Cjroen 7wartsjexels in het harL,
VAL DA
KING
Onze Vroedschap bestudeert begroting 1952
„Groen-Zwart" kampioen
Vlug laden en lossen door
speciale landingskleppen
Het Gouden Huwelijksfeest van bet echtpaar
kooimau-Bakker
ZATERDAG 22 MAART 1952
TEXELSE
65e JAARGANG. No. 6615
cou
Uitgave N.V. v.h. Langeveld De Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank. R'damse Bank, Coop. Boerenl.
Bank. Postgiro 652.-Abonn. pr. f 1,80 p
kwart, -f- 15 ct. incasso. Adv 8 c. p. mm.
De gemeentebegroting 1952 vertoont
een teKort van f 105,3b8,Dit tekort,
aldus lichten B. en W. bij de aanbieding
aan de Raad onzer gemeente toe, is ge
dekt door de raming van een verhoging
der bijzondere uitkering uit het gemeen
tefonds. In hoéverre de bestaande bijzon
dere uitkering met het bedrag der ra
ming zal worden verhoogd, is momen
teel niet bekend.Wel is overleg op dit
punt nog gaande.
De samenstelling van dit ontwerp on
dervond ernstige vertraging door de gro
te onzekerheid welke bestond en
thans voor een deel nog bestaat op
het terrein van de financióle verhouding
tussen het Rijk en deze gemeente, in het
bijzonder wat betreft de bijzondere uit
kering uit het gemeentefonds voor de
jaren 1951 en 1952.
Een bedrag van f3,022,129,46 geeft het
totaal aan van de bedragen van de kapi
taalsuitgaven, welke nog moeten worden
afgeschreven (boekwaarde), resp. welke
zijn geïnvesteerd in kapitaalsverstrek-
king aan derden. Voorts vinden we een
bedrag van f 2,183,968,47 als het totaal
van de bedragen van financieringsbron
nen op lange termijn. Een bedrag van
f 838,160,99 geeft de kapitaalsbehoefte
aan voor het begrotingsjaar 1952.
In het tekort van f 105,368,zijn de
meevallers van 1952 ten opzichte van '51
met name de beschikking over de saldi-
reserve van vorige jaren ten bedrage
van f47,545,en de beschikking over
1/30 van de algemene reserve ten bedra
ge van f 6,178, verwerkt, alsmede de te
genvallers, met name een lagere uitke
ring uit het verkeersfonds ad f 23,025 en
een lagere opbrengst van al'slagrechten
aan de gemeentelijke visafslag ad
f 8,250,—.
Ondanks het feit, dat een verhoging
der bijzondere uitkering uit het ge
meentefonds ten bedrage van f 105,368
werd geraamd is het ons slechts met gro
te moeite gelukt de begroting sluitend te
maken. Dit is voor een belangrijk deel
het gevolg van de voortgaande stijging
van lonen en salarissen en van materiaal-
prijzen.
Verder werden enerzijds een aantal
subsidies verhoogd, o.a. subsidie aan de
Sociale Dienst met f 5500, subsidie aan
kleuterscholen met f 3200, subsidie aan
het Kraamcentrum Den Helder en om
streken met f 600, en subsidie aan de
Vereniging „Pro Juventute'' met f 50,-.
Ook werden anderzijds een aantal nieu
we subsidies toegekend, met name aan
het Texels Museum f 1300, t.b.v. de uit
zending van kinderen naar kinderherstel
lingsoorden f 450, aan de Commissie
Buitengemeenten Centraal Ziekenhuis
te Alkmaar f 50, aan het Comité open
stelling van het Dorpshuis te Den Burg
f 250 en aan diverse jeugdverenigingen
f 150. Bij het verhogen van bestaande
subsidies en het verlenen van nieuwe
subsidies hebben wij ons de uiterste be
perking opgelegd. Zonder voorbehoud
Neem een doos echte
PA S T" IUL.ES
TEGEN
VERKOUDHEID
kan worden gezegd, dat de thans uitge
trokken bedragen absoluut noodzakelijk
zijn voor het goed functioneren of blij
ven voortbestaan van de verschillende
instellingen of verenigingen. Naast de
hierboven genoemde subsidies hebben
ons nog verzoeken om s'iDSidie bereikt
van de Vereniging „Vrienden van het
Zuiderzeemuseum", van de commissie
De Wagenwacht van het tijdschrift „De
Speelwagen" en van het Koninklijk Ne
derlands Zangersverbond. Gedwongen
door de financiële positie van de ge
meente hebben wij geen vrijheid kunnen
vinden subsidiëring van deze instellin
gen te bevorderen.
Wij hebben gemeend het bedrag per
leerling ten behoeve van de aankoop
van leermiddelen in verband met de stij
ging der prijzen met f 1,- te moeten ver
hogen.
Evenals vorig jaar is thans wederom
een bedrag als stelpost op de post voor
onvoorziene uitgaven uitgetrokken ter
bestrijding van de kosten voortvloeiende
uit de verbetering van de verbinding
Texel-Den Helder. Ook is op de post on
voorziene uitgaven een bedrag van
f 15000 uitgetrokken t.b.v. de reorganisa
tie van de dienst van gemeentewerken
en de afdeling financiën en onderwijs
ter gemeentesecretarie. Zoals bij deze
post is vermeld, zal omtrent dit punt een
nader voorstel worden aangeboden.
In het algemeen kan gezegd worden,
dat de begroting voor 1952 wat de uitga
ven betreft zeer scherp geraamd is.
Gaarne zouden wij voor de verschillen
de doeleinden meer hebben uitgetrokken
doch het budget laat dit niet toe. Reeds
werd medegedeeld, dat de begroting
slechts met veel moeite sluitend kon ge
maakt worden. Het was nodzakelijk de
ontvangsten tot de top op te voeren. De
ramingen van de opbrengsten van de
diverse belastingen zijn in verhouding
tot de werkelijke opbrengsten over 1951
werkelijk hoog te noemen. Zelfs was het
noodzakelijk de raming van de opbrengst
van de rioolgelden te baseren op eén
verhoging van deze gelden met 50 pet.,
terwijl bij de betreffende raming gere
kend is op een verhoging van het voor
invoer van vlees verschuldigde keur
loon van 1 tot 2 ct. per kg.
De meuwe investeringen tot een be
drag van f 991,365 {inbegrepen een be
drag van f 300,000 t.b.v. de woning
bouw en een bedrag van f 69,750 t.b.v.
kapitaalsdeelname in de N.V. Vliegveld
„Texel") zijn geraamd in ie eerste sup-
pletoire begroting van de dienst. De uit
deze investeringen voortvloeiende las
ten zijn reeds verwerkt in ce primitieve
begroting.
Bij het voteren der uitgaven hebben
wij ons laten leiden door oe beschikbare
middelen. Gaarne zouden wij ter uitzet
ting en opvoering van het gemeentelijk
verzorgingspeil op de verschillende pos
ten meer hebben uitgetrokken of nieu
we posten hebben opgenomen. De finan
ciële toestand van de gemeente biedt
echter geen verdere mogelijkheden.
Het is betreurenswaardig dat van het
investeringsprogramma van de dienst '51
vrijwel niets is terecht gekomen als ge
volg van de onzekerheid welke bestaat
ten aanzien van de bijzondere uitkering
uit het gemeentefonds, waardoor de be
groting voor het jaar 1951 nog steeds
niet werd goedgekeurd.
Wij willen eindigen met de ernstige
hoop uit te spreken, dat bovengenoemde
onzekerheid spoedig zal worden wegge
nomen en als gevolg hiervan het inves
teringsprogramma van de dienst 1952
zal kunnen worden uitgevoerd, aldus B
en W.
Hier volgen nog enkele posten:
Onderhoud der lantaarns en verdere
kosten der verlichting f 5.184,96; f 5,390
en f 6300; (het eerste getal heeft betrek
king op 1950, het 2de op 1951 en het
laatste op 1952); kosten van bestrijding
der tbc f 5605.25, f 4500, f 5000. (Dit be
treft subsidie aan Het Witte Kruis in de
uitzending van on- en minvermogende
lijders. T.a.v. elke patiënt wordt vooral
overleg gepleegd met B en W, tevens
wordt de verhaalsmogelijnheid onder
zocht. Geraamd aan de hand van de uit
gaven over 1951, in welk jaar tot Aug.
i 3000 voor dit doel werd uitgegeven.
Door het onderzoek van de gehele
Texelse bevolking zijn verscheidene tbc-
gevallen aan het licht gekomen, tenge
volge waarvan deze post een belangrijke
verhoging moet ondergaan.
Kosten Vétérinair-Hygienische Dienst
f 11,709,74, f 11,590 en f 12,065.
Het Westerslag krijgt nu cok een Bad
meester.
Kosten der sociale hulpverlening
f 52,216,53, f 62,520, f65,125. (Betreft
overbruggingsuitkeringen en uitkerin
gen ingevolge de sociale bijstandsrege
ling).
Subsidie aan of ten behoeve van bij
zondere kleuterscholen f 2002,50, f 2800,
f 6000,Met ingang van 1950 is over
gegaan tot het verlenen van subsidie,
alleen voor leerlingen in de leeftijd van
4-6 jaar. Voorgesteld wordt op deze al
gemeen gebruikelijke weg voort te gaan.
Gelet op de werkelijke personeels- en
materiële uitgaven van de scholen ach-
B en W het gewenst het bedrag per leer
ling op f 20 te stellen. Geraamd wordt
280 (gemiddeld aantal leerlingen over '51
van 4-6 jaar) x f 20 is f 5600. Wegens de
stichting van een kleuterschool te De
Cocksdorp wordt geraamd 20 (vermoe
delijk aantal leerlingen) x f 20 is f 400.
Totaal f 6000,
De subsidie van f 20 per leerling moet
als een maximum worden beschouwd.
Gesubsidieerd zal worden tot het werke
lijk exploitatietekort van de scholen. De
rekening en verantwoording zullen ter
vaststelling van dit tekort aan de goed
keuring van B en W zijn onderworpen.
PEPERMUNT
Bereid uit
het edele
natuurproduct.
ZON, MAAN EN HOOG WATEK
De zon komt 22 Maart op om 6,36; on
der om 6,58. Maan: 25 Maart N.M., 2
April E.K. Hoog water ter rede vart
Texel: 22 Maart 6,09 en 7,00 23 Maart
7,21 en 8,06. 24 Maart 8,16 en 8,57. 25
Maart 9,01 en 9,40. 26 Maart 9,38 en
10,17. 27 Maart 10,17 en 10,57. 28 Maart
10,55 en 11,33
Aan het strand is het ongeveer een
•lur eerder boog water.
I
SPREEKUUR BURGEMEESTER
De Burgemeester van Texel maakt be
kend, dat door hem op Zaterdag 22
Maart (heden) geen spreekuur zal wor- 1
den gehouden.
Texel, 20 Maart 1952.
De Burgemeester voornoemd, j
C DE KONING
„KOTEX" PROPAGEERDE HET BE
LANG VAN EEN KONIJN ENFOK-
KERS VERENIG ING
VOLGENS DE STATISTIEKEN ver
huizen ieder jaar voor ruim f 70,000 aan
konijnenhuiden in de vuilnisbak, aldus
vertelde de heer Joh. de Lange op de
Zaterdag gehouden propaganda-avond
van de Texelse Konijneniokvereniging
„Kotex". Het was erg jammer, dat deze
avond zo slecht bezocht was, want toen
de voorzitter, de heer Joh. Stemfoort,
zijn hamer opnam, waren, behalve de
leden en hun dames slechts enkele niet-
leden aanwezig. Burgemeester De Ko
ning, Beschermheer van Kotex, was ver
hinderd. Hierop werd het woord ver
leend aan de heer De Lange, die aller
eerst doel en streven van de N.K.B.-
vellen-eentrale uiteenzette. Wij noemden
reeds het enorme bedrag dat aan wegge
worpen vellen verloren gaat. welnu om
die reden is destijds de centrale ge
sticht. Ze bezit de erkenning van de
Vakgroep Bond van verwerkende in
dustrie met alle daaraan verbonden
rechten. Deze centrale, aldus spreker, is
niet op winst gebaseerd, maar werkt uit
sluitend voor het belan? der leden.
Daardoor is het mogelijk een huid
voor slechts f 0,80 te laten prepareren.
Spreker toonde enige werkstukken, van
bont vervaardigd. De kostprijs van een
mof met donsvulling is f 7,50, een bont
kraag f 5.50, een damesbonthoed f 16,50.
Sinds kort is aan de centrale een bekwa
me modiste verbonden, die de leden alle
mogelijke adviezen verstrekt en zelf ook
kledingstukken vervaardigt tegen zo
laag mogelijke prijs. Het scheren van
veilen kost f 0,35 en men kan ze ook in
alle gewenste kleuren laten verven. De
Centrale viel destijds de hoge eer te
beurt H.M. de Koningin een paar bont
handschoenen van konijnenvellen te
mogen aanbieden. H.M. was vol lof over
de kwaliteit en afwerking.
Vervolgens vertelde de hoer De Lange,
hoe men de vellen na het slachten moet
behandelen, want juist daar worden de
meeste fouten gemaakt, zodat de huiden
waardeloos worden. Een goed behandel
de en verkeerd behandelde huid werden
met elkaar vergeleken. Bij de verkeer
de behandeling viel het haar uit. Zomer
huiden hebben geen waarde als materi
aal voor bont, maar alleen de goed inge-
haarde en rijpe winterhuiden. Getoond
werden de huiden van allerlei rassen.
Ze waren zeer soepel en hoog glanzend,
Duidelijk trad aan het licht, dat door het
fokken van rasdieren de eenheid in
kleur en pelskwaliteit grote voordelen
biedt.
Ten slotte werd nog medegedeeld, dat
in het komende winterseizoen en hui-
denruilbeurs zal worden geopend. Spre
ker wees er nogmaals op, dat alle soor
ten van huiden door de centrale worden
verwerkt. De prijzen daarvan zijn voor
de leden zo laag mogelijk.
In de pauze bestond gelegenheid tot
bezichtigmg van de tentoongestelde bont
werken. Terwijl men zich bij de secreta
ris, de heer H. A. Witte kon abonneren
op het sportblad „Fokkersbelangen"
(f 3,65 per jaar). Dit blad bevat iedere
14 dagen een schat van wetenswaardig
heden.
Na de pauze besprak de heer De Lan
ge de voederkwestie; gezien de goede
prijzen voor de huiden blijkt het fokken
van rasdieren uit financieel oogpunt be
keken wel verantwoord.
Door zijn werkkring kan de heer De
Lange een grondige studie maken van
het Dohyfral-vitamine-preparaat, een
product van de N.V. Philips Roxane fa
brieken te Weesp. Leden kunnen voorts
bij de oliefabriek „De Gaasp", Weesper-
karspel, konijnenbrokken verkrijgen. Dit
is eveneens een wetenschappelijk sa
mengesteld voeder. Uit een en ander
blijkt dus, dat de N.K.B. ook op ander
terrein veel voor zijn leden doet.
De heer De Lange stelde een prima
fokpaar Blauwe Weners beschikbaar
voor het lid, dat kans ziet in deze maand
5 of meer nieuwe leden voor de Kotex
te winnen. Wie speelt dat kiaar?
Spreker zegde toe een eventuele ten
toonstelling te willen opluisteren met
een N.V. Philips Roxane en N.K.B. vel
len stand. Spreker besloot met de op
wekking zich aan te sluiten bij de Kotex
en propaganda te maken voor deze in
teressante sport. In zijn slotwoord be
dankte de voorzitter de heer De Lange
hartelijk voor zijn leerzame en prettige
lezing.
Het bestuur, zo deelde men ons nog
mede, is gaarne bereid alle gewenste in
lichtingen te verstrekken. Wie de avond
hebben gemist kunnen zich dus te allen
tijde tot een der bestuursleden wenden.
Het bestuur is als volgt samengesteld: de
heer Joh. A. Stemfoort, voorzitter; de
heer H A. Witte, secretarir; de heer J.
P. Stam, penningmeester; de heren A.
Bakker Jbzn. en H. Snoek. Bij een de
zer bestuursleden kan men zich ook la
ten inschrijven als lid. Wie zich aansluit
profiteert dus ook van de voordelige
huidenpreparatie!
WI] STELLEN U VOOR: TEXEL AD-
SPIRANTEN B, het kranige elftal, dat
het kampioenschap van zïjn afdeling
heeft verworven. Een beste prestatie
als u weet, dat van de 11 spelers er ze
ven direct uit de Welpenafdeling (jon
gens van 10-12 jaar) zijn gekomen en
hiermee hun entree tot de Adspiranten-
afdelingen maakten, waardoor ze
meestal tegen veel grotere jongens
moesten spelen!" aldus de voorzitter
van de S.V. Texel, die vervolgde: „Ze
hebben ons dikwijls doen genieten van
goede balbehandeling en opvatting,
die met grote werklust en stevig door
zetten gepaard ging.
Dus, jongens, prima gedaan en nog
maals hartelijk qeluk gewenst.
Zorgt er voor de voetbalsport prima te
blijven spelen, voor de eer van je club
èn voor het sportieve genoegen voor je
zelf!"
Achterste rij: M de Wolf, C. Boot, M.
v.d. Kerkhof, B. Zoetelief, L. Brons.
Middelste rij: A. Bruin, C. de Wolf. J.
Zegel.
Voorste rij: D. Bakker, W. Schuyl, A.
Wonder.
Leider: W. A. v. Zeijlen.
VERRBOUWING
„DOKTER WAGEMAKER"
VLOT UITSTEKEND
Met bekwame spoed wordt gewerkt
aan de vergroting en verbetering van de
„Dokter Wagemaker". Dit werk wordt,
zoals bekend, uitgevoerd door de Har-
linger Scheepswerf.
De Harlinger Courant bericht:
De „Dokter Wagemaker'', die inmid
dels vijf me er langer is geworden en
tot motorschip is omgebouwd, is reeds te
water gelaten, waar ze verder zal wor
den afgewerkt. De boot zal o.m. worden
uitgerust met speciale landingskleppen,
die een vlug laden en lossen zeer zullen
bevorderen. Verder krijgt het een com
plete zout- en zoetwaterinstallatie, een
moderne schoorsteen in de machine
kamer een stcomke,'.voor de bedie
ning van hulpwerktuigen (o.a. voor de
ankerwinch), welke door stoom blijven
aangedreven.
(Van onze Jubileumredacteur)
DE WAAL, Lentemaand. Vriende
lijk huisje met warm rood pannendak,
onberispelijk witte muurtjes. Vriendelijk
huisje, met vriendelijke bewoners, die
wij Woensdagochtend even hebben opge
zocht ter gelegenheid van hun gouden
huwelijksfeest: het echtpaar A. Kooi
man en E. Kooiman-Bakker heeft gister
zijn gouden huwelijksfeest gevierd en
hun pleegkinderen, hun vele vrienden
en kennissen hebben er voor gezorgd, dat
de 21ste Maart van het jaar 1952 niet
onopgemerkt voorbij is gegaan!
Toen wij Woensdag zomaar bij hen
aanklopten konden we er ens meteen
van overtuigen, dat mevrouw Kooiman
nog kwiek is: ze gaf de kamer juist een
goeie beurt en Kooiman las zijn krant
je. Ja, hij had het voorlopige berichtje al
gelezen, in de Tesselaar en vroeg ons
meteen „wie 'm dat geleveid had!" „Dick
Boot zeker?!" Enfin, hij wou best eens
iets aan ons vertellen. Over die goeie
ouwe tijd, om zo te zeggen. Die in feite
zo erg goed ook weer niet was; daar
waren werkdagen van drie uur voor-
middags tot tien uur in den avond en de
acht-urige arbeidsduur was blijkbaar
nog niet tot het hart van Ttxel doorge
drongen!
De bruid is in het Kogerveld geboren
„Was het niet bij meester Heeroma dat
ik op school ging?" vraagt ze aan haar
man, ,,'t was er een met een baardje!"
En al vroeg van school in een betrek
king: elf jaar was ze, toen ze naar haar
eerste dienst ging. Laag waren de lo
nen; zes dagen per week plus de Zon
dagochtend in touw voor een gulden
met de kost. „Het hoogsie loon is één
daalder geweest" zegt mevrouw Kooi
man. Ik was dan voor dag en nacht.
„Maar Zondagmiddag was ik vrij",
voegde ze er volledigheidshalve aan toe.
Stamt u uit een sterk geslacht? vragen
we. En ons wordt verteld, dat ze op
Texel een broer van 85 heeft, en in
Amerika een broer van 83, die is al 48
jaar weg
Als Kooiman op z'n praatstoel zit,
kunt ge als interviewer naar een schrijf
kramp solliciteren. Hij is in Spang gebo
ren, op de plaats, die later, een goeie 20
jaar geleden, in vlammen opging. Die
boerderij had hij gehuurd en toen de
Rode Haan daar zijn drama botvierde,
had de familie Kooiman er juist 16 jaar
geboerd. Als jongen van amper 10 jaar
trok hij al naar zijn werk: stiekelhak-
ken voor zeven stuivers per dag. „En
mocht u dat geld als zakgeld behou
den?" „Kun je nagaan; m'n moeder had
die centen hard nodig, want we waren
met z'n negenen!" Op 13-jarige leeftijd
ging Kooiman naar de boer. Zijn eerste
baas bleef-ie 10 jaar trouw. ,.7ev^n
jaar ben ik op het bedrijf van wijlen de
heer Sijbrand Keijscr werkzaam ge
weest, die had met minder dan 400 lam-
schapen.
Kooiman heeft een kleme 4 jaar voor
z'n eigen geboerd, waarvan o.a. 8 jaar
aan De Waal en 16 jaar in Spang. Daar
naast Heeft hij ook heel wat dagen
zwaar slootwerk verricht en ook hebben
zijn handen er heel wat tochtsloten hel
pen uitgooien. Lange dagen maakte hij
in die tijd: 's morgens om drie uur was
hij al op weg naar de schapen, welke
gemolken moesten worden, daarna naar
de „Eendrachtpolder" om te sloten, 's
Avonds weer onder de schapen. „Eer je
klaar was en gegeten had wees de klok
tien uur".
Interessant was ook zijn mededeling,
dat hij er destijds een vracht- en passa-
giersdienst op na hield. Hij bracht de
vrachten over heel Texel. De passagiers
reed hij met een verenwagen. Zondags
bracht hij de dominee naar De Koog,
Den Hoorn of De Cocksdorp.
Tot zijn 75ste jaar heeft Kooiman ge
boerd. Nu wonen ze al weer vier jaar
in De Waal. Hij kocht het huisje voor
een prik, maar de verbouwing kostte
nogal wat!
25 Jaar is hij bestuurslid geweest van
Nut en Genoegen te De Waal. Ze hiel
den hun avonden in „De ijzende Maan"
van Aris P. Eelman en in „Bellevue"
van Willem Duinker.
Ook Kooiman stamt kennelijk uit een
sterk geslacht: hij heeft een zuster van
86, een zuster van 83 en zijn va ?er werd
86.
Mogen de heer en mevrouw Koo.man
nog vele gelukkige jaren ten deel vallen
INGEKOMEN PERSONEN
Jacob Steenstra v. Oostdongeradeel,
Wetzens-M 7 n. H 35. Pieler Drijv v.
Den Helder, Tuinstr. 7 n. Den Hoorn 82.
Elisabeth Schenk, v ormervesr, Insu-
lindelaan 4 n. Secr. Jonkerstraat 5.
VERTROKKEN PERSONEN
Jan Tromp v. Kantoorstr. 12 n. Pur-
merend, Koemarkt 21.
