlei
ding to houden zonder volledige tekst,
dus slechts gesteund door enige aante
keningen! Houdt men een bepaald b:-eld
Voor ogen dan valt dit spreken zonder
papier best mee.
DE VOORZITTER, de heer F. Roeper
bad zich in zijn welkomstwoord in het
bijzonder tot de nieuwe leden gericht-
Hij hoopte dat zij trouwe bezoekers zou
den worden, niet alleen van de Praat-
avonden, maar ook van de diverse cur
sussen en wat de vereniging verder
biedt.
Het Zomcrprogramma
NA DE PAUZE kwam het Zomenpro-
giamma ter sprake- De vereniging is
voornemens om op 3 Juni een trip te
maken naar C.Z- Lutjewinkel, K I. sta
tion Sij'bekarspel, Selectiemesterij Hoorn
veestapel gebroeders Ruijter, te Ooster
blokker, gemaal ,,De Lely" en de prof-
Bemnielenhoeve in de Wiieringemieer.
De kosten zijn f 10.- tot f 12 - per per
soon. Tob 27 Mei kan men zioti opgaven
bij de lieer Laan, Kogerstraat of bfj de
heer Jb Kikkert, Hoogte B 52.
Op 17 Juni een excursie over Texsi:
destructor Hallemveg, boerderij „De Be-
mes" melkmachines bij Mantje op Dijk-
iiansluiizeii en diverse proefvelden.
Voorts was er een ,3-daagse in Sept. te
houden exciusie uitgestippeld. Men kon
1-inzeil tussen Zeeland en Overijsel- De
meesten voelden voor Overijsel Daar
gaat de toolit dus heen (Demo, te Bellen
bevonden, Bnekelo, Enschede, prosf-
boerderij Heine, eon exportslagerij,
pluhnveebi-drijf, oudheidkundig museum
hunebedden, Apeldoorn, Utrecht (Jaar
beurs).
Begin September wordt te Alkmaar 'n
Provinciale Landbouwjongerendag ge
houden-
CDBI1
DB CC 11lO
eit
De lieren C' A- Keijser. De Waal en J.
Kuijper, Oosterend, kweekelingen aau de
Bijzondere Normaalschool te Den Burg,
slaagden 17 Mei te Amsterdam voor het
iiderwijzersexameii.
„14 Mei 1909 was de heer Mets. kapi
tein van de „Ada" 40 jaar in dienst van
het stoo-mbootveer. In 1860 was hij als
Mllieepsjongen begonnen en in 188É
werd hij gezagvoerder- Het postvervoer
tussdhen Toxel en Heldor is nu reed*
bijna 200 jaren aan de familie Mets toe
vertrouwd geweest en telkens rail va
der op zoon overgegaan"-
Mei 1900 Naar we vernemen zal bin
nenkort opnieuw een onderzoek worden
ingesteld naar de mogelijkheid ook op
ons eiland een eiecirische tiam aan te
leggen en te exploiteren- Voor dat on
derzoek zou naar Texel overkomen een
ingenieur van de Eerste Nederlandaohe
Electriciteits-maatsdhappij, gevestigd te
Amsterdam- Modht zulk een tram »ene
hier tot stand (komen, het vreemdelingen
verkeer zou er ongetwijfeld sterk door
worden bevorderd. Voor eene vereeni-
ging tot lievordering van dit verkeer
zeker een goede gelegenheid om de
eventuele plannen tot oprichting eener
tram te bevorderen. Jammer, dat het
eenmaal opgevat plan, om alhier zulk
eene vereeniging op te ridhten niet is
volvoerd"-
