Cjroen ^warL-Jexels in het harL>
n
Texel ontving zijn nieuwe burgemeester
Magistraat die de beginselen van een ware democratie steeds
boog beeft gehouden
In tie Raadzaal
£8*
WOENSDAG 11 OCTOBER 1950.
TEXELSE
64e JAARGANG. No. 6467
COURANT
Uitgave N.V. vh. Langeveld De Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Bankrek.: Rotterdamsche Bank en Coöp.
Boerenleenbank. Postgiro 652-
Abonnementsprijs f 2,75 per half jaar.
ti." ywnsimüüwi'si
Het grote ogenblik in de Texelse Raadzaal: Loco-burgemeester S. de
Waard omhangt de nieuwe burgemeester de ambtsketen. (Eigen opname)
WIJ WISTEN DAT WEL: op die keurig versierde Texelse boot de Dokter Wa-
gemaker, fris en monter uit Harlingen's dok, op die postboot worden dag aan
dag kranten naar het eiland aangevoerd, bladen, die ons iedere editie op
nieuw herinneren aan de grote, donkere dingen van deze onzekere dagen.
Aan conflicten, aan militaire acties, aan stakingen, aan overvallen, aan ver
oordelingen, aan spanning tussen lonen en prijzen. Maar aan dat alles dach
ten wij Zaterdag niet, Zaterdag stond, zoals gemeld, ons eiland in het teken
van de feestelijke ontvangst van onze nieuwe burgemeester, de heer C. de
Koning, oud-resident van Banka en Billiton.
Ja, het is een feestelijke dag gewor
den voor heel Texel, voor jong en oud.
Voor alle „onderdanen".
De burgemeester stak bij een levendi
ge zee naar het eiland over, vrolijk wap
perde de guirlande van vlaggetjes aan
boord van de gepavoiseerde boot en de
tamelijk ruwe zee gaf ongetwijfeld re
liëf aan de vaart naar een eiland! Ter
wijl de boot de haven binnenliep bracht
Texels Fanfarecorps pittige muziek ten
gehore onder leiding van directeur A.
J. Vonk. Er was veel publiek, ja Oude-
schild was present om de nieuwe bur
gemeester te begroeten. Toen de familie
De Koning voet aan wal zette traden
loco-burgemeester De Waard, wethouder
Hin, gemeentesecretaris Beemsterboer
en onze actieve feestcommissie, met de
organisatie van de feestelijke ontvangst
belast, naar voren om de familie De
Koning, de nieuwe bewoners van Texel
ook, hartelijk te begroeten. Een dochter
tje van de heer De Waard bood me
vrouw De Koning bloemen aan. Hierop
stapten de heer en mevrouw De Koning
en loco-burgemeester De Waard en wet
houder Hin in een landauer om zich
naar het raadhuis te begeven.
De motorpolitie, de motorclub Texel
en de Waddenruiters openden de stoet,
terwijl de auto van onze feestcommissie
en meerdere andere wagens de landau
er volgden. Onze nieuwe burgemeester
kreeg allereerst een goede indruk van
de drukte in onze haven, waar verschei
dene kotters juist van zee waren thuis
gekomen. Over de Schilderweg ging de
tocht naar Den Burg, waar op het Schil-
dereinde een prachtige erepoort was ge
bouwd: „Welkom" namens heel Texel!
Overal stonden de mensen langs de stra
ten geschaard en bij het Raadhuis was
de drukte natuurlijk bijzonder groot.
Daar stonden de motorrijders reeds
opgesteld aan weerszijden van de stoep
van het raadhuis en de Waddenruiters,
geboren dresseurs, vormden met hun
vurige paarden hier eveneens een keu
rige erewacht. De bevolking volgde al
les met grote aandacht, en toen de lan
dauer met de prachtige zwarte paarden
voor het raadhuis stilhield reikte men
de hals nog verder de nieuwe burge
meester! En diens echtgenote! Zij bega
ven zich regelrecht naar de raadzaal.
Toen even later de feestcommissie uit
haar wagen stapte ging een hoeraatje
op, als reactie op de plechtige ernst die
met de komst van de nieuwe burge
meester gepaard ging.
Om 10 voor twaalf opende de loco-bur
gemeester de buitengewone raadsverga
dering met een bijzonder woord van
welkom tot mevrouw De Koning en
haar kinderen en de overige gasten.
Bericht van verhindering was ont
vangen van de heer Daalder. Vervolgens
las de loco-burgemeester het K.B. voor
betreffende de benoeming van de heer
C. de Koning fcot burgemeester van
Texel op 28 September vond diens
beëdiging plaats.
Hierna verzocht de loco-burgemeester
de heer Jb. Bruin (oudste raadslid) en
mevr. Vrijdag-Keijser (ons enige vrou
welijke raadslid) de nieuw benoemde
burgemeester binnen te leiden.
Nadat de heer De Koning had plaats
genomen sprak de heer De Waard onze
nieuwe burgemeester als volgt toe:
Zeer geachte Burgemeester,
Het is mij een voorrecht en een eer
u als Burgemeester van onze gemeente
te mogen installeren en een enkel woord
te uwer begroeting te mogen zeggen.
In de eerste plaats u en de uwen onze
hartelijke gelukwensen met uw benoe
ming tot burgemeester van de gemeente
Texel. Het zal u zeer zeker grote vol
doening geven dat u, gezien het grote
aantal gegadigden die naar dit ambt in
onze gemeente hebben gedongen, werd
aangewezen deze post te bezetten, dit
temeer als men in aanmerking neemt
de opeenvolgende gebeurtenissen welke
ook in uw leven de laatste jaren heb
ben plaats gehad.
Immers is het zo, dat u zich als doel
had gekozen een taak te vervullen in
Ned. Indië, thans Indonesië.
U hebt een opleiding ontvangen ge
heel afgestemd op de omstandigheden
en verhoudingen in Indonesië zoals de
ze ruim 20 jaren terug daar aanwezig
waren.
U hebt de verschillende rangen inzake
Nederlands bestuur in Indonesië door
lopen met uiteindelijk resultaat dat u
tot resident van Banka en Billiton werd
benoemd.
U hebt dus wat men noemt in Indo
nesië carriëre gemaakt. Daarnaast heeft
de oorlog u in Indonesië ook veel narig
heid gegeven. U zowel als uw echtgenote
en de kinderen hebben, gescheiden van
elkander, de opsluiting en de ontbering
in de kampen meegemaakt en wel drie
jaar lang.
Na de souvereiniteitsoverdracht was
uw taak in Indonesië geëindigd. En nu
benoemd tot Burgemeester van Texel
en, zoals gezegd, de omstandigheden in
aanmerking genomen, geeft deze benoe
ming zoals u reeds hebt doen blijken, u
reden tot vreugde en dankbaarheid.
De vraag rijst: Hoe staat Texel tegen
over deze benoeming?
Als u de beide wethouders vraagt:
Hoe was de eerste kennismaking met de
nieuwe burgemeester en zijn echtgenote
dan kan niet anders worden gezegd dan
dat deze van buitengewoon prettige en
aangename aard is geweest. Onze eerste
indrukken zijn zonder enige reserve
gunstig.
Vragende blikken.
Toch wil ik u niet verhelen en u zult
dit zeer zeker ook aanvoelen, dat zodra
toen wij vernamen, dat een oud-resident
van Banka en Billiton tot burgemeester
van Texel was benoemd wij elkaar met
vragende blikken hebben aangekeken.
Wij hebben tegen elkaar gezegd: Wat
gaat er nu gebeuren? Zal deze man, die
zo lang in Indonesië is geweest, zich nog
kunnen aanpassen aan de Nederlandse
en Texelse verhoudingen? De Texelse
bevolking voelt heel goed aan dat de
omgeving en de omstandigheden waar
onder u heeft gewerkt en gewoond, in
Indonesië geheel anders zijn dan op ons
eiland. U, die een groot deel van uw le
ven in de tropen heeft verkeerd en dus
de omstandigheden, de ontwikkeling en-
of ontplooiing van de Nederlandse bevol
king met daarop ingestelde gang van za
ken in het gemeentelijk bestuursbeleid
niet van nabij heeft meegemaakt, zult
zich zonder twijfel volkomen moeten
omschakelen, dienen aan te passen aan
de omstandigheden, zoals deze hier in
Nederland en ook in de gemeente Texel
zijn gegroeid.
Wij twijfelen niet, of u zult dit met
ons eens zijn en wij hebben dit ook uit
onze gesprekken met u afgeleid dat u
volkomen begrijpt dat het voor u hier
een nieuw begin is, doch dat u bereid is,
u volkomen in te zetten om deze om
schakeling te volbrengen; dat u zult
trachten om in de kortst mogelijke tijd u
in te werken in het gemeentelijk be
stuur met al de problemen daaraan ver
bonden.
Uw algemeen inzicht en ervaring als
bestuurder zullen u daarbij tot grote
steun zijn. In het licht van hetgeen ik
hiervoor heb gezegd, treden wij u met
vertrouwen tegemoet. Niet alleen wij
als gemeentebestuurders maar ook de
burgerij, zoals uit de spontane ontvangst
wel is gebleken en wat deze middag nog
zal blijken door de defilerende vereni
gingen. Als u hier enige tijd op Texel
woont, zult u zeer zeker bemerken dat
Texel een rustige, gemoedelijke bevol
king heeft en als de hoogste gezagsdra
ger in de gemeente deze gemoedelijk
heid kan aanvaarden en waarderen, dan
zal u het stellig met de bevolking kun
nen vinden.
Hoewel u op uw reizen reeds veel na
tuurschoon zult hebben gezien in de we
reld en Texel misschien op dit punt u
niet zo veel meer zal kunnen geven, kan
worden gezegd, dat Texel een mooi ei
land is en ver over onze landsgrenzen
zeer bekend is om zijn grote verschei
denheid: bekend om zijn flora en zijn
fauna, zijn natuurschoon, zijn heldere
luchten en zijn wolkenhemel.
De hoofdbronnen van bestaan op ons
eiland zijn Landbouw en Veeteelt, Vis
serij en Vreemdelingenverkeer.
Zonder al te veel chauvinisme aan de
dag te brengen, menen wij te mogen
zeggen dat Texel in vergelijking met
vele streken in ons land een goed geleid
en voor een behoorlijk deel gemechani
seerd agrarisch bedrijfsleven kent.
Ook de veehouderij kan er zijn. De
zuivelfabriek welke dit jaar meer dan
8 millioen kg melk verwerkt, getuigt
daarvan en wat de schapen betreft is
dit nog onlangs bewezen op de tentoon
stelling van vee te 's-Hertogenbosch.
Het vreemdelingenverkeer heeft de
laatste jaren een enoime vlucht geno
men. Texel is nog steeds een gezocht
oord voor vacantiegangers. Dit Verkeer
eist echter voortdurend extra zorg van
het gemeentebestuur en in het bijzonder
van de burgemeester, omdat dit een
bron van bestaan is met zeer bijzondere
aspecten.
De Visserij moet men in twee groepen
rangschikken: de kotters die op de
Noordzee vissen en de kleinere vaartui
gen van de Waddenzee. Is de kotter-
visserij, ondanks de grote kapitalen die
in de schepen on daarbij behorende in
ventaris moeten worden geinfesteerd,
een goed rendabel bedrijf te noemen, in
tegenstelling daarmee is de wadden-
visserij zonder meer onrendabel en is
het moeilijk voor deze laatste groep een
boterham te verdienen. Naast de hoofd
bronnen vinden aanverwanten bedrij
ven, handel, verkeer en ambacht hun
arbeidsveld in onze gemeente. Het gehe
le bedrijfs- en zakenleven wordt ge
steund en gestimuleerd door zijn vele
organisaties, coöperaties en-of andere
verenigingen.
Er heerst op dit punt een gezonde sa
menwerking in het bedrijfsleven.
Naast deze zakelijke organisaties be
staan er een aanmerkelijk aantal vere
nigingen, zowel met een sociaal of cul
tureel doel als voor sport en ontspan
ning. En dit mag ik u wel verklappen,
dat het verenigingsleven op ons eiland
het bijzonder op prijs stelt, indien de
burgemeester van zijn belangstelling
doet blijken.
Dit alles neemt echter niet weg, dat
Texel ook zijn problemen heeft. Proble
men en moeilijkheden welke in eerste
instantie aan u als voorzitter van B en
W en raad zullen worden voorgelegd en
waarvan de ingezetenen mogen ver
wachten dat u en wij ons best zullen
doen ze op te lossen.
Een enkele wil ik u noemen.
Het allereerste probleem waar u mee
te maken zult krijgen is het verkeers
probleem, in het bijzonder de verbinding
Texel-Den Helder. Reeds jaren is er
door het gemeentebestuur aan gewerkt
om verbetering in deze te bewerkstel
ligen. De ontwikkeling van het vreem
delingenverkeer, alsmede de toename
van het aantal en intensiever gebruik
van auto's zowel voor personen als
vrachtvervoer, is oorzaak dat de be
staande verbinding het vervoer niet
meer aankan.
Er moet iets gebeuren. Er moet ver
betering komen, wil ons eiland zich ten
volle kunnen ontplooien.
Hoe deze verbetering zich moet vol
trekken, daarover lopen de meningen
van diverse instanties niet parallel.
Een feit is echter dat de Minister van
Verkeer en Waterstaat aan het verkeers
probleem op Texel zijn volle aandacht
heeft gegeven getuige het feit dat hij op
de ontwerpbegroting voor 1951 gelden
heeft uitgetrokken voor het maken van
een veerhaven op het Horntje.
Een ander probleem is de electrifica-
tie van het gehele eiland. De electrische
voorziening op ons eiland geschiedt
door de N. V. Texelsche Electriciteits
Maatschappij, kortweg genaamd de T.E.
M. De aandelen van deze N.V. zijn in
handen van de gemeente Texel.
Momenteel is het nog zo, dat door de
uitgestrektheid van onze gemeente een
deel der bevolking verstoken is van
aansluiting op net electrische net.
De plannen voor algehele electrifica-
tie van de gemeente liggen klaar In 1948
1949 en in 1950 werd reeds een gedeelte
uitgevoerd, doch de sterke verhoging
van matenaalprijzen alsmede de stijging
van de kostprijs van de te leveren ener
gie hebben de uitvoering van onze plan
nen sterk geremd.
Als binnenkort de Raad u zal aanwij
zen als gedelegeerd commissaris van de
T.E.M., hopen wij dat u zich met de
overige commissarissen en de directie
zult willen inspannen om geheel Texel
van stroom te voorzien, zodra de om
standigheden dit mogelijk maken.
Een derde belangrijke aangelegenheid
is de watervoorziening op ons eiland.
Waterleiding hebben we nog niet. De
eerste voorbereidingen worden echter
getroffen.
Het gemeentebestuur van Texel heeft
ook deze zaak herhaaldelijk besproken
flDe heer S. de Waard, die van April
tot October loco-burgemeester van
Texel is geweest.
en bepleit bij Ged. Staten en het ver
heugt ons een gewillig oor te hebben
gevonden bij dit College.
Er zal echter nog wel vaak geschre
ven, vergaderd en geconfereerd moeten
worden eer het zover is.
Ook dit probleem willen wij in uw
bijzondere aandacht aanbevelen.
We zouden zo nog wel even door kun
nen gaan, als ik bedenk, wat er alle
maal nog te doen is, o.a. met betrekking
tot de Volkshuisvesting en Wederop
bouw. Visafslag, Rioleringsplannen,
Verdeling Woonruimte, Onderwijs (met
onze scholen die voor een deel te klein
zijn), sociale voorzieningen in verband
met de prijsstijgingen enz. enz. Ik zal
dit echter nu met doen.
Als we de gehele positie van onze ge
meente samenvatten dan blijkt daaruit,
dat ons eiland met zijn 18,000 ha., waar
van 11,000 ha. cultuurgrond, waarop
nog geen 10,000 inwoners, door zijn uit
gestrektheid zonder meer een dure huis
houding moet geven.
Het is hier vaak zo, dat we te groot
zijn en te klein. Populair gezegd: te
klein voor een tafellaken en te groot
voor een servet.
We zijn een zo grote gemeenschap,
dat bepaalde voorzieningen in feite
moeten worden getroffen, doch vaak te
klein om de benodigde middelen daar
voor op te brengen. Daarbij mede in
aanmerking genomen onze eilandpositie.
Er moet dan ook, wil men belangrijke
dingen tot stand brengen, vaak hulp
van Rijk en Provincie komen.
Eilanden zijn voor het Rijk een duur
bezit. Uw voorganger, Mr. Rehorst,
heeft bij zijn afscheid gezegd, dat ze
hem in Haarlem en Den Haag misschien
wel eens lastig hebben gevonden, doch
(Zie vervolg op 4e pagina.)
