Cjrocn 'Zwarts Jèxels in het
Seizoenindrukken
Texelse Middenstand
Over het algemeen heerst tevredenheid
Op reis
Texelse Boys wint de
S.V.O.-beker
Zie het kleine Groot
Eerste steen gelegd van het „Kinderdok"
te De Koog
Een prachtig oord voor stadse bleekneusjes
Het Nederlands Volks-Toneel brengt op Texel
Met Woord
Het verduurzamen van
hout
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1952
TEXELSE
65e JAARGANG. No. 6660
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld <S De Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - TeL 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. -Abonn. pr. f 1,80 p.
kwart. 15 ct. incasso. Adv. 8 c. p. mm.
Wij zijn eens op bezoek gegaan bij een
aantal Texelse winkeliers, teneinde aan
de weet te komen hoe hun indrukken
waren over het binnenkort afgelopen
seizoen, ook ten opzichte van verleden
jaar.
In grote lijnen stemden alle antwoor
den overeen: de verkoop van de gewone
verbruiksartikelen verliep normaal, ter
wijl de luxe goederen nogal in de ver
drukking kwamen. Natuurlijk was dat te
verwachten. Het „gewone" publiek, dat
voornamelijk in het hoogseizoen komt,
heeft minder te besteden. Had men vroe
ger voor de vacantie een beetje geld op
zij kunnen leggen, in de huidige tijd
gaat het loon schoon op aan de aller
noodzakelijkste levensbehoeften, en be
staat veelal het vacantiegeld uit het
voor twee weken opgenomen loon plus
vacantietoeslag.
Sommige winkeliers menen dat het
seizoen langer wordt, welk feit dan na
tuurlijk voor een belangrijk deel le dan
ken is aan de activiteit van onze VVV.
(U kent toch wel de attractieve gele vloei-
blaadjes, met opdrukken als „Broedsei-
zoen.... GOED seizoen, e. d.? Ze gaan
bij honderden naar de Overkant).
Zoals in vroeger jaren altijd al het
financieel krachtigste publiek in voor-
en naseizoen op Texel zijn vacantie
kwam doorbrengen, dit jaar is dat zeer
opvallend geweest. Daar waren de be
zochte middenstanders het alle over
eens.
„Rijke" buitenlanders
En dan moeten in de allereerste
plaats de buitenlanders worden genoemd.
Men had de indruk, dat het bezoek van
Fransen, Zwitsers, Engelsen, Belgen en
Duitsers dit jaar voor Texel beslist een
record betekende. De officiële cijfers
zullen die indruk natuurlijk nog moeten
bevestigen. Het is jammer dat de Engel
sen zo weinig geld mee van huis mogen
nemen. Zwitsers en Belgen waren over
het algemeen de beste klanten. Van een
handelaar in duurdere souvenirs kregen
wij te horen dat de buitenlanders voor
een niet onbelangrijk deel de mindere
verkoop aan het „gewone" publiek had
den goedgemaakt; zelfs kwam het voor,
dat een Zwitser bij éen koop voor meer
dan f 200.- besteedde, een bedrag, hoger
dan waar een gemiddelde Nederlander
zijn gehele vacantie mee toe moet.
Goede Mei-maand
De maand Mei was over het algemeen
bijzonder goed. Vooral de echte seizoen
winkels herinnerden zich niet ooit in die
maand zulk goede verkopen te hebben
genoteerd. Daarentegen won de maand
Juni van 1951 het van die maand van
dit jaar. Wellicht kunnen deze verschil
len voor een deel aan het toeval wor
den toegeschreven, maar toch zou een
nauwgezet onderzoek naar de oorzaak
van de verschuivingen interessant ge-
'noeg kunnen zijn
Een textielwinkelier was over het sei
zoen beslist enthousiast. Kwam dat vroe
ger ;-.elden voor, dit jaar hadden ver
scheidene gasten op Texel grotere kle
dingstukken aangeschaft. Terwijl juist
het „kleingoed", als strohoeden, „vecht
petten" e.d., het slecht had gedaan. Een
verklaring had de winkelier voor deze
merkwaardige ervaringen met. Ook wij
zouden werkelijk niet weten waaraan
deze verandering zou moeten worden
toegeschreven.
Toch geen extra sigaar?
1 De tabakshandelaren waren goed te
spreken, hoewel ze nadeel hebben on
dervonden van de verandering in de va-
canties van de bouwvakken. Midden Au
gustus zakte de verkoop flink in, maar
het totaal is toch niet lager dan in 1951.
Betrekkelijk zonderling lijkt het dat de
accijnsverlaging op de sigaren nauwe
lijks een grotere verkoop tot gevolg heeft
gehad. Ondanks dus het feit, dat vrijwel
alle sigarenfabrikanten, blijkens de be
richten in de dagbladpers, spreken van
een geweldige opleving.
Wel wat overdreven.
Enkele middenstanders mopperden 'n
beetje over de verkeerde voorlichting in
een paar dagbladen en een groot ge
ïllustreerd blad over de op Texel heer
sende droogte. Zij wisten van gevallen,
dat mensen hun vacantie op Texel daar
door lieten overgaan. Indirect hadden
ook zij daarvan nadeel ondervonden. Ge
zien echter het feit dat alle goede pensi
ons en hotels op Texel over de bezetting
goed waren te spreken, zal het met dat
nadeel nog wel loslopen. De directeur
van de VVV heeft in zijn orgaan al een
protestartikel geplaatst over die mislei
dende droogteberiahten, maar wellicht
zou een ingezonden stuk aan de betref
fende bladen meer effect hebben gesor
teerd?
Wèl leeshonger, weinig geld
De totale omzet van een boekhande
laar was niet teruggelopen, maar wel was
er (alweer) sprake van een verschuiving.
In voor- en naseizoen verliep de ver
koop van de helaas nogal dure normale
boeken zeer gunstig, terwijl in het hoog
seizoen de goedkope boekjes aan bod
kwamen, hoewel ook minder dan verle
den jaar. Daarentegen vonden de bij-
artikelen als prenten- en kleurboekjes,
meer aftrek. Een goede barometer voor de
boekhandelaar was ook de uitleenbiblio
theek. Er was beduidend meer belang
stelling voor dan in vorige jaren. Toen
werd nog wel eens een extra boek
gekocht, nu was dat er niet meer bij.
Een artikel dat in bijna alle Texelse mid
denstandszaken te vinden is: de prent
briefkaart. De verkoop daarvan verliep
normaal, ondanks verhoogde prijs. Er
moet o.i. dan ook heel wat gebeuren, wil
een vacantieganger zijn vrienden en ken
nissen niet meer een kaartje zenden.
Klachten.
Natuurlijk waren er ook klachten, hoe
wel het aantal gering bleef. Bij de mees
te winkeliers, die hun artikelen erg be
reikbaar hebben uitgestald, komt nogal
eens diefstal voor. Soms betrapt men een
langvinger op heterdaad, meestal echter
komt men achteraf tot de ontdekking.
Maar zo is het niet alleen op Texel. Het
zal wel altijd zo blijven. Daar geldt maar
cén advies: schep zo weinig mogelijk ge
legenheid, maar blijf toch ook vertrou
wen schenken!
Het viel mee!
Wij hebben natuurlijk voor dit artikel
niet iedereen bezocht, zodat het best kan
gebeuren "dat een winkelier andere er
varingen heeft opgedaan. Maar wij kun
nen, resumerend, toch gerust vaststellen,
dat het is meegevallen. Dat er, ondanks
de steeds moeilijker wordende tijd, weer
heel wat geld in Texelse beurzen is ge
vloeid. Daar is nauurlijk ook hard voor
gewerkt. En al hebben wij wel eens van
enkele gasten te horen gekregen, dat zij
ervan overtuigd waren hier flink „ge
sneden" te worden, aan de orde van de
dag was dat toch stellig niet. Buitendien
staat daar tegenover dat het werkelijk
regelmatig voorkwam, dat bezoekers van
ons eiland zeer verrast waren op Texel
zo veel goed gesorteerde winkels aan te
treffen. Thuis had men de gedachte ge
had, dat men zich nu en dan wel eens
een beetje met allerlei dingen zou moe
ten behelpen. En dat is dan toch, afge
zien van de vraag of dat grote aantal
winkels wel helemaal verantwoord is,
voor ons een mooi compliment!
<!an Uw spoorkaartje ge- CJ
haaldbij de V. V. V. „Texel"
SLEUTELBEEN GEBROKEN
Irene Eelman kwam bij het spelen in
De Koog zo ongelukkig te vallen, dat ze
een sleutelbeen brak.
FILMS EN CAUSERIE DOOR
JAN P. STRÏJBOS
Het was te voorzien dat het storm zou
lopen toen de heer Jan P. Strijbos
Woensdagavond jl. in „Casino" de pre
mière zou geven van zijn kleurenfilms,
gemaakt tijdens zijn „kampeer-zwerf-
tochten" door Zuid-Frankrijk, de Pyre
neeën en het dwergstaatje Andorra. Ve
le belangstellenden moesten wegens ge
brek aan ruimte teleurgesteld hotel- of
pensionswaarts keren.
Voor hen die vorige week de film-
niet konden bijwonen, zal de heer Strij
bos hedenavond, Woensdagavond dus,
een reprise geven. De avond begint om 8
uur en de entrée bedraagt f 0,75.
Zondag heeft Boys 1 de finale ge
speeld om de SVO-beker. Hiervoor moes
ten zij uitkomen tegen De Cociksdorp 1.
In een matige wedstrijd hebben de Boys
deze strijd gewonnen met 5-1 en zodoen
de voor één jaar beslag gelegd op de be
ker. Proficiat, Boys.
Weekend D.W.O.W.
Aan de voorbereidingen voor het te
genbezoek van DWOW wordt hard ge
werkt. Nog enkele personen moeten on
derdak hebben. Wie van de leden heeft
nog plaats voor 1 of 2 personen? Meldt
dit zo spoedig mogelijk bij secretaris of
penningmeester.
Training: Donderdag a.s. is er op de
bekende uren weer training; met het oog
op de wedstrijden voor Zondag worden
alle leden op deze training verwacht.
In een publicatie ter gelegenheid van
het honderdjarig bestaan van Artis,
merkte de directeur van het Genootschap
in 1938 op, dat in de toekomst in een
Zoölogische tuin ongetwijfeld een ge
bouw aanwezig zou zijn, waarin het pu
bliek iets zou kunnen ervaren van het
leven van lagere en daarmee ook van
microscopisch kleine dieren en dat daar
bij projectie een belangrijke rol zou moe
ten spelen.
Thans zal iets dergelijks voor het
eerst worden gerealiseerd en wel in Ar
tis. De verheugend grote belangstelling,
die in de afgelopen winter van de zijde
van het publiek bleek te bestaan voor de
kleine tentoonstelling in het Aquarium
en vooral voor de daarbij behorende mi
cro-projectie van een troepje levende
Artemia's (kleine garnaaltjes uit Ameri
kaanse zoutmeren) is voor de Artisstaf nl.
aanleiding geweest, deze vergroting van
kleine levende wezens op veel grotere
schaal te herhalen. Er werd enke
le weken met man en macht gewerkt aan
een speciale afdeling in een grote ruimte
onder het Faunamuseum in Artis, waar
't publiek nu kleine levende organismen
in reusachtige vergrotingen op matglazen
platen, kon zien rondscharrelen. De ge
heimzinnige „droppel slootwater" heeft
sinds Antonie van Leeuwenhoek nog
mets van z'n geheimzinnige aantrek
kingskracht verloren. Het zal dan ook
voorlopig in hoofdzaak een dergelijke
„druppel" zijn, waarop Artis' Micro-We
reld zich zal concentreren. In ongeveer
een dozijn projecties zal men vele van de
zich daarin bevindende diertjes in hun
dagelijkse bedrijvigheid kunnen obser
veren, een dozijn projecties, waarin uit
sluitend het leven in een minuscuul wa
terdruppeltje wordt behandeld.
In ruim vijfligvoudigq vergrotingen
kunnen de diertjes, die met het blote
oog zijn te onderscheiden, als daphnia's
(watervlooien), cyclops, de larven van
verschillende insecten enz., worden be
keken. De kleinere, voor het menselijk
oog nauwelijks of in het geheel niet
zichtbare wezentjes als raderdiertjes, of
ééncelligen als vorticella of klokdiertjes,
stentor of trompetdiertjes, paramaecium
of pantoffeldiertjes zullen honderd tot
hondc:rdvijftig maal vergroot op het
„witte doek" verschijnen. De assistent
biologen De Jong en Rensenbrink waren
al vele maanden bezig met de voorberei
ding van deze micro-tentoonstelling. On
telbaar is het aantal experimenten, dat
Aan de Minister Ruisweg te De Koog,
tegen de. Westenwind besohermd door
het dennenbos, verrijst op een weiland
het kindertehuis van de Ned. Dok- en
Scheepsbouw Mij. De aannemer,
de heer J. Drijver, uit Oosterend, is met
zijn mannen druk in de weer om het nog
vóór de winter gereed te hebben.
Zaterdag was het zover dat de eerste
steen kon worden gelegd. Een groot ge
zelschap, in hoofdzaak bestaande uit be
ambten der N.D.S.M., arriveerde tegen
de middag per autobus, om bij deze
plechtigheid tegenwordig te zijn. Ook
burgemeester C. de Koning gaf door zijn
aanwezigheid blijk van belangstelling
Twee kinderen, die door het Fonds
voor Sociale Voorzieningen en dat voor
Bijzondere Noden Beambten al eens eer
der voor herstel van hun gezondheid wa
ren uitgezonden, Jannie Bogaard en Mie-
neke Rolloos, metselden de „eerste
steen" met veel animo. Ze vonden het
zichtbaar jammer, dat het er maar bij
één moest blijven!
Mr. F. H. F. Olewelt, voorzitter van
het Fonds voor Bijzondere Noden Be
ambten, heette hierna de aanwezigen
welkom. Onder sprak hij er zijn waarde
ring over uit, dat door de medewerking
van de heer De Rode, de T.E.M. op deze
nogal afgelegen plaats voor electriciteit
zorgt. Er zijn, aldus spreker, vele moei
lijkheden te overwinnen geweest eer met
de bouw kon worden begonnen. Het was
TEXELSE MARKT
Den Burg, 25 Aug. 1952. Aangevoerd:
7 koeien f 700-f 850. 4 pinken f 275-
f400. 9 grasikalveren f 150-f 250. 40 lam
meren f 60-f 75. 35 schapen f 90-f 115.
36 biggen f 45-f 70. 4 schrammen f 90
f130.
een
aan de inrditing is voorafgegaan en nog J mej. Tusenius, die het initiatief nam.
vooraf gaat. Immers, de projectie-appa-
raten voor deze levende wereld moesten
voor het grootste deel in Artis zelf wor
den ontwikkeld, waarbij koeling en
zuurstofvoorziening van de druppel wa
ter belangrijke en nauwelijks te over
komen hindemissen waren. Deze moei
lijkheden zijn thans geheel opge
lost. Een overzichtelijke en voor ieder
te begrijpen tekst, aangevuld met teke
ningen, zal voor verduidelijking van de
beelden zorgen.
Haar werk is nu overgenomen door
commissie.
Dit „Kinderdok" komt tot stand door
geldmiddelen, bijeengebracht door giften
van binnen- en vooral van buitenlandse
rederijen, als waardering voor het vak
manschap der werkers bij de N.D.S.M.,
bij de aflevering van door de Mij. ge
bouwde schepen. Uit Noorwegen, Brazi
lië, Engeland en andere landen kwamen
de gelden bijeen en stellig zal het Kin
dertehuis het meest internationale ge
bouw van Texel worden.
Aan het leggen van de eerste steen
zal door een plaquette, die te zijner tijd
in de gang zal worden aangebracht, blij
vend worden herinnerd.
Mede namens het Texelse gemeentebe
stuur sprak de burgemeester hierna zijn
Er zullen niet velen zijn, die nog nooit
gehoord hebben van het toneelstuk „Het
Woord" van de Deense predikant-dich
ter Kaj Munk. Munk was een van de
leiders van het geestelijk verzet in zijn
land tegen het Nazi-regiem. Met grote
moed heeft hij steeds stelling gekozen
tegen het nationaal-socialisme dat ook
naar Denemarken zijn klauwen uitstak.
In 1944 is hij door de Duitsers vermoord.
Eén van Kaj Munk's meest opzienba
rende werken werd zijn toneelstuk „Het
Woord". Hij behandelt hierin enige diep
gaande levensproblemen op een verras
sende, bijbelse wijze. Hij is een verklaard
tegenstander van alle stichtelijkheid en
goedkope vroomheid en juist daarom
treft dit stuk zo diep. Er is een film van
gemaakt en enkele maanden geleden
zond de K.R.O. een microfoonbewerking
van „Het Woord" uit.
In de grote plaatsen van ons land en
ook reeds in verschillende kleinere heeft
HOOG WATER TER REDE VAN TEXEL
27 Aug. 0,37 en 1,12. 28 Aug. 1.15 en
1.57. 29 Aug 2.06 en 2,53.
Aan het strand is het ongeveer een uur
eerder hoog water.
ZITTING CONSULTATIEBUREAU.
Het consultatiebureau voor zuigelingen
houdt HEDEN zitting. Van 22,30 uur
zij die per taxi of bus komen; 2,30-3,30
uur moeders met kinderwagens van bui
ten Den Burg; 3,30-4,30 uur moeders uit
Den Burg.
het Ned. Volkstoneel opvoeringen gege
ven. Wie leest wat de kranten hiervan
schrijven en vooraanstaande mensen
hiervan zeggen, is dankbaar om het feit,
dat het Ned. Volkstoneel bereid is ge
vonden, met dit stuk ook naar Texel te
komen. Dat wordt een gebeurtenis voor
ons allen die u sleohts tot eigen schade
verzuimen kunt.
De opvoering zal zijn op Donderdag
11 September a.s., in de zaal van „De
Oranjeboom" in Den Burg en zal aan
vangen om 8 uur. Er lopen na de voor
stellingen bussen naar alle buitendorpen.
Deze avond kost u f 2,25, terwijl er
een beprekt aantal plaatsen 2e rang a
f 1,75 verkrijgbaar is. Onder verwijzing
naar de raambiljetten moge u weten dat
deze opvoermg aanbevolen wordt door
Burgemeester C. de Koning, wethouder
S. de Waard, Ds Th. van Veen, Ds A. F.
F. Goedendorp, Ds W. M. van Rijendam,
Ds J. A. van Boven,, Ds C. J. J. Janse,
Ds W. A. Soesan, DsP. C. Klijnsma, de
Heer J. E. Dulfer, Mevr. E. H. Luberti-
Van Bergen, de heren R. IJska en C. A.
Kaczor.
De zaal in „De Oranjeboom" is niet on
beperkt groot. Daarom is het verstandig
zo snel mogelijk (vóór 6 September) een
kaart te kopen. De kaarten zijn ver
krijgbaar bij de predikanten; in De
Koog vervoege men zich bii mevr. Lu-
berti, in De Waal bij mej. A Eelman
(Postkantoor).
U móét profiteren van deze unieke ge
legenheid. U zult u persoonlijk aange
sproken gevoelen en dankbaar-ontroerd
naar huis gaan. J.
gelukwensen uit. Ons eiland aldus spre
ker, beschikt over zeer veel natuurschoon,
en dat brengt met zich mede, dat wij,
hoewel we ons als Texelaars een wereld
je op zichzelf voelen, een belangrijke
plicht te vervullen hebben. Als recreatie
oord voor de stadsbewoners zal Texel
een steeds belangrijker rol gaan spelen.
Met de wens dat vele kinderen hier her
stel van gezondheid zullen vinden, bes
loot de burgemeester zijn korte toe
spraak.
De belangstellenden konden nu de
bouw bezichtigen en de directe omgeving
verkennen, waarna men gezamenlijk in
Den Burg het middagmaal gebruikte.
Opmerkelijk is het, dat aan boven
staand onderwerp nog zo weinig aan
dacht wordt besteed.
Wat zou het in ons land toch een be
sparing aan geld en deviezen geven, in
dien alle houtbewerkers hun hout zou
den verduurzamen, alvorens het in toe
passing te brengen, zodat dit vele jaren
langer dienst zou kunnen doen.
Niet alleen zouden ze zichzelf hier
door bevoordelen, doch ook medewerken
aan het algemeen landsbelang.
Het meeste hout toch, dat in ons land
wordt gebruikt, moet uit het buitenland
ingevoerd worden en het zal dus met
het oog op onze deviezenpositie van
groot belang zijn, wanneer hierdoor mil-
lioenen guldens bespaard kunnen wor
den.
Zoals men weet, wordt rotten van
hout veroorzaakt door insecten en hout-
zwammen, waarvan vooral de laatsten
in ons klimaat wel grote houtvernielers
zijn te noemen.
Gelukkig staat de wetenschap ook hier
niet stil, en vooral de laatste tijd komt
een nieuw middel naar voren, dat wel
de bijzondere aandacht van alle houtge
bruikers zal verdienen. Vroeger kende
men alleen maar het conserveren van
hout onder druk met creosoot-olie.
Dit conserveringsmiddel heeft het na
deel, dat het wegens zijn doordringende
lucht en grote smetbaarheid niet voor al
le doeleinden geschikt is; het kan bv.
niet gebruikt worden voor houtwerk dat
geschilderd moet woren.
Andere conserveringsmiddelen heb
ben het nadeel, we denken hierbij aan
bepaalde chloriden, sulfaten en fluori
den, dat zij het metaal aantasten; bij
nog andere die in wateroplossing toege
past worden, bestaat de kans dat in een
vochtige omgeving het conserveringsmid
del weer uitgeloogd wordt.
Dit is niet het geval met het nieuwe
middel Conserduc, welk middel wel zeer
bijzondere eigenschappen heeft als con
serveringsmiddel.
Genoemd afweermiddel voldoet aan al
le eisen, niet alleen tegen zwammen en
rottingsbacteriën, maar ook tegen insec
ten als houtwormen, boktorren en ter
mieten.
Opmerkelijk is dat na toepassing van
dit conserveringsmiddel het hout weer
gewoon bewerkt kan worden, dus men
kan het weer gewoon schilderen of beit
sen jhet kleurt het hout niet.
We besluiten dit artikel met vast te
stellen, dat hier een middel gevonden is,
dat zijn weg zeker zal vinden en dat in
de toekomst ons land nog grote bespa
ring zal kunnen geven.