Cjroen '^wartsjexels in het U Stdlicmo - - s: De Waterwolf sluipt toe Afstand tussen vuurtoren en kokende zee wordt steeds kleiner ^0^ ---V Wat een grimmen hè! Groot succes voor cle Vereniging voor Folklore aaaas Een kou, een griep ZATERDAG 9 DECEMBER 1950 TEXELSE 64e JAARGANG. No. 6484 COURANT Uitgave N.V. v h. Langeveld DeRooij Boekhandel Drukkerij Bibliotheek Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel 11 Verschijnt Woensdags en Zaterdags Bankrek.: Rotterdamsche Bank en Coöp. Boerenleenbank- Postgiro 652- Abonnementsprijs f2,75 per half jaar. „IK WEET ER NAG FAN, dat dat allemaal land was, een vallei, stuufdu- nen en deerachter een breed strand, ja breed, zeker een honderd vijftig me ter en ehd'r sel nag wel meer gaan!" De ouwe jutter spuwt een straal ta bakssap in de richting van paal 32. Achter die paal wielt en woelt en kookt het water. Een wir-war van stromingen, golven met sneeuwwitte koppen. Zij blijven op eerbiedige afstand van de duinen, die hier zeer hoog en zeer stijl rijn, ja minstens zo hoog als bij paal 15! Er schijnt heden geen aanleiding om de duinen te lijf te gaan, misschien is de grote hap, die de waterwolf hier deze herfst al weer heeft afgebeten, nog niet verteerd?! „Er is de laatste stor men al weer tien meter duin weggeslagen, ja, dat gaat hier nog steeds zo door", zo had men ons op de vuurtoren verteld, „vijftig meter per jaar". VLTZH O ff qa r in en c*.v,- w1 V.\. "M •l O 1 V» i v '-O f i."-, .-r v éfc2':/L'ic J4 Vt Zo was het twaali jaar geledensindsdien is er aan de Noord-Oost kust van ons eiland al weer heel wat veranderd de waterwolf sluipt nader. Vijftig meter per jaar, dat is (een ie der kan dit waarschijnlijk heel gemak kelijk narekenen) dat is in drie jaar 150 meter. Oef, dacht de bezoeker: het ziet er voor de vuurtoren somber uit, want die staat nog slechts 140 meter van dat machtige water. Steeds smaller wordt hier aan de Noordkust van het eiland de duinenrij. Wanneer zullen de water bouwkundigen hier afdoend ingrijpen? Sommige (leken) denken, dat Vlieland en Texel binnen afzienbare tijd met el kander verbonden zullen worden. Ja daar is al eens over gepraat, weten we. De ouwe jutter trekt enige lijnen op het harde strand en zegt: „As se no hier een diek lêgge in deer ok ien, dan krig je hier een groot zwin, dat op de duur verzandt en komt al dat land wel weer terug". Nu, misschien zal het probleem op die manier worden opgelost! Met zijn op brandhout en ander spul loerende vriend 'oopt de bezoeker een stukje op. Ze praten ever de kracht van de zee en over de scheepsstrandingen en de ouwe jutter wijst op dat wrak, vijf kilometer ver. De bezoeker wil foto's maken en met welk een figuur kunt ge het duinlandschap, het strand en de zee beter stofferen dan dat van een eenzame jutter? Maar ach, de man heeft het veuls te druk om als artist op te treden: „Straks komt m'n zeun thuus ,ik moet nag ete koke, niks hoor, ik ga hier weer terug, 'k most allienig effies kieke of er nag wat om de hoek lag. O. een plank. Hij bukt zich en sleept een behoorlijke lat in de wacht. Nou, ik keer weerom, góje!" De (zeer oude) jutter ,zes-en-zeu- ventig wéést! sjokt terug, in de rich ting van het kleine Coeksdorper haven tje, voor welks monding een rank vaar tuigje ligt. Een nietig figuurtje, dat sil- houetteert tegen de lichtblauwe lucht. De duinrichel verliest al spoedig snel hoogte als ge het stiand in de richting van de zon langs wandelt. Hier is een bres in de verdedigingslinie geslagen- in plaats van een hecht bolwerk vindt ge een vallei met hier en daar een stompje duin, een hulpbehoevend klein hoopje zand, dat eigenlijk nog flink moet groeien wil het aanspraak maken op de naam duin! Tussen die wijd uiteen ge strooide heuveltjes vindt ge een lege fles, een stuk orandhout, een leeg stroopblikje, de schil van een cocosnoot alles bewijs, dat de zee hier komt. Gelukkig staan verderop nog stevige duinen, die er voor waken, dat de vuur toren maar niet door de eerste de beste storm om hals wordt gebracht. De be zoeker beklimt die duintjes en beklimt tenslotte ook de toren zelf. Zoals zovele duizenden toeristen dat de afgelopen zo mer met zoveel enthousiasme gedaan hebben. Ze keken verrukt door de grote ramen van de observatiepost en stelden de wachters hun vragen. Is dat nou Vlie land. Is dat de Vliohors? En waar liggen de gevaarlijke gronden, waarover wij bij winterdag in de stad wel eens la zenEn enkele ogenblikken latei- hebben zij hun ogen op de sterke glazen van de verrekijker gedrukt en begluren zij de zeehonden, die ir. grote groepen op de banken liggen te zonnen. Die zeehonden waren er nu ook nog. Zij blijven hier het hele jaar door en het hele jaar door moeten zij op hun hoede zijn, want de jager kan ieder uur van de dag op pad zijn! I.e. in de boot! zult ge zeggen? Ja, maar ook op pad, letterlijk, want er zijr. Vlielanders, die per motorfiets over de Hors komen om een rob buiten westen te slaan! Kwamen wij om de robben? Of om de toren? Of om de duinafslag? Of om die (zeer ouwe) jutter? Dat weet men niet meer, na de vijfde December volgde voorheen zoekertjesdag, maar de be zoeker had zijn lekkers reeds op die 5e December in ontvangst mogen nemen het oude Texelse gebiuik dus ten spijt (ziet daarvoor ook elders in dit blad). Toch schijnt er iets in ons gemoed te blijven zitten, dat naar compensatie vraagt. Men wordt (op zoekertjesdag) onrustig en gaat op weg. In onze moder ne tijd met zijn hulpmotoren voor rij wielen trotseert men weer en wind met een stoute lach, men bestijgt het gemoto riseerde stalen ros en geeft gas. Onweerstaanbaar. Ge komt buiten het dorp in het wijde Texelse landschap. Ge kunt een gesprek aanknopen met een wol veehouder en hem vragen wat-ie van de wolhandel denkt. Of ge kunt dien landbouwer daar eens vragen of hij veel aardappelen ver loren heeftMaar ge wordt onweer staanbaar door die toren, sluitstuk van Texels vaste grond, aangetrokken. Langs de kleine duintjes achter Rio waar eens de Russen met vlammenwerpers werden weggebrand en verbrand mis schien maar waar nu jong vee u dro merig nakijkt, langs die grote Slufter vlakte met water blauwer dan inkt, langs, neen, ge stopt, want van dat aar dige boerderijtje „De Krim" met witte muur en rieten dak wilt ge een foto ma ken. Ge verliest een ogenblik de geel- filter van uw camera en ontdekt hem eindelijk tussen het (gele) mos. Voorbij „De Krim' loopt het fietspad door lage valleien; een ervan heeft het te kwaad met overtollig water en daar werpt ge de benen in de lucht om droge voeten te houden, waar het fietspad blank staat. Al heel spoedig daarna loopt ge vlak langs de rand van Texels meest be sproken duinen. Aan die rand ontdekt ge vele barsten, de aarde is gescheurd ge denkt even aan de Etna, doch de Etna geeft, de zee neemt. Zware hap pen duin, met helm en mos begroeid, zijn van de steilte omlaaggeploft en lig gen als reuze schildpadden op het strand. En daar ontmoette ge dan die jutter. Twee uur later zit ge in 't kleine huis je van een der Coeksdorper mensenred ders, oud-lid van de roeireddingboot! Ja, die wonen daar nog: C. Boon Azn., F. Buis, naast elkander, C. A. Boon Czn. aan het eind van het dorp, C. de Graaf, drie Van der Kooi's Kzn.: Jan, Jaap en Gerard, B de Boer, Jan Bakker, die nog altijd actief is! Al deze oud-redders heb ben hun eretekens gekregen. Voor moed, I beleid en trouw Voor menslievend hulp betoon. Voor hun onverschrokken moed door bij nacht en ontij in zo'n rank bootje te stappen, wijs en welbedacht.... Spannende verhalen. Ge krijgt spannende verhalen te ho len, van scheepsstrandingen en stout moedige reddingen. „Volgend jaar 23 October, is het 30 jaar geleden, dat de Duitse driemastschoener Liesbeth, be mand met zes koppen, gewezen Duitse zee-officieren, met een lading porcelein- aarde van Engeland op weg naar Zwe den, op de rug van de Stanley strandde. Die storm was zo hevig, dat-ie alleen te vergelijken is met die van Maart 1949. 's Morgens om elf uur had de Vuurto ren de reddingboot al gewaarschuwd: er raakt een schip aan de grond! Nee, het was toen nog niet gestrand, maar ze hadden toen al door, dat het een prooi van de Gronden zou worden, het zat in de val en het monster had maar toe te slaan. Om 12 uur was het gebeurd. De roeireddingboot koos om 12 uur zee. Na zes uur roeien bereikten ze het schip. „Bij de derde poging kregen wij hem vast. Het schip zat onder water, de bemanning hing in het wand van de voormast. De kapitein wees een voor een aan, wie springen moest. We roei den in een half uurtje terug, voor de storm uit en de vloed achter". De redders waren: M. Boon Mzn., schipper. J. Bakker Gzn., A. List, G. en J. van der Kooy, J Boon Mzn., F. Buis Rzn., R Buis, C. Boon Azn., C. Boon Czn., M. Boon Czn. en B. de Beer. De motorreddingboot van Terschel ling, de Brandaris, was ook naar het schip uitgevaren ze verging met man en muis. In diezelfde storm bleef de motorreddingboot President van Heel. De bemanning can de Liesbeth zal De Cocksdorpers nooit vergeten. De gezag voerder stuurt ieder jaar op de dag van de stranding en de redding een brief naar De Cocksdorp, vele jaren achtereen vierde de bemanning de redding ten huize van de kapitein. De Koningin schonk de redders de zilveren medaille voor menslievend hulpbetoon de schipper kreeg een gouden medaille. De N.Z.H.R.M. schonk een bronzen medaille, de Duitse rege ring (President Ebeit) verraste de red ders met een zilveren horloge een gouden voor de schipper. WIJ UIT HET CENTRUM VAN TEXEL, wij komen met dikwijls in het Hoge Noorden van ons eiland. Cocks dorp en zijn beruchte N.O.-kust liggen niet bepaald in de buurt! En toch. gaat, als ge een vrije dag hebt, daar eens do len. Wellicht ontmoet ge een of andere gezellige ouwe baas, die u vertellen wil van die goeie, avontuurlijke ouwe tijd. Toen strandjutten nog best de moeite was, zo'n zestig jaa'- geleden bv. Wel licht neemt hij u ja gastvrij zijn ze mee naar zijn huisje, waar de kachel lekker brandt, gevoed door stevige klos sen hout, dikwijls van het strand ge sjouwd Verhalen hoort ge, zelf beleefde en die van overlevering, heel oude dus. Hoe ouder, hoe.. ongeloofwaardiger misschien.... maar goed, ge luistert: „Ik sel gien namen noemen, maar ze woonden vlak naast mekaar, hadden ien skoorstien uut dak. De ien had een liek vonde mit spliksplinternuwwe leersen an. Och, de ouwe jutter zelf sjokte op ouwe kapotte klompen. „Zonde, zonde, mompelde-ie, dat zokke prachtige leer sen verloren gaan, wacht, ik ken ze best gebruke en mèt trok-ie de leersen van het liek. „Hoe fiend je ze? zee-ie teuge z'n buurman, en ze passe me precies och, die stakker was toch dood, die sel ze niet misse!". De buurman docht bij humself: ,,'k Wou dat ik ze an m'n biene hod!" En wat denk je dol-ie deed? Hee klom se vens op zolder, opende een lukie en riep mit barse stem: „Hier is het lijk om zijn laarzen!" De jutter van die leersen was erg bijgelovig. De skrik sloeg hum om 't hart, hee rende naar de skuur en gooide de leerse een end weg de tuun in. De volgende ochtend, voor dag en dauw, had „het liek" de leersen al inpikt EEN GRAPPIG VERHAAL. Zo zijn er ongetwijfeld tien lollen Of het ge beurd is, dat weten wij niet. Het is ze ker honderd jaar oud, dit verhaal. Lief en leed langs de kust, in de huisjes, in de harten der mensen. Men maakt er van alles mee, aangename dingen, maar ook minder aangename. Luistert naar het verhaal van die barre tocht over de ijsvelden van de Waddenzee op 19 Fe bruari 1919. Het vroor 14 graden. Het scheepje „De Tijd zal het leren" werd in de Brezem, halfweg tussen De Cocks dorp en Harlingen dooi het ijs ingeslo ten. Men had voor slechts twee dagen voedsel aan boord en het zag er voor de opvarenden, de schipper, zijn vrouw, zijn zeven kinderen, waaronder een baby van twee maanden en een knecht dus beroerd uit. Dertig kilometer uit de wal raakte het vaartuig rotsvast in het ijs. Het bericht had De Cocksdorp nauwe lijks bereikt of men zette een hulpexpe ditie op touw. Woensdag vertellen wij u van de bar re tocht. Ondanks de pessimisten die dachten, dat het feest van „Nuwwe Sunderklaas" wel nooit meer van enige betekenis zou worden en dat is goed, dat deze pes simisten er zijn, want anders is er geen prikkel voor de optimisten aanwezig, FILMNIEUWS. „PALJAS". In een der dorpen wordt Nedda (de vrouw van de Paljas) het hof ge maakt door de knappe jonge boer Silvio en hoewel Nedda eerst weerstand biedt, weet Silvio haar /oor een samenkomst over te halen. Hij verklaart haar zijn vurige liefde en zij stemt toe die nacht haar man te verlaten en met Silvio te vluchten. Tonio, een der comedianten, die zich tot Nedda aangetrokken voelt, doch door de jonge vrouw werd afgewezen, voelt zich als een verstotene. Hij is toevallig getuige van het geheime samenzijn van Nedda met Silvio: door jaloezie geprik keld bekruipt hem de lust om uit wraak voor miskenning Canio van de ontrouw van diens vrouw te vertellen. Canio, de Paljas, die duizenden deed lachen, is onverwacht ten prooi aan smart en woede; hij roept zijn vrouw ter verantwoording en eist, dat zij hem de naam van haar minnaar noemt. Zij weigert en speelt comedie. Tonio lacht in stilte en raadt Canio aan tot 's avonds te wachten, daar hij vermoedt, dat de geheime minnaar stellig de voorstelling zal bijwonen en zich wellicht op een of andere wijze zal verraden Die avond wordt het spel van „Pierrot en Colom- bine" opgevoerd, waarin Canio de be drogen Paljas speelt, d:e zijn vrouw met een ander betrapt Woedend eist Paljas de naam van de onbekende minnaar en al acterende gaat hij over van spel tot werkelijkheid Het is niet de naam va^< Colombine's minnaar, die hij verlangt te vernemen, maar die van de minnaar van Nedda! Wordt de medeminnaar ontm'sakerd9 Volgt een duel? De film geeft het ant woord „OOM WILLIE WINT DE DERBY". Spannend, avontuurlijk, bekoorlijk. De voornaamste drie kenmerken van de ze prachtige film, die u dit weekend in Texels Bioscoop Theater kunt bewonde ren. De liefdeshistorie van twee jonge mensen en een paard, ja, dat peerd speelt een grote rol in hun leven, zon der dat peerd /ou hun levenspad wel licht een heel andere route hebben ge nomen. Liefde, paardenrennen, geld wat wilt ge nog rneer? Ncerlands Nieuws. Het Staatsiebezoek van H.M Konin gin Juliana en Z.K.H Prins Bernhard aan Engeland. Buitenlands Nieuws. O.a. Intocht van de Lord Mayor in Londen. Vertrek van Maurice Thorez naar Moskou. Onderwater-variété in Texas. Britse modeshow in Nederland. Zuiveringsacties der V N in Noord-Ko- ïeaanse hoofdstad. DAAR NIET HIER WEL het lekkerste middel tegen verkoudheid 1 30 cent per 100 gram om hel beste beentje voor te zetten is dit feest toch een daverend succes ge worden. Niet minder dan 115 goedge- maskerden bevolkten en bespeelden de straten. Wat waren er niet een enige groepen bij! Het speet de feestcommis sie, dat zij geen 115 prijzen ter beschik king kon stellen. Wegens het slechte weer in de vooravond waren er niet zo veel kleine Sunderklazen, maar toch gaven verscheidene kinderen blijk van medeleven met dit aloude folklorefeest. Velen menen, en niet geheel ten onrech te, dat het feest van de 5e December een huiselijk feest moet zijn. Maar de ras echte Texelaar weet dat het op Texel anders is. Het gaat er dan ook niet om, dit huiselijke feest af te schaffen, maar voor Texel ligt dit anders. Iedere Texe laar weet, dat in vroeger tijden en dat is heus niet zo lang geleden (sla de ar chieven van de Texelse krant maar op in de jaren 1927, 1928. enz.) dit feest nog volop gevierd werd. Werden op de avond van de 5e December de mandjes niet bij de kachel gezet en was 's mor gens de 6e December de zgn. „Zoeker- koorts en pijnen, drijft U uit door de kracht der genezing van SAN API RIN Buisje 25 tabl. 40 ct; 50 tabl. 75 ct. tjesdag" niet aangebroken? Folklore is humor Humor is de voedingsbodem van het volk en de Sunderklaasfeesten zijn vooral deze voedingsbodem voor het Texelse volk. Wie humor zegt, zegt vrolijkheid, zegt levenslust, zegt blij heid; humor sprankelend en stralend is gegeven bij deze 5-December maskera de. In de Sunderklaasfeesten zijn de mensen één, volkomen één en alle te genstelling valt weg. De feestcommissie dankt alle goedwillenden dan ook spon taan voor het deelnemen en medeleven met dit zo gezellige straatfeest. In de balzalen was het haast niet mogelijk enige stilte te verkrijgen om de prijzen bekend te maken. De uitslag was: le prijs de giraffe f5, en de marktkoop man f5,, 2e prijs de 3 Voetballers f en de zigeuners f4; 3e. de 3 straatvegers f 3; en de pottenbakker (met potten en gedicht) f 3, De prijzen kunnen worden afgehaald bij de heer Michels, Wilhelminalaan Ook voor de viering van de Ouwe Sunderklaas willen wij hier het volgen de adviseren: de grote ronde van Den Burg, Wever straat, Binnenburg. Groeneplaats, War moesstraat heen en weer. Ook de kleine ronde zonder Warmoosstraat doch Park straat wordt aanbevolen. De jury lope zelf de gehele avond door Den Burg en beoordele niet in een zaal. Dit geeft op stopping en het publiek klit bij elkan der. Maakt de prijzen niet te vroeg be kend. want dan jaagt u de spelenden naar huis en eindigt het feest veel te vroegtijdig Gemaskerden en spelenden blijft u be wegen, loopt en speelt uw rondjes en blijft niet verzameld op een plein. Laat ons alle samenwerken om deze Sunderklaasfeesten te houden tot de hoogtijdagen van onze zo geliefde Texelse Folklore. De Vereniging voor Volksfeesten en Texelse Folklore 6 December 1950. P.S. Ook op de 12e December worden de kinderen weer op straat verwacht en versnaperingen zullen ook dan niet ont- natuurlijk gemaskerd. De gebruikelijke breken. Streetvegers, doet ook dan weer uw best! ZITTING CONSULTATIEBUREAU. Het Consultatiebureau voor Zuige lingen houdt Woensdag 13 December a.s. zitting VERKEERSOVERTREDING GESTRAFT. De heer C K werd door de Meervou dige Kamer te Alkmaar wegens ver keersovertreding tot f 10 of vijf dagen veroordeeld. OUWE SUNDERKLAAS TE DE KOOG. Er is in De Koog nogal wat animo om het feest van Ouwe Sunderklaas goed te doen slagen. Evenals andere jaren zal er ook dit jaar een jury zijn, die de speu- lers op hun vermomming en hun „speu- len" zal beoordelen. De jury zal om 9 uur voor „Het Centrum" plaats nemen. De speulers worden verzocht daar dan te verschijnen Er worden weer ver scheidene fraaie prijzen uitgeloofd. Voor de kinderen is de jury 's avonds om 6 uur voor „Het Centrum".

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1950 | | pagina 1