3
Er ligt een wrak aan Texel s strand
m v
80^$
Kapitein Klakkebos gaat naar Amerika
Jeugdrubriek
Hoeveel zullen de lammeren dit
jaar opbrengen?
„Dolly"
i- -
mm
In November 1928 liep de Noorse houtboot Hoydaltijdens een storm bij
De Koog op Texel op het strand. Nadat de lading was gelost heeft men ge
tracht, zoveel mogelijk van het schip te slopen, doch het getij dwarsboomde
deze plannen. Men heeft de zaak toen maar laten rusten. Geheel verweerd en
begroeid met duizenden schelpdiertjes, ligt nog steeds het wrak op de plaats,
waar het 22 jaar geleden strandde.
Djakarta, 16 Jan. 1951.
Geachte redactie
Dezer dagen zat ik het dagelijkse
nieuws te verslinden, toen plotseling
mijn aandacht getrokken werd door een
foto van het jarenoude wrak te De Koog.
En dat nog wel in het Djakartaanse blad
„De Nieuwsgier". Dat was even een
vreemde gewaarwording, 't Is één van
die dingen, die je allerminst verwacht
aan te treffen in de Nederlandse pers in
Indonesië en het heeft mij weer eens ge
sterkt in de overtuiging, dat Texels
naam zo langzamerhand wereldbefaamd
wordt. Al moet ik eerlijk zeggen, dat die
befaamdheid bij sommigen toch nog niet
zo heel diep doorgedrongen is. Zo maak
te ik het eens mee, dat iemand mij be
langstellend vroeg waar ik vandaan
kwam in Holland en toen ik „Texel"
noemde, klaarde zijn gezicht veelbeteke
nend op. O, dat is in de buurt van
Schiermonnikoog, is 't niet?" Ik heb hem
maar in die waan gelaten, om niet al te
veel van zijn voorstellingsvermogen te
eisen.
Maar de „Nieuwsgier" weet toch meer
van Texel af en nopenüjk nog een beetje
meer, dan alleen, dat er een svrak op het
Kogerstrand te vinden is; een wrak,
waarvan ik vermoed, dat een groot deel
van de Texelaars ze'f niet eens van het
bestaan afweet. Jammer genoeg is het
gebruikte cliché waarschijnlijk niet in al
te beste staat geweest, want zonder ver
klarende tekst zou het niet eens wel mo
gelijk geweest zijn, eruit op te maken,
wat het nu precies voorstelde. (1)
Maar in elk geval lof aan de „Nieuws
gier", dat tracht Texels naam bekend
heid te geven. En ik vraag me af, of hier
misschein nog een i.aak ligt voor de ac
tieve V.V.V. om de Nederlandse pers in
Indonesië van beter en aantrekkelijker
fotomateriaal te voorzien, vooral nu
door de aanwezigheid van vele Indone-
sië-repatrianten Dp Texel, Texels naam
ook in Indonesië al meer bekendheid
heeft gekregen. Wie weet trekt Texel
dan in de zomermaanden ook nog wel
enkele Indonesië-verlofgangers
Hartelijke groeten en dank voor de
plaatsruimte.
Djakarta G. A. OSKAM.
(1). Dat is jammer, want de foto was
uitstekend en in de vele andere dagbla
den werd deze dan cok glashelder afge
drukt. Red.
DE EERSTE LEPELAAR.
De heer J. Drijver, secretaris van de
Vereniging tot Behoud van Natuurmo
numenten in Nederland schrijft ons:
Amsterdam, 22 Januari 1951.
Mijne heren:
In uw blad van 6 dezer maakte u mel
ding van het feit, dat de eerste lepelaar
weer op Texel zou zijn aangekomen en
wel in het Kogerveid. Het lijkt ons niet
aannemelijk, dat :o vroeg in het seizoen
reeds sprake is van een lepelaar, die uit
zijn winterkwartieren in het Zuiden is
teruggekeerd, doch veeleer van een vo
gel, die tracht in ons eigen land de win
ter door te brengen Op 27 December
1925 en op 2 Januari 1926 zag ik ten Z.
van Den Hoorn een lepelaar en voor zo
ver ik weet, was dat toen de eerste win-
terwaameming. Na die tijd zijn er meer
lepelaars in het winterhalfjaar aange
troffen op onze buitendijkse gronden,
niet alleen op Texel, doch ook in het Z.
van het land. Ook deze winter zijn er en
kele lepelaars op de Schorren achter de
polder de Eendracht overgebleven en
met onmogelijk is liet een van deze vo
gels, die een tochtje naar het Kogerveid
maakte. Misschien vindt u het de moeite
waard, het bovenstaande ter kennis van
uw lezers te brengen.
(Nadruk verboden).
door G. TH. ROTMAN.
5WP5355A3
7. Woedend trok de heer Kipstra het
nog rokende ding van zijn neus, mikte
ziedend van woede op de waranda van
zijn bovenbuurman Klakkebos, nam een
aanloop en slingerde het geval met
kracht terug, vanwaar het gekomen was
Klets! deed de klei precies op het rech
teroog van de kapitein, die zich juist
nieuwsgierig over de waranda boog. 't
Was precies, of mj door 'n verrekijker
naar de sterren keek.
8. De volgende dag zou de eerste proef
met het bootje genomen worden Tante
Ophelia, die er altijd spijt van gehad
had, dat ze met mee was gegaan naar
Afrika, besloot nu ook van de partij te
wezen. Ze gingen iu> met z'n vieren in
het bootje zitten, de kapitein maakte
het los, zette z'n nand aan de stang, die
de raketten moest doen ontbranden,
en
DE SPEELWAGEN BLIJFT RIJDEN
Het verheugt ons te kunnen berichten
dat „De Speelwagen" m 1951 toch zal
blijven rijden. De :*eactie op de medede
ling in het Decembernummer, dat het
maandblad zou verdwijnen, was zo groot
dat besloten werd tot voortzetting. Ge
rekend wordt op de trouw van alle
„reisgenoten". Ondanks de gestegen kos
ten en omhooggesprongen papierprijzen
zal de abonnementsprijs niet worden
verhoogd. Deze olijft f 6.75 per jaar en
f 5.75 per jaar voor leden der aangeslo
ten oudheidkundige verenigingen. Al
leen zullen per jaar niet 12 doch 10 af
leveringen verschijnen totdat het door
stijging van het aantal abonné's weer
mogelijk wordt 12 nummers per jaar te
brengen.
Uit de kring van belangstellenden is
een actie- en propaganda-comité ge
vormd om dit voor onze gewestelijke
cultuur zo belangrijk orgaan op levens
krachtig peil te houden
S.V. De Cocksdorp.
Hedenmiddag 3 uur Spelen adsp. A
thuis tegen Tex. Boys A, dat vorig jaar
kampioen werd van deze afd nu staan
ze ongeslagen aan de kop. Een zware
strijd. Ook het 2e staat voor een zware
match nl. om 12 uur thuis tegen Texel 3.
Het le speelt voor de derde maal achter
elkaar thuis en wel tegen Helder. Iedere
wedr.trijd in deze cfd. is opnieuw een
grote vraag Veel zal afhangen wat de
heren op de feestavond doen We zullen
hopen, dat de club boven een feestje zal
gaan. Een gewaarschuwd man telt voor
twee!
DIENSTREGELING N.V. T.E.S.O.
tot en met 29 April 1951:
Op werkdagen:
Van Texel: 5,30; §6,25; 7,50; 11,50; 14,50,
17,55.
Van Den Helder: 6,30; §8,15; 10,30; 13,20
16,20; 19,30.
Op Zon- en Alg. erkende Chr. Feest
dagen:
Van Texel: 7,50; 11,50; 17,55;
Van Den Helder: 10,30; 13,20, 19,30.
Ingaande 2 April 1951 iedere Maan
dag
DE WINNAAR.
De heer ,J. Mosk, Weverstraat, won de
miniatuur-standaard met queues, welke
de heer Fokkers had uitgeloofd voor een
door leden van biljartclub „Fortuna"
(De Oranjeboom) te spelen kansvolle
wedstrijd.
S. V. Oosterend.
Het le had als tegenstander W.-Waard
2, een jonge ploeg, dat bleek ook al
gauw, want O kwam de eerste 10 min.
niet aan spelen toe Wat niemand had
verwacht, gebeurde, de bal werd naar
voren geplaatst, en daar een achterspe
ler van W. miste, kreeg Arie een kans,
die hij mooi wist te benutten. Even
daarna is de spil ver opgedrongen en
met een hard schot is de keeper weer
gepasseerd. Zo stond O. na een kwartier
spelen al met 2-0 /oor. Uit een buiten
spelpositie weet W. kort voor de rust te
scoren. Rust 2-1.
Na de thee is W. het meest in de aan
val, maar door goed werk van de ach
terhoede wordt er niet gescoord. 15 Min.
voor het einde krijgt Jan de bal mooi
toe gespeeld, zet voor en Arie schiet met
een in Hierna wordt de wedstrijd wat
rommelig en het was dan ook maar goed
dat het einde net ver meer was. O
speelde een goede wedstrijd en vooral
P. Timmer was in prima vorm! De lei
ding was slecht.
Adsp. werd afgelast.
Het 2e had een s'echte dag: 2 verlies-
punten en een tientje boete. We zouden
toch wel eens willen weten, waar dat nu
zit. 't Gaat natuurlij c niet op, dat als je
spelen moet, je je maai nergens van aan
trekt en denkt die redden het evengoed
wel. Je moet 'niet vergeten dal je ook
de andere jongens er mee hebt, die wel
graag willen spelen. Waar zit dat nu in?
Ligt het aan jullie of zijn er anderen die
hier schuld hebben? Als je wat hebt,
kom er dan mee, maar niet zo maar weg
blijven. Jullie snapt zeker wel dat het zo
met langer gaat!
Zaterdagmiddag m Zondag: Adsp. Tex
Boys B-Oosterend A, om 3 uur.
Oosterend 1-HRC 6, Tex. Boys 3-Oos-
terend 2, 12 uur.
Nr. 67.
GERRIT BOOT.
Dezer dagen hebben wij een eigenaar
van een der grootste Texelse schapenbe-
drijven de vraag gesteld wat hij van de
a.s. lammerenmarkteu dacht, welke prij
zen de veehouder voor zijn lammeren
zou kunnen bedingen. Vorig jaar deden
de lammeren 40-45 gulden. Voor dit
jaar mogen prijzen worden verwacht,
aldus de schapenfokker, variërend van
de 50-55 gulden De aanvoer zal waar
schijnlijk iets hoger zijn dan vorig jaar:
in de herfst was er volop gras, zodat de
schapen in uitstekende conditie verkeer
den en daarom mag een behoorlijk per
centage tweelingen worden verwacht.
„Meer tweelingen dan vorig jaar", aldus
de deskundige, de man van het vak. Hij
was ervan overtuigd, dat 't aantal scha
pen volgend jaar weer groter zal zijn:
het schapen houden is dank zij de goede
prijzen voor de wol en het wolvee aan
lokkelijker geworden. De rundveehou
derij zal z.i. geen uitbreiding meer on
dergaan ten koste van de schapensta
pel. De bepaling .vrije Zaterdagmiddag
en vrije Zondag" voor de knechten
speelt daarbij volgens hem een belang
rijke rol.
Het verheugt >-ns, Texelaars, dat de
schapenhouderij weer ïecht van bestaan
heeft gekregen, immers de Texelse boer
is in hart (en nieren) een schapenboer en
heel veel van Texels bodem is het meest
geschikt voor het houden van schapen.
In de Texelse geschiedenis vinden wij
dan ook geen tijdperk zonder schapen.
Texel en zijn wolvee horen bij elkaar'
De schapen bleven, zij het geringer in
aantal, ook toen de prijzen ver beneden
de kostprijs lagen. Wij hebben ze in de
dertiger jaren zien verkopen voor vier,
vijf gulden. Soms nog wel eens minder!
Een paar jaar geleden adviseerde de
overheid: ,,Ruim de schapen maar op,
dan doe je verstandig!" en vorig jaar.
stond diezelfde overheid op het punt
ja dat overwoog ze werkelijk een
Binnen afzienbare tijd zullen de lam
meren weer do or o'e groene weiden
huppelen, totdat.... de boer ze op z'n
wagen zal laden om ze naar de Groe-
neplaats te brengen, het terrein van de
verkoop.
slachtverbod af te kondigen' 't Kan raar
rollen!
17 Januari publiceerden wij een arti
keltje over de leverbot bij schapen. De-
ze ziekte, ook wel ongans genoemd,
kwam dit najaar op het vasteland van
Noordholland in ontstellende mate voor.
Een zeer groot aantal schapen is daar
aan die kwaal gestorven. Dit verwondert
ons niet, want er is m het afgelopen jaar
zeldzaam veel regen gevallen en voch
tigheid bevordert de kans op leverbot
ziekte. De Texelse, zouthoudende bo
dem geeft het zoetwaterslakje een
tussengastheer voor de ontwikkeling van
de leverbotten weinig kans, alleen in
het duinland bestaat thans de kans dat
deze ziekte slachtoffers zal maken. Het
duinland was altijd enigszins gevaarlijk
voor het optreden van ongans en door
dat ook op Texel de bodem zeer vochtig
is geworden, is dit gevaar groter ge
worden.
Wij hebben ons maar
even telefonisch in ver
binding gesteld met De
Waal 10, want Gerrit
had ons nog geen briefje
geschreven en je kunt
toch niet volstaan met te
zeggen: „Dit is Gerrit
Boot" Punt. Neen, wij
willen altijd wat meer
van de jongen of het
meisje weten, wier foto
in de krant komt ter ge
legenheid van nun verjaardag. Dat fees
telijk feit! Nou on door die telefoon kre
gen wij wat wij wilden horen: Gerrit
woont aan De Waal en hij viert vandaag
zijn 8ste verjaardag. Hij zit in de tweede
klas. Liefhebberijen? En of, vooral het
spelen met de meoanoaoos, waarbij je je
fantasie de ruimte kunt geven. Natuur
lijk heeft Gerrit ook al eens een mooie
molen gebouwd, zoals er in Walenburg
staan, in het terrein van Natuurmonu
menten. A propos: meeuweneieren rapen
vindt Gerrit een leuke sport, vooral als
je tocht zo zeer de moeite loont: ze lig
gen overal en rapen moet gebeuren,
want anders zouden er veel te veel ko
men en dan zouden de kleine zangvogel
tjes en meer van dat aardige grut door
de meeuwen uitgeroeid worden, in ieder
geval tot een heel klein aantal beperkt
worden en dat willen wij natuurlijk niet
want iedere gevederde vriend heeft recht
op een plaatsje onder onze Hollandse re
genluchten.
Gerrit wil later gaan boeren. Bij je
vader op het oedrijf, Gerrit? Of na de
landbouwschool naar het buitenland?
Veel plezier vandaag!
Nr. 68. ANKIE KOOGER.
Ankie wordt Maan
dag 29 Jan. 5 jaar.
Wat ze krijgen zal
op haar verjaar
dag? Ja, dat is na
tuurlijk een ver-
i&ssing, dus dat
mag nog niet in de
krant, want mama
moet altijd de ver
haaltjes voorlezen,
die bij de fotootjes
staan Ze gaat nog 1
niet naar de kleu
terschool, maar dat
is niet erg, want nu kan ze nog fijn met
haar broertje Piet spelen, waar zé heel
veel van houdt. En als Japie uit school
komt, gaan ze fijn samen op de autoped,
die ze van Sinterklaas kregen. Zo zou
den ze ook wel eens naar Opoe in De-
demsvaart willen, :naar dat is veel te
ver. Naar de nichtjes en neefjes in Oos-
sterend dat gaat wel, die komen natuur
lijk ook allemaal op haar verjaardag.
ER WERD GELEZEN
Dezer dagen kreeg ik een boek in han
den getiteld: „Neerlands beroemde per
sonen naar hun geboorteplaatsen gerang
schikt".
Samengesteld door J W. Regt, uitge
geven door E. G. Cohen te Arnhem in
1876.
Als goed Tesselaar keek ik eerst eens
of en zo ja, wat er van Texel stond ver
meld. Ik was wel wat teleur gesteld,
want er stond alleen het volgende over
Den Hoorn vermeld:
Boon, Meyert Cornelis, geb. 12 Aug.
1764, overl. 7 Jan. 1843, ontrukte zijn
naam aan de vergetelheid door zijn edel
moedig gedrag in de nacht van de 27 en
j 28 Sept. 1817, ter redding van de beman-
I ning van een Engels Schoenerschip, dat
I op het West-einde van Texel strandde,
j Loosjes Pz. Adnaao, geb. 13 Mei 1761
I overl. 8 Febr. 1818, na zich als dichter
I en romanschrijver een gunstige naam
i verworven te hebben
j Wellicht zijn er nog afstammelingen
1 aan Den Hoorn van M C Boon woon-
achtig, die ons omtrent deze redding iets
kunnen mededelen. Ik hoorde er op het
eiland nooit over.
i Met beleefde dank voor plaatsing
Ov. 20-1-1951 W.H.D.
Wij danken de heer W.H.D. voor zijn
mededelingen. Red
FEUILLETON
2 Zeg Ans, wat ben je stil. Planken
koorts? Ans lachte maar eens: ze zat op
haar koffer, waarin zoals ze Dolly
verzekerd had geen plekje onbezet
was gebleven. Zie jij ergens mensen, die
met onze reis meegaan7
Waar kun je dit nu aan zien? vroeg
Ans.
'k Dacht wel, dat uwes dit zou vra
gen en voel me een reuzepiet, dat ik dit
zelf zo uitgedaent heb. Zie, hoe onze
kleurige labels lustig aan de koffers
wapperen! Zuster Anna, ziet ge wellicht
een schone jonkman, wiens bagage even
eens met dit herkenringsteken is ver
sierd?
O, nu snap ik het. Flauw hoor.
Gunst nee, 'k zie niemand. Eigenlijk wel
mal, want zó vroeg zijn we toch niet
Plotseling rees een bang vermoeden
bij Ans op.
Dol, we zijn toch wel goed? Kijk
nog eens na.
Doe met zo mal; in het programma
stond duidelijk Weststation le perron.
Nu, ik vind het toch wel griezelig
dat we niemand zien
Niks griezelig, verd Dolly, zo dade
lijk komt de trein en behoeven we al
leen maar in de coupé te stappen. Met
grote etiketten staat de plaats „Farsèn"
wat een idylle er op vermeld.
Daar komt-ie, gilde Ans, greep haar
koffer en draafde achter de mensenme
nigte aan! Dol volgde. Haar koffer bons
de telkens tegen naar rechterbeen op,
zodat ze liep te waggelen als een dikke
eend.
Een gesis en geknars; daar stond de
trein stil. De meisjes liepen zo snel ze
konden langs de coupé's Bijna tegelij
kertijd riepen ze: hier' Vier coupédeu
ren droegen de bekende opschriften. Ans
opende de deur en hees met Dol de kof
fers naar binnen Daarna volgde Dol
zelf.
In beide coupe's was nog niemand
aanwezig.
Wat mal, Dol, geen leider, geen
mensen, het is toch wel in orde?
't Kan niet missen hoor! Wij zijn
goed
Met z'n tweetjes hir.gen ze uit het ge
opende raampje. Wat een leuk gezicht,
die bedrijvigheid. Je begreep niet, hoe
iedereen nog op zijn plaats kwam. Alles
krioelde door elkaar. En wat een lawaai!
Au, gilde Ans plotseling.
Het spijt me, zei Dol ondeugend,
kind, ik moest je even knijpen. Het is al
les zo vreselijk opw ndend. Zo meteen
gaat de trein weg en zitten we met z'n
tweetjes in dit weidse compartement.
Wij, samen naar Zwitserland'. Kun je
't begrijpen? Morgen uit dit modder-
landje weg en lekker in de sneeuw zit
ten wroeten!
Als er sneeuw is, zei Ans pessimis
tisch; je weet, Elly is gisteren teruggeko
men van een veertiendaagse reis en
geen kruimeltje sneeuw gezien'.
Als wij komen, zijn er hopen
sneeuw, jubelde Dol hoopvol, 'k Zie me
zelf al in het rond roetsen met die lek
kere lange glijers aan. Zalig!
Je doet net of je het al jaren ge
daan hebt, lachte Ans. Wie weet bevalt
het je helemaal niet. Dat komt vaak
voor, vooral bij meisjes.
Door een geweldige plof achter hen,
schrokken ze op en draaiden ze zich bij
na tegelijk om. In de deuropening lag
een jongeman op z'n knieën met z'n kof
fer te worstelen om weer op te staan.
Nadat dit gelukt was, zeide rnj de meis
jes heel vriendelijk en nog een beetje
nagrinnikend goededag en stelde zich
voor. Bert van Duren was een stevig uit
de kluiten gewassen jongeman, met
zwart haar en een paar levendige bruine
ogen Achter hem verscheen nog een
exemplaar van het mannelijk geslacht.
Berts onafscheidelijke vriend Rolf Dal-
men.
U behoeft hem niet met zoveel
egards te behandelen, zei Bert tegen Ans
en Dolly, hij is nog maar een broekie.
Waarop Rolf Bert hardhandig toonde,
op deze benaming geen prijs meer te
stellen.
Desondanks zag men in hem zeer goed
de HBS-er van zeventien, achttien jaar.
Een forse mannenstem vroeg: Reizi
gers voor Farsèn?
Jawohl, jubelde Dol.
Een heer van omstreeks veertig jaren,
met een prettig voorkomen kwam de
coupé binnen. Mijn naam is Reitsema; ik
ben de leider van de reis. Eén voor één
stelden de anderen zich nu voor. Achter
de heer Reitsema volgde de rest van het
gezelschap. 7o'n dertig stuks was toch
een heleboel, dacht Ans. Als je de na
men zo onder elkaar ziet staan op een
velletje papier, lijkt het niet zo'n aan
tal, maar nu, met die handjesgeverij, is
het toch wel een hele optocht. Blijkbaar
had de heer Reitsema op het perron z'n
„schaapjes verzameld.
Ieder moest nu diverse spoorkaartjes
in ontvangst nemen. Een indeling vol
gens voorschrift in de betreffende cou
pé's was niet nodig, daar de meesten al
zo'n beetje een plaatsje gevonden had
den.
Intussen hadden Bert en Rolf heel ga
lant de koffers van de meisjes in het ba
gagenet gedeponeerd en zich aan weers
zijden naast haar geïnstalleerd.
Dols ogen, haast tweemaal zo groot
als anders, namen iedereen terdege op
Crimineel wat een viouwen! En ouwen
waren er ook bij.
De mannen waren bijna allen jong,
doch de meeste meisjes schatte ze toch
over de dertig, 'n Lekker plaatsje had ze
hier. Ze had met Bert van plaats ge-
ïuild, zodat ze voor het raampje kwam
te zitten.
Toch altijd leuxsr dan midden in de
coupé. Waarom duurde het toch zolang
vóór de trein vertrok? Gaan we nu nog?
vroeg ze aan Bert.
Bent u zo ongeduldig? lachte hij.
een rij sterke witte tanden tonende.
Nogal, ik verlang erg naar sneeuw. Het
is haast niet te geloven, dat we morgen
om deze tijd er middenin zitten. Ik vind
sneeuw zoiets rustigs, je hoort geen ge
luid en meestal zijn 's avonds de sterren
zo helder.
U ziet er anders niet naar uit, dat
u rust iets heerlijks vindt.
Nou, maar met sneeuw wel hoor,
iachte Dol terug, bij zichzelf denkende
wat een leuke toet heefl-ie. Zou ik maar
zeggen, dat hij geen u tegen me behoeft
te zeggen; stel je voor, een hele reis dat
idiote ge-u. Maar aan de andere kant is
het wel erg vlug: ik ken hem nauwelijks
tien minuten! Nog maar even wachten.
Ze keek eens naar Ans. Deze zat stil voor
zich uit te staren. Wat een mooi gelijk
profiel heeft ze toch, dacht ze en zucht
te even, denkende aan haar eigen onre
gelmatige trekken.
O jé, riep ze opeens, we gaan'.
Langzaam schoof de trein het station
uit. Iedereen lachte om Dols kreet en,
toen ze zoveel paar ogen op zich gericht
voelde, werd ze vuurrood en lachte
maar een beetje mee.
Rolf presenteerde sigaretten. Op volg
orde. Eerst de meisjes, daarna de leider
en vervolgens Bert en hijzelf.
Netjes doet hij dat hè, plaagde
Bert, zo precies op 't rijtje af. Keurig
hoor voor zo'n klein manneke.
Rolf antwoordde: 'k Geloof met, dat
mijnheer iets gevraagd werd; geef liever
je dame vuur.
Dit zit, pretlachte Ans, goed zo
hoor! Laat je niet nemen! En Rolf, ver
rukt bij deze onverwachte lof, keek met
en overwinnaarsblik rond.
(Wordt vervolgd.)
