Cjrocn r/Avai±sJ~exels in het harL.
l#L •-
9 Augustus 1896
„Opening der Texelse Bad- en Schapen-
melk-huur-inrichting
-£
-
1
Onze Gymnastiekvereniging „Texel"
heeft vele jonge krachten
WOENSDAG 19 JULI 1950
TEXELSE
63e JAARGANG. No. 6444
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Fa. Langeveld De Rooy
3oekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Eurg - Texel - Postbus 11 - Tel 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Bankrek.: Rotterdamsche Bank en Coöp.
Boerenleenbank- Pastgiro 652-
Abonnementsprijs f 2,75 per half jaar.
Op de negende Augustus van het jaar 1896 begon de geschiedenis van
De Koog als Badplaats, van Texel als vacantieoord. Toen opende J. H. Moojen
makelaar te Texel, zijn Badpaviljoen-
't Was een bijzondere dag U leest er meer van in dit artikel Wie zal
toen gedacht hebben, hebben durven dromen, dat Texel eens duizenden toe
risten zou trekken? Moojen zeker niet, want na zes jaartjes werd dit pavil
joen gesloopt! 't Ging niet! Velen betreurden deze tegenslag- Zo ook de redac
teurs van de Texelse Courant. Steeds weer vestigen zij de aandacht op het
belang dat Texel kan hebben bij een goed ontwikkeld vreemdelingenverkeer.
Donderdag 14 Juli 1904 lezen wij: .men is aangevanqen en heeft verder
niets van zich laten hooren, men heeft zelfs gedoogd, dat eene aangename
aanlokkelijke gelegenheid aan het strand, het badpaviljoen aan de Koog, dal
zulk een prettig zitje bood, werd gesloopt en weggevoerd. Dat is een groote
fout geweest die nog veelmalen wordt gevoeld. Hervat uw werk en doe het
krachtig en met goeden tact, de tijden worden steeds meer rijper voor het
geen ge toen beoogdet, wellicht zou het kunnen gelukken een deel van den
stroom van vreemdelingen hier henen te leiden; ge zult dan een goed werk
hebben gedaan".
Een oude Kogenaar.
Men hééft het pionierswerk hervat,
een nieuw Badpaviljoen werd gebouwd,
daarna een Badhotel en langzamerhand
ging De Koog groeien heen. Het ene
pension na het andere werd gesticht.
Het ene zomerhuisje) na het andere
gebouwd ziet u maar eens rond in
De Koog en laat een oude Kogenaar
maar eens een boom opzetten over vroe
ger! Toen er nog niet één huis langs de
Minister Ruysweg stond, evenmin als
Jarigs de Kampweg" (thans Houtvester
Boodtlaan), evenmin als langs de Ka-
merweg. Er was géén Brink, géén be
hoorlijk postkantoor, géén VVV inlich
tingenbureau
Ja, er is de laatste tientallen jaren
heel wat gebouwd! Er liep, toen Moojen
en Flens de hand aan de ploeg sloegen,
een slechte weg naar De Koog: een ou
dere Texelaar vertelde ons onlangs nog
hoeveel wielrijders er met een lekke
band in de badplaats arriveerden
Niemand hunkerde sterker dan zij
naar een verfrissend bad!
De Koog groeide. Komt, laten wij
eens door (vergeelde) kranten bladeren
en zien wat wij over de ontwikkeling
van De Koog als badplaats, Texel als
vacantieoord, kunnen vinden. Wij gaan
terug tot 1888 want dan ontdekken wij
in de Texelse Courant het volgende be
richt:
Nergens schooner.
„Door de firma Koning Co. worden
pogingen in het werk gesteld om achter
De Koog op Texel aldus schreef in
September 1888 een weekblad eene
badinrichting in het leven te roepen.
Misschien vindt men nergens in ons va
derland beter terrein en schooner
strand dan op die plek. De verkeers
middelen naar en van het eiland zijn
uitstekend geregeld. Het frisse zeewater
aan het Kooger strand wordt door
niets verontreinigd, zoals op sommi
ge vissersplaatsen. Bovendien heeft men
van de duinen aldaar een schoon verge
zicht over het eiland en tevens over de
zee, waar zich dag aan dag allerlei
stoom- en zeilschepen, benevens vis-
Vlieland was eerder.
Wij gaan verder door de historie,
1890, 1891-1895. Dan lezen we weer iets
over een badhuis, maar.... dit is dan
een bericht over een badhuis, dat op
Vlieland werd geopend! „Een net pavil
joen met verande". De Tesselaar zegt:
„Te Vlieland, nog moeilijker te berei
ken dan Texel, is men alzoo reeds met
eene badgelegenheid klaar. Aan ons
Noordzeestrand verrijst nog steeds niets
van dien aard! Vanwaar toch die trage
gang?"
J. H. Moojen pionier te land èn
ter zee!
Misschien heeft J. H Moojen toen ge
dacht: „Nu of nooit!" want hij richt zich
in het voorjaar van 1896 tot de Ontvan
ger der Reg. cn Domeinen met de vraag
of hij een gedeelte van het strand kan
huren tot het oprichten van een bad
huis. De Gemeente Texel heeft echter de
preferentie van huur. Zij besluit te hu
ren het Noordzeestrand tussen paal
19 en 20 voor de tijd van vijf jaren, te-
F. Allan, die in 1856
dus 100 jaar geleden
ons eiland bezochï,
schreef "over De Koog:
„Dit plaatsje, VU ure
van den Burg verwij
derd, telt tegenwoordig
slechts een 17-tal hui
zen, bewoond door ruim
70 menschen. Het ligt in
een lossen zandgrond, is
onbestraat, en zonder
boom of heester; het is
alleen aan de overgeble
vene kerk den rang
van dorp nog te
danken, daar het, na de
zeer belangrijke afne
ming in de laatste 50 of 60 jaren, nauwelijks op
spraak zoude kunnen maken".
den naam van gehucht aan-
Het vergrote Badhotel kort voor de
verwoesting
schersvloten van verschillende natiën
aan het oog voordoen".
De redactie van de Tesselaar voegt
aan dit bericht o.m toe: Een flink lokaal
zou op een der meest geschikte en het
beste uitzicht gevende plaatsen worden
opgetrokken, en met een paar badkoet
sen, plus de gelegenheid tot kinderspe
len, 't aanlokkelijke verhogen, terwijl de
gelegenheid tot v r ij e jacht op zeer
uitgestrekte duingronden, ook als prik
kel voor liefhebbers van jachtavonturen
in uitzicht wordt gesteld".
14 Maart 1889, dus een half jaar later,
geeft de Tesselaar nadere bijzonderheden
omtrent de plannen tot bouw van een
Badpaviljoen. Zaterdagavond de 9e
Maart waren in De Lindeboom eenige
genoodigden bijeen om kennis te nemen
van de plannen. Men zou zeer eenvou
dig willen beginnen met op een der
hoogste duinen een paviljoen te bouwen
in den trant van de tent „Concordia" in
het boschje, terwijl verder een wip en
schommel, tot vermaak der kinderen,
aangebracht zullen worden. Voor een en
ander was f 1100,nodig, waarbij het
ameublement was inbegrepen. Besloten
werd om die som te trachten bijeen te
krijgen door het plaatsen van aandelen
groot f25,—, waartoe reeds staande de
vergadering eenige toezeggmg werd ge
daan.
„Is het wel met te verwachten, dat de
daarstelling van 't vorenbedoelde reeds
spoedig grote voordelen zal opleveren, 't
ligt toch wel voor de hand, dat vele per
sonen die ons eiland bezoeken, dan ook
een uitstapje naar De Koog zullen ma
ken, en zulks aanleiding zou kunnen ge
ven tot een vermeerderd bezoek van
vreemdelingen. Bovendien is het wel te
verwachten, dat bij totstandkoming van
dit plannetje,, door een ondernemend rij
tuigverhuurder de gelegenheid zal wor
den aangeboden op een of meer dagen
per week, voor billijken prijs daarheen
te kunnen rijden. Alle begin is moeilijk,
zoo ook dit geval; wat men niet aanvat,
krijgt men ook met tot stand. Mogelijk
is deze kleine zaak het begin van iets
grootsch. Wij bevelen deze poging daar
om aan in ieders belangstelling".
Aandelen.
Anderhalf jaar verstrijkt eer wij iets
naders omtrent de plannen vernemen:
op 12 Augustus 1890 werd weer verga
derd „als gevolg van een bezoek door 'n
vreemdeling (de heer v.d. T. uit Haar
lem) aan ons Noordzeestrand. Deze be
zoeker scheen zoozeer overtuigd van het
wenschelijke der totstandkoming van
zulk eene inrichting aan het strand
achter de Koog, hetwelk hij als buiten
gewoon daarvoor geschikt achtte, dat hij
niet schroomde krachtigen financieelen
steun toe te zeggen. Als het bestuur van
deze onderneming, aan wien met het
voorloopig comité, werd opgedragen het
ontwerpen van plannen, begrooting en
statuten enz., werden gekozen de heeren
Burgemeester Kooij, Joh. Eelman en Dr.
Stam; voor 44 aandelen is bereids ge-
teekend. Noordzeebad Koog Texel
zal de naam zijn dezer onderneming".
Beperkte bootdienst.
In die dagen voer er driemaal een boot
van en naar Texel. Toen 1 Juni 1891 de
zomerdienstregeling werd ingevoerd en
de laatste boot al om kwart over twee
van het eiland ging, merkte de Tesse
laar terecht op, dat het vreemdelingen
verkeer door deze zeer beperkte dienst
regeling zeker met bevorderd werd! ,Zou
't niet wenschelijk zijn, dat het bezoek
aan ons eiland werd vergemakkelijkt en
in de hand gewerkt? Het is toch wel
wat gek dat even na 12 uur de communi
catie met wat buiten het eiland ligt
voor dien dag ophoudt! Onbekend maakt
onbemind, zegt men veelal, eene meer
dere bekendheid van Texel zou ook
wellicht goed kunnen zijn".
"V"
Het Badhotel in 1907.
gen niet hogere huur dan f 5,per
jaar, met het recht om het terrein aan
anderen te mogen verhuren. 23 Juli 1896
wordt dit gedeelte strand onderver
huurd aan J. H. Moojen. Deze persoon
schijnt meer plannen te beramen dan
het stichten van een badpaviljoen! Sa
men met J P. Noordijk betoogt hij in
een uitvoerig adres aan de Vroedschap,
„dat door hen de onderneming eener
nieuwe stoombootdienst wordt voorge
staan, niet om eenige antipathie tegen
de bemanning der Ada, doch op grond
van den hoogst ongunstigen toestand
van onze verbinding met den vasten wal
en het hooge tarief, dat voor den over
tocht wordt geëischt, de ongeschikte
wijze der communicatie, welke met den
middag van hier ophoudt eischt eene
betere dienstregeling zoomede is een
billijker tarief gewenscht. Adressanten
verzoeken van de Gemeente eene sub
sidie van f 1000,'s jaars. Verder
schijnt het in de bedoeling van hen te
liggen om zich ook tot andere corpora-
tiën te wenden, met het verzoek om
subsidie. Door B. en W. wordt geadvi
seerd om dit verzoek aan te houden en
bij de begrooting voor 1897 te behande
len. De voorzitter wenscht, dat de le
den van den raad aan de overweging
van dit verzoek hunne bijzondere aan
dacht zullen wijden. Hij zegt als zijne
persoonlijke meening, dat, met alle
waardeering voor de uitvoering der be
staande dienst, het hem voorkomt alsof
met de boot voor het publiek, maar het
publiek voor de boot is. De heer C. Keij-
ser Pzn. meent, dat het publiek de speel
bal is van de ondernemer".
Een grote dag!
„Opening der Texelse Bad- en Scha-
penmelk-kuur-inrichting (bij gunstig
weer) op Zondag 9 Augustus 1896, 's
namidags ten een ure precies. Program
ma: 1. Welkomstmarsch door het Texel-
sche Fanfarecorps, 2. Kort woord van
opening door den Heer J. H. Moojen, 3.
Wilhelmus door het Fanfarecorps, 4.
Optocht naar het strand, voorafgegaan
door Muziek, 5. Gelegenheid tot baden.
De Directie van het badhuis heeft ge
zorgd voor verschillende amusementen
waartoe evenals op groote badplaatsen,
Ponney, Ezels, Zeilboot enz. het publiek
tegen matig tarief ten dienste staan ter
wijl in het Badpaviljoen uitstekende
consumptie vuxkrijgbaar is gesteld".
Het refrein van de welkomstmarsch
luidde:
Ontplooit u, Vaderlandsche vlag,
En doe Oud-Holland kond:
Een nieuwe dag, een schoone dag
Brak aan voor Texelsch grond.
Thans wordt, alom zij 't feit vermeld,
Aan uwer duinen rand
Een badhuis in gebruik gesteld,
Een sieraad voor uw strand.
Dit alles wordt den volke kond ge
daan in de Tesselaar van Zondag 9 Au
gustus 1896 en een manufaturenhande-
iaar adverteert al meteen, dat hij ruim
gesorteerd is in alle kleuren badbroe-
ken, badhanddoeken, enz.
Texel, badplaats! „Zoo zal na jaren
lang tobbens dan verwezenlijkt worden
wat zo menigmaal het onderwerp van
gesprekken, het doel van bijeenkomsten
en beraadslagingen was!" aldus de Tes
selaar, die alle voorbereidingen nog
eens de revue laat passeren. Enkele re-
(Slot 4e pagina, 5e kolom).
VERTROKKEN PERSONEN.
Durk Reitsma en gezin v. O 31 naar
Canada. Annaatje J. de Jong, v. Koger-
weg 34 n. Canada. Christiaan W. Gre-
vinga en gezin van E 104 n. Overschie,
v. Adrichemweg 14A.
INGEKOMEN PERSONEN.
Adriaan H. Pijl en echtg. v. Soest,
Amersfoortsestraatweg 126 n De Koog
34. Grietje E. Dros, v. Haarlem, Zaanen-
straat l n. Den Hoorn 79. Willem J. Jou-
wersma en echtg. v. Haarl.meer, Juli-
analaan 45 n Kogerstraat 19.
ZWEMVESTEN.
Bij paal 20 zijn Zaterdagochtend ze
ven zwemvesten aangespoeld, gemerkt
„Victory Mc S L.".
GESLAAGD
De heer F. Steigstra heeft met goed
gevolg het eindexamen Werktuigbouw
kunde aan de M.T.S. „Amsterdam" afge
legd.
De heer M. W. Roeper, Driehuizen,
behaalde het diploma aan de Rijks Mid
delbare Landbouwschool voor Tropische
Cultures te Deventer. De heer Roeper
deelde ons mede, dat hij plannen heeft
cm naar Californië (fruitland bij uitne
mendheid!) te emigreren.
TEXELSE MARKT.
Den Burg, 17 Juli 1950. Aangevoerd:
140 lammeren f 38-f 45. 21 schapen
f 60-f 85. 5 koeien f 700-f 850. 2 paarden
f 550-f 700. 18 biggen f 50-f65. 8 n. kal
veren f 40-f 55.
Jong geleerd, oud gedaan
Vermoedelijk zijn er heel wat Texe
laars en badgasten die iedere ochtend
dapper cn vlijtig meedoen aan de och
tendgymnastiek. Dan blijf je fit!
Zeker is, dat zeer weinigen van deze
prille-uchtcnd-turners bereid zijn om
deel te nemen aan turndemonstraties,
dus aan vertoningen in het openbaar!
Zoals wij Zaterdagavond in het Park za
gen. „Neen, zullen velen zeggen, dat
maar liever niet, zó ver heb ik het nog
niet gebracht cn ik ben er wat laat
mee begonnen, ziet ge!"
Inderdaad, wie wil meewerken aan
gymdemonstraties welke de toets der
eritiek kunnen doorstaan, moet reeds
van jongsaf hebben geoefend! Want ook
hier kweekt de oefening kunst! De lei
der van onze Gym., de heer C. Mets, is
stellig dichter bij de 40 dan de 30, maar
hij behoort nog steeds tot de beste gym
nasten van ons eiland! Dacht u, dat hij
dat had bereikt als hij niet van „kinds
been af" aan gymnastiek had gedaan?
Dichter bij de 40! En de heer J. Kiljan
Sr., die natuurlijk (als toeschouwer) ook
van de partij was, heeft nog op de brug
gewerkt en goed! toen hij ver bo
ven de vijftig was! Ja, gymnastiek doet
onze body goed, je blijft er jong door!
Daarom hopen wij, dat onze gymnastiek
vereniging blijft groeien en bloeien. Za
terdagavond viel ons echter op, dat de
herenafdeling slechts 7 leden telde. Dat
is te kort. Daarentegen heeft de gym. 'n
flinke dames-, meisjes- en jongensafde
ling. De prille jeugd is vooral goed ver
tegenwoordigd. Daarmede mogen wij
ook de ouders complimenteren, want
door de sport, en vooral door de gymnas
tiek, krijgen wij een gezond lichaam en
u weet het: „Een gezond lichaam, een
gezonde geest!".
Zaterdagavond is gebleken, dat de nis
niet alleen zeer geschikt is voor mu
ziekavonden, maar ook voor andere
doeleinden.
Alvorens de turners en turnsters het
Park betraden marscheerden zij door
Den Burg, voorafgegaan door ons Texels
Fanfarecorps, 't Was een fleurig schouw
spel, dat blauw en wit van de turnpak-
jes. In de muzieknis werden de demon
straties geopend door de meisjes, die al
leraardigste brugoefeningen uitvoerden.
Vervolgens sprongen de jongens in volle
vaart over een bok en zowaar ook over
een levende bok, wien gelukkig geen
haar werd gekrenkt! Hierna vroegen
de meisjes onze aandacht voor hun vrije
oefeningen. Keurig gedaan! De dames
en daarna de jongens, verrichtten mooi
werk op de brug, waarna de meisjes
rhythmische oefeningen ten beste gaven.
De meisjes en de dames toonden ver
volgens hun kunnen aan de ringen.
Sierlijk zweefden ze door de lucht en
maakten daarbij allerlei kunstige ma
noeuvres. De meisjes vergastten ons
vervolgens op rhythmische oefeningen,
NOG KRASSER.
Kras was, dat die hond van de familie
Wetsteen, jonge poesjes liet zogen, maar
nog krasser was het verhaal, dat wij aan
de haven van Oudeschild vernamen:
„Een poes van A. P. Dalmeijer koestert
een jonge pauw!"
De verslaggever er heen en hij ver
nam, dat zulks inderdaad het (krasse)
geval was, althans was gewéést, want de
pauw acht zich op 't ogenblik al te groot
om zich door een poes te laten
liefkozen! Deze geschiedenis zat als
volgt: een kip zat op pauweieren te broe
den, 't waS het eerste legsel. Daarvan
mag je nooit veel verwachten en er
kwam dan ook maar één pauw op de
proppen. De kip was zeer ingenomen
met het pauwenkuikentje en trots als 'n
pauw stapte ze met haar nieuwe aan
winst rondDat kon de poes, die
slechts één katje ter wereld had ge
bracht, niet verkroppen en ze wist het
kleine pauwtje tenslotte af te troggelen.
Voortaan koesterde zij niet alleen haar
eigen spruit, maar ook het geadopteerde
kind. Met evenveel liefde! En het kleine
pauwtje liet zich dat alles van harte
welgevallen!
waarna de heren krasse staaltjes van
acrobatiek leverden: zij werkten zich in
allerlei standen over de bok ook le
vende bok die zowel in de lengte als
in de breedte werd opgesteld.
Nadat de dames mooie oefeningen op
de brug hadden verricht trad de heer
P. Schoor! naar voren. Namens de leden,
behorende tot de eerste graad, sprak hij
de heer Mets hartelijk toe. Onder de
eminente leiding van de heer Mets was
er veel cn zwaar getraind voordat men
aan de wedstrijden te Breezand deel
nam. Het resultaat was goed, want drit
Texelaars plaatsten zich daarbij in het
keurcorps!
Mej. Ada Rijk bood de heer Mets na
mens genoemd corps een fruithulde aan.
Hierna werden rhythmische oefeningen
uitgevoerd door de meisjes, brugoefe
ningen door de heren, rhythmische
knotsoefeningen dóór de dames en ten
slotte rekoefeningen (met reuzezwaai)
door de heren.
C.J.M.V. KAMP
Op hel kampeerterrein van De Peli
kaan heeft een C.J.M.V. kamp (Chr. Jon-
gemannenver.) haar vele tenten opge
slagen. Iedere week komt een nieuwe
groep.
HARTELIJK VERWELKOMD.
Jan Druif werd hartelijk verwelkomd
toen hij Woensdagavond uit Indonesië
in Oosterend terugkeerde. Excelsior
bracht hem een serenade, een feestelijk
tafereel in de Julianastraat.
PHILIPS WONDERTUIN
STICHTING 1940-1945
De in Mei aangekondigde Philips
Wondertuin is op Texel gearriveerd. Zij
heeft haar standplaats gekregen, dank
zij de medewerking van B. en W., naast
het Park waar vroeger het Postkantoor
heeft gestaan. Zoals reeds eerder is ge
meld, komt deze Wondertuin in de
plaats van de Mei-actie. De batige saldi
komen ten goede aan de Stichting 1940-
1945. De entreeprijs bedraagt voor kin
deren 10 cent en voor volwassenen 25
ct. Zij is dagelijks doorlopend geopend.
Verdere bijzonderheden zullen volgen in
de Texelse Courant van Zaterdag 22 Ju
li a.s. Door deze inrichting te bezoeken
helpt u mede om de gezinnen van de
verzetsmensen een bestaanszekerheid te
waarborgen.
Namens het bestuur:
J. WESTDORP.
OM DE MAN EN DE VROUW.
Iedere Donderdagavond wordt te Den
Hoorn feest gevierd: daar wordt dan de
bekende en zeer populaire strijd om de
man en strijd om de vrouw geleverd. H*et
gaat er dan vrolijk toe, op het „Kamer-
land", waar badgasten en Hoornders
hun huid (hart) zo duur mogelijk trach-
In te verkopen! Het fanfarecorps D.E.K.
heeft hierbij een belangrijke functie,
want zij zorgt voor de muziek en zodra
die ophoudt moet men proberen een man
resp. vrouw aan de haak te slaan. Er
zijn altijd mannen of vrouwen te kort
expres! en dat verhoogt natuurlijk de
spanning! Het ligt in de bedoeling om de
wedstrijden het gehele seizoen voort te
zetten.
HOE DRUK?
In Wijk aan Zee, Zandvoort en Noord-
wijk kunt u nog midden in het seizoen
een gemeubileerd huisje huren. Ook in
Scheveningen is het seizoen minder
goed dan vorig jaar In Valkenburg (L.),
is het beslist slecht blijkens de
lijst-van-wat-nog-vrij is in de maanden
Juli en Augustus. Talloze kamers, ver
deeld over 44 hotels en pensions stonden
er opgesomd. In Juli en Augustus is
Texel daarentegen uitstekend bezet. De
fout van Valkenburg bv is, dat zij succes
had verwacht van een mondain karak
ter. Texel zij dus gewaarschuwd. Laat
Texel steeds blijven zoals het geweest is:
het eiland, waar de stilte spreekt!
Spaart Texel vooral voor de echte na
tuurvrienden, de beste propagandisten
voor „het vogeleiland".