9 rocn in het L, Ontwerp Gemeen tebegroting 1953 Vijftig maal „Hollands Glorie in studie bij onze Vroedschap Cor van Beek gaf zijn Jubileum voor stelling „De Stem des Volksbracht een Revue WOENSDAG 26 NOVEMBER 1952 66e JAARGANG. No. 6686 TEXELSE®COURANT Uitgave N.V. v-h. Langeveld De Rooij Boekhandel Drukkerij Bibliotheek Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11 Verschijnt Woensdags en Zaterdags. Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl. Bank. Postgiro 652. - Abonn. pr. f 1,80 p. kwart, -f- 15 ct. incasso. Adv. 8 c. p. mm. IN DE DONKERE DAGEN vóór Sinterklaas behoeven de leden van onze Texel se Vroedschap zich geen ogenblik te vervelen: Zaterdag werd hun gratis en fran co brievenbus als die brievenbus daarvoor tenminste berekend was! een lijvig boekwerk aangeboden, welks omslag in niet al te somber letterbeeld vermeldde, dat daarin de ontwerp-bcgroting der inkomsten en uitgaven met daarbij behorende toelichting voor de dienst van 1953 was samengebundeld. Een boekwerk van 339 bladzijden. Dit gevalletje boden B en W onze Raad ter vaststelling aan. Aan ihet voorwoord van B en W ont lenen wij: De ontwerp-begroting heeft voor een gemeente als de onze langzaam aan een karakter gekregen dat verre van normaal mag worden genoemd. Het nor male beeld dient toch zo te zijn, dat in de ontwerp-begroting het beleid van het volgend jaar wordt vastgelegd en dat men dit zélf doet. Daarbij gaat de Raad dan uit van enerzijds de aanwezige mid delen, c.q. de te scheppen middelen, an derzijds de noodzakelijke uitgaven. Het verzorgingspeil kan verhoging der uit gaven motiveren, waarvoor dan naar middelen dient te worden gezocht. Ook is het mogelijk dat het middelenpeil niet hoger kan worden gelegd, door reeds aanwezige lasten en dan zal men zijn desiderata ten aanzien van het ver zorgingspeil iets lager moeten stellen. Die normale situatie kan alleen be staan indien er steeds een relatief even wicht in de begroting bestond en het was in die situatie ieder jaar zo dat aan de Raad de verantwoordelijke, maar mooie taak was opgelegd door het afwegen van belangen en urgenties weer een nieuw evenwicht te scheppen. Uw Raad en wij zouden niets liever wensen dan aldus te handelen. In de eer ste plaats is het echter onmogelijk om dat wij op het middelenpeil geen of nau welijks enige invloed kunnen uitoefenen. Buitengemeentelij ke instanties hebben hier tenslotte de zeggenschap.In de twee de plaats omdat wij op Texel voor de taak staan een zeer grote achterstand in het verzorgingspeil in te halen. Een achterstand van, volstaan wij met dit te constateren, rond 15 jaren vóór het ein de van de tweede wereldoorlog. Die achterstand is zodanig groot ge weest dat, ondanks het vele werk dat in de na-oorlogse jaren reeds is verzet, toch ernstig gevreesd moet worden voor een stijging daarvan in plaats van een ver mindering, tenzij passende maatregelen kunnen worden genomen. In dit verband is echter nog meer van belang u mede te delen, in een overigens globaal overzicht dat zeker niet volledig is, wat in min of meer nabije toekomst dient te geschieden, dat niet in de aan geboden ontwerp-begroting wordt ver meld. Voor wegen, straten enz. mag op een noodzakelijke uitgave van plm. f 400,000 worden gerekend. Voor uitgaven van gelijke strekking in verband met uitbrei dingsplannen op f 500,000. Voor aanpas sing, verbetering en uitbreiding van het rijwielpadcnnet op f 450,000. Ten aan zien van de hoogst noodzakelijke verbe tering aan of in richting van de riolerin gen moet een bedrag van f 900,000 t.z.t. worden uitgegeven. Hierbij is dan nog niet gerekend op de positief onvermijde lijke zuiveringsinstallaties die er moeten komen. Wij zouden willen wijzen op de tegen stelling die enerzijds bestaat tussen het schone resultaat van het tbc-vnj maken van Texels rundvee en anderzijds de merkwaardige toestand dat het vee door- geen of onvoldoende riolering en geen zuivering blijft bloot staan aan allerlei besmetting. Wat die zuivering zal kosten wagen we niet te schatten doch een aan merkelijk bedrag zal hier mee gemoeid zijn. Voor aanleg plantsoenen, sportter reinen en kampeercentra zal, zeer nabij, reeds f 350,000 benodigd zijn. Aan allerlei uitgaven voor openbare gebouwen mag op f 160,000 worden ge rekend. Het is uw Raad wel bekend dat op Texel de kinderen, wanneer zij hun in trede doen op de lagere school, een per centage vergroeiingen heeft dat ver be neden het Nederlandse gemiddelde is, te. wijl zij bij het verlaten van de school in dit geval een veelvoud van het Ne derlandse gemiddelde laten zien. Dit is uitsluitend aan het gemis aan goede li chamelijke opvoeding te wijten. De nodi ge meerdere gymnastieklokalen zullen f 250,000 kosten. Een langzame verbete ring is te constateren bij de scholen, doch er moet nog meer gedaan worden en voor het fröbelonderwijs moet nog vrijwel alles gebeuren. Ook hier zal minstens op een bedrag van 1240,000 moeten worden gerekend. Als lichtpunt bij dit alles mag worden opgemerkt dat de Ged. Staten van N.- Holland gelukkig van mening waren dat de waterleiding voor Texel op de Pro- vincale begroting 1953 moest worden ge bracht; wij mogen daar wel bijzonder er kentelijk voor zijn. Doch naast dit licht punt is dan weer de keerzijde dat wij in voorgaande summiere ongave geenszins volledig zijn geweest. Wij Hebben gemeend het voorgaande onder liw aandacht te moeten brengen, omdat daarmede duidelijk wordt, dat met de u voorgelegde ontwerp-begro ting een grote mate van zelfbeperking is betracht. Hel tekort van f 284,415, had groter kunnen zijn, eigenlijk dienen te zijn. Het zal dus niet mogelijk zijn tot een redelijk beleid te komen zonder een aanzienlijke verhoging van de bijzonde re uitkering uit hel gemeentefonds. Zouden ons i.e. de middelen worden ont houden, dan zou beleid uwerzijds slechts kunnen» betekenen de beoordeling van de vraag, waar met de minste schade vergroting van de achterstand het minst ontoelaatbaar is. Dat door de aldus ont stane situatie het zwaartepunt van lo caal bestuur niet meer bij u ligt maar el ders, komt ons duidelijk voor. Mogen wij hopen dat zij, die tot oordelen ge roepen zijn, oog zullen hebben voor de situatie, waarin onze gemeente verkeert, opdat wij althans de mogelijkheid be houden te werken naar een bescheiden vooruitgang. Het ontwerp vertoont een tekort van f 284,415,Ter dekking van dit grote tekort hebben wij onze toevlucht geno men tot de beschikking over het gehele restant van de algemene reserve van de gemeente ten bedrage van f 138,064, Na deze beschikking resteert nog een on gedekt tekort van f 146,351,-, waarvoor een verhoging van de bijzondere uitke ring uit het gemeentefonds is geraamd. Een oppervlakkige beschouwing zou de indruk kunnen vestigen, dat de be lasting-capaciteit der gemeente niet ten volle is benut. Theoretisch is dat inder daad het geval, aangezien alhier geen COR VAN BEEK de succesvolle voor drachtkunstenaar, bracht vorige week Donderdag voor de vijftigste keer „Hol lands Glorie" voor 't voetlicht. Dit jubile um vond plaats in Hotel ,De Toekomst', waar de Kogel Oran jevereniging een feestavond hield. Met grote aandacht volgde men de be langwekkende ge schiedenis van Jan Wandelaar, die door taaie volharding de machtige Kwel op de knieën dwong. Na afloop werd de heer Van Beek door mevr. Luberti na mens de Oianjever- eniging met bloemen gehuldigd, welk mo ment wij gaarne hebben vereeuwigd. straatbelasting wordt geheven. Wij me nen echter dat de Texelse gemeenschap reeds zeer zwaar door belastingen wordt getroffen. In tegenstelling tot de meeste gemeenten wordt op Texel een brand verzekeringsbelasting geheven, terwijl bovendien door het Waterschap de 30 Gem. Polders een heffing op de belast bare opbrengst van gebouwde eigen dommen wordt gelegd van 7 pet. Door laatstgenoemde heffing wordt ongeveer 90 pet. der gebouwde eigendommen ge troffen Ook de heffingen per ha. zijn voor alle waterschappen in verhouding tot de pachtwaarde van de grond zeer hoog te noemen. Invoering van straatbe lasting voor deze eigendommen is dan ook niet verantwoord te achten. Te meer niet, daar het in 't voornemen ligt, van bepaalde eigendommen een baatbelas ting te heffen. Daarenboven worden in de gemeente reeds reinigingsrechten en ri- oolgelden geheven ter gedeeltelijke dekking van kosten van openbare voor zieningen, waarvoor een straatbelasting kan worden ingevoerd. Verdere opvoe ring van de inkomsten is practisch met mogelijk. Wij hebben niettemin de plaatselijke belastineen stuk voor stuk onder de loupe genomen en ernstig ge zocht naar mogelijke tariefsverhogin gen. Het resultaat is, dat voorstellen tot verhoging van de leges- bouwvergunnin gen en de reinigingsrechten en tot instel ling van-een baatbelasting (riolering te De Koog) zijn of zullen worden ^edaan. De meerdere opbrengst van deze hogere of nieuwe heffingen is reeds in de ont werp-begroting 1953 verwerkt. De ove rige plaatselijke belastingen komen naar onze mening niet in aanmerking voor een verhoging. In de ontwerp-begroting zijn de vol gende belastingen en uitkeringen ge raamd, welke tot de belangrijkste in komsten kunnen worden gerekend, t.w.: secretarieleges f 10,000. brandverz. belastin'* f 16,000, keur- en slachtlonen f 7,200, rechten v. invoerkeuring f 1,550, markt- en weeggelden f 2,300, rechten visafslag f 4,000. begrafenisrechten f 1,600, baatbelasting (riolering De Koog) f 3,000, reinigingsrechten f 20,000, rioolgelden f 6,000. schoolgelden (inclusief com pensatie v.h. rijk f 17,400 hondenbelasting f 6,200, vermakelij kheidsbel. f 16,500, drankwetrechten f 3,376, gemeentelijke opcenten grondbelasting f 45,200, gemeentelijke opcenten personele belasting f 29,800, Uitkering v.h. rijk in verband met afschaffing onder- nemingsbelasting f 102,612, Uitkeringen uit het gem. fonds: jaarwedde uitkering f 4,500, algemene uitkering f 95,023, belastinguitkering f 25,500, garantieuitkering f 13,873, bijz. uitk. {verhoogd bedrag f211,746, beschikkin^ over het restant van de alg. reserve f 138,064,- overige uitkeringen: rijksvergoeding van de perso nele kosten v.h. onderwijs f 163,088, prov. bijdrage uit het wegen fonds f 20,700,— Totaal f 965,237,— Budgetaire tekorten over vroegere ja ren zijn in deze gemeente met aanwezig. Per 31 Dec. 1953 zal in totaal geïnves teerd zijn in kapitaalsuitgaven, resp. verstrekt aan derden, tot een bedrag van f4,019,361,Dit bedrag is als volgt te verdelen: a. geldelijk rendabel (volkshuisvesting, kapitaalverstrekking aan de N.V. T.E.M en voorschotten landarbeiders) f 1,918,342 b. geldelijk onrendabel (openbare wer ken en diversen) f 2,101,019, Voor de financiering van genoemd bedrag ad f 4,019,361,is per 31 Dec beschikbaar: eigen kapitaal f 183,468, reserve f 42,838, waarborgsom f 9,746, geldleningen f 2560,596, Totaal f 2,796,648,— De kapitaalbehoefte van de gemeente bedraagt derhalve per 31 Dec. 1953 f 1,222,713,—. Ondanks het feit dat een verhoging der bijzondere uitkering uit het gemeente fonds ten bedrage van f 146,351,werd geraamd en over het gehele restant van de algemene reserve ad f 138,064,werd beschikt, hebben wij bij het ramen van de verschillende uitgaven de noodzake lijke soberheid in acht genomen. Niettemin werd op de gewone dienst uitgezonderd de kapitaalslasten, per sal do voor openbare werken een bedrag van f 11,850,— meer uitgetrokken dan in de dienst 1952, ten behoeve van het onderwijs een bedrag van f 12,300,-, 't belang van de sociale zorg een bedrag van f 11,400.- en wegens een voorgeno men salaris-herziening, in verband met het overschrijden van de grens van 10,000 inwoners een bedrag van f 7700,- Gezien het resultaat van deze ont werp-begroting zal voor het jaar 1953 een verhoging van de bijzondere uitke- „GAAT U vanavond met ons mee?!" was de titel van de Revue over Texel, welke was samengesteld door mevr. J. Craanen-Hemelrijk. Welnu, die invita tie liet een groot aantal eilandgenoten zich niet ontglippen en toen de voor zitter van De Stem des Volks, afdeling Texel, de heer D. Dapper, Zaterdag avond na het verstrijken van ons aller Texels kwartiertje, het Oranjeboomse podium beklom, kon hij zich verheugen over een uitstekend bezette zaal. On der de aanwezigen merkten wij beide wethouders en hun echtgenoten op; burgemeester De Koning was wegens verblijf buiten het eiland verhinderd de uitvoering bij te wonen. pillllllllllll!llllllllllllll|llllllllllllllllllllllll!llll!lllllllll!lllllll!|Illllllllllinir.BIIIIIIIIIII!!llllllllir.!llllllllllll!lir en raken wee onze pomp ok kwiet as de waterleiding komt iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiioiiiuniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuni „IK WEET ER NOG VAN!" zeiden ze. Van links naar rechts de heren Jp. v. d. Vijver. W. Stiggelbout, W. Vlas en A. Stiggelbout. ,,De uitvoering is al bijzonder ge slaagd, als wij straks weer nieuwe leden mogen boeken", aldus de voorzitter, die hierop het woord gaf aan koor en diri gent, de heer Henk Craanen. Voor de pauze werden acht liederen gezongen. Vier liederen stonden deze avond voor 't eerst op het programma. „Als de ziele luistert", een verre van gemakkelijk stuk, werd prachtig gezongen, ondanks het feit, dat hieraan slechts 4 repetities konden worden gewijd! Nieuw waren ook Als 't bruine veld, Molenaars doch- terke en Ellen En dan vermeldde het programma Zegepraal, Naar het geluk, Bruidsvaart in Hardanger en Morgen rood. Er werd weer met veel begrip en toewijding gezongen. Koor en dirigent verstonden elkaar uitstekend en daar door werd een goed resultaat bereikt: zuiverheid en opvatting konden ons zeer voldoen. Als intermezzo speelde de heer Craanen de Serenade van Torcelli. Zijn vioolspel bracht allen in verrukking. Mevr. Craanen begeleidde op de piano Na de pauze kwam de revue. Die be gon al direct zo vlot en fris met de pro loog, waarin de zangers en zangeressen in leuke costuums waren gestoken: de dames in groene blouses en zwarte rok ken. Het waren: mevr Craanen-Hemel rijk, mevr. T. Blom-Bruin, mevr. T. Bruin-Bruin, mevr. Bergstra, mevr. F. Oostra-Smidt, mej. Janna Kiewiet, mej. Cobi Sikkerlee en de heren A. en W. Stiggelbout, W. Vlas en'Jp v.d Vijver. Ook werkten zij later mee aan de schets Stap op je bromfiets, het feest rond het kampvuur en het Hoornder Kaaslied. Bij dat kampvuur behoefden ze niet naar liedjes te snuffelen, want „Jannie" heeft er immers al „duuzend" gemaakt! Het Hoornder Kaaslied was ook een succes. Bij geruchte vernamen wij, dat de Stem samen met D.E.K. een uitvoering te Den Hoorn hoopt te <*even, welnu, dat Kaas lied zal zeker de klap op de vuurpijl worden! No. 2 van het programma droeg de ti tel „De Dekknecht". Hierin traden op de heer W. Stiggelbout als de keurig ge- uniformeerde autosorteerder van onze TESO en mevr. Craanen als Texelse schone uit vroeger jaren. Staken die even prachtige verhalen af! Menige ei- landelijke situatie werd over de hekel gehaald. Een aaneenschakeling van dik wijls zeer geestige vondsten, die de zaal geducht aan het lachen brachten. De bromfiets werd bejubeld om zijn ideaal vervoermiddel voor ons eiland, bij zo mer en winter. „Janny" kwam enige ma- j len met haar accordeon op het podium en terwijl zij dan zong en zichzelf bege- j leidde, werd het toneel weer veranderd, zodat alles een non-stop-karakter kreeg. „Inwoning, mij niet gezien", was ook een dolvermakelijke geschiedenis. De heer W. Vlas had de rol van een voor aanstaande functionaris op het gebied van ons woningprobleem, mevr. Oostra was een trouwlustig, woningzoekend vrouwtje, en mevr. Craanen, de heren A. en W. Stiggelbout en mej. Cobi Sik kerlee vormden het gezin, dat een deel van zijn woning moest aistaan. Maar die lui zetten de boel zo hevig op stelten, ze maakten er een compleet gekkenhuis van. Dat èn mede door de wijze waarop het huis was gemeubileerd deden de lust tot inwoning verdwijnen als het duin aan Texel's Noordoostkust. Alleraardigst was ook het vrouwen koortje de dames T. Bruin-Bruin, T. Blom-Bruin, F. Oostra-Smidt en mevr. Bergstra die in oud-Texelse kleder drachten waren getooid. Met luifelhoed en zilveren kap. Het kwartet oude heertjes (A. en W. Stiggelbout, Jp. v.d. Vijver en W. Vlas), dat zich rotsvast bij de pomp had genes teld, groef diep door in het grijs verle den. En het „Zeg weet jij nog van!!!" was niet van de lucht, toteen jonge man de heer H. Craanen), wandelend met zijn verloofde (mevr. Craanen) een peukje wegsmeed: als hongerige straat mussen stoven ze er op af, maar een kwajongen (Cobi Sikkerlee) was hun nèt voor. Van dit leuke tafereel hebben we een plaatje gemaakt. Gerrit Keijser kwam met zijn accorde on en vroeg o.a. „Wat doen we met die Keijser van De Waal?" Hij draaide een heel repertoire af, dat de zaal uit volle borst mocht meegalmen. De schets „De Groene Japon" met W. Stiggelbout, Jan na Kiewiet en Cobi deed het ook best, evenals het stukje „De palingvellen" van deze twee dames. Het laatste nr. voor de finale bracht ons een keurige vuurtoren, waarbij mw. Craanen en mw. T. Bruin-Bruin een mooi lied zongen. Toen de voorzitter mw. Craanen met een fraai schemerlampje huldigde en de heer Craanen een dirigeerstok aanbood, brak een daverend applaus los. De feestavond werd met een geani meerd bal besloten. Vermelden wij tenslotte nog, dat de décors vervaardigd waren door de heer Herman van Veen en de grime door de heer H. C. Prins verzorgd was. ring uit het gemeentefonds van f 146,351 worden gevraagd, terwijl de verhoging van de bijzondere uitkering voor het jaar 1954 en volgende, gebaseerd op de cijfers van 1952 ,op f284,415,- dient te worden gesteld, zulks in verband met het alsdan niet meer beschikbaar zijn van een gedeelte van de algemene reser ve ad f 138,064, B en W eindigen met de hoop uit te spreken, dat de goedkeuring van de be groting voor de dienst 1953, alsmede de hernieuwe vaststelling van de bijzonde re uitkering uit het gemeentefonds niet te lang op zich zullen laten wachten, op dat met een snelle uitvoering van de be groting en het investeringsprogramma 1953 spoedig een begin kan worden ge maakt Een lekkernij: verrukkelijk van smaak, pittig van aroma, croquant van samenstelling. 35 ct. per 100 gr. KINGFABRIEKEN TONNEMA N.V. l Hpvraopn hii K. ZEGEL I btenenpiaais ,ia»,M..«n-iiinriivMnii-|i i

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1952 | | pagina 1