Hoeve „Huis Frans" bleef In de schijnwerper Wat zijn kwallen En hoe behandelen wij hun steek Hooiklamp verbrand Trip door en om Den Burg Van een drukke markt, kerkrestauratie, voltooiing naderende school en Edammertjes makende zuivelfabriek. I „Huis Frans" stam ei Boy.' Maandagmiddag werd een begin van hooibroei ontdekt op de boerderij ,,Huis Frans", bewoond aoor de familie C Borgman en eigendom van de heer C. P. Eelman, Den Burg. De heer P. Spigt peilde de temperatuur, welke niet min der dan 87 graden bedroeg! Onmiddel lijk werd begonnen met het naar buiten rijden van het hooi, dat tot hoog in het vierkant was opgetast. Hoe dichter men de haard van de broei naderde, hoe sterker de verstikkende broeilucht werd, die de werkers op 't hooi de adem bij na geheel benam Om ongeveer 7 uur werd de Koger Brandweer uit voorzorg gewaarschuwd. Deze was spoedig ter plaatse. Zij legde 350 meter slang uit om het Weeltje aan de Oude Dijk te be- eiken. Toen men de haard genaderd was moest verscheidene malen water worden gegeven doordat het hooi in brand ge raakte. Ook ging een gedeelte van het naar buiten gereden hooi in vlammen op. Gelukkig stond er weinig wind, zo dat de vlammen niet konden overslaan op de in de nabijheid staande klampen hooi. Om plm. 9 uur was het gevaar ge weken, dank zij het ingrijpen van de VOOR FIETSERS EN MOTORRIJDERS Op Zaterdagmiddag 26 Augustus dus volgende week hoopt Sportver eniging Oosterend op haar terrein eni ge behendigheidsritten voor rijwielen en motoren (in een lichte en zware klasse gerangschikt) te organiseren. Iedereen kan hieraan deelnemen men geve zich daartoe op bij het bestuur van genoemde portvereniging. Er is voor 80 gulden an prijzen beschikbaar gesteld: medail les, bekers, enz. enz. HOOIBROEI BIJ OOSTEREND. Maandagochtend werd hooibroei (86 graden) geconstateerd op de boerderij van de heer D. Kuiper, Molenbuurt. Het hooi werd naar buiten gereden. Inmid dels was de brandspuit van Oosterend gealarmeerd. Zij was poedig ter plaatse en nam meteen de nodige voorzorgs maatregelen slangen werden uitge rold om onmiddellijk te kunnen in grijpen. Gelukkig heeft het hooi geen vlam gevat. „Bezit uw ziel in lijdzaamheid"! Ik kan rne niet herinneren, dat ik er gens ooit het werkwoord uitpuilen zo volledig en in zoveel variaties vervoegd heb gezien als hier op Texel. De bussen, de pensions, de hotels puilen uit. Buiken puilen uit over te nauwe broeksbanden, dames uit badpakken, broden uit over laden bakkerskarren; kortom, alles en iedereen puilt overal uit. (Ook de fan tasie van de schrijver puilt enigermate uit. Red.) Zo was het ook op het postkantoor, Maandag tijdens de markt in Den Burg. Deuren en ramen bogen bol naar buiten, en 't is maar goed, dat het aan het park grenst. De boeren en buitenlui schijnen de besognes van een hele week te be waren voor die ene dag, en ik heb de ambtenaren (een ambtenaressen) 'n tijd je op mijn gemak niet staan benijden. Toch was er ook hier nog een hoogte punt. Een jonge landedelman gechape ronneerd door zijn dochterken van, la ten we zeggen, acht lentes, bereikt ein delijk het loket. Met een welgemikte worp zeilt er een zakje geld en een spaarbankboekje het gastvrije poortje binnen. „Hier is de spaarpot, schrijf het cr maar bij". De jonge man maakt het rakje open en keert het om. Een stroom van kwartjes (3 soorten), dubbeltjes (3 soorten) stuivers (2 soorten) en centen (3 soorten). Het publiek leeft op. Alle apathie is verdwenen „Hoeveel is het?" waagt de jongeman te vragen. „Zo om de twintig gulden; der is net nog een ijssie afgegaan", luidt het kalme bescheid. Opgewekt begint de be ambte maar vast de kwartjes er uit te zoeken. Geen blik verraadt, wat hij denkt. Voorzichtig waagt hij nog eens: Had u er tenminste geen rolletjes van kunnen maken?" Maar met een grijns egen de omstanders meent de jonge boer: „Jullie kunnen dat toch best zelf tellen, en jullie maken een mens gewoon bang met dat inleveren van die kwart jes en die stuivertjes". En gelaten telt de lokettist verder Het publiek telt mee en gnuift. Eindelijk zijn de zinkjes, bronsjes en zilvertjes ge sorteerd. „Drie-en-twintig, drie-en-twin- tig, klopt dat?" „Dat zal wel, schrijf het er zo maar bij". Het bedrag wordt inge schreven, het boekje afgestempeld, nog enkele manipulaties en tevreden banen vader en dochter zich een weg door de wachtende menigte. „Wie volgt!" klinkt het klam vanaf de bureaukruk Hulde, jonge man, hulde! Ik was een kwartier eerder waarschijnlijk al uit m'n (wat vellerige, zonnebrand, weet u) vel gesprongen. W.A.S. Koger Brandweer en van vele vrijwilli gers, die met grote voortvarendheid in de verstikkende lucht het hooi verwij derden. Voor de heer Borgman een grote scha depost daar een belangrijk deel van de meer dan 30 voer hooi verloren ging. OPENLUCHTSAMENKOMST. Te De Koog vindt hedenavond een Openlucht Samenkomst plaats met me dewerking van muziek en zang. Ds. Vo gel uit Geleen (Limburg) en Ds. Janse uit De Waal zullen het woord voeren. Gaarne voldoe ik aan het verzoek van de Texelse Crt. iets ever kwallen te ver- lellen, en tevens over de onaangename sensatie, die een aanraking met deze die ren bij de baders verwekken kan. Evenals we een generatiewisseling kennen, in het kort aangeduid als: ei rups pop vlinder, kennen we bij de zgn holtedieren een generatiewisseling, die als volgt verloopt: een bevrucht ei groeit op de zeebodem uit tot poliep, van deze poliep snoeren zich kwallen af, deze kwallen zwemmen vrij rond, schei den hun geslachtsproducten in het zee water af, zodat bij ontmoeting van een mannelijk en vrouwelijk geslachtsproduct weer een bevrucht ei ontstaat, waaruit op de zeebodem weer een poliep kan groeien. Aan een kwal kunnen we oppervlak kig onderscheiden: een scherm, waaron der een aantal meer of minder lange, in een soort bundel uitgroeiende draden, ongeveer als bij een paraplu scherm en steel. Het scherm dient voor het dier om zich voort te bewegen. Het mechanisme gaat als volgt: In de holte van het scherm verzamelt zich een hoeveelheid zeewater, dat door een plotselinge sa mentrekking van de spieren nu en dan uitgestoten wordt, waardoor het dier dan een stukje vooruitschiet met het scherm naar voren. Men kan du mooi zien, wanneer men eens met een boot een stukje van de kust afgaat, en in helder water de kwal len ziet zwemmen. De dieren voeden zich op een zeer merkwaardige wijze De draden (steel van de paraplu) zijn de zgn. „tentakels" en deze zijn bedekt met zgn. „netelcel len" Aan zo'n netelcel zit een uitsteek- seltje, en wanneer nu een eencellig dier tje, waarvan 't zeewater wemelt, (plank ton) dit uitsteeksel aanraakt, dan schiet er uit de netelcel een soort harpoentjes, die zich in het diertje boren. Door het vergif, dat zich in het harpoentje be vindt, wordt het diertje vrijwel direct verlamd en meestal ook gedood. De kwal palmt zijn prooi in en consumeert het. Dit is nu, wat men als bader bemerkt, wanneer men met een kwal in aanra king komt. De tentakels zijn overdekt met netelcellen. Wanneer men met een lichaamsdeel met de tentakels in aanra king komt, beroert men daarmee tevens zeer vele uitsteeksels van netelcellen, die hierop direct reageren door een re gen van giftige harpoentjes in de huid van het slachtoffer te schieten. Men hoede zich dus voornamelijk voor de draden die onder aan de kwal han gen! De bovenkant van het scherm doet geen kwaad De reacties van liet mense lijk organisme op het indringende gif kan men onderscheiden in locale en al gemene. De locale verschijnselen zijn het meest voorkomend, de algemene komen gelukkig lang niet zo vaak voor. De loca le verschijnselen zien we op de plaats waar het gif binnendringt. De algemene betreffen het hele lichaam. Het ziekte beeld dat door dit gif bij de mens wordt teweeggebracht, noemen we netelroos. Hetzelfde als wat we zien als reactie bij aanraking van bv. bi andnetels of bij een insectenbeet. De wijze waarop een mens reageert is afhankelijk van de persoon lijke gevoeligheid. Gelukkig merken de meeste mensen behalve een branderige en jeukende sensatie gedurende enige uren op de plaats van aanraking met de kwal, met veel meer. Anderen, vnl. lij ders aan asthma of eczemen (allergische personen dus) kunnen er soms behoor lijk ziek van worden, met koorts, hoofd pijn, flauwvallen en onpasselijkheid. Dit duurt in de regel niet langer dan een paar dagen. Wat we er tegen kunnen doen: Aan raking trachten te vermijden (dus niet zwemmen als er veel kwallen zijn). Direct na de aanraking het getroffen lichaamsdeel inwrijven met ammoniak of een sterke sodaoplossing, men dient dat bij zich te hebben. Is het gif reeds ingewerkt, dan kan men ter verlichting de huid insmeren met alcohol: eau de cologne of brandewijn. Treden er blaren of wonden op, of bij sterke algemene verschijnselen, dan raadplege men een arts. Dit zal echter slechts zelden nodig zijn. H. A. ELI AS. GESLAAGD. j. R. Bruin, Oudeschild, behaalde diploma coupeuse (met lof). Zij was linge van de mode-vakschool „Mova" Den Helder systeem Ida de Leeuw Wan Rees. VERTROKKEN. De baggermolen, welke de haven, de havenmond en de geul voor de haven heeft uitgebaggerd., is Maandag weer vertrokken. „Brand! Brand!" ging de alarmerende roep over het kampeerterrein van de heer D. v.d. Werf, waar vele jongens, meisjes en gezinnen hun tenten hebben opgeslagen. Het woord „brand" had alle kampeerders ogenblikkelijk uit de tent gelokt. „Een tent in de fik?" vroeg een knaapje. Nee, de rode haan had groter prooi besprongen: een grote klamp hooi 15 vrachten, meer dan 20,000 kg. stond in brand. Hooibroei? Beslist niet. Hadden kinderen hier met lucifers ge speeld? Mogelijk. Van alle kanten renden de kampeer ders naar de plaats des onheils. Van alle kanten werden emmers aangevoerd en in minder dan geen tijd waren alle beschikbare terreinpompen in actie. Een hoge functionnaris uit de padvinderswe reld was met enige andere vrijwilligers bovenop een aangrenzende klamp ge klommen en inmiddels werden de em mers water naar het bedreigde punt ge transporteerd. Anton Smit had inmid dels de brandweer telefonisch op de hoogte gebracht. De bekende rode wa gen arriveerde in zeer korte tijd. De brandweer van Den Burg, op de voet ge volgd door de brandweer van De Koog. „Waar is water?" „Misschien in de sloot bij Vredelust"! De brandweerauto schoot met vaart 't graanland van genoemde boerderij op, de spuit werd met vereende krachten naar een slootje getrokken, maar waar nemend commandant P. Spigt moest tot zijn spijt constateren, dat de hoeveel heid water welke de sloot ontfutseld zou kunnen worden, nauwelijks genoeg was voor een dorstig peerd „Water!" De commandant van de Koger brand spuit, de heer P. Eelman, kwam het land op hollen. „Hebben jullie water?" „Nee, hier is practisch niks, 't is niet de moeite om de slangen er voor nat te maken!" „Wel, dan raar Bakker" („Cali- fornië"). En ja hoor, daar was een be hoorlijke vijver. Jan Witte Pzn., mo tordrijver, kon daar de zuigpomp zijn gang laten gaan. Een zee van water. „Vraag ers effies of ze soms meer druk moeten hebben?" verzocht Jan-in- overmoed. „Ja, meer druk!" was de wens en zo werd het vuur met twee stralen bestre den. Hevige rookontwikkeling, maar de mannen met de vorken en de graven trokken zich van die rook mets aan. De rode haan moest worden uitgeschakeld. Zo'n hooibrand is een vervelende brand. Het vuur kruipt in een wip door het zeer brandbare materiaal. En zo was men genoodzaakt, de halve klamp te slechten. Telkens weer lekten de vlam men naar alle kanten uit. De vele kleine vuurhaardjes werden omlaag gesmeten, waar de spuit ze mores leerde. Veel sensatie leverde deze strijd ove rigens met meer op en het aantal toe schouwers slonk dan ook zienderogen Toch duurde net nog tot plm. 9 uur eer de brandspuit kon inrukken. „Hotel Californië" heeft de dorstig en hongerig geworden brandweerlieden gul onthaald. Hulde! Naar we vernemen was deze klamp hooi (nog) niet verzekerd! Een grote schadepost dus! WEEKBERICHT DER P.T.V. TEXEL. Voor de 61,897 stuks aangevoerde eie ren in de week van 7-12 Aug. wordt aan de pluimveehouders uitbetaald f 2,40 per kg. OPENSTELLINGfcUREN DER PTT- KANTOREN OP TEXEL. VOOR HET PUBLIEK. Den Burg: Ma. t.m. Vrijd.: 8,30-12,30 en 14-19 voor post, telegraaf en telefoon. Zaterdags: 8,30-13 uur v. post, tele graaf en telefoon. Zaterd.: 14-19 al leen v. telegraaf en telefoon. De Cocksdorp: Ma. t.m. Vrijd.: 9-12, 14- 15 en 18-19 v. post en telegraaf. Za terd.: 9-13 v. post en telegraaf; 14-15 en 18-19 v. telegraaf. Telefoon Ma. t.m. Zaterdag: 8-20 uur. Oosterend: Ma. t.m. Vrijd.: 9-12, 14-15 en 18-19 v. post, telegraaf en telefoon. Zaterd.: 9-13 v. post, telegraaf en tele foon. 14-15 en 18-19 v. telegraaf en te lefoon. Oudeschild: Ma. t.m. Vrijd.: 9-12, 14-15 en 18-19 v. pos:, telegraaf en telefoon. Zaterd.: 9-13 v. post, telegraaf en tele foon. 14-13 en 18-19 v. telegr. en telef. Eierland: Ma t.m. Vrijd.: 15-16 v. post zaken. Zaterd 9-10 v. postzaken. Ma. t.m. Za. 8-20 v. telegraaf en telefoon. Den Hoorn: Ma. t.m. Vrijd." 8-9, 14-15 en 18-18,30 v. postzaken. Za. 8-10,30 voor postzaken. Ma. t.m. Za 8-19 v. tele graaf en telefoon. De Koog: Ma. t.m. Vrijd.: 9-11, 13,30-15 en 19-20 v. postzaken. Za. 9-13 v. postzaken. Ma. t.m. Za. 8-21 v. tele graaf en telefoon. De Waal: Ma. t.m. Vrijd.: 9-10 en 14-15 v. postzaken. Za. 9-11 v. postzaken. Ma. t.m Za. 8,30-12,30, 14-16 en 17-19 voor telegraaf en telefoon. Op Zondag: Op Zondagen zijn de kantoren Den Burg, De Cocksdorp, Oosterend, Oude schild en De Koog van 8-9 geopend voor telegraaf en telefoon. (Voor de Post dienst zijn de kantoren gesloten). De kantoren te Eierland, Den Hoorn en De Koog zijn des Zondags voor alle diensten gesloten. TERWIJL onze vriend de zeer ac curaat werkende boekhouder van de fir ma N.N. te B. als vacantieganger lang uit op het Texelse strand bij paal 12 lag te luieren, volkomen zorgeloos en cijfer- loos, konden de bekende veehandelaar X en de bekende schapenfokker Y het op datzelfde moment maar niet eens wor den over de prijs van een klein hokje vers aangevoerde (fok)schapen. Er werd geklapt dat het daverde en de toeristen ook al vroeg present, want het moest nog half regen worden de toeristen stonden er gretig spiedend bij. De fok ker-eigenaar trachtte de adspirant-koop- man door een rake „kwinkslag" te im poneren, maar er trad een adempauze in. De schapen bleven nog even in de oude, vertrouwde handen van hun baas. Inmiddels waren op ons marktpleintje allerlei tentjes gereed gekomen en men kon er weer van alles kopen, de winkel van Sinkel was er niks bij. Van paling tot wijnzoete pruimen, van spiegeltjes ventje leidt. U begrijpt, dat ook wij de lust in ons voelen rondkruipen om hele maal tot de Waddenzee door te stoten, maar dat zou op een drukke Maandag (de krant moet weer vol!) uit strategisch oogpunt een verkeerde tactiek geworden zijn. Toch trokken wij een paar kilome ter (met de mooie wolken) zuidwaarts. De Jeugherberg genoot nog steeds van het kostelijk panorama. Vooral nu de zon het landschap zodanig kleurde, dat wij een schilder hadden willen zijn. Hoe wel wij 't surrogaterige ervan best aan voelden, haalden wij toch onze camera voor de dag en stonden juist op 't punt een vlijtige zichter te vereeuwigen, toen een andere dan reeds eerder gesigna leerde wolk een lange en brede schaduw op dit, door ons gekozen beeld wierp. Wij wachtten, maar de zichter liep weg omdat ergens in de verte twaalf slagen uit een oude toren vielen, zoals dat wel eens gezegd wordt. De man was dorstig van het warme en zware werk: hoeken Hei Postkantoor in de Parkstraatdat op 6 April '45 weggebombardeerd werd. tot zonnebrillen. Al drukker werd het daar op die zon overgoten Maandag. Niet te warm. Het was er beslist éven druk als op het spitsuur in de Kalver- straat (nee, geen Nieuwe Dijk-sfeer, ge achte jongeheer v.d. K. te B.!) Het was er zoals wij het daar wensen te zoeken op de marktdag. Vertier en leven. Op de Vismarkt stonden drie auto's, ondanks het grote bord, dat de aandacht op het parkeerverbod vestigde. Een veewagen stopte voor het Wsaggebouwtje, waar heel vroeger zink-blanke kabeljauw werd verkocht, maar waar thans de krulstaarten gewogen worden. Sub- marktmeester P. Zijm taxeerde de vette varkens in één oogopslag, terwijl Koop man Jr. ze loste, zachtjesaan, want de slager houdt niet van hijgende varkens, zoals ge wel zult welen. Was zo'n spek- buik op het weegapparaat beland dan stelde Zijm eventjes bij en klaar was-ie. Dat ging daar aaa de lopende band. Mooie varkens! De badgasten vonden ze zelf lief. Maar wij Texelaars hebben al zoveel varkens en schapen en kalveren gezien. En daarom slapten wij op onze (hulpmotorloze) fiets om de omtrek eens te verkennen. ALLEREERST constateerden wij in de naaste omgeving dus dat de N.H. kerk a.s. herfst denkelijk nog wel niet in gebruik kan worden genomen. Er stond nog steigerwerk aan de zuidelijke muur, die dat moet gezegd voor een groot deel reeds kant en klaar is. Mooi werk. Het monumentale geveltje, dat jaren lang door de twintigste eeuwse muren van de Boerenleenbank was geschraagd, bleek geheel te zijn weggebroken. Aan de ingang van de Parkstraat stond een heer een badgast een nieuwe zon nebril te zoeken, maar doordat de zon even door 'n grote wolk was weggebor gen, duurde dat even. En wij hadden er tenslotte geen belang bij te weten of die heer deze bril zou nemen of nog weer 'n andere op zijn mooi gelijnde neus zou plaatsen. Weshalve wij de Parkstraat in sloegen. Twee hulpmotorberijdsters passeer den ons met grote charme, maar omdat wij de blik helemaal naar links wend den om te zien of ze al met de bouw van het postkantoor waren begonnen, ont ging ons een deel van deze show. Nee, er was nog geen spoor te ontdekken van ons nieuwe postkantoor, vreemd overi gens, want geruime tijd geleden werd dat prachtige plantsoen grotendeels ver woest, door dezelfde gemeentetuinieren, die kort daarvoor de donkerrode rozen met zoveel zorg rondom het groene ga zon hadden aangebracht en vertroeteld. Een kink in de kabel bij de bouwplan nen? Nieuwedieo? Korea? Was het bepaald druk op ons markt plein, elders in ons dorp dwaalden ook heel wat mensen! Vooral badgasten, die de kleine straatjes zo geerne in ogen schouw nemen. Wat boften ze met het weer! Jammer, dat daar bij 't Groentje zoveel toeristen de aftocht moesten bla zen! Zij wachtten er op de bussen, die hen naar de boot van elf uur vijfenveer tig zouden brengen. Node namen zij af scheid en wij heben hen nagewuifd, in tuïtief, met alle andere Texelaars ho pend dat ook deze toeristen ons Gouden Boltje volgend jaar wederom zouden uit verkiezen! OP DAT SCHILDEREIND fietsten wij een weggetje in, waarlangs men de sin gel rondom Den Burg bereikt, bij plan zuid was het. Daar verrees uit het don kergroen de nieuwe, bijna voltooide o.l. school Die staat daar prachtig en wij feliciteren de jongelui, die thans nog in de donkere Nieuwstraat moeten blokken, dat zij eerstdaags in aan de eisen des tijds voldoende lokalen kunnen leren. Hoeveel prettiger zal dat leren! Men verlaat Den Burg en komt op de weg, die naar ons schilderachtige ha- zichten op een land, dat dadelijk daar op door een moderne zelfbinder ver overd zou worden. Natuurlijk kwam de zon weer stralend door toen de zichter verdwenen was, maar wij hielden de toorn verre, vonden een prachtige bocht in een klein weggetje, dat een geel be straat paardenpaadje precies in tweeën had verdeeld. Op de achtergrond een oude Texelse stolp. Stond daar niet die zelfde appelboom dachten wij waarvan wij zoveel vruchten gapten toen wij de jeugd nog hartstochtelijk vier den? GE VOERT uw gedachten terug naar een ver verleden, toen iedere dag nieu we verrassingen, nieuwe wonderen ook, bracht. Ge voert uw gedachten terug naar het verleden,als ge daar aan de Plantsoen, waar eerst het getroffen Postkantoor stond. Dit plantsoen is weer gedeeltelijk opgeruimd. Schilderweg dat grote gebouw van de Zuivelfabriek ziet staan, dat nieuw aan gebouwde gedeelte, hoogop rijzend naast het oorspronkelijke pand. Het nieuwe is tweemaal hoger, de oude schoorsteen gaat er schuil achter! Oud en nieuw, maar de kaas is nog van dezelfde kwa liteit als vroeger, nog even begeerd. Ah, de fabriek groeit en bloeit: de eerste kaasmaker Groendijk vertelt ons ter loops terwijl een vrachtwagen voor de export vordt geladen dat de „Eendracht" dagelijks 1300 tot 1400 Edammertjes maakt! Zonder die een dracht, nu bleek het wel heel duidelijk, zou men nooit zo'n machtige hoeveelheid kaas hebben kunnen maken. NIEUWE FOTO'S JEUGDRUBRIEK. Dinsdagmiddag (22 Augustus) om drie uur gaan wij weer nieuwe foto's maken. Willen zij, die in September of October jarig zijn ons een briefje sturen, waarin jullie geboortedatum wordt vermeld, jullie liefhebberijen, jullie adres, in welke klas jullie zitten, enz. enz.? De briefjes moeten Donderdagavond, dus morgenavond, in ons bezit zijn. AARDAPPELSELECTEURS. Geslaagd voor het practisch examen diploma aardappelselecteur 1950: A. Boon, Torenweg C 87, De Cocks dorp; A. Bakker Gzn., De Cocksdorp 22; A. P. Zeegers, Eierland E 119b; P. Jan sen, Eierland E 119. Alle deelnemende Texelaars slaagden. In totaal namen 51 personen aan het examen deel. Hiervan slaagden 31 per sonen. ERNSTIGE VAL. Het echtpaar D. van Oudeschild, met vacantie in Assen, zag deze trip de eer ste dag al zeer onfortuinlijk beëindigd. De echtgenote van de heer D. viel nl. van de trap en kwam zo ongelukkig te vallen, dat opname in het ziekenhuis noodzakelijk was. Ze liep een zware hoofdwonde op, maar de toestand van de patiënte is thans vrij goed.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1950 | | pagina 2